نۇرغۇن ئامىللارنىڭ تەسىرىدە خەلقئارا نېفىت باھاسى يېقىندا چۈشۈپ كەتتى. تەھلىلچىلەرنىڭ ھېسابلىشىچە، نېفىت باھاسىنىڭ چۈشۈپ كېتىشى ئىككى بىسلىق پىچاق ئىكەن. نېفىت باھاسىنىڭ چۈشۈپ كېتىشى خام نېفىت ئىستېمال قىلىدىغان دۆلەتلەرنىڭ تەنەرخىنى تۆۋەنلىتىپ، ئىستېمال ۋە ئىقتىسادنىڭ ئېشىشىنى جانلاندۇرىدىكەن، لېكىن خام نېفىت ئېسكپورت قىلىدىغان دۆلەتلەرگە نىسبەتەن نېفىت باھاسىنىڭ چۈشۈپ كېتىشى بۇ دۆلەتلەرنىڭ ئىقتىسادى ۋە مالىيەسىگە خەۋپ ئېلىپ كېلىدىكەن.

دۇنيادا خام نېفىت تەمىناتى ئېھتىياجدىن ئېشىپ كەتكەنلىكى ئۈچۈن نېفىت باھاسى چۈشۈپ كەتتى. بىر تەرەپتىن دۇنيادىكى ئاساسلىق نېفىت ئىشلەپ چىقارغۇچى دۆلەتلەر ئىشلەپ چىقىرىشنى تېزلەتتى؛ يەنە بىر تەرەپ دۇنيا ئىتقىسادىنىڭ ئېشىش سۈرئىتى ئاستىلاپ، نېفىت ئېھتىياجى تۆۋەنلەپ كەتتى.

تەھلىلچىلەرنىڭ ھېسابلىشىچە، ئىراق، ئىران ۋە لىۋىيەنىڭ نېفىت مەھسۇلات مىقدارى ۋە ئېكسپورت مىقدارى ئاشقان، بۇ خەلقئارا نېفىت باھاسىنىڭ چۈشۈپ كېتىشىگە سەۋبچى بولغان. شۇنىڭ بىلەن بىر ۋاقىتتا، دۇنيا ئىقتىسادى 2008-يىلدىك ئىقتىسادىي كىرىزىستىن تولۇق قۇتۇلالمىغاچقا، ئامېرىكا ۋە ياۋروپا ئەللىرى ئىتتىپاقى ئىقتىسادىي تەرەققىيات ساھەسىدە نۇرغۇن مەسىلىلەرگە دۇچ كېلىپ، خەلقئارا نېفىت باھاسىنىڭ ئۆسىشىنى چەكلەپ قويغان.
دۇنيا ئىقتىسادىغا نىسبەتەن نېفىت باھاسىنىڭ چۈشۈپ كېتىشى ئىككى بىسلىق پىچاق ھېسابلىنىدۇ.

بىر تەرەپتىن، نېفىت باھاسىنىڭ تۆۋەن بولۇشى خام نېفىت ئىستېمال قىلىدىغان دۆلەتلەرنىڭ تەنەرخىنى تۆۋەنلىتىپ، ئىستېمال ۋە ئىقتىسادنىڭ ئېشىشىغا تۈرتكە بولىدۇ، بۇ ياخشى ئىش. ئامېرىكىنى مىسالغا ئالساق، ئىستېمال ئامېرىكىدىكى ئىقتىسادقا تۈرتكە بولىدىغان ئەڭ چوڭ ھەرىكەتلەندۈرگۈچى كۈچلەرنىڭ بىرى، بېنزىن باھاسىنىڭ چۈشۈشى ئامېرىكىدىكى ئائىلىلەرنىڭ باشقا جەھەتلەردىكى ئستېمالىنى كۆپەيتىدۇ، بۇ ئىقتىسادنى غىدىقلايدۇ.
جۇڭگوغا نىسبەتەن، خەلقئارا نېفىت باھاسىنىڭ چۈشۈپ كېتىشى خام نېفىت ئىمپورت چىقىمىنى ئازلىتىدۇ، بۇ پۇل پاخالىشىش بېسىمىنى يېنىكلىتىدۇ، ئالاقىدار ياسىمىچىلىق ساھەسىدىكىلەر تۆۋەن تەنەرختىن نەپ ئالىدۇ.

