موڭغۇلىيە كېيىنكى دۇبەي بولۇپ قالامدۇ ؟

‹‹تىنچ ئوكيان ئايلىق ژۇرنىلى›› يېقىندا ئېلان قىلغان بىر خەۋەردە ئېيتىلىشىچە، موڭغۇلىيەدىن ئىبارەت بۇ كىچىك دۆلەت 1 ترىلليون دوللار قىممىتىدىكى كان بايلىقىغا ئىگە ئىكەن. بۇ دۆلەتنىڭ رەھبەرلىرى بايلىقى مول باشقا دۆلەتلەرنىڭ تەجرىبە – ساۋاقلىرىنى قوبۇل قىلىۋېتىپتۇ .

خەۋەردە ئېيتىلىشىچە، ھازىر موڭغۇلىيە سوغۇق قىش پەسلىگە كىرگەن بولسىمۇ، كانچىلىق كەسپى تازا قىزىپ كۆپلەپ پايدىغا ئېرىشمەكتە .

3 مىليوندىن كۆپرەك ئاھالىگە ئىگە موڭغۇلىيە دۆلىتىنىڭ ئىقتىسادىدا چارۋىچىلىق ۋە دېھقانچىلىق يېتەكچى ئورۇن تۇتۇپ كەلگەن ئىدى، مانا ئەمدى بۇ دۆلەت دۇنيا ئىقتىسادىدا چاقناۋاتقان پارلاق يۇلتۇزغا ئايلانماقتا.

مۇتەخەسسىسلەرنىڭ مۆلچەرلىشىچە، موڭغۇلىيەدىكى تېخى ئېچىلمىغان ئەتىۋارلىق مېتال ۋە مېنېرال ماددىلارنىڭ قىممىتى 1 ترىلليون دوللارغا يېتىدىكەن. مۇشۇنداق ھېسابلىغاندا، بۇ موڭغۇلىيەدىكى ھەربىر نوپۇسقا 333 مىڭ 333 دوللاردىن توغرا كېلىدۇ .

كۆپىنچە دۆلەتلەر سىجىل تۇراقسىز بولۇۋاتقان دۇنيا ئىقتىسادىي ۋەزىيىتىدە كۈرەش قىلىۋاتقاندا، موڭغۇلىيە ئىقتىسادى يىلىغا %6.7 ئېشىشتەك سۈرئىتى بىلەن 2011-يىلىغا قەدەم قويدى. ئاسىيا تەرەققىيات بانكىسىنىڭ مۆلچەرىچە، موڭغۇلىيەنىڭ بۇ يىللىق ئىقتىسادىي ئېشىش نىسبىتى %14 كە يېتىدىكەن. بەزىلەر ھەتتا مۇنازىرە قىلىپ، ئەگەر موڭغۇلىيەنىڭ غەيرىي رەسمىي ئىقتىسادىنىمۇ قوشۇپ ھېسابلىسا، بۇ رەقەم %40 كە يېتىدۇ، دېيىشمەكتە .

ھازىر، موڭغۇلىيەنىڭ ئاساسلىق كىرىمى تېۋان تولغوي دېگەن كۆمۈر كېنىدىن چىقىۋاتىدۇ. بۇنىڭدىن باشقا، موڭغۇلىيە چۆللۈكىگە جايلاشقان ئويۇ تولغوي دېگەن چوڭ تىپتىكى قېزىلما ئېچىش كارخانىسىنىڭ پايدىسىمۇ تېز ئېشىۋاتىدۇ. موڭغۇلىيەدە يەنە غايەت زور ئالتۇن كېنى، كۆپلەپ ئۇران ۋە كوكىس كۆمۈرى ساقلانغان. بۇ كۆمۈرنى سۇيۇقلاندۇرۇش تېخنىكىسى ئارقىلىق گازغا ئايلاندۇرغىلى بولىدۇ .

