NASA: بىر ئالەم ئۇشقۇرى ئەڭ چوڭ ئاستېرويدقا قاراپ ماڭدى

bilimxumar

	بىر ئالەم ئۇشقۇرى ئەڭ چوڭ ئاستېرويدقا قاراپ ماڭدى بىلىمخۇمار 2007-يىلى 27-سىنتەبىر كۈنى، ناسا «سەھەر» (Dawn) ناملىق بىر ئالەم ئۇشقۇرىنى ئالەم بوشلۇقىغا چىقاردى.  ئۇنىڭ ۋەزىپىسى قۇياش سىستېمىسىدىكى ئەڭ چوڭ ئىككى سەييارە (كائىنات ئۇچار تېشى، ئاستېرويد) نى تەكشۈرۈپ چىقىشتىن ئىبارەت. مارس بىلەن يۇپىتېرنىڭ ئارىلىقىدا «ئاستېرويد بەلۋىغى» (asteroid belt) دەپ ئاتىلىدىغان بىر بەلۋاغ بار بولۇپ، ئۇنىڭدا تەخمىنەن 700 مىڭ دانىدىن 1.7 مىليون دانىغىچە دىيامېتىرى 1 كىلومېتىر ياكى ئۇنىڭدىن چوڭ بولغان ئاستېرويدلار قۇياشنى مەركەز قىلغان ئوربىتىلاردا ئايلىنىپ تۇرىدۇ.  ئۇلارنىڭ ئىچىدىكى ئەڭ چوڭ 4 ئاستېرويدنىڭ ئوتتۇرىچە دىيامېتەرى 400 كىلومېتىردىن چوڭ بولۇپ، ئۇلارنىڭ ماسسىسى ئاستېرويد بەلۋىغىدىكى بارلىق ئاستېرويدلارنىڭ ماسسىسىنىڭ يېرىمىنى تەشكىل قىلىدۇ.  چوڭلۇقتا 1-ئورۇندا تۇرىدىغان ئاستېرويدنىڭ ئىسمى «سىرېس» (Ceres) بولۇپ، ئۇنىڭ دىيامېتى تەخمىنەن 950 كىلومېتىر كېلىدۇ.  ئىككىنچى ئورۇندا تۇرىدىغىنىنىڭ ئىسمى «ۋېستا» (Vesta) بولۇپ، ئۇنىڭ ئوتتۇرىچە دىيامېتىرى تەخمىنەن 525 كىلومېتىر كېلىدۇ.  گەرچە ئاستېرويد بەلۋىغىدىكى تاشلارنىڭ سانى ناھايىتى كۆپ بولسىمۇ، ئۇلار ئىگىلىگەن بوشلۇق ئىنتايىن چوڭ بولغاچقا، ئۇلار يەنىلا ناھايىتى شالاڭ تارقالغان بولىدۇ.  شۇڭلاشقا ھازىرغىچە ئالەم بوشلۇقىغا چىقىرىلغان ئالەم ئۇشقۇرلىرىنىڭ بىرەرسىمۇ بۇ بەلۋاغدىكى تاشلار بىلەن سوقۇشۇپ كەتمەي، ھەممىسى ئۇ رايوندىن بىخەتەر ئۆتۈپ كەتتى. ئالەم ئۇشقۇرى «سەھەر» نىڭ ۋېستا غا يېتىپ بېرىشى ئۈچۈن 4 يىلغا يېقىن ۋاقىت كەتتى.  بۇ سەپەر جەريانىدا، ئۇ مارسنىڭ قېشىغا بېرىپ، مارسنىڭ تارتىش كۈچىنىڭ ياردىمىگە ئېرىشىپ، 2011-يىلى 16-ئىيۇل كۈنى ۋېستا نىڭ ئوربىتىسىغا كىردى.  