دۇنيادىكى تىللار
[ ئۇيغۇر تىل-يېزىقى ]ھازىر دۇنيادا ئىشلىتىلىۋاتقان تىل: 6912
يوقىلىش ئالدىدا تۇرغان تىل: 516
ئانا تىل سۆزلەشكۈچىلىرى ئەڭ كۆپ تىل: خەنزۇ تىلى
ئانا تىل بولمىغان سۆزلەشكۈچىلىرى ئەڭ كۆپ تىل: ئىنگلىز تىلى بولۇپ، تەخمىنەن 250 مىليوندىن 350 مىليونغىچە سۆزلەشكۈچىلىرى بار.
كۆپ تىلىدا سۆزلىشىدىغان دۆلەت: پاپۇئا يېڭى گىۋىنىيە (820 خىلدا سۆزلىشىدۇ)
مىلادىيەدىن بۇرۇنقى 100 مىڭ يىلدىن بۇيان پەيدا بولغان تىل
يېزىقى شەكىللەنگەن تىل: سۇمارىيان ياكى مىسسىرلىقلار تىلى (مىلادىيەدىن بۇرۇنقى 3200)
يېزىقى شەكىللەنگەن بۇيان ھازىرغىچە مەۋجۈت بولغان تىل: خەنزۇ ياكى گىرىك يېزىقى (مىلادىيەدىن بۇرۇنقى 1500)
سۆز-ئىبارە ئەڭ كۆپ تىل: ئىنگلىز تىلى بولۇپ، تەخمىنەن 250 مىڭ تۈپ سۆز بار.
سۆز-ئىبارە ئەڭ ئاز تىل: تاكى تىلى بەزىدە سرانان تىلى دەپمۇ ئاتىلىدۇ، تەخمىنەن 340 تۈپ سۆز بولۇپ، ئىنگلىز تىلى ئاساسىدا سۆزلىشىدۇ، نوپۇسى 120 مىڭ بولۇپ، جەنۇبىي ئامېرىكىدا.
ھەرپلىرى ئەڭ كۆپ تىل: قىمېر تىلى بولۇپ، ئۇنىڭدا 74 ھەرپ بار، كامبودىژانىڭ ھۆكۈمەت يېزىقى، 12 مىليون سۆزلەشكۈچىلىرى بار.
ھەرپلىرى ئەڭ ئاز تىل: روتوكاس يېزىقى بولۇپ، ئېلىپبەسىدە 12 ھەرپ بار، شەرقىي پاپۇئادا تەخمىنەن 4300 سۆزلەشكۈچىلىرى بار.
تاۋۇش ئەڭ ئاز تىل: روتاكاس تىلىدا 11 تاۋۇش بار.
تاۋۇش ئەڭ كۆپ تىل: !Xóõ تىلىدا 112 تاۋۇش بار بولۇپ، ئافىرىقدا 4200 سۆزلەشكۈچىسى بار.
سوزۇق تاۋۇش ئەڭ ئاز تىل: روتوكاس يېزىقى، 6 سوزۇق تاۋۇش
سوزۇق تاۋۇش ئەڭ كۆپ تىل: Ubyx يېزىقى، 81 سوزۇق تاۋۇش
ئەڭ كۆپ ئىشلىتىلىدىغان تىل: ئىنگلىز تىلى
قائىدىسىز پېئىل يوق تىل: ئېسپېرانتو
ئوسكار مۇكاپاتىغا ئەڭ كۆپ ئېرىشكەن تىل: ئىتالىيە تىلىدا ئىشلەنگەن كىنولار
ئەڭ كۆپ تەرجىمە قىلىنغان ھۆججەت: ئىنسان ھوقۇقى خىتابنامىسى، بىرلەشكەن دۆلەتلەر تەشكىلاتى تەرىپىدىن 1948-يىلى يېزىلغان بولۇپ، 321 تىل ۋە دىيالېكتلارغا تەرجىمە قىلىنغان.
