رومانىم يانبىلوگى

يانفوندا كۆرۈش

كېپەن ئوغرىسىنىڭ خاتىرىسى

بېرىنجى خاتىرە ئىككىنجى بۆلەك :غەزەپ دېڭىزى

43-باب

تەرجىمان : كېپەن ئوغرىسى

ئۈچەيلەن بىر-بىرىمىزگە قاراپلا قالدۇق ، ھەتتا سىمىزنىڭمۇ چىرايى ئۆزگىرىپ كەتتى .

كىسەك ئارىسىغا تۆمۈر سۈيى قۇيۇپ قاتتۇرۋەتكەندىن كېيىن ، ھازىرقى سىمونتقا تۆمۈر چىۋىق ئارلاشتۇرغانغا ئوخشاش بولۇپ كېتىدۇ ، ساڭا بىر بازغان بەرگەن تەقدىردىمۇ ھېچنىمە قىلالمايسەن ، بىزنىڭ بۇ شارائىتىمىزدا تېخىمۇ مۇمكىن ئەمەس .

بۇنىڭ ئۈستىدە ھېچ بولمىغاندا يەتتە قەۋەت مۇشۇنداق تۈزۈلگەن ، ئۇنىڭ ئۈستىگە بىر بىررىگە كىرىشتۈرۋىتىلگەن ، بۇنداق قۇرۇلمىنى بۇزۇش ئۈچۈن ھازىرقى زامان ئەسۋابلىرى بولمىسا ، بۇزۇش قەتئىي مۇمكىن ئەمەس .

مىنىڭ ئىچىم تىتىلدىدى ، ئۆزەمنىڭ نىمىشقا بۇ ئېھتىماللىقنى ئويلىمىغىنىمنى دەيمەن ، بۇ كىسەكنىڭ ئۈستىدە چوقۇم تىخىمۇ مۇستەھكەم قۇرۇلما بار ، قەبرە ئىچىدە بۇنداق قۇرۇلمىلارغا باشقا ئامالمۇ يوق ، ئۆزەمنىڭ بىر خاتىرە ۋە ئالىي مەكتەپتە ئوقۇپ قويغان قۇرۇلۇش بىلىمىمغا قاراپ ، ئاغزىمدا شەھەر ئالغىنىمغا تويدۇم .

سېمىز ماڭا قاراپ :‹ قۇرلۇش ئىنجىنىرى ، قانداق قىلىمىز ئەمدى ؟ بىر ئامال تاپقىنە › دېدى .

‹ يەنە قانداق قىلالايتتۇق ، سىناپ باقايلى › مېنىڭ يەنىلا تەلەي سىناپ باققىم كەلدى :‹ ئىككى يۈز نەچچە يىل بوپتۇ ، مەن بۇنىڭ ھازىرمۇ شۇنچىلىك مۇستەھكەم ئىكەنلىكىگە ئىشەنمەيمەن › دېدىم .

سېمىز مىنىڭ ھودوقمىغىنىمغا قاراپ ، مەسىلىنى ئۇنچىلىك ئېغىر ئەمەس دەپ ئويلىدى بولغاي ، ئۇ كىسەكلەرنى چوقۇشقا باشلىدى ، كىسەكلەرنى چوقۇش ئانچە تەس ئەمەس ، لېكىن ئىككى كىسەك ئارىسىدىكى تۆمۈر شۇ پىتى ، سېمىز كۈچەپ نەچچىنى ئۇرغان بولسىمۇ ئارانلا ئىز چىقىرالىدى ، ئۇ ئىشنىڭ توغرا ئەمەسلىكىنى سېزىپ :‹ بولمىدى ، بۇ تۆمۈر ئالقاندەك قېلىنكەن ، سەن ئازاتلىق ئارمىيىسىنىڭ چوڭ ماشىنىسىنى ھەيدەپ كەلسەڭمۇ سوقۇپ تىشەلمەيدىغاندەك تۇرىسەن › دېدى .

مەنمۇ سىناپ باقتىم ، بۇ ھەقىقەتەن قارا كۈچ بىلەن بىر تەرەپ قىلىدىغان نەرسە ئەمەسكەن ، مەن :‹ قارىغاندا مەن قەدىمكىلەرنىڭ قۇرۇلۇش تىخنىكىسىنى سەل چاغلاپ قالدىم ، بۇ تۆمۈرنىڭ ساپلىقىمۇ بەك يۇقىرىكەن ، قانچە كۈچىسەكمۇ بىكاركەن › دېدىم .