ئۇ ۋېستا ئۈستىدە 2 يىل تەكشۈرۈش ئېلىپ بېرىپ، 2012-يىلى 5-سىنتەبىر كۈنى سىرېسكە قاراپ يول ئالدى. سىرېس نى 1801-يىلى Guiseppe Piazzi بايقىغان.  ئۇنىڭ شەكلى يۇمىلاق شارغا يېقىن بولۇپ، بۇ جەھەتتە ئۇ باشقا ھەر قانداق ئاستېرويدقا ئوخشىمايدۇ.  2006-يىلى خەلقئارا ئاسترونومىيە بىرلىكى ئۇنىڭغا «كىچىك پلانېتا» سالاھىيىتىنى بەرگەن بولۇپ، شۇنىڭ بىلەن ئۇ پلۇتو بىلەن ئوخشاش سالاھىيەتكە ئېرىشتى. ئالەم ئۇشقۇرى «سەھەر» سىرېسنىڭ ئوربىتىسىغا 2015-يىلى فېبرالدا كىرىپ، ئۇنى 5،900 كىلومېتىر ئىگىزلىكتە تۇرۇپ تەكشۈرىدۇ.  ئۇنىڭدىن 5 ئاي ئۆتكەندىن كېيىن، ئالەم ئۇشقۇرى سەھەر 1،300 كىلومېتىر ئىگىزلىككە پەسلەيدۇ.  ئاندىن يەنە 5 ئاي ۋاقىتتىن كېيىن مۇمكىن بولغان ئەڭ تۆۋەن ئىگىزلىك، 700 كىلومېتىرغا پەسلەيدۇ.  ئالەم ئۇشقۇرى سەھەرنىڭ ئاستېرويد سىرېسنى تەكشۈرىشىدىكى مەقسەت، شۇ ئارقىلىق قۇياش سىستېمىسىنىڭ ئەڭ دەسلەپكى تارىخىنى، ھەمدە پلانېتىلارنىڭ شەكىللىنىش جەريانىنى ئېنىقلاپ چىقىش.  ۋېستا ئاساسىي جەھەتتىن ھەر خىل تاشلاردىن تۈزۈلگەن بولۇپ، سىرېس بولسا مۇز ۋە ۋېستانىڭكىدىن يۇمشاقراق ماددىلاردىن تۈزۈلگەنلىكى پەرەز قىلىنماقتا. ئالەم ئۇشقۇرى سەھەرنىڭ ۋەزىپە مۇددىتى 2015-يىلى ئىيۇل ئېيىدا تۇشىدىغان بولۇپ، ئۇنىڭ ئىشلەش مۇددىتى شۇ ۋاقىتتا يەنە ئازراق ئۇزارتىلىشى مۇمكىن. پايدىلىنىش ماتەرىياللىرى: What Will Dawn Find At Ceres? <http://www.americaspace.com/?p=36620> Where is Dawn Now? <http://dawn.jpl.nasa.gov/mission/live_shots.asp> Asteroid belt <http://en.wikipedia.org/wiki/Asteroid_belt> تۆۋەندىكى بىر رەسىمدىكىسى ئالەم ئۇشقۇرى سەھەرنىڭ سىزىلغان كۆرىنىشى.  يەنە بىر رەسىمدىكىسى بولسا، خابۇل (ھۇببلە) ئالەم تېلېسكوپى تارتقان سىرېسنىڭ رەسىمى.

