ئۆردەك ئوماق ۋە ئۇنىڭ ئىش پائالىيەتلىرى

غالىپ بارات ئەرك

ﻟﻮﭘﻠﯘﻕ ﺋﯘﻳﻐﯘﺭ ﻳﯩﮕﯩﺘﻰ ﺋﯚﺭﺩﻩﻙ 1899 – ﻳﯩﻠﯩﺪﯨﻦ ﺑﺎﺷﻼﭖ ﺳﯩﯟﯨﻦ ﻫﯧﺪﯨﻨﻐﺎ ﻳﻮﻝ ﺑﺎﺷﻠﯩﻐﯘﭼﻰ ﺑﻮﻟﯘﭖ ﺋﯩﺸﻠﯩﮕﻪﻥ . 1900 – ﻳﯩﻠﻰ ﺗﯘﺯﺳﯩﺰ ﻛﯚﻝ — ﻗﺎﺭﺍ ﻗﯘﺷﯘﻥ ﻛﯚﻟﯩﻨﯩﯔ ﺗﺎﺭﯨﺨﺘﯩﻜﻰ ﻟﻮﭖ ﻛﯚﻟﻰ ﻳﺎﻛﻰ ﺋﻪﻣﻪﺳﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﺋﯩﺴﭙﺎﺗﻼﺵ ﺋﯜﭼﯜﻥﺋﺎﺗﻤﯩﺶ ﺑﯘﻻﻗﺘﯩﻦ ﺟﻪﻧﯘﺑﻘﺎ ، ﻳﻪﻧﻰ ﭘﯧﺮﮊﯨﯟﺍﻟﯩﺴﻜﯩﻲ ﺗﺎﺭﯨﺨﺘﯩﻜﻰ ﻟﻮﭖ ﻛﯚﻟﻰ ﺩﻩﭖ ﺋﺎﺗﯩﻐﺎﻥ ﻗﺎﺭﺍﻗﯘﺷﯘﻥ ﻛﯚﻟﯩﮕﻪ ﺗﻪﺧﻤﯩﻨﻪﻥ 4 – 5 ﻛﯜﻧﻠﯜﻙ ﻳﻮﻝ ﻗﺎﻟﻐﺎﻧﺪﺍ ﺑﯩﺮ ﻳﯘﻟﻐﯘﻧﻠﯘﻗﻘﺎ ﻛﯧﻠﯩﭗ ﻗﯘﺩﯗﻕﻗﯧﺰﯨﭗ ﺳﯘ ﺋﺎﻟﻤﺎﻗﭽﻰ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ، ﺷﯘ ﭼﺎﻏﺪﺍ ﺋﯚﺯﻟﯩﺮﯨﺪﻩ ﺑﺎﺭ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮﺩﯨﻨﺒﯩﺮ ﮔﯜﺭﺟﻪﻛﻨﻰﺋﺎﻟﺪﯨﻨﻘﻰ ﻗﯧﺘﯩﻢ ﺋﯘﭼﺮﺍﺗﻘﺎﻥ ﺧﺎﺭﺍﺑﯩﺪﻩ ﺋﯘﻧﺘﯘﭖ ﻗﺎﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺋﻪﺳﻜﻪ ﺋﯧﻠﯩﺸﻘﺎﻥ . ﺑﯘ ﭼﺎﻏﺪﺍ “ ﻗﯘﻣﻠﯘﻗﺘﺎ ﺗﻪﺭﻩﭘﻠﻪﺭﻧﻰ ﺧﯘﺩﺩﻯ ﻛﻮﻣﭙﺎﺳﺘﻪﻙ ﭘﻪﺭﻗﻠﻪﻧﺪﯛﺭﻩﻟﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻥ “ ﺋﯚﺭﺩﻩﻙﮔﯜﺭﺟﻪﻛﻨﻰ ﺗﯧﭙﯩﭗ ﻛﯧﻠﯩﺶ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻫﺎﺭﻏﯩﻦ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﺕ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻳﻮﻟﻐﺎ ﭼﯩﻘﻘﺎﻥﯞﻩ ﺋﯘ ﻳﻮﻟﻐﺎ ﭼﯩﻘﯩﭗ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺳﺎﺋﻪﺗﺘﯩﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﻗﺎﺭﺍ ﺑﻮﺭﺍﻥ ﭼﯩﻘﯩﭗ ﺑﯩﺮ ﻛﯜﻥ ﺩﺍﯞﺍﻡ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ . ﺷﯘﺑﻮﺭﺍﻧﺪﺍ ﺋﯚﺭﺩﻩﻙ ﺑﯩﺮ ﻗﻪﺩﯨﻤﯩﻲ ﺷﻪﻫﻪﺭ ﺧﺎﺭﺍﺑﯩﺴﯩﮕﻪ ﺑﯧﺮﯨﭗ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ﯞﻩ ﺋﯘ ﺟﺎﻳﺪﺍﻳﺎﻏﺎﭼﺘﯩﻦ ﻧﻪﭘﯩﺲ ﻳﺎﺳﺎﻟﻐﺎﻥ ﺑﯧﺰﻩﻛﺘﯩﻦ ﺋﯩﻜﻜﯩﻨﻰ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﻫﻪﻣﺪﻩ ﮔﯜﺭﺟﻪﻛﻨﻰ ﺗﯧﭙﯩﭗ ﺋﻪﺗﯩﺴﻰﺋﯧﻜﯩﺴﭙﯧﯩﺘﺴﯩﻴﯩﭽﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﺗﺎﭘﻘﺎﻥ ، ﺷﯘ ﺟﻪﺭﻳﺎﻧﺪﯨﻜﻰ ﻛﯚﺭﮔﻪﻧﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺳﯩﯟﯨﻦ ﻫﯧﺪﯨﻨﻐﺎ ﺩﻭﻛﻼﺕﻗﯩﻠﻐﺎﻥ .

ﺋﯚﺭﺩﻩﻙ 1901 – ﻳﯩﻠﻰ 12 – ﺋﺎﻳﻨﯩﯔ 29 – ﻛﯜﻧﻰ ﻗﻪﺷﻘﻪﺭﺩﻩ ﺳﯧﯟﯨﻦ ﻫﯧﺪﯨﻨﺪﯨﻦ ﺋﺎﻳﺮﯨﻠﯩﭗ ﺑﯩﺮﻗﺎﻧﭽﻪ ﻗﯧﺘﯩﻢ ﺋﯚﺯﻯ ﻗﯘﻣﻠﯘﻗﻘﺎﻛﯩﺮﯨﭗ ﺋﯧﻜﯩﺴﭙﯧﺪﯨﺘﺴﯩﻴﻪ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﻫﻪﻣﺪﻩ  1910- ﻳﯩﻠﻠﯩﺮﻯ ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﯩﺪﺍ ﺑﯩﺮ ﻗﯘﻡﺩﯙﯞﯨﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﻗﻪﺑﺮﯨﺴﺘﺎﻧﻠﯩﻘﻨﻰ ﺑﺎﻳﻘﯩﻐﺎﻥ . ﺑﯘ ﻛﯧﻴﯩﻨﻜﻰ ﻛﯜﻧﻠﯜﻛﺘﻪ “ ﺋﯚﺭﺩﻩﻙﻗﻪﺑﺮﯨﺴﺘﺎﻧﻠﯩﻘﻰ“ ، “ 5 – ﻧﻮﻣﯘﺭﻟﯘﻕ ﻗﻪﺑﺮﯨﺴﺘﺎﻧﻠﯩﻖ “ ، “ ﻛﯩﭽﯩﻚﺩﻩﺭﻳﺎ ﻗﻪﺑﺮﯨﺴﺘﺎﻧﻠﯩﻘﻰ “ ﺩﻩﭖ ﺋﺎﺗﺎﻟﻐﺎﻥ ﻗﻪﺑﺮﯨﺴﺘﺎﻧﻠﯩﻘﺘﯩﻦ ﺋﯩﺒﺎﺭﻩﺕ . 1927 – ﻳﯩﻠﯩﺪﯨﻦ 1935 – ﻳﯩﻠﯩﻐﯩﭽﻪ ﺩﺍﯞﺍﻣﻼﺷﻘﺎﻥ ﺟﻮﯕﮕﻮ – ﺷﯧﯟﯨﺘﺴﯩﻴﻪ ﺑﯩﺮﻟﻪﺷﻤﻪ ﺋﯧﻜﯩﺴﭙﯧﺪﯨﺘﺴﯩﻴﻪ ﺋﻪﺗﺮﯨﺘﻰﺗﯘﺭﭘﺎﻧﻐﺎ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﺪﻩ ، ﺗﺎﺭﯨﻢ ﯞﻩ ﻛﯚﻧﭽﻰ ﺩﻩﺭﻳﺎﻟﯩﺮﯨﻨﯩﯔ 1921 – ﻳﯩﻠﯩﺪﯨﻦ ﺑﺎﺷﻼﭖ ﻗﯘﻡ ﺩﻩﺭﻳﺎ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﺗﺎﺭﯨﺨﺘﯩﻜﻰﻟﻮﭖ ﻛﯚﻟﯩﮕﻪ ﻗﯘﻳﯘﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﺪﯨﻦ ﺧﻪﯞﻩﺭ ﺗﺎﭘﻘﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ، ﺑﯩﺮ ﮔﯘﺭﯗﭘﭙﺎ ﻛﯧﻤﻪ ﺋﻪﺗﺮﯨﺘﻰﺑﯩﻠﻪﻥ ﺳﯘ ﻳﻮﻟﻰ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﻟﻮﭖ ﻛﯚﻟﯩﮕﻪ ﻗﺎﺭﺍﭖ ﻳﻮﻟﻐﺎ ﭼﯩﻘﻘﺎﻥ . 1934 – ﻳﯩﻠﻰ 4 – ﺋﺎﻳﺪﺍ ﺳﯧﯟﯨﻦ ﻫﯧﺪﯨﻨﻨﯩﯔ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﻠﯩﻜﯩﺪﯨﻦ ﺋﯚﺭﺩﻩﻙ ﺋﻮﻏﻠﻰ ﺳﺎﺩﯨﻖ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﺎﺗﻠﯩﻖ ﺑﯧﺮﯨﭗﺩﻩﺭﻳﺎﺩﺍ ﻛﯧﻤﻪ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻛﯧﺘﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻥ ﺳﯩﯟﯨﻦ ﻫﯧﺪﯨﻨﻼﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺩﯨﺪﺍﺭﻻﺷﻘﺎﻥ ﻫﻪﻣﺪﻩ 30 ﻧﻪﭼﭽﻪ ﻳﯩﻠﻠﯩﻖ ﺗﯘﺭﻣﯘﺷﯩﻨﻰﯞﻩ ﻗﻪﺑﺮﯨﺴﺘﺎﻧﻠﯩﻘﺘﺎ ﻛﯚﺭﮔﻪﻧﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﯧﻴﺘﯩﭗ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ . ﺷﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺳﯧﯟﯨﻦ ﻫﯧﺪﯨﻦ ﺷﯧﯟﯨﺘﺴﯩﻴﯩﻠﯩﻚﺋﺎﺭﺧﯩﺌﻮﻟﻮﮒ ﻓﻮﺭﮒ ﺑﯧﺮﮔﻤﺎﻥ ﺑﺎﺷﭽﯩﻠﯩﻘﯩﺪﺍ ﺑﯩﺮ ﮔﯘﺭﯗﭘﭙﺎ ﺗﻪﺷﻜﯩﻠﻠﻪﭖ ﺋﯚﺭﺩﻩﻛﻨﯩﯔ ﻳﻮﻝﺑﺎﺷﻠﯩﺸﯩﺪﺍ ﻗﻪﺑﺮﯨﺴﺘﺎﻧﻠﯩﻘﻨﻰ ﺋﯩﺰﺩﻩﺷﻜﻪ ﻛﯩﺮﯨﺸﯩﭗ ﻧﻪﭼﭽﻪ ﺋﻮﻥ ﻛﯜﻥ ﺟﺎﭘﺎﻟﯩﻖ ﺋﯩﺰﺩﻩﺵ ﻧﻪﺗﯩﺠﯩﺴﯩﺪﻩ 1934 – ﻳﯩﻠﻰ 6 – ﺋﺎﻳﺪﺍ ﺋﺎﺧﯩﺮ ﺗﺎﭘﻘﺎﻥ . ﺑﯘ ﻗﻪﺑﺮﯨﺴﺘﺎﻧﻠﯩﻖ ﻛﯚﻧﭽﻰ ﺩﻩﺭﻳﺎﺳﯩﻨﯩﯔ ﻗﯘﻡ ﻛﯚﻝ ﯞﻩﻳﺎﭘﭽﺎﻧﻠﯩﻖ ﻛﯚﻝ ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﯩﺪﯨﻦ ﺟﻪﻧﯘﺑﻘﺎ ﺋﺎﻗﻘﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺋﯧﻘﯩﻨﻨﯩﯔ ﺑﻮﻳﯩﺪﺍ ﻗﯘﻡ ﺩﯙﯓ ﺋﯜﺳﺘﯩﺪﻩﺑﻮﻟﯘﭖ ، ﻗﻪﺑﺮﯨﮕﻪ ﺑﯧﺰﻩﻟﮕﻪﻥ ﯞﻩ ﺳﯩﺮﻻﻧﻐﺎﻥ 100 ﺩﯨﻦ ﺋﺎﺭﺗﯘﻕ ﻳﺎﻏﺎﭺ ﺗﯩﻜﻠﻪﻧﮕﻪﻥ . ﺑﯘ ﻗﻪﺑﺮﯨﺴﺘﺎﻧﻠﯩﻖﻛﺮﻭﺭﺍﻥ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺩﻩﯞﺭﺩﺍﺵ ﻫﻪﻡ ﻣﻪﺩﻩﻧﯩﻴﻪﺕ ﺳﯧﺴﺘﯩﻤﯩﺴﯩﻐﺎ ﺗﻪﯞﻩ ﺑﻮﻟﯘﭖ ، ﻗﻪﺩﯨﻤﻜﻰ ﺩﻩﯞﺭ ﻟﻮﭖﺭﺍﻳﻮﻧﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﻪﺟﺪﺍﺩﻟﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﻣﻪﺩﻩﻧﯩﻴﯩﺘﯩﻨﻰ ﭼﯜﺷﯩﻨﯩﺸﺘﻪ ﺋﯩﻨﺘﺎﻳﯩﻦ ﻳﯘﻗﯘﺭﻯ ﻗﯩﻤﻤﻪﺗﻜﻪﺋﯩﮕﻪ . ﺷﯘ ﻗﯧﺘﯩﻤﻘﻰ ﺗﻪﻛﺸﯜﺭﯛﺷﺘﯩﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺑﯘ ﻗﻪﺑﺮﯨﺴﺘﺎﻧﻠﯩﻖ ﻗﯘﻡ ﺗﯧﮕﯩﺪﻩ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﯘﭖ 2001 – ﻳﯩﻠﻰ ﺋﺎﻧﺪﯨﻦ ﻗﺎﻳﺘﯩﺪﯨﻦ ﺗﯧﭙﯩﻠﻐﺎﻥ .

ﺋﯚﺭﺩﻩﻛﻨﯩﯔ ﺋﯩﺴﻤﻰ ﺑﯘﺭﯗﻧﻘﻰ ﻣﺎﺗﯩﺮﯨﻴﺎﻟﻼﺭﺩﺍﻫﻪﺭ ﺧﯩﻞ ﺋﯧﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ، ﺟﯜﻣﻠﯩﺪﯨﻦ ﺋﺎﺭﺗﯘﻕ ﺩﯦﮕﻪﻧﮕﻪ ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ ﻫﻪﺭ ﺧﯩﻞ ﻧﺎﻣﻼﺭﺩﺍ ﻳﯧﺰﯨﻠﻐﺎﻥﺑﻮﻟﯘﭖ ، ﺳﯧﯟﯨﻦ ﻫﯧﺪﯨﻦ ﯞﻩ ﺑﯧﺮﮔﻤﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﻛﯩﺘﺎﺑﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﻧﻪﺷﺮ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﺸﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ “ ﺋﯚﺭﺩﻩﻙ “ ﺩﻩﭖ ﺋﯧﻠﯩﺸﯩﻨﯩﯔ ﺗﻮﻏﺮﺍ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯩﺴﭙﺎﺗﻼﻧﻐﺎﻥ . ﺋﯧﻜﯩﺴﭙﯧﺪﯨﺘﺴﯩﻴﯩﭽﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﻪﺳﻠﻰ ﻛﯩﺘﺎﺑﻠﯩﺮﯨﺪﺍ Ordek ﺩﻩﭖ ﻳﯧﺰﯨﻠﻐﺎﻥ . ﺑﯧﺮﮔﻤﺎﻧﻨﯩﯔ ﻳﯘﻗﯘﺭﻗﻰﻛﯩﺘﺎﺑﯩﺪﺍ 