سېمىز :‹ ياكى بولمىسا بىلەپ باقامدۇق يا ، كونىلار داۋاملىق تىرىشساڭلا ، تۆمۈرنىمۇ بىلەپ يىڭنە قىلىۋىتەلەيسەن دىگەنغۇ › دېدى .

‹ ئىششىڭنى قىلە ، بۇنداق قىلىن تۆمۈرنى بىلەپ بولغىچە قانچە يىل ئۆتۈپ كىتە ؟› دېدىم مەن :‹ يەنە يىگىرمە مىنۇتتىن كېيىن دېڭىز سۈيى پەسىيىدۇ ، سەن بىلەپ بولغاندا ، بىزمۇ غەربكە سەپەر قىلىپ بولىمىز ›

سېمىز تېرىكتى :‹ ئەمسە سېنىڭچە قانداق قىلىمىز ؟ سەن ئۇ خوتۇننىڭ دىگىنىنى ئاڭلىمىغان ئوخشىمامسەن ؟ بۇ رايوندا ئاز ئۆتمەي شامال چىقىدۇ ، ئۇنىڭ ئۈستىگە بېر ھەپتىدەك توختىمايدىكەن ، بىز ھازىر چىقىپ كېتەلمىسەك ، بۇنىڭ ئاستىدا بىر ھەپتىدەك تۇرىمىز دىگەن گەپ › دېدى ، ھەمدە تەكىتلەپ تۇرۇپ :‹ يەتتە كۈن ، بۇ يەردە ئىچىمىز پۇشۇپ ئۆلمىسەكمۇ ، ئاچ قېلىپ ئۆلىمىز !› دېدى .

مەن مەسىلىنىڭ ئېغىرلىقىنى بىلىمەن ، ئۇلارغا :‹ سىلەرنىڭ بۇ جەھەتتىن تەجىربەڭلارنىڭ مىنىڭكىدىن كۆپ ، ئەگەر ئادەتتە مۇشۇنداق ئەھۋالغا يولۇقساڭلار ، قانساق قىلىسىلەر ؟› دېدىم .

سېمىز بىلەن بوتۇلكا ئويلانماستىنلا :‹ پارتىلاتقۇچ › دېدى .

سېمىز :‹ سەن ھەيران قالما ، بۇنداق تامنىڭ مۇستەھكىنى سەن ئويلاپمۇ يىتەلمەيسەن ، ئاكاڭ قارغاي بۇنداق قەبرىلەرگە كىرگەندە ، مۇشۇنداق تامدىن ئۆتۈش توغرا كېلىپ قالسا ، پارتىلاتقۇچتىن باشقىسى بىكار ! › دېدى .

ئەمدى كۆڭلۈم رەسمىي يىرىم بولدى ، ئۇنىڭ مەقسىدىنى چۈشىنىمەن ، ھازىر بۇ ئەھۋالدا مەن نەدىن پارتىلاتقۇچ تاپاي ؟! ئەمدى پۇشايمان قىلىۋاتىمەن ، ئىسىمدە قىلىشىچە ، سۇغا چۈشۈشتىن بۇرۇن ئانىڭ ماڭا پارتىلاتقۇچ ئېلىۋېلىشىمنى ئەسكەرتكەن ، ئۆتكەندە لۇ بەگلىكىنىڭ قەبرىسىدە پارتىلاتقاندا بەكلا قورققان ، شۇڭا پارتىلاتقۇچنى خالىمايتتىم ، شۇڭا ئالمىغان ، ئەگەر كەنجى تاغام بولغان بولسا چوقۇم ئېلىۋالاتتى .

ھازىر ئويلىسام ، بەك ساددىلىق قىپتىمەن ، ئەگەر يەنە بىر قېتىم بۇنداق بولسا ھەرگىز كىچىك بالىنىڭ قىلىقىنى قىلمايمەن .

قارىغاندا ئۈستىدىن چىقىپ كېتىش مۇمكىن ئەمەستەك قىلىدۇ ، ئامالسىز ۋاز كەچتىم :‹ بۇ ئامال ئاقمىدى ، بىز باشتىن پىلان تۈزەيلى › دېدىم .

‹ قايسى باشتىن پىلان تۈزىمىز ؟ بىزنىڭ ئارانلا 20 مىنۇت ۋاقتىمىز قالدى › دېدى سېمىز :‹ مىنىڭچە بىز كەلگەن يولىمىزدىن قايتايلى ، بىزنىڭ غەۋۋاس كىيىملىرىمىز ساقلانغان قەبرەخانە قايتىپ كەلگەن بولىشىمۇ مۇمكىن ›

مېنىڭ ئۇ گۆر لەخمىسىگە كىرگۈم بولمىسىمۇ ئامالسىز بېشىمنى لىڭشىتتىم ، ئەمدى يەنە ھېلىقى مەخلۇققا يولىقىدىغان بولدۇق ، بىر باش ئاغرىقى بولدىغۇ بۇ .