كۆپلەپ مەبلەغنىڭ ھۆكۈمەت غەزىنىسىگە كىرىشىگە ئەگىشىپ، موڭغۇلىيە ئەمەلدارلىرى ئىمكانىيەتلىك سىجىل ئىقتىسادىي ئېشىش سىياسىتىگە قانداق كاپالەتلىك قىلىش ئۈستىدە قاتمۇ قات بېسىمغا دۇچ كەلمەكتە. موڭغۇلىيە زۇڭلىسى باتۇر بولەد بۇ دۆلەتنىڭ نورۋېگىيە، كانادا ۋە ئاۋستىرالىيەگە ئوخشاش كان بايلىقى مول باشقا چوڭ دۆلەتلەر قوللانغان ئەڭ مۇۋاپىق ئۇسۇل ئۈستىدە ئىزدىنىۋاتقانىلىقىنى ئېيتتى .

باتۇر بولەد موڭغۇلىيە ھازىر ئاچقۇچلۇق تەرەققىيات باسقۇچىدا تۇرۇۋاتقانلىقىنى، پۇل پاخاللىقى بىر ئاۋارىچىلىق بولۇۋاتقانلىقىنى ئېتراپ قىلدى. بۇ دۆلەت نېفىت ۋە تەبىئىي گاز ئېكسپورتىغا تامامەن بېقىنىپ قالغان، بۇ ھال ئىستېمالچىلارنىڭ تەننەرخ مۇقىمسىزلىقىنى پەيدا قىلىدىكەن. ‹‹گەرچە بىز كانچىلىق ساھەسىدىن كۆپلەپ كىرىمگە ئېرىشىۋاتقان بولساقمۇ، لېكىن ئىقتىسادنى ئاشۇرۇش جەھەتتە ئېھتىياتچان بولۇپ، ئىقتىسادنىڭ زىيادە قىزىپ كېتىشىدىن ساقلىنىشىمىز لازىم›› دېدى باتۇر بولەد .

ھازىر مەبلەغ سالغۇچىلار موڭغۇلىيەگە ئىنتايىن قىزىقماقتا ۋە چوڭ ئۈمىد كۈتمەكتە. فوند دىرېكتورى پاسسىن: ‹‹موڭغۇلىيەدە تېپىلغان قېزىلما ساقلانمىسى تېخى ئىشنىڭ ئەمدى باشلىنىشى مۇمكىن، بىزنىڭچە ھازىر تېپىلغىنى تېخى يۈزەكى قاتلامدىكى بايلىقتىنلا ئىبارەت›› دېدى

ئالاھىيدە ئەسكەرتىش:

بۇ يازما تەڭرىتاغ تورىدىكى مۇناسىۋەتلىك كىشىلەرنىڭ رۇخسىتى بىلەن تەڭرىتاغ تورىدىن كۈچۈرۈپ، بلوگىمىزدا ئېلھن قىلىندى. ئەگەر بۇنىڭدىن كۆچۈرۈپ بايدىلانماقچى ياكى باشقا تورلاردا ئېلان قىلماقچى بولسىڭىز تۈۋەندىكى ئەسكەرتىشكە دىققەت قىلغايسىز.

بۇ ئەسەرنىڭ ھوقۇقى تەڭرىتاغ ئۇيغۇر تورىغا تەۋە، باشقا ئاخبارات ۋاسىتىلىرى ۋە تور بېكەتلىرىنىڭ ھەرقانداقباھانە–سەۋەب بىلەن كۆچۈرۈپ ئېلان قىلىشىغا يول قويۇلمايدۇ، خىلاپلىق قىلغۇچىلارنىڭ قانۇنىي جاۋابكارلىقى سۈرۈشتۈرۈلىدۇ.

زۆرۈر بولسا رۇخسىتىمىزنى ئېلىڭ.

تېلېفون نومۇرى: 8521981-0991

يازما ھوقۇقى: ئالىم بىز بلوگى
يازما ئادىرىسى: موڭغۇلىيە كېيىنكى دۇبەي بولۇپ قالامدۇ ؟