1934 – ﻳﯩﻠﻰ 72 ﻳﺎﺷﺘﺎ ﺋﯩﺪﻯ ﺩﻩﭖ ﻳﯧﺰﯨﻠﻐﯩﻨﯩﻐﺎ ﻗﺎﺭﯨﻐﺎﻧﺪﺍ ، 1862 – ﻳﯩﻠﻰ ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﯩﺪﺍ ﺗﯘﻏﯘﻟﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﻛﯧﺮﻩﻙ . ﺳﯧﯟﯨﻦ ﻫﯧﺪﯨﻦ “ ﻛﯚﭼﻤﻪﻥ ﻛﯚﻝ “ ﻧﺎﻣﻠﯩﻖ ﻛﯩﺘﺎﺑﯩﻨﯩﯔ ﺧﻪﻧﺰﯗﭼﻪ ﻧﻪﺷﺮﻯ 53 – ﺑﯧﺘﯩﺪﻩ 72 ﻳﺎﺷﻠﯩﻖ ﺋﯚﺭﺩﻩﻛﻨﯩﯔ ﺳﯜﺭﯨﺘﯩﻨﻰ ﺳﯩﺰﯨﭗﻗﺎﻟﺪﯗﺭﻏﺎﻥ . ﺋﯚﺭﺩﻩﻛﻨﯩﯔ ﺗﯘﻏﯘﻟﻐﺎﻥ ﯞﻩ ﯞﺍﭘﺎﺕ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺟﺎﻳﻰ ﻫﻪﻗﻘﯩﺪﻩ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺧﯩﻞ ﻗﺎﺭﺍﺵ ﺑﺎﺭ . ﺑﯩﺮ ﺧﯩﻠﻰ ، ﺋﺎﺑﻼ ﺳﺎﻳﯩﺖ ﯞﻩ ﺧﯘ ﺑﺎﯕﺠﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺗﻪﻛﺸﯜﺭﯛﺷﻰ ﺑﻮﻟﯘﭖ ، ﺑﯘ ﻣﺎﺗﯩﺮﯨﻴﺎﻝ “ ﺑﺎﻳﯩﻨﻐﯘﻟﯩﻦ ﺗﺎﺭﯨﺦ ﻣﺎﺗﯩﺮﯨﻴﺎﻟﻠﯩﺮﻯ “ ﻧﯩﯔ ﺋﯘﻳﻐﯘﺭﭼﻪ ﺗﻮﭘﻼﻣﯩﺪﺍ ﺋﯧﻼﻥ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ . ﺋﯘﻧﯩﯖﺪﺍﻳﯧﺰﯨﻠﯩﺸﯩﭽﻪ ، ﺋﯚﺭﺩﻩﻙ ﭼﺎﺭﺍﻟﯩﻖ ﺑﻮﻟﯘﭖ ، ﺋﯚﺭﺩﻩﻛﻨﯩﯔ ﺗﻪﺑﭙﯩﻖ ﺋﯩﺴﯩﻤﻠﯩﻚ ﺑﯩﺮ ﺋﯘﻛﯩﺴﻰﺋﯚﺭﺩﻩﻛﺘﯩﻦ ﺑﯘﺭﯗﻥ ﯞﺍﭘﺎﺕ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ . ﺋﯚﺭﺩﻩﻛﻨﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﻗﯩﺰ ، ﺑﯩﺮ ﺋﻮﻏﻠﻰ ﺑﻮﻟﯘﭖ ﻗﯩﺰﻯ ﺑﺎﻟﺪﯗﺭ ﻗﺎﺯﺍﻗﯩﻠﻐﺎﻥ . ﺋﻮﻏﻠﯩﻨﯩﯔ ﺋﯩﺴﻤﻰ ﻣﯘﺳﺎ ﺑﻮﻟﯘﭖ 1964 – ﻳﯩﻠﻰ 68 ﻳﯧﺸﯩﺪﺍ ﻟﻮﭘﻨﯘﺭ ﻧﺎﻫﯩﻴﻪ ﺗﺎﺭﯨﻢ ﻳﯧﺰﺍ 3 – ﻛﻪﻧﺘﯩﺪﻩ ﯞﺍﭘﺎﺕ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ، ﺋﯚﺭﺩﻩﻙ 1944 – ﻳﯩﻠﻰ ﯞﺍﭘﺎﺕ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﯘﭖ ﻗﻪﺑﺮﯨﺴﻰﭼﺎﺭﺍﺩﯨﻜﻰ ﻛﻮﺭﻻ – ﭼﺎﻗﯩﻠﯩﻖ ﺗﺎﺷﻴﻮﻟﯩﻨﯩﯔ ﺑﻮﻳﯩﺪﺍ ﺋﯩﻜﻪﻥ .   