bilimxumar

	كائىنات توغرىسىدىكى بۇرۇنقى تېمىلىرىم (ئەڭ يۇقىرىسىدىكىسى ئەڭ كونىسى): بىلىمخۇمار 1. تاشقىي پلانېتىلارنى تاپىدىغان «كەپلەر ئالەم تېلېسكوپى» دىن چاتاق چىقتى https://uyghur-archive.com/misranim/thread-106076-1-1.html 2. 2016-يىلى NASA «ئاستەروئىد» نى تەكشۈرىدىغان بىر يېڭى ئالەم ئۇشقۇرىنى قويۇپ بېرىدۇ https://uyghur-archive.com/misranim/thread-105749-1-1.html 3. NASA يەر شارىغا تەھتىد سالىدىغان كائىنات تاشلىرىنى تۇتۇش پىلانىنى يولغا قويدى https://uyghur-archive.com/misranim/thread-105750-1-1.html 4.  ناسا نىڭ 2014-يىللىق خىراجەت پۇلى بۈگۈن ئېلان قىلىندى https://uyghur-archive.com/misranim/thread-106332-1-1.html 5. ئايغا ساياھەت قىلىش ئىشلىرىنىڭ ھازىرقى تەرەققىيات ئەھۋالى https://uyghur-archive.com/misranim/thread-106495-1-1.html 6. ئەڭ چوڭ كائىنات ئۇچار تېشى يەر شارىنى زىيارەت قىلدى https://uyghur-archive.com/misranim/thread-106754-1-1.html 7. يەنە بىر ئالەم ئۇچار تېشى يەر شارىنىڭ يېنىدىن ئۆتتى https://uyghur-archive.com/misranim/thread-107132-1-1.html 8. كائىنات ھازىرمۇ توختىماي كېڭىيىۋاتىدۇ https://uyghur-archive.com/misranim/thread-106758-1-1.html 9. كائىناتتىكى ئادەتتىكى ماددا %4، قاراڭغۇ ماددا% 22، قاراڭغۇ ئېنېرگىيە % 74 https://uyghur-archive.com/misranim/thread-107190-1-1.html 10. مارستا قۇرۇق مۇزنىڭ ئىزى بايقالدى https://uyghur-archive.com/misranim/thread-107297-1-1.html 11. بىر ئالەم ئۇشقۇرى قۇياش سىستېمىسى چېگرىسىغا يېتىپ باردى https://uyghur-archive.com/misranim/thread-107626-1-1.html 12. كېيىنكى 2 كۈندە ئاي ئىنتايىن چوڭ كۆرىنىدۇ https://uyghur-archive.com/misranim/thread-107660-1-1.html 13. مارسنىڭ ئەڭ يېڭى كۆرۈنىشى https://uyghur-archive.com/misranim/thread-107802-1-1.html 14.ناسا كائىنات ئۇچار تاشلىرىنىڭ 10000ئىنچىسىنى بايقىدى https://uyghur-archive.com/misranim/thread-108115-1-1.html 15. بىزگە خوشنا گالاكسىنىڭ ئەڭ يېڭى رەسىمى https://uyghur-archive.com/misranim/thread-108116-1-1.html 16. پلۇتوننىڭ ئىككى ھەمراھىغا ئىسىم قويۇلدى https://uyghur-archive.com/misranim/thread-108204-1-1.html 17. مارس بەزىدە تەتۈر ماڭامدۇ؟ https://uyghur-archive.com/misranim/thread-108241-1-1.html 18. ئۇچار تەخسە ۋە ناس https://uyghur-archive.com/misranim/thread-108442-1-1.html

قۇمباغ79

	مۇشۇنداق كائىنات بىلىملىردىن خەۋەردار قىلغىنىڭىزغا كۆوپ رەھمەت.

ئەلپىدا2

	كائىنات توغرىسىدا سىزنىڭ يازمىلىرىڭىز بىلەن نۇرغۇن نەرسىلەرنى بىلىۋالدۇق.ئەجرىڭىزگە كۆپ رەھمەت....

nomu

	ئاللاھ قۇلىڭىزغا دەرت بەرمىسۇن!تىنڭىزنى ساق-سالامەت قىلسۇن!

Erk~OghLi

	بېرىشقا 4 يىل ۋاقىت... شۇ جەرياندىكى خورايدىغان ئېنىرگىيەنى يۈكلەپ مېڭىشقا نەچچىلىك ئىش كېتەر؟ ياكى تايىنىدىغان بىرەر كۈچ بارمۇ؟ سائەتلىك سۈرئىتى نەچچىدىن ماڭىدىغاندۇ؟

alvaste

	رەھمەت سىزگە!!!

azizanakaxkar

	Erk~OghLi يوللىغان ۋاقتى  2013-7-18 03:19 PM بېرىشقا 4 يىل ۋاقىت... شۇ جەرياندىكى خورايدىغان ئېنىرگى ... مىنىڭچە يەر شارى ئاتمۇسفۇراسىدىن ئايرىلغاندىن كىينلام ھاۋانىڭ قارشىلىق كۈچى ۋە يەرشارىنىڭ تارتىش كۈچى بولىمىغاندىكىن مەلۇم بىر يۆنىلىشىكە قارىتىپ ئىتتىرىپ قويسا شۇ يۆنىلىشكە قاراپ شىددەت بىلەن ماڭارمىكىن