بۇ چاغدا بوتۇلكا تۇيۇقسىزلا :‹ سىلەر مۇشۇ يەردە تۇرۇپ تۇرۇڭلار ، مىنىڭچە بىر يەردە پارتىلاتقۇچ بولىشى مۇمكىن › دېدى .

سېمىز ماڭا سوئال نەزىرىدە قارىدى ، مەن چۈشەنمىدىم دىگەن مەنىدە بېشىمنى لىڭشىتتىم .

بوتۇلكا دېگەن مۇز چىراينىڭ چاقچاق قىلىشى مۇمكىن ئەمەس ، لىكىن بۇ قەبرىنىڭ قەيىرىدە پارتىلاتقۇچ بارلىقىنى ئويلاپمۇ تاپالمىدىم ، ئۇمۇ ھازىر بىزگە ئوخشاش كىيىملىرىنى سېلىۋىتىپ بىر كۇسار بىلەنلا قالغان ئىدى ، پارتىلاتقۇچنى تىقىۋالغىدەك يانچۇقىمۇ يوق . مەن ئۇنىڭدىن كۆزۈمنى ئۈزمەي ئۇنىڭ بىر تاقلاپلا قەبرە خانە ئوتتۇرسىدىكى پەلەك ئوردىسىنىڭ رەسىمى سىزىلغان تاش سۇپىغا چىققىنىنى كۆردۈم ، ئۇنىڭ قولچىرىقى سۇپا ئۈستىدىكى ھېلىقى قۇرۇق جەسەتنى يورۇتۇپ تۇراتتى .

ئۇ جەسەتنىڭ ئۈستىدىن بىر نەرسە ئىزدەۋاتقاندەك قىلاتتى ، تۇيۇقسىزلا بىر ئىش ئىسىمغا كەلدى ، ھە ... ئەسلى مۇنداقكەندە .

بۇ چاغدا بوتۇلكا ئۇ جەسەتنى ئاۋايلاپ كۆتۈرۈپ ماڭدى ، جەسەت قۇرۇپ پەقەت ئۇستىخاننىڭ ئېغىرلىقى قالغاچقا بوتۇلكا ھېچقانچە كۈچ ئىشلەتمىگەن ئىدى . سېمىز مەندىن :‹ ئۇ زادى نېمە قىلماقچى ؟›دەپ سورىدى .

مەن :‹ بۇمۇ پەقەت مېنىڭ پەرىزىم ، ئۇ جەسەتنىڭ ئىچىدە بىر مىخانىك قۇرۇلما بولىشى مۇمكىن ، كىم بىلىدۇ ، پارتىلاتقۇچمۇ تېخى ، ئەگەر قەبرە ئوغۇرلىرى جەسەتكە ھۆرمەتسىزلىك قىلىپ ، جەسەت ئىچىدىكى گۆھەرھەرنى ئالماقچى بولسا ، بەلكىم بىۋاستە پارتىلىشى مۇمكىن › دېدىم .

سېمىز كىكەچلەپ :‹ ئۇ بۇ ئىشنى قانداق بىلگەندۇ ؟›دېدى .

:‹ يىگىرمە يىل ئىلگىرى ، ئۇ بۇ جەسەتنى سىلىغان ، بەلكىم شۇ ۋاقىتتىلا ئىچىدە نېمە بارلىقىنى بىلگەن بولىشى مۇمكىن ، سەن ئاڭلىمىدىڭمۇ ؟ بايام ئۇ ( بەلكىم ) دېدى ، ئۇمۇ جەزىملەشتۈرەلمەيدۇ › دېدىم ‹ شۇغىنىدى ، نەچچە يۈز يىل ئىلگىرىكى پارتىلاتقۇچنىڭ ۋاقتى ئۆتۈپ كەتتىمۇ بىلگىلى بولمايدۇ ›

بوتۇلكا جەسەتنى تۈۋرۈكنىڭ يىنىغا قويۇپ بىزگە قاراپ :‹ بىرىڭلار چۈشۈپ ياردەملىشىڭلار › دېدى .