دۇنيادىكى تىللاردا ئەڭ كۆپ ئىشلىتىلگەن ئۈزۈك تاۋۇش ھەرپلىرى: p، t، k، m، n
ئىنگلىز تىلىدىكى ئەڭ ئۇزۇن سۆز: 45 ھەرپ.
pneumonoultramicroscopicsilicovolcanoconiosis
تەرجىمىدە پايدىلانغان مەنبە:
http://www.vistawide.com/languages/language_statistics.htm
ئۇيغۇر تىلىدىكى ئەڭ ئۇزۇن سۆز قايسى؟
مېنىڭ كۆزىتىشىمىچە مەن بايقىغان ئەڭ ئۇزۇن سۆز – ئىتتىپاقسىزلاشتۇرالايدىغانلىقىڭلاردىنمۇ (جەمئىي 38 ھەرپ) بولۇپ، بۇنى مەن 2001-يىلى 7-ئايدا بايقىغان ئىدىم.
- يازما كۆرۈلۈشى: 11,006 قېتىم
- يوللانـغان ۋاقىت:2011-يىلى 07-ئاينىڭ 11-كۈنى pm 16:12
- ئالدىنقى يازما :ئىسمى جىسمىغا لايىق ئەليۇلئەلا-پەخرىيە ئەشرەپ
- كېيىنكى يازما :ئۇيغۇر تىلىنى داڭلىغان نەچچىنچى ئەخمەق؟
ئەڭ ئۇزۇن ۋە ئەنە تىلغا گىرامماتىكىسىغان ئۇيغۇن كېلىدىغان سۆزلەر يەنىلا بىزدە ئىكەن جۇمۇ!
بولمىسا سىزنىڭ ئېلخەت ئادرېسىڭىزغا يوللاپ باقايمۇ؟
ئاپلا ، يەنە تۇلۇق چىقماپتۇ. بۇ نىمە ئۈچۈن شۇنداقتۇ؟
ئاۋۇ يوللىغىنىمدا ئىنگىلىزچىسى تۇلۇق چىقماپتۇ. شۇڭا تەكرار يوللۇدۇم:
methionylglutaminylarginyltyrosylglutamylserylleucylphenylalanylalanylglutaminylleucyllysylglutamylarginyllysylglutamylglycylalanylphenylalanylvalylprolyphenylalanylvalythreonylleucylglycylaspartylprolylglycylisoleucylglutamylglutaminylserylleucyllysylisoleucylaspartylthreonylleucylisoleucylglutamylalanylglycylalanylasparthlalanylleucylglutamylleucylglycylisoleucylprolylphenylalanylserylaspartylprolylleucylalanylaspartylglycylprolylthreonylisoleucylglutaminylaspfraginylalanylthreonylleucylarfinylalanylphenylalanylalanylalanylglycylvalythreonylprolylalanylglutaminylcysteinylphenylalanylglutamylmethionylleucylalanylleuoylisoleucylarginylglutaminyllysyhistidylprolylthreonylisoleucylprolylisoleucylglycylleucylmethionyltyrosylalanylasparaginylleucylvalylphenylalanylasparaginyllysyglycylisoleucylaspartylglutamylphenylalanylthrosylalanylglutaminylcysteinylglutamyllysylvalylglycylvalylaspartylserylvalylleucylvalylalnylaspartylvalylprolylvalylglutaminylglutamylserylalanylprolylphenylalanylarginylglutaminylalanylalanylleucylarginylhistidylasparaginyvalylalanylprolylisoleucylprolylisoleucylphenylalanylisoleucylphenylalanylisoleucylcysteinylprolylprolylaspartylalanylaspartylaspartylaspartylleucylleucylarginylglutaminylisoleucylalanylseryltyrosylglycylarginylglycyltyrosylthreonyltyrosylleucylleucylserylarginylalanylglycylvalylthreonylglycylalanylglutamylasparainylarginylalanylalanylleucylprolylleucylasparaginylhistidylleucylvalylalanyllysylleucyllysylglutamyltyrosylasparaginylalanylalanylprolylprolylleucylglutaminylglgycylphenylalanylglycylisoleucylserylalanylprolylaspartylglutaminylvalyllysylalanylalanylisoleucylaspartylalanylglycylalanylalanylglycylalanylisoleucylserylglycylserylalanylisoleucylvalyllysylisoieucylisoleucylglutamylglutaminylhistidylasparaginylisoleucylglutamylprolylglutamyllysylmethionylleucylalanylalanylleucyllysylvalylphenylalanylcalylglutaminylprolylmethionlysylalanylalanylthreony-larginylserine