توقماق

	كەچۆرۆڭ،تېما بىلەن بېۋاستە ئالاقىسى بولمىسىمۇ يوللاپ قۇيدۇم: باياتىن يەنئەن يولىدىكى ئاپتۇنۇم رايۇنلۇق ئۇيغۇر تىبابەت دوختۇرخانىسىنىڭ  لېفىتىدا مەشغۇلات ئىشلەپ قايتىپ ئۆيگە كىرسەم 5.50ئۆتۆپتۇ(ئۆرۆمچى ۋاقتى). مەشغۇلاتتا ئىشلەتكىنم: ئۆزىمىز ياسىۋالغان كارتۇن دىسكا. مەشغۇلات جەريانىدىكى دىسكىنىڭ ھالىتى:دىسكىنىڭ ئوقى(چوكا)يەرنىڭ تارتىش كۈچى يۆنىلىشىگە تىك. مەشغۇلات جەريانى:دىسكىنىڭ مەركىزىدىن ئۆتكۆزىلگەن چوكىدىن پايدىلىنىپ ئوڭ ۋە سول تەرەپلەرگە پىقىرىتىش،ئايلاندۆرۆش. 1.دىسكىنى تۆۋەندىن يۇقۇرىغا -سائەت سىتىرلكىسىغا قارشى ئايلاندۇرۇش ئارقىلىق 9 قەۋەتلىك لىفىتتا ھەم يۇقۇرغا ھەم تۆۋەنگە بىرقانچە قېتىم چىقىپ-چۈشتۆم.چىقىپ-چۈشۆش جەريانىدا ئايلىنىۋاتقان دىسكا ئىزچىل ھالدا مىنىڭ ئوڭغا -سائەت سىتىرىلكىسى بۇيىچە ئايلىنىشىمنى "تەلەپ"قىلدى.ئايلىنىپ بەردىم. 2.سائەت سىترىلكىسى بويىچە تۆۋەنگە ئايلاندۆرغان ئەھۋالدا دىسكا مىنىڭدىن ئىزچىل ھالدا چىقىپ-چۈشۈش جەريانىدا سولغا ئايلىنىشنى "تەلەپ"قىلدى.ئايلىنىپ بەردىم. قاسىم سىدىق 2013.7.19     خۇلاسەۋە ئىلتىماس    لېفىتتىكى كۆزۆتۆپ-سىناشتىن مەلۆم بولدىكى بۇنداق"دىسكا تەجىربىسى"دىكى ئېغىشنىڭ  ھاۋا بىلەن قىلچە ئالاقىسى يوق.بۇنىڭدىن كۆرىۋىلىشقا بولىدۇكى؛29-تىئورمىچە ئېغىش ئىنىرتسىيىلىك ئېغىش بولۇپ،ھەقىقى بوشلۇقتا مەن ئالدىن پەرەز قىلغاندەك ئېغىش تېخىمۇ گەۋدىلىك بولىدۇ.ھاۋا بار شارائىتتا باشقا تاشقى كۈچلەر پەقەت ئېغىشقا قارشىلىق قىلغۇچى كۈچ رولىنىلا ئوينايدۇ. مەن ، ئىمكانىيىتى ياربەرگەنلەرنىڭ بۇ تەجىربىنى مۇنتىزىم ئىشلەپ ،ئالاقىدار بارلىق پارامىتىرلارنى خاتىرلەپ دوكىلات ئېلان قىلىشىنى سەمىمى ئۆمىت قىلىمەن.ماڭا نىسبەتەن ئىتقاندا پىرىنسىپال مەسىلە ھەل بولۇپ بولدى.ئەلۋەتتە بۇ تەجىربىنى مۇنتىزىم ئىشلىگەنلەرتەجىربە نەتىجىسىنىڭ بارلىق ھوقۇق-مەجبۆرىيىتىگە ئۆزى ئىگە بولىدۇ.مۇبادا ئۇيغۇر جەمىيىتى ۋە ئۇيغۇر زىيالىلىرى بۇنداق تەجىربە ئىشلەشكە قىزىقمىسا، مەن بۇ ئىلتىماسنى خەنزۆچە ۋە ئىنگىلىزچە رەسمى نۇسقىدا تەييارلاپ مەملىكەت ئىچى-سىرتىدىكىلەرنىڭ ئىشلەپ كۆرىشىنى قولغا كەلتۆرۆشكە تىرىشچانلىق كۆرسىتىمەن.ھەرقانداق ئەھۋالدا ھوقۇق -مەجبۇرىيەت مۇنتىزىم ئىشلەپ دوكىلات ئېلان قىلغانلاردا بولىدۇ. ھۆرمەت بىلەن:قاسىم سىدىق 2013.7.19.ئۆرۆمچى. http://www.kayinat.com/bbs/forum.php?mod=viewthread&tid=26729