باش بەت  فوتو–سۈرەتلەر  ھالقىلىق سۆزلەر  سۆز قالدۇرۇڭ 
كىرىش ئېغىزى
ئىسىم:
پارول:
 

سەھىپىلەر

بېكەت كالېندارى
73 2013 - 3 48
يدسچپجش
     12
3456789
10111213141516
17181920212223
24252627282930
31

قىزىق تېمىلار

بېكەت ستاتىستىكىسى

ئىزدەش

 تېما   مەزمۇن

دوستانە ئۇلىنىشلار

بېكەت ئۇچۇرلىرى:
كۆرسىتىلىش شەكلى: نورمال | تېمىلار تىزىملىكى [1] [2] 

ھاياتلىقنىڭ بۇلىقى، ئۆسۈملۈكلەرنىڭ قىنى ھېسابلانغان كارىز – بۇلاقلار يۇرتىمىز شىنجاڭدا خىلى بۇرۇنلا پەيدا بولغان بولۇپ، ئەجدادلىرىمىز ئەنە شۇ كارىز ۋە بۇلاقلار ئارقىلىق تىرىكچىلىك قىلىپ كەلگەن، ھازىرمۇ يۇرتىمىز شىنجاڭدا كارىزلار ناھايىتى كۆپ بولۇپ ئاساسەن، قۇمۇل، تۇرپان ۋىلايەتلىرىگە ۋە سانجى ئوبلاستىنىڭ شەرقىدىكى ناھىيەلەردە، گۇما ناھىيىسى، كۇچار ناھىيىلىرىدە كەڭ تارقالغان.

كارىزلارنىڭ ئومومىي ئۇزۇنلىقى 5000 – 7000 كېلومېتىرغىچە بولۇپ، يىللىق ئېقىم مىقتارى 900 مىڭ كۇب مېتىر كېلىدۇ. يىللىق يامغۇر مىقدارى نۆل چامىسىدا بولغان تارىم ۋە تۇرپان قۇمۇل ۋادىلىرىدا كارىز ئۆز رولىنى قانچىلىك جارى قىلدۇرغان بولغىيتتى – ھە؟


تولۇق تېكستى...
يوللىغۇچى: يالقۇنتاغ | سەھىپە: كارىز تەتقىقاتى | باھا: 0 | نەقىل: 0 | زىيارەت: 1019

توققۇزنىڭ ئۇيغۇرلار تۇرمۇشىدا مۇقەددەس سانلارنىڭ بىرى. ئۇيغۇر ئېغىز ئەدەبىياتىغا نەزەر سالىدىغان بولساق، مەيلى تۇراقلىق بىرىكمىلەردە بولسۇن، مەيلى قوشاقلاردا بولسۇن دائىم ئۇچرىتىپ تۇرىمىز. توققۇزغا مۇناسىۋەتلىك تۇراقلىق بىرىكمىلەرنى بىز كۈندىلىك تۇرمۇشىمىزدا دائىم ئۇچۇرتىمىز. مەسىلەن، تويغان يەرگە توققۇز تەزىم، توققۇزى تەل، توققۇز قىزنىڭ تولغىقى تەڭ تۇتۇپتۇ، توققۇز ئۆلچەپ بىر بىر كەس ①... ئۇيغۇر خەلق ناخشا – قوشاق، داستانلىرىدىمۇ توققۇز ئالاھىدە سان دەپ قارىلىدۇ.

مەسىلەن، توققۇز تارانىڭ ئېلىدە،


تولۇق تېكستى...
يوللىغۇچى: يالقۇنتاغ | سەھىپە: كارىز تەتقىقاتى | باھا: 0 | نەقىل: 0 | زىيارەت: 877

ئۇيغۇرلارنىڭ تۇرمۇش ئادىتىدىن قارىغىنىمىزدا ئۆزلىرىنىڭ تۇرمۇشىغا مۇناسىۋەتلىك مۇھىم ئىش باشلىغاندا مۇراسىم ئۆتكۈزۈش قەدىمكى ئەنئەنە. ئادەتتە ئۆي سالغاندا ئۆي سېلىش مۇراسىممۇ ۋە ئۆي چېيى بېرىدىغان ئادەت بار. ئۇيغۇرلار ئەزەلدىن بىرەر قۇرۇلۇش باشلىسا ياكى قۇرۇلۇش ئاخىرلاشسا تەرتىپسىز قىلغان ئەمەس ھەم جىمجىت ئۆتكۈزگەن ئەمەس. ئۇيغۇر مەدەنىيىتىنى ۋاراقلايدىغان بولساق ئۇيغۇرلارنىڭ ھەرقايسى ساھەلەردىكى قۇرۇلۇشلىرىنىڭ ئۆزىگە پەرھىز تۇتۇش، رەڭ تاللاش، ۋاقىت – مەۋسۈمگە قاراپ ئىش كۆرۈش ... قاتارلىق ئادەتلىرى بار. ئۇيغۇر مەدەنىيىتىنىڭ ئايرىلماس بىر قىسمى بولغان كارىزچىلىقتا بولسا، كارىزنىڭمۇ ئۆزىگە خاس، ئىش باشلاش، ۋاقىت – مەۋسۈمگە قاراپ ئىش كۆرۈش، پەرھىز سۆزلىرى، كارىزدىن بۇلاق چىقسا كولو (سۆيۈنچە) بېرىش، كارىز پۈتكەندە تىلمىغا تۇنجى قېتىم سۇ باشلىغاندا سۇ باشلاش مۇراسىمى ... قاتارلىق بىر قىسىم كارىزچىلىققا خاس ئادەتلىرى بولىدۇ. ئۇيغۇرلارنىڭ مۇراسىملىرىدا ھەر قايسى رەڭلەرنىڭ ئىشلىتىلىشى ئوخشىمايدۇ. بايلىققا، توي خۇشاللىققا قىزىل، ئۆلۈم – يېتىم ئىشلىرىغا ئاق ... ھەرقايسى مۇراسىملاردا ئىشلىتىدىغان رەڭلەرمۇ ئۆزىگە خاس ئالاھىدىلىككە ئىگە بولغاندىن تاشقىرى بىر خىل رەڭنىڭ بىر قانچە خىل ئالاھىدە مەنىسىمۇ بار. كارىزچىلىقتا ئاق رەڭ كۆپرەك تىلغا ئېلىنىدۇ. كارىزچىلىقتا ئاق رەڭنىڭ كۆپرەك ئىشلىتىشى ئۇيغۇرلارنىڭ «ئاق» رەڭنى ئۇلۇغلىشى بىلەن مۇناسىۋەتلىك.


تولۇق تېكستى...
يوللىغۇچى: يالقۇنتاغ | سەھىپە: كارىز تەتقىقاتى | باھا: 0 | نەقىل: 0 | زىيارەت: 795

«كارىز» دېگەن سۆزنى ئاڭلىغان كىشىنىڭ كۆز ئالدىغا سۈپسۈزۈك سۇلىرى شىلدىرلاپ ئېقىۋاتقان ئېرىق ۋە بۈككىدە دەرەخلەر بىلەن ئورالغان زۇمرەتتەك سۈزۈك كۆل كۆز ئالدىغا كېلىدۇ. كارىزچىلىق ئۇيغۇر مىللىتىنىڭ بولۇپمۇ، تۇرپان ئۇيغۇرلىرىنىڭ ئۇزاق تارىخى تەرەققىيات جەريانىدا تۇرپاننىڭ ھۆل – يىغىن ئاز، قۇرغاق ئىسسىق، دەريا ئېقىنلىرى ئاز، يەر يۈزى شىمالىي ۋە شەرقىي ئېگىز بولۇشتەك ئالاھىدىلىككە ئاساسىدا كەشىپ قىلغان ئۆلمەس مىراسى.


