سىنىپ مەسئۇللۇق خىزمىتى جەريانىدىكى ئىلمىي تەدبىرلەر       ئەگەر پۇرسەتنى چىڭ تۇتۇپ ، پەلسەپىۋى ھېكمەتلەردىن پايدىلنىپ ،  دەل جايىدا  سۆزلەپ ،  باشقىلارنى قايىل  قىلغاندا  سىنىپ  مۇدىرلىق خىزمىتى ناھايتى ئوڭۇشلۇق  بولىدۇ .     1  . شەخىس بىلەن كوللېكتىپنىڭ مۇناسىۋىتىنى چۈشىنىش :    ھېكايەت : مەلۇم بىر قۇش ھەر يىلى ئۇچۇش مەنزىلىدە ئاتلانتىك ئوكياندىن ئۆتىدىكەن ، ئەمما ئۇلار بىر ئۇچۇشتىلا  بۇ ئوكياندىن  ئۇچۇپ ئۆتەلمەيدىكەن ، شۇڭا  ئۇلار ئاغزىغا  بىر تال    شاخ ( شاخچە ) چىشلىۋېلىپ ، ھارغ...

7 . ئوقۇغۇچىلارنىڭ « مۇھەببەتلىشىشىگە » مېھرىبانلىق بىلەن مۇئامىلە قىلىڭ .   ئەمدىلا چېچەك پەسلىگە قەدەم قويغان ئوتتۇرا مەكتەپ ئوقۇغۇچىلىرى باشقىلارنىڭ ئۆزىگە بەرگەن باھاسىغا ئەھمىيەت بېرىدۇ . تەدرىجى ھالدا ئۇلارنىڭ مەخپىيتى بارلىققاكېلىدۇ.   ئۇلارنىڭ ئىچكى دۇنياسىمۇ بارغانسېرى بېيىپ بارىدۇ … ئەلۋەتتە 。 شۇنىڭ بىلەن بىر ۋاقىتتا يەنە نۇرغۇنلىغان قىيىنچىلىقلارغا، نۇرغۇنلىغان يەشكىلى بولمايدىغان ئىنسان تەبىيتىدىكى قىيىن مەسللەرگە يولۇقىدۇ . ئۇلار خىيال قىلىدۇ ، ئازابلىنىدۇ ، پىلان ت...

  6. سىنىپ مۇدىرى ناھايتى سەزگۈر بولۇشى، ھەر بىر كىچىك ھالقىلارنىمۇ نەزىرىدىن ساقىت قىلماسلىقى كېرەك.     سىنىپ خىزمىتىدە ھەر قانداق ئىش، ھەر قانداق ۋاقىتتا تەربىيىلەش نۇقتىلىرى بايقىلىپ تۇرىدۇ.     تەربىيىلىگۈچى بۇ نۇقتىلارنى بايقاشقا ماھىر بولۇپ، پۇرسەتنى چىڭ تۇتۇپ تەربىيە ئېلىپ بارسا، مۇشۇ كىچىككىنە نۇقتىدىن چوقۇم خېلى زور تەربىيە ئۈنۈمى ھاسىل قىلغىلى بولىدۇ. كەسىپدىشىمنىڭ ئېيتىپ بېرىشىچە، ئۇ تولۇقسىز بىرىنچى يىللىقتىن يېڭى سىنىپ تۇتۇپتۇ ۋە ئوقۇغۇچىلىرى بىلەن تۇنجى قېتىم يۈز كۆرۈشۈپ...

  بىر نەچچە كۈن ئىلگىرى تور ئارىلاۋىتىپ،ياخۇ تورىدا ئىنگىلىز تىلىدىكى 26 ھەرپنىڭ ناھايتى ئوبرازلىق ھالدا كۆرسىتىلگەن كۆرۈنۈشلىرىنى بايقاپ قالدىم.ھەم ئۇلارنىڭ بۇ ئىجادىيلىقىغا قايىل بولدۇم. شۇڭىلاشقا،تورداشلارنى بۇ ئىجادىي كۆرۈنۈشلەردىن بىرلىكتە ھۇزۇرلاندۇرۇش مەقسىتىدە بىلوگىمغا كۆچۈرۈپ ئەكەلدىم. مەنبە:ياخۇ تورى ...

  4.ھازىرقى زامان ئۇيغۇر تىلىنىڭ تەلەپپۇز قائىدىسى   سۆزلەرنىڭ تەلەپپۇزى ئاساسەن سۆزلەرنىڭ ئىملاسى بىلەن ئوخشاش بولىدۇ.ئەمما ئايرىم ئەھۋاللاردا يۇقىرىدىكى ئىككىنچى پىرىنسىپ بويىچە ھەل قىلىنىدۇ.بۇ قېتىم تەلەپپۇز قائىدىسىنى بېكىتىشتە،سۆزلەرنىڭ تەلەپپۇزى بىلەن ئىملاسىنىڭ بىردەك بولۇش پىرىنسىپىدا چىڭ تۇرۇلدى.بۇنىڭدا دېققەت قىلىدىغان نوقتىلار تۆۋەندىكىچە: 1)بوغۇم ئاخىرى بولۇپ كەلگەن ”ر،ل،ھ “ تاۋۇشلىرى نۇتۇقتا ھەر قانداق ئەھۋالدا چۈشۈرۈلمەيدۇ.ئەمما سىلىقراق تەلەپپۇز قىلىنىدۇ. مەس...