ئىلگىرى نېفىت باھاسىنىڭ يۇقىرى بولۇشى نۇرغۇن نېفىت ئىشلەپ چىقارغۇچى دۆلەتلەرگە نەپ ئېلىپ كەلگەن، ئۇلار نۇرغۇن بايلىق يىغقان. لېكىن بۇ دۆلەتلەرنىڭ ئىقتىسادى نېفىت باھاسى بىلەن زىچ مۇناسىۋەتلىك. نېفىت باھاسى چۈشۈپ كەتكەندىن كېيىن خام نېفىت ئېكسپورت قىلغۇچى دۆلەتلەرنىڭ ئىقتىسادىي ۋە مالىيەسى زور خەۋپكە دۇچ كېلىشى مۇمكىن.
رۇسىيەگە نىسبەتەن، رۇسىيە مالىيە خامچوتىنى خام نېفىت باھاسىغا قاراپ تۈزىدىغان بولغاچقا، نېفىت باھاسىنىڭ چۈشۈپ كېتىشى رۇسىيەنىڭ مالىيە كىرىمىنى تۆۋەنلىتىۋېتىدۇ. بۇندىن باشقا نېفىت باھاسىنىڭ چۈشۈپ كېتىشى پاي چېكى بازىرىنى قالايمىقانلاشتۇرىۋېتىدۇ، كاپىتالنىڭ سىرتقا ئېقىپ كېتىشىگە سەۋەبچى بولىدۇ. بۇ سەۋەبلىك يەنە پۇل تېز پاخالىشىپ كېتىدۇ، مال باھاسى ئۆرلەيدۇ، ئىستېمالچىلارنىڭ ئېھتىياجى چەكلىمىگە ئۇچرايدۇ.

قىسقا ۋاقىتتىن قارىغاندا، نېفىت باھاسىنىڭ چۈشۈپ كېتىشى ۋە غەرب ئەللىرىنىڭ جازاسى تۈپەيلىدىن رۇسىيە ئىقتىسادى دۇچ كېلىدىغان خەۋپ زورىيىشى مۇمكىن، بۇمۇ نۇرغۇن دۆلەتلەردىكى پۇل مۇئامىلە ئورگانلىرىنىڭ رۇسىيە ئىقتىسادىنىڭ ئېشىش مۆلچەرىنى تۆۋەنلىتىشىدىكى ئاساسلىق سەۋەب. رۇسىيەدىكى مۇتەخەسسىسلەرنى ئۆز ئىچىگە ئالغان بىر قىسىم كۆزەتكۈچىلەرنىڭ ھېسابلىشىچە، ئامېرىكا باشچىلىقدىكى بىر قىسىم دۆلەتلەر نېفىت باھاسىنى چۈشۈرۈپ، رۇسىيە ئىقتىسادىنى ئاجىزلىتىپ، رۇسىيەنىڭ سىياسىيسى ۋە جەمئىيىتىنى قالايمىقانلاشتۇرماقچى بولغان.