تولۇق تېكستى...
يوللىغۇچى: يالقۇنتاغ | سەھىپە: كارىز تەتقىقاتى | باھا: 0 | نەقىل: 0 | زىيارەت: 1192

ھەممىمىزگە مەلۇم كارىز ئۇيغۇر مىللىتىنىڭ ئۇلۇغ سۇ ئىنشائاتى بولۇپلا قالماي، مەدەنىيەت مىراسى. كارىز بىلەن تۇرپان چەمبەرچاس باغلىنىشتەك «كارىز» دېگەن سۆز چىقىشى ھامان كىشى كاللىسىغا «تۇرپان» دېگەن ئوقۇم كېلىدۇ. دەرھەقىقەت تۇرپان ئۆزىنىڭ ئۇلۇغ مەدەنىيەتلىرى بىلەن دۇنياغا مەشھۇردۇر. «تۇرپاننىڭ ئۈزۈمى داڭلىق ... تۇرپان ئۈزۈمى بىلەن دۇنياغا تونۇلدى ... » دېيىشىدىكەن، بىراق، ئۈزۈم (تەك) تۇپراق ماس كەلگەن جايلاردا ئۆسۈۋېرىدۇ. ئۈزۈم قارا دېڭىز بويلىرىدىنمۇ، ئوتتۇرا ئاسىيا ۋادىلىرىدىنمۇ، چاڭجىياڭ، خۇاڭخې دېلتىلىرىدىمۇ ئۆسىدۇ. ۋاقتى كەلگەندە بىز ئۈزۈمنى سىرتتىن ئېلىپ كېلىپ يېسەكمۇ بولىدۇ، ھەتتا يېمىسەكمۇ بولىدۇ. ئەمما، ھېچ يەردىن ئېلىپ كەلگىلى بولمايدىغان مەدەنىي مىراسلىرىمىزنى قوغدىمىساق زادى بولمايدۇ.


تولۇق تېكستى...
يوللىغۇچى: يالقۇنتاغ | سەھىپە: كارىز تەتقىقاتى | باھا: 0 | نەقىل: 0 | زىيارەت: 1262

كارىزچىلىق بىز ئۇيغۇر خەلقىگە ئاتا مىراس . ئۇزاق تارىخلاردىن بۇيان، بىزنىڭ ئاتا – بوۋىلىرىمىز ئۇزاق مۇددەتلىك تېرىقچىلىق ھاياتىدا سۇ ئىنشائاتلىرىنى قۇردى. ئۆستەڭ قاناللىرىنى قېزىپ، سۇ كەمچىل جايلارغا سۇ باشلاپ، يۇرتنى كۆكەرتىپ ئۆزلىرىنىڭ ئەقىل – پاراسىتىنى نامايان قىلدى. بىپايان بىنەمنى كۆكەرتىش ئۈچۈن قۇدۇقلارنى ئۆزئارا تۇتاشتۇرۇپ، يەر ئاستىدىكى تاتلىق سۇنى يەر يۈزىگە باشلاپ، تەبىئەت قوينىنى ياشناتتى.


تولۇق تېكستى...
يوللىغۇچى: يالقۇنتاغ | سەھىپە: كارىز تەتقىقاتى | باھا: 0 | نەقىل: 0 | زىيارەت: 1047

يەرناملارنىڭ تەرجىمىسىدە شۇ جاينىڭ ئەسلى نامىنى قايسى تىلدا ئاتالغان بولسا، شۇ بويىچە تەرجىمە قىلىنىشى خەلقئارادا ۋە دۆلىتىمىزدە تەكىتلىنىۋاتقان مۇھىم مەسىلە. مەسىلەن: بىز چاڭجىياڭ دەرياسىنى (长江) ھەرگىزمۇ تەرجىمىسى بويىچە «ئۇزۇن دەريا» دېمەيمىز. بۇنداق مىساللار ناھايىتى كۆپ. بىز دونيا خەرىتىسىگە قارايدىغان بولساق ھەرقايسى دۆلەتلەرنىڭ يەرناملىرىدىن شۇ دۆلەتتىكى مىللەتلەرنىڭ تىلى بويىچە ئاتىلىدۇ ۋە تەرجىمىسىمۇ شۇ تىلنىڭ تاۋۇش ئالاھىدىلىكى بويىچە تەرجىمە قىلىنغان. مەسىلەن: بىز (نەۋ يورك)نى ئۇيغۇرچە (نيۇيروك) دەپ ئاھاڭ بويىچە ئاتىدۇق. ھەرگىزمۇ (نەۋ يورك) نىڭ تەرجىمىسى بويىچە دەپ ئاتىمىدۇق، بەلكى شۇ ئىنگلىز تىلىنىڭ ئاھاڭ تەرجىمىسى بويىچە ئاتىدۇق.