  ھازىرقى زامان ئۇيغۇر ئەدەبىي تىلىنىڭ تەلەپپۇز قائىدىسى   1. تەلەپپۇز قائىدىسى ھەققىدە   تەلەپپۇز قائىدىسى توغرا سۆزلەش قائىدىسى دېگەنلىكتۇر. ئېنىقراق قىلىپ ئېيتقاندا،تەلەپپۇز قائىدىسى مەلۇم بىر ئەدەبىي تىلدا سۆزلىشىدىغان ۋە ئالاقە قىلىشىدىغان كىشىلەرنىڭ سۆزلەرنى توغرا تەلەپپۇز قىلىشىنى تەمىن ئېتىدىغان ۋە ئۇلارنىڭ نوتۇقتا ئورتاق ئەمەل قىلىشى زۆرۈر بولغان قائىدىلەر سېستىمىسىدۇر.    تىلىنىڭ ئىملا قائىدىسى بىلەن  تەلەپپۇز قائىدىسى تىل ئارقىلىق ئالاقىلىشىش ئېھتىياجىنى ھەل قىلىشتىكى موھىم ...

    دۆڭكۆۋرۈكنىڭ كېچىسى   نامازشام گۈلىگە قونغان كېپىنەك، كۆرسىتەر بارچىنى قىلىپ رەڭمۇ-رەڭ. نېزىقاپ تۇرىدۇ بىر ياقتا ۋىجدان، غورۇرنى شورايدۇ تەنسىز شەپەرەڭ.   سېسىغان روھلاردىن چاچىرغان قانلار، تۇرىدۇ كېچىنىڭ قوينىنى بۇلغاپ. ئۆتىدۇ ئالدىمدىن كېلىشكەن يىگىت، پاھىشە ئايالدەك بېلىنى تولغاپ.   ئۆتىدۇ ياش باللار كەچلىك بازاردىن، كاۋاپنىڭ ھىدىدەك شەھۋەتنى پۇراپ. ئېلاننىڭ ئالدىدا توختايدۇ بىردىن، يالىڭاچ بازارغا قالىدۇ قاراپ.   يۈز يۈەنلىك پۇللارنى قىسىپ كۆكسىگە، كۆرسىتەر بەزىلەر قىزلارغا &#...

  Ⅹقىسقارتىلما سۆزلەرنىڭ ئىملاسى   1.يەككە ھەرپ بويىچە قىسقارتىلغان سۆزلەرنىڭ ئارىسىغا چېكىت قويماي يېزىلىدۇ. مەسىلەن:   ج  خ  ج  _ جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتى   ج  ك  پ _ جۇڭگۇ كومۇنىستلار پارتىيەسى   ج  خ ئى _ جامائەت خەۋپسىزلىك ئىدارىسى    ش ئۇ  ئا  ر _ شىنجاڭ ئۇيغۇر ئاپتونۇم رايۇنى   2. بوغۇم بويىچە قىسقارتىلغان سۆزلەر قوشۇپ يېزىلىدۇ. مەسىلەن:   پارتىكوم _ پارتىيە كومىتېتى                ئوبكوم _ ئوبلاستلىق كومىتېت   تىلكوم _ تىل-يېزىق كومىتېتى   3. كىشى ئىسىم-فامىلىلىرىنىڭ قىسقارتىلغا...

  Ⅷ            ياردەمچى سۆزلەرنىڭ ئىملاسى   1.“ئىدى،ئىكەن،ئىمىش“ ياردەمچى پېئىللىرى تۇرغۇن سۆزلەردىن كېيىن كەلسە،ئالدىدىكى سۆزلەردىن ئايرىپ يېزىلىدۇ. مەسىلەن:   ئىدى _ كىتاب ئىدى،قىزىل ئىدى،ئالتە ئىدى،شۇنداق ئىدى….   ئىكەن_ كىتاب ئىكەن،قىزىل ئىكەن،ئالتە ئىكەن،شۇنداق ئىكەن….   ئىمىش _ كىتاب ئىمىش،قىزىل ئىمىش،ئالتە ئىمىش،شۇنداق ئىمىش…..   بۇ ياردەمچى پېئىللار پېئىل تىپىدىكى سۆزلەردىن  كېيىن كەلسە، ئالدىدىكى تەركىبكە قوشۇپ يېزىلىدۇ. مەسىلەن:   ئىدى _ ئوقۇغانى...

  Ⅶبەزى پېئىللارنىڭ ئىملاسى   1.“ئال-، بول-،چال-،سال-،قال-،كەل-“پېئىللىرى ئۆتكەن زامان ۋاستىلىك بايان رايىنىڭ بولۇشلۇق شەكلىدە كەلسە، بۇ پېئىللارنىڭ رەۋىشداش  شەكلىدىكى ”لى-“ ۋە ”لۇ-“ بوغۇملىرى چۈشۈپ قالىدۇ.ئەسلىي پېئىلدىكى“ئا،ئە“تاۋۇشلىرى ”ئې“غا نۆۋەتلەشمەيدۇ. مەسىلەن:   ئال- +ىپ+دۇر+مەن=ئاپتىمەن،ئاپتىمىز ئال-+ىپ+دۇر+سەن=ئاپسەن،ئاپسىز،ئاپتىلا ئال-+ىپ+دۇر+0=ئاپتۇ   بول-+ۇپ+دۇر+مەن=بوپتىمەن،بوپتىمىز بول-+ۇپ+دۇر+سەن=بوپسەن،بوپسى...