نېفىت باھاسىنىڭ چۈشۈپ كېتىشىگە تاقابىل تۇرۇش ئۈچۈن، رۇسىيە رۇبلىنىڭ قىممىتىنى چۈشۈردى، بۇ يىل رۇسىيە رۇبلىسىنىڭ قىممىتىنىڭ چۈشۈش نىسبىتى نېفىت باھاسىنىڭ تۆۋەنلەش نىسبىتى بىلەن ئاساسىي جەھەتتىن تەڭلەشتى.
خەلقئارا نېفىت سودىسىدا ئامېرىكا دوللىرى بىلەن ھېساۋات قىلىنىدىغان بولغاچقا، رۇسىيە نېفىت ئېكسپورت قىلىپ تاپقان رۇبلىنىڭ پايدىسى ئاساسىي جەھەتتىن ئۆزگەرمىدى. بىراق رۇبلى قىممىتىنىڭ زور دەرىجىدە چۈشۈپ كېتىشى رۇسىيەدە پۇل پاخاللىقىنىڭ ئېغىرلىشىشى ۋە كاپىتالنىڭ سىرتقا ئېقىپ كېتىشىگە سەۋەبچى بولۇشى مۇمكىن.

بۇندىن باشقا رۇسىيە ھۆكۈمىتى دۆلەت ئېنېرگىيە بىخەتەرلىكىنى قوغداشنى چوقۇم كۈچەيتىش كېرەكلىكىنى تونۇپ يەتتى. رۇسىيە زۇڭلىسى مېدۋېدېۋ مۇنداق دېدى: نېفىت گاز سانائىتى رۇسىيە ئىقتىسادىنىڭ ئاساسى، ھازىر نېفىت گاز بايلىقىنى ئېچىش ۋە تەكشۈرۈش جەھەتتە يېڭى تېخنىكا قوللىنىشقا ئالاھىدە ئەمھىيەت بېرىپ، رۇسىيە نېفىت گاز سانائىتىنىڭ دۇنيادىكى باشلامچىلىق ئورنىغا كاپالەتلىك قىلىش كېرەك.

رۇسىيەنىڭ تەخمىنەن 500 مىليارد ئامېرىكا دوللىرى تاشقى پېرىۋوت زاپىسى بار، ھەر يىلقى مالىيە خامچوتىدا زاپاس فوند قالدۇرۇپ، بۇ ئارقىلىق ئىقتىسادىي تەرەققىيات دۇچ كەلگەن خەۋپكە تاقابىل تۇرىدۇ. بۇندىن باشقا رۇسىيەمۇ ئېنېرگىيە ئېكسپورتىغا بەك تايىنىۋالسا بولمايدىغانلىقىنى تونۇپ يەتتى، رۇسىيەنىڭ ئىقتىسادنى ئاشۇرۇش قۇرۇلمىسىنى ئۆزگەرتىشىمۇ ئۈزلۈكسىز كۈچەيدى.

سەئۇدى ئەرەبىستانى ئوتتۇرا شەرقتىكى نېفىت ئىشلەپ چىقارغۇچى چوڭ دۆلەت بولۇش سۈپىتى بىلەن نېفىت باھاسىنىڭ چۈشۈپ كېتىشىنى خالىمايدۇ، لېكىن مەھسۇلات مىقدارىنى ئۆز ئالدىغا تۆۋەنلىتىشنىمۇ خالىمايدۇ، بەلكى نېفىت ئىشلەپ چىقارغۇچى دۆلەتلەر تەشكىلاتىغا ئەزا دۆلەتلەر بىلەن تەڭ مەھسۇلاتنى ئازايتىشنى ئۈمىد قىلىدۇ. تەھلىلچىلەرنىڭ ھېسابلىشىچە، سەئۇدى ئەرەبىستانى باھانى تۆۋەنلىتىش ئارقىلىق غەرب ئەللىرىنىڭ نېفىت شىركەتلىرىنى ئىشلەپ چىقىرىش مىقدارىنى ئازايتىشقا قىستاپ، بازاردىكى ئۆلۈشىنى كېڭەيتمەكچى بولغان، بولۇپمۇ باھانى تۆۋەنلىتىش ئارقىلىق ئامېرىكا قاتارلىق باشقا نېفىت ئىشلەپ چىقارغۇچى دۆلەتلەرنىڭ سىلانېتىس گازى تېخنىكىسى ئارقىلىق نېفىت ئىشلەپ چىقىرىش مىقدارىنى كۆپەيتىشىنى چەكلىمەكچى بولغان.