تولۇق تېكستى...
يوللىغۇچى: يالقۇنتاغ | سەھىپە: كارىز تەتقىقاتى | باھا: 0 | نەقىل: 0 | زىيارەت: 25340

رايونىمىزدىكى يەرناملىرىغا قارايدىغان بولساق بىر – بىرىگە ئوخشىشىپ كېتىدىغان يەر ناملىرى خېلى كۆپ. بۇ يەر ناملارغا كىشىلىرىمىز خالىغانچە تەبىر بېرىپ كېلىۋاتىدۇ. يەرناملىرىغا خالىغانچە تەبىر بېرىش تۈپتىن خاتا. ئۇنىڭغا چوقۇم ئىلمىي ۋە پاتكىتلىق تەبىر بېرىش كېرەك. شىنجاڭدا كارىز بىلەن مۇناسىۋەتلىك يەرناملىرى مىڭدىن ئاشىدۇ. بەزى كارىزلارنىڭ نامى چوڭ – كىچىك دەپ ئايرىلىپ كەلمەكتە. پىچان ناھىيىسىنىڭ پىچان بازىرى ۋە پىچان يېزىسى تەۋەسىدە ئىككى كارىز «چوڭ تېتىر كارىزى»، «كىچىك تېتىر كارىزى» دەيدىغان ئىككى كارىز بار. بۇ كارىزنىڭ نامىدىكى «تېتىر» دېگەن سۆزنىڭ ئىزاھاتى مۇنداق:


تولۇق تېكستى...
يوللىغۇچى: يالقۇنتاغ | سەھىپە: كارىز تەتقىقاتى | باھا: 0 | نەقىل: 0 | زىيارەت: 1176

شىنجاڭ كارىزلىرىغا نەزەر سالىدىغان بولساق خىلمۇ – خىل كارىز ناملىرى ئىچىدە پىچان ناھىيىسىنىڭ تېتىر ئاھالىلەر كومىتېتىغا (بۇرۇن تېتىر دادۈي دېيىلەتتى) تەۋە ئاياللار كارىزى دېققىتىمىزنى تارتىدۇ.

ئاياللار كارىزى پىچان بازىرى تۇرۇشلۇق ئورۇندىن 11 كىلومېتىر شىمالدىكى قىزىل سىڭىر دېگەن جايدا. جەنۇبتىن شىمالغا سوزۇلغان، يەر قاتلىمى قۇم، شېغىل، 30 قۇدۇقى بار. قۇدۇقلارنىڭ ئوتتۇرىچە چوڭقۇرلىقى 20 مېتر، ئومومىي ئۇزۇنلىقى 1300 مېتر كېلىدۇ.


تولۇق تېكستى...
يوللىغۇچى: يالقۇنتاغ | سەھىپە: كارىز تەتقىقاتى | باھا: 0 | نەقىل: 0 | زىيارەت: 1036

«بەشتام» پىچان ناھىيىسىنىڭ دالانكارىز يېزىسىنىڭ بەشتام مەھەللە كومىتېتىنىڭ نامى ۋە بەشتام كارىزنىڭ نامى. بەشتام مەھەللە كومىتېتىنىڭ تۇرۇشلۇق ئورنى جىگەدە كارىز. ئازادلىقنىڭ دەسلىپىدە «بەشتام دادۈي» بەشتام كارىزنىڭ باش تەرىپىگە قۇرۇلغاندىن كېيىن شۇ نام بىلەن ئاتىلىپ كېلىۋاتىدۇ.


تولۇق تېكستى...
يوللىغۇچى: يالقۇنتاغ | سەھىپە: كارىز تەتقىقاتى | باھا: 0 | نەقىل: 0 | زىيارەت: 18273
[1] [2] 

تۇرپان تەزكىرىسىنىڭ نەشر ھوقۇقى زۇلقار ئېلېكترونلۇق مەتبەئە مەركىزىگە تەۋە

新ICP备10202342号-4

吾买尔江·沙塔尔 0991-8982843 ئۆمەرجان ساتتار

بېكىتىمىزنىڭ تور بوشلۇقىنى «شىنجاڭ تېزلىك تورى»  تەمىنلىگەن

Alpida BLOG 1.0, Copyright© 2007, Alpida® Software
Processed in 0.079102 second(s), 3 queries