قارىسام سېمىزنىڭ چۈشۈپ ياردەم قىلىشى بىر چوڭ ئاۋارچىلىق ، شۇڭا ئۇنى تۇرغۇزۇپ قويۇپ ئۆزۈم چۈشتۈم ، بوتۇلكا جەسەتنى مىنىڭ دۈمبەمگە قويۇپ ، ئارقان بىلەن باغلاپ قويدى ، ھەمدە :‹ ھەرگىز بىرەر يەرگە سوقۇلۇپ كەتمە ، بۇنىڭ ئىچىدىكى قۇرۇلما ھازىرمۇ ھەركەتلىنەلەيدۇ ›دېدى .

مەن يىقىن ئارلىقتىن بۇ جەسەتنى كۆردۈم ، بوتۇلكىنىڭ بىزگە تەسۋىرلەپ بەرگىنىدىنمۇ ئوچۇق كۆرىۋالدىم . جەسەتنىڭ ھەممە يېرى قارىداپ كەتكەن بولۇپ ، قارىلىقىدىن پارقىراپ تۇراتتى ، بۇ بىر گۆشكە ئوخشىمايتتى ، بەلكى بىرەر پارقىراق ماتىريالدىن ئويۇپ چىقىلغاندەكلا ، مۇسكۇللىرى ئولتۇرشۇپ كەتكەن ، ئاغزىچۇ تېخى ، كۈلىۋاتقاندەكلا ، كۆرگەن ئادەمنىڭ توخو ئەتلىرى ئۆرلەپ چىقىدۇ ، ئىشقىلىپ بۇ جەسەت بۇتخانىلاردا كۆرگەن چوڭ راھېپلارنىڭ جەسىتىگە ئوخشىمايتتى ، قارىغان ئادەمگە كىلىشمەسلىك باردەك تۇيغۇ بېرەتتى .

مەن جەسەتكە قارىغان سىرى بىئاراپ بولدۇم ، بوتۇلكىدىن :‹ بۇجەسەتتە مەسىلە يوقلىقىنى جەزىملەشتۈرەلەمسەن ؟ مەن بۇنىڭ بىرەر ھېلە مىكرى باردەك ھېس قىلىۋاتىمەن ، ئۇنىڭ چىراي ئىپادىسىگە قارىغىنا ، بىر خىل ، بىرخىل .... ئىشقىپ بىرخىل ... ھېلىقىدەك ›

‹ غەلىتە مەخلۇقتەك › دېدى بوتۇلكا سۆزۈمنى ئاڭلاپ :‹ مەنمۇ چۈشەنمىدىم ، بۇ جەسەت ئادەمگە باشقىچە تۇيغۇ بېرىدىكەن ، لىكىن ئۇ ھازىر قۇرۇپ قاقشال بولۇپ كەتتى ، مۇردىغا ئۆزگىرەلمەيدۇ ›

مىنىڭ پىشانەمدىن تەر چىقىپ كەتتى ، ئۇنىڭدىن :‹ ئۇنداقتا ياخشى ، سەن بۇنىڭ ئىچىدىكى پارتىلاتقۇچنىڭ ئىشلىنىدىغىنىغا جەزىم قىلالامسەن ؟›دەپ سورىدىم .

ئۇ :‹ سەككىز گۆھەر ئايلانمىسى ئىشلەنسىلا پارتىلايدۇ ، لىكىن قۇرۇلمىنى كونىراپ كەتكەنمىدۇ دەپ ئەنسىرەۋاتىمەن › دېدى .

بىر قۇرۇق جەسەتنى يۈدىۋىلىپ ، پۈتۈن بەدىنىم بىر قىسما بولىۋاتىدۇ ، بولۇپمۇ ئۇنىڭ ئۇزۇن تىرنىقىنىڭ كۆز ئالدىمدا تۇرىشىنىڭ قانداقلىقىنى دىمىسەممۇ پەرەز قىلالايسىلەر ، پۇتلىرىممۇ بوشىشىپ كېتىۋاتىدۇ ، تۇرۇپلا مۇردا يۆتكەيدىغان ئۇستاملارنىڭ مۇردىلارنى قانداق يۈدىۋالدىغانلىقى كۆز ئالدىمغا كەلدى ، ئۇلار ئۆزىنىڭ ئىچى تىشىنى ئوبدان ئورىۋالىدۇ ، مەنچۇ ، يالىڭاچ بەدەنگە قۇرۇق جەسەتنى چاپلاپلا ماڭدىم ، ئۇنداق غەلىتە سېزىمنى دىمەيلا قوياي .