بۇ سۆز 1913 دانە ھەرپتىن تۈزۈلگەن بولۇپ ، 267 خىل ئەمىنو كىسلاتاسى ئىنىزىمىدىن تۈزۈلگەن بىر خىل خېمىيىلىك ماددىنىڭ نامى Methionylglutaminylarginyltyrosylglutamylserylleucylphenylalanylalanylglutaminylleucyllysylglutamylarginyllysyglutamylgycylalanylphenylalanylvalylprolylphenylalanylvalylthreonylleucylglycylaspartylprolylglycyllisoleucylglutamylglutaminylserylleucyllysylisoleucylasartylthreonylleucylisoleucylglutamylalanylglycylalanylaspartylalanylleucylglutamylleucylglycylisoleucylprolylphenylalanylserylaspartylprolylleucylalanylaspartylglycylprolylthreonylisoleucylglutaminylasparaginylalanylthreonylleucylarginylalanylphenylalanylalanylalanylglycylvalylthreonylprolylalanylglutaminylcysteinylphenylalanylglutamylmethionylleucylalanylleucylisoleucylarginylglutaminyllysylhistidylprolylthreonylisoleucylprolylisoleucylglycylleucylleucylmethionyltyrosylalanylasparaginylleucylvalylphenylalanylasparaginyllysylglycylisoleucylaspartylglutamylphenylalanyltyrosylalanylglutaminylcysteinylglutamyllysylvalylglycylvalylaspartylsrylvalylleucylvalylalanylaspartylvalylprolylvalylglutaminylglutamylserylalanylprolylphenylalanylarginylglutaminylalanylalanylleucylarginylhistidylasparaginylvalylalanylprolylisoleucylphenylalanylisoleucylcysteinylprolylprolylaspartylalanylaspartylaspartylaspartylleucylleucylarginylglutaminylisoleucylalanylseryltyrosylglycylarginylglycyltyrosylthreonyltyrosylleucylleucylserylarginylalanylglycylvalylthreonylglycylalanylglutamylasparaginylarginylalanylalanylleucylleucyllysylglutamyltyrosylasparaginylalanylalanylprolylprolylleucylglutaminylglycylphenylalanylglysylisoleucylserylalanylprolylaspartylglutaminylvalyllysylalanylalanylisoleucylaspartylalanylglycylalanylalanylglycylalanylisoleucylserylglycylserylalanylisoleucylvalyllysylisoleucylisoleucylglutamylglutaminylhistidylasparaginylisoleucylglutamylprolylglutamyllysylmethionylleucylalanylalanylleucyllysylvalylphenylalanylvalylglutaminylprolylmethionyllysylalanylalanylthreonylarginyglutamyltyrosylasparaginylalanylalanylprolylprolylleucylglutaminylglycylphenylalanylglysylisoleucylserylalanylprolylaspartylglutaminylvalyllysylalanylalanylisoleucylaspartylalanylglycylalanylalanylglycylalanylisoleucylserylglycylserylalanylisoleucylvalyllysylisoleucylisoleucylglutamylglutaminylhistidylasparaginylisoleucylglutamylprolylglutamyllysylmethionylleucylalanylalanylleucyllysylvalylphenylalanylvalylgl
بۇ سۆز 3600 ھەرپتىن تۈزۈلگەن خېمىيىلىك ئاتالغۇ بولۇپ ، 500 خىل ئەمىنۇ كىسلىتالىق خېمىيىۋىي ماددىنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ .
ئۇنداقتا بۇ ئىككى سۆزلەمنىڭ ترانسكىرىپسىيىسىنى يېزىپ چىقالايدىغانلار بارمۇ؟
ئىنگىلىزچىدا تېخىمۇ كۆپ ھەرپلىك سۆزلەملەر بار. بۇ يەردە قىسقىچە مىسال كەلتۈرسەم:
methionylglutaminylarginyltyrosylglutamylserylleucylphenylalanylalanylglutaminylleucyllysylglutamylarginyllysylglutamylglycylalanylphenylalanylvalylprolyphenylalanylvalythreonylleucylglycylaspartylprolylglycylisoleucylglutamylglutaminylserylleucyllysylisoleucylaspartylthreonylleucylisoleucylglutamylalanylglycylalanylasparthlalanylleucylglutamylleucylglycylisoleucylprolylphenylalanylserylaspartylprolylleucylalanylaspartylglycylprolylthreonylisoleucylglutaminylaspfraginylalanylthreonylleucylarfinylalanylphenylalanylalanylalanylglycylvalythreonylprolylalanylglutaminylcysteinylphenylalanylglutamylmethionylleucylalanylleuoylisoleucylarginylglutaminyllysyhistidylprolylthreonylisoleucylprolylisoleucylglycylleucylmethionyltyrosylalanylasparaginylleucylvalylphenylalanylasparaginyllysyglycylisoleucylaspartylglutamylphenylalanylthrosylalanylglutaminylcysteinylglutamyllysylvalylglycylvalylaspartylserylvalylleucylvalylalnylaspartylvalylprolylvalylglutaminylglutamylserylalanylprolylphenylalanylarginylglutaminylalanylalanylleucylarginylhistidylasparaginyvalylalanylprolylisoleucylprolylisoleucylphenylalanylisoleucylphenylalanylisoleucylcysteinylprolylprolylaspartylalanylaspartylaspartylaspartylleucylleucylarginylglutaminylisoleucylalanylseryltyrosylglycylarginylglycyltyrosylthreonyltyrosylleucylleucylserylarginylalanylglycylvalylthreonylglycylalanylglutamylasparainylarginylalanylalanylleucylprolylleucylasparaginylhistidylleucylvalylalanyllysylleucyllysylglutamyltyrosylasparaginylalanylalanylprolylprolylleucylglutaminylglgycylphenylalanylglycylisoleucylserylalanylprolylaspartylglutaminylvalyllysylalanylalanylisoleucylaspartylalanylglycylalanylalanylglycylalanylisoleucylserylglycylserylalanylisoleucylvalyllysylisoieucylisoleucylglutamylglutaminylhistidylasparaginylisoleucylglutamylprolylglutamyllysylmethionylleucylalanylalanylleucyllysylvalylphenylalanylcalylglutaminylprolylmethionlysylalanylalanylthreony-larginylserine
بۇ سۆز 1913 دانە ھەرپتىن تۈزۈلگەن بولۇپ ، 267 خىل ئەمىنو كىسلاتاسى ئىنىزىمىدىن تۈزۈلگەن بىر خىل خېمىيىلىك ماددىنىڭ نامى Methionylglutaminylarginyltyrosylglutamylserylleucylphenylalanylalanylglutaminylleucyllysylglutamylarginyllysyglutamylgycylalanylphenylalanylvalylprolylphenylalanylvalylthreonylleucylglycylaspartylprolylglycyllisoleucylglutamylglutaminylserylleucyllysylisoleucylasartylthreonylleucylisoleucylglutamylalanylglycylalanylaspartylalanylleucylglutamylleucylglycylisoleucylprolylphenylalanylserylaspartylprolylleucylalanylaspartylglycylprolylthreonylisoleucylglutaminylasparaginylalanylthreonylleucylarginylalanylphenylalanylalanylalanylglycylvalylthreonylprolylalanylglutaminylcysteinylphenylalanylglutamylmethionylleucylalanylleucylisoleucylarginylglutaminyllysylhistidylprolylthreonylisoleucylprolylisoleucylglycylleucylleucylmethionyltyrosylalanylasparaginylleucylvalylphenylalanylasparaginyllysylglycylisoleucylaspartylglutamylphenylalanyltyrosylalanylglutaminylcysteinylglutamyllysylvalylglycylvalylaspartylsrylvalylleucylvalylalanylaspartylvalylprolylvalylglutaminylglutamylserylalanylprolylphenylalanylarginylglutaminylalanylalanylleucylarginylhistidylasparaginylvalylalanylprolylisoleucylphenylalanylisoleucylcysteinylprolylprolylaspartylalanylaspartylaspartylaspartylleucylleucylarginylglutaminylisoleucylalanylseryltyrosylglycylarginylglycyltyrosylthreonyltyrosylleucylleucylserylarginylalanylglycylvalylthreonylglycylalanylglutamylasparaginylarginylalanylalanylleucylleucyllysylglutamyltyrosylasparaginylalanylalanylprolylprolylleucylglutaminylglycylphenylalanylglysylisoleucylserylalanylprolylaspartylglutaminylvalyllysylalanylalanylisoleucylaspartylalanylglycylalanylalanylglycylalanylisoleucylserylglycylserylalanylisoleucylvalyllysylisoleucylisoleucylglutamylglutaminylhistidylasparaginylisoleucylglutamylprolylglutamyllysylmethionylleucylalanylalanylleucyllysylvalylphenylalanylvalylglutaminylprolylmethionyllysylalanylalanylthreonylarginyglutamyltyrosylasparaginylalanylalanylprolylprolylleucylglutaminylglycylphenylalanylglysylisoleucylserylalanylprolylaspartylglutaminylvalyllysylalanylalanylisoleucylaspartylalanylglycylalanylalanylglycylalanylisoleucylserylglycylserylalanylisoleucylvalyllysylisoleucylisoleucylglutamylglutaminylhistidylasparaginylisoleucylglutamylprolylglutamyllysylmethionylleucylalanylalanylleucyllysylvalylphenylalanylvalylgl
بۇ سۆز 3600 ھەرپتىن تۈزۈلگەن خېمىيىلىك ئاتالغۇ بولۇپ ، 500 خىل ئەمىنۇ كىسلىتالىق خېمىيىۋىي ماددىنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ .
ئۇنداقتا بۇ ئىككى سۆزلەمنىڭ ترانسكىرىپسىيىسىنى يېزىپ چىقالايدىغانلار بارمۇ؟
سالام ئالىم مۇئەللىم، ئاتىكاچىلىق قىلىپ قويىدىغان بولدۇم.
تولۇق ئوتتۇرا ئۇيغۇر تىلى گىرامماتىكىسىدا ئۆگەنگەندەك قىلغان، «ئىسىملارنىڭ ئالدىغا سانلىق مىقدار قوشۇلۇپ كەلگەندە، ئىسىمنىڭ كەينىگە كۆپلۈك قوشۇمچىسى قوشۇلمايدۇ، رەۋىش قوشۇلغاندا كۆپلۈك قوشۇمچىسى قوشۇلىدۇ» دەپ.
مەسىلەن:«نۇرغۇن ئوقۇغۇچىلار» ، «320 نەپەر ئوقۇغۇچى» دىگەندەك.
شۇڭا، يۇقىرىدىكى «12 مىليون سۆزلەشكۈچىلىرى بار» دىگەننى «12 مىليون سۆزلەشكۈچىسى بار» دەپ ئۆزگەرتىش كېرەكمۇ؟
توغرا تاپتىڭىز، ھازىرقى زامان ئۇيغۇر تىلى گىرامماتىكىسى بويىچە «50 ئوقۇغۇچى» دەيمىز، «50 ئوقۇغۇچىلار» دېمەيمىز،
ئىنتىرناتسىئونالىزىمدىكىلەرنىڭكىنىچۇ
ئامال بار بىر قارىسا ئۇيغۇرچە سۆز ئىكەن دېگەن تەسىر بەرگەن بولسا،
سدائىنتىرناتسىئونالىزىمدىكىلەرنىزە