ﻓﻮﻟﻜﻠﻮﺭﺷﯘﻧﺎﺱ ﻣﻮﻳﺪﯨﻦ ﺳﺎﻳﯩﺖﺋﻪﭘﻪﻧﺪﻯ “ ﻛﻮﺭﻭﺭﺍﻧﻨﻰ ﻛﯩﻢ ﺗﺎﭘﻘﺎﻥ ؟ ”  ﻧﺎﻣﻠﯩﻖ ﻣﺎﻗﺎﻟﯩﺴﯩﺪﺍ ﻳﯧﺰﯨﻠﯩﺸﯩﭽﻪ ، ﺋﯚﺭﺩﻩﻙ ﺋﻪﻳﻨﻰ ﺩﻩﯞﺭﺩﻩ ﺋﯚﺭﺩﻩﻙ ﺋﺎﻟﺘﯘﻥ ﺩﻩﭖ ﺋﺎﺗﺎﻟﻐﺎﻥﺑﻮﻟﯘﭖ ، 1860 – ﻳﯩﻠﻰ ﻛﻮﻧﺎ ﭼﺎﺭﺍﺩﯨﻜﻰ ﺗﯚﻣﯜﺭ ﻛﯚﻝ – ﺗﯚﻣﯜﺭ ﺩﺍﺩﺍ ﺋﺎﺋﯩﻠﯩﺴﯩﺪﻩ ﺗﯘﻏﯘﻟﻐﺎﻥ ~ ﺩﯦﻴﯩﻠﮕﻪﻥ .
”ﺳﯜﺑﻬﻰ“ ﻧﺎﻣﻠﯩﻖ ﺧﻪﻧﺰﯗﭼﻪ ﮊﻭﺭﻧﺎﻟﻨﯩﯔ 2000 – ﻳﯩﻠﻠﯩﻖ 7 – ﺳﺎﻧﯩﺪﺍ ﺋﯧﻼﻥ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ “ ﻟﻮﭖ ﻛﯚﻟﻰ “ ﻧﺎﻣﻠﯩﻖ ﻣﺎﻗﺎﻟﯩﺪﻩ “ ﺋﯚﺭﺩﻩﻙ 1949 – ﻳﯩﻠﻰ ﻳﯧﯖﯩﺴﯘﺩﺍ ﻗﺎﺯﺍ ﺗﺎﭘﻘﺎﻥ ، ﻗﺎﺯﺍ ﺗﺎﭘﻘﺎﻥ ﯞﺍﻗﺘﯩﺪﺍ 80 ﻳﺎﺷﺘﯩﻦ ﺋﺎﺷﻘﺎﻧﯩﺪﻯ . ﺋﺎﯕﻼﺷﻼﺭﻏﺎ ﻗﺎﺭﯨﻐﺎﻧﺪﺍ ، ﻛﻮﺭﻻ ﯞﻩ ﻟﻮﭘﻨﯘﺭ ﻧﺎﻫﯩﻴﯩﺴﯩﺪﻩ ﺋﯘﻧﯩﯔﻗﯩﺰﻯ ﻧﯩﻴﺎﺯﺧﺎﻥ ، ﺋﻮﻏﻠﻰ ﺩﺍﯞﯗﺗﻼﺭ ﺑﺎﺭ ﺋﯩﻜﻪﻥ “ ﺩﯦﻴﯩﻠﮕﻪﻥ .

ﺋﯩﻜﻜﯩﻨﭽﻰ ﺧﯩﻞ ﻗﺎﺭﺍﺵ : ﺟﻮﯕﮕﻮ ﺋﯩﺠﺘﯩﻤﺎﺋﯩﻲﭘﻪﻧﻠﻪﺭ ﺋﺎﻛﺎﺩﯦﻤﯩﻴﯩﺴﻰ ﺋﻪﺩﯨﺒﯩﻴﺎﺕ ﺗﻪﺗﻘﯩﻘﺎﺕ ﺋﻮﺭﻧﯩﺪﯨﻜﻰ ﻳﺎﯓ ﻧﻴﻪﻥ ﺋﻪﭘﻪﻧﺪﻯ ﻟﻮﭘﻠﯘﻗﻼﺭﻫﻪﻗﻘﯩﺪﻩ ﺧﯧﻠﻰ ﻛﯚﭖ ﺗﻪﺗﻘﯩﻘﺎﺗﻼﺭﻧﻰ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺑﺎﺭﻏﺎﻥ ﺑﻮﻟﯘﭖ ، “ ﺋﻪﯓ ﺋﺎﺧﯩﺮﻗﻰ ﻟﻮﭘﻠﯘﻕ“ ﻧﺎﻣﻠﯩﻖ ﻛﯩﺘﺎﺑﻰ ﻧﻪﺷﺮ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ . ﺋﯘ ﻛﯩﺘﺎﺑﯩﺪﺍ ﻛﯜﭼﯩﻘﻘﺎﻥ ﺑﻪﮒ ﯞﻩ ﺋﯚﺭﺩﻩﻙ ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻖﺗﺎﺭﯨﺨﯩﻲ ﺷﻪﺧﺴﻠﻪﺭ ﺗﻮﻏﺮﯨﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﺗﻪﻛﺸﯜﺭﯛﺷﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﯧﻼﻥ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﯘﭖ ، ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻣﻪﻟﯘﻣﺎﺗﯩﭽﻪﺋﯚﺭﺩﻩﻛﻨﯩﯔ ﻗﻪﺩﯨﻨﺎﺱ ﺩﻭﺳﺘﻰ ﻧﯩﻴﺎﺯﻧﯩﯔ ﻳﯜﺯ ﻧﻪﭼﭽﻪ ﻳﺎﺷﻠﯩﻖ ﺋﻮﻏﯘﻟﻠﯩﺮﻯ ﺋﻮﺳﻤﺎﻥ ﯞﻩ ﻳﺎﺳﯩﻨﻼﺭﻧﯩﯔﺋﯧﻴﺘﯩﺸﯩﭽﻪ ، ﺋﯚﺭﺩﻩﻙ ﺋﻪﺳﻠﯩﻲ ﻛﻮﻧﺎ ﺋﺎﺑﺪﺍﻟﻠﯩﻖ ﺑﻮﻟﯘﭖ ، ﻳﯧﯖﻰ ﺋﺎﺑﺪﺍﻟﻐﺎ ﻛﯚﭼﻤﻪﻱ ، ﺋﺎﺭﻏﺎﻥ ﺗﻪﺭﻩﭘﻜﻪ ﻗﺎﺭﺍﭖ ﻛﻪﺗﻜﻪﻥ . ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﺮﻻ ﺋﻮﻏﻠﻰﺑﻮﻟﯘﭖ ﺋﯩﺴﻤﻰ ﺳﺎﺩﯨﻖ ، ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﻨﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﺋﯩﺴﻤﻰ ﭘﻪﻟﻪﻱ ﺋﯩﻜﻪﻥ . ﺋﯘ ﺋﯚﻣﺮﯨﻨﯩﯔﺋﺎﺧﯩﺮﯨﻨﻰ ﻳﯧﯖﯩﺴﯘ ﯞﻩ ﺋﺎﺭﻏﺎﻥ ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﻠﯩﺮﯨﺪﺍ ﺋﯚﺗﻜﯜﺯﯛﭖ ﺷﯘ ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﺘﺎ ﻗﺎﺯﺍ ﻗﯩﻠﯩﭗﺩﻩﭘﻨﻪ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ .  

2003-ﻳﯩﻠﻰ 9 – ﺋﺎﻳﻨﯩﯔ 20 – ﻛﯜﻧﻰ ﻟﻮﭘﻨﯘﺭ ﻧﺎﻫﯩﻴﻪ ﻣﯧﻬﻤﺎﻧﺨﺎﻧﯩﺴﯩﺪﺍ “ ﺑﯜﮔﯜﻧﻜﻰ ﺩﻩﯞﺭ ﺋﯘﻳﻐﯘﺭﺋﻪﺩﯨﺒﯩﻴﺎﺗﯩﺪﯨﻜﻰ ﻳﯧﺰﺍ ﺗﯧﻤﯩﺴﻰ“ ﺋﯩﺠﺎﺩﯨﻴﻪﺕ ﺳﯚﻫﺒﻪﺕ ﻳﯩﻐﯩﻨﯩﺪﺍﺋﯚﺭﺩﻩﻛﻨﯩﯔ ﻧﻪﯞﺭﯨﺴﻰ ﺋﯩﺴﻤﺎﻳﯩﻞ ﺳﺎﺩﯨﻖ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺳﯚﻫﺒﻪﺗﻠﯩﺸﯩﺶ ﺟﻪﺭﻳﺎﻧﯩﺪﺍ ﺋﯘﻧﯩﯖﺪﺍﺳﺎﻗﻼﻗﻠﯩﻖ ﺋﯜﭺ ﺑﻪﺗﻠﯩﻚ ﻗﻮﻟﻴﺎﺯﻣﯩﺪﯨﻦ ﺑﻪﺯﻯ ﺋﯘﭼﯘﺭﻻﺭﻏﺎ ﺋﯧﺮﯨﺸﺘﯩﻢ . ﺑﯘ ﻗﻮﻟﻴﺎﺯﻣﯩﺪﺍ ﻳﯧﺰﯨﻠﯩﺸﯩﭽﻪ ، ﺋﯚﺭﺩﻩﻙ 1864 – ﻳﯩﻠﻰ ﭼﺎﻗﯩﻠﯩﻖ ﻧﺎﻫﯩﻴﯩﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﻟﻮﭘﻠﯘﻗﻼﺭﻧﯩﯔ ﻛﻮﻧﺎ ﻣﺎﻛﺎﻧﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺑﯩﺮﻯﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﻛﻮﻧﺎ ﺋﺎﺑﺪﺍﻟﺪﺍ ﺋﻮﻣﺎﻕ ﺋﯩﺴﯩﻤﻠﯩﻚ ﻛﯩﺸﯩﻨﯩﯔ ﺋﺎﺋﯩﻠﯩﺴﯩﺪﻩ ﺗﯘﻏﯘﻟﻐﺎﻥ . ﺋﻮﻣﺎﻕ ﺑﯘﻳﻪﺭﺩﻩ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﭘﻪﺭﺯﻩﻧﺖ ﻛﯚﺭﮔﻪﻥ . ﺋﯚﺭﺩﻩﻙ ﺑﯘ ﻳﻪﺭﺩﻩ ﻛﯜﻧﭽﯩﻘﻘﺎﻥ ﺑﻪﮔﻨﯩﯔ ﺑﻪﮔﻠﯩﻚ ﻗﯩﻠﯩﺸﯩﺪﺍﻳﺎﺷﯩﻐﺎﻥ . 1898 – ﻳﯩﻠﻰ ﻛﻮﻧﺎ ﺋﺎﺑﺪﺍﻝ ﯞﻩﻳﺮﺍﻥ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﺪﺍ ﺋﻮﻣﺎﻕ ﭘﻪﺭﺯﻩﻧﺘﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﯧﻠﯩﭗﺋﺎﺭﻏﺎﻥ ﺗﻪﺭﻩﭘﻜﻪ ﻛﯚﭼﯜﭖ ﻛﻪﺗﻜﻪﻥ . ﺋﻮﻣﺎﻕ ﻛﯚﭼﯜﭖ ﻳﯜﺭﯛﭖ ﭼﺎﺭﺍ ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻖ ﺟﺎﻳﻼﺭﻏﺎﻛﻪﻟﮕﻪﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺑﯧﻠﯩﻘﭽﯩﻠﯩﻖ ، ﺋﯘﻻﻕ ﭼﯧﭙﯩﺶ ، ﺗﻪﯕﻠﻪ ، ﺋﯧﮕﻪﺭ – ﺟﺎﺑﺪﯗﻕ ﻳﺎﺳﺎﺵ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻫﺎﻳﺎﺕﻛﻪﭼﯜﺭﮔﻪﻥ . ﺋﻮﻣﺎﻕ ﭼﺎﺭﺍﻏﺎ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﻳﻪﻧﻪ ﺗﻪﺑﭙﯩﻖ ﯞﻩ ﻫﻪﺟﻪﺭﺧﺎﻥ ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻖ ﺋﯩﻜﻜﻰﭘﻪﺭﺯﻩﻧﺖ ﻛﯚﺭﮔﻪﻥ . ﺋﯚﺭﺩﻩﻛﻨﯩﯔ ﺋﻪﺳﻠﯩﻲ ﺋﯩﺴﻤﻰ ﺋﻮﺳﻤﺎﻥ ﺑﻮﻟﯘﭖ ، ﺋﻮﺳﻤﺎﻥ ﺳﯘﺩﺍ ﺧﯘﺩﺩﻯﻗﯘﺭﯗﻗﻠﯘﻗﺘﺎ ﻳﯜﺭﮔﻪﻧﺪﻩﻙ ﺑﯩﻤﺎﻻﻝ ﻫﻪﺭﯨﻜﻪﺕ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺩﺍﺩﯨﺴﻰ ﺋﯘﻧﻰ ﺋﯚﺭﺩﻩﻙ ﺑﺎﻻﻡ ﺩﻩﭖ ﺋﺎﺗﺎﭖﻳﯜﺭﯛﭖ ~ ﺋﯚﺭﺩﻩﻙ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺋﯩﺴﻤﻰ ﺑﻮﻟﯘﭖ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