لېكىن ھازىر باشقا ئامالمۇ يوق ، ھەرھالدا ئازراق بولسىمۇ يورۇقلۇق بار ، قالايمىقان خىيال قىلمىساممۇ بولىدۇ ، مەن چىشىمنى چىشلەپ ، ئۆزۈمنى بىر يوغان خالتا يۈدىۋاتىمەن دەپ ئويلاپ ، تۈۋرۈككە ياماشتىم ، بوتۇلكا مىنىڭ يىقىلىپ كىتىشىمدىن ئەنسىرەپ كەينىمدىنلا يامىشىپ چىقتى .

مەن ئازراق ياماشمايلا ، ئۇ جەسەتنىڭ بىر نورمال ئەمەسلىكىنى سەزدىم ، چۈنكى ئۇ مىنىڭ دۈمبەمگە چاپلىشىپ تۇرغاچقا سېزىمىم خاتا ئەمەستى ، جەسەت تۇيۇقسىزلا چوڭىيىپ قالدى ، مەن توختاپ ھېس قىلىپ باقتىم ، ئەمدى ھېچنىم بولمىغاندەكلا .

مەن بوتۇلكىغا قارىدىم ، ئۇ مىنىڭ تۆۋەن تەرىپىمدىلا ، ئەگەر جەسەتتە باشقىچە ئەھۋال بولسا ، ئۇ چوقۇم سېزىپ قالاتتى ، لېكىن ئۇ سەزگەندەك ئەمەس ، يا مەن ئارتۇقچە ئويلىۋالدىممۇ ؟

بۇنداق قۇرۇق جەسەتنى يۈدىۋالسام ، ئارتۇقچە ئويلىشىممۇ نورمال ئەھۋالغۇ .

تۇيۇقسى سېمىزنىڭ مېنى ئالدىراتقان ئاۋازىنى ئاڭلىدىم ، ئامالسىز داۋاملىق يامىشىشقا باشلىدىم ، بەك جىددىيلىشىپ كەتكىنىمدىن پۇتلىرىم تىتىرەپ كېتىۋاتاتتى ، مەن بۇ ئىشلارنى تېزرەك ئاخىرلاشتۇرۇش ئۈچۈن ، ئۈچ قەدەمنى ئىككى قىلىپ ، ئاران دېگەندە تورۇسقا يىقىنلاشتىم .

سېمىزنىڭ كۆرگەن قۇرۇق جەسەتلىرى ساناقسىز ، لىكىن بۇ جەسەتنى كۆرگەندىن كېيىن چىرايى پۈرلۈشۈپلا كەتتى ، دىمىسىمۇ بۇ جەسەت ماڭا بۇنداق چاپلىشىپ تۇرسا كىمنىڭ چىرايى پۈرلەشمەيدۇ .

مەن ئۇنىڭغا :‹ سەن بۇنى تورۇسقا مۇقۇملاشتۇرغىن ، ئاندىن بىز پەسكە چۈشۈپ ئۇنى پارتىلتايلى ، ئەگەر قۇرۇلما ئىشلەنسە ، بىز چىقىپ كېتەلەيمىز دىگەن گەپ › دېدىم .

سېمىز تورۇسقا بىر قارىۋەتكەندىن كېيىن :‹ مىنى ساز قىلىۋاتامسە ؟ ئاناڭنى مەن قانداق مۇقۇملاشتۇرىمەن ؟ مىنى دوڭ سوڭرۈيدىن ئۈگەنگىن دىمەكچىما ؟› دېدى .

مەن بېشىمنى كۆتۈرۈپ تورۇسقا قارىدىم ، دىمىسىمۇ ئىسىپ قويغىدەك يەر يوقكەن ، پارتىلاتقۇچنىڭ ئەڭ ياخشى ئۈنىمىنى چىقىرىش ئۈچۈن ، تورۇسقا چىڭ چاپلاپ مۇقۇملاشتۇرمىساق بولمايتتى ، بۇ بىر مەسىلە بولدىغۇ ئەمدى .

مەن بىردەم ئويلىنىۋالغاندىن كېيىن :‹ زادى بولمىسا ، ئۇنىڭ بىشىنى پەسكە قىلىپ تۈۋرۈككە باغلاپ قويايلى ، تېز ، ۋاقىت قالمىدى › دېدىم .

سېمىز جەسەتنى ئاۋايلاپ ئېلىپ ، ئۇيان بۇيان قىلىپ كۆرۈپ ماڭا :‹ ۋوي ، غەلىتە ئىشقۇ بۇ ، بۇ جەسەتتە قۇيرۇق باركەنغۇ ؟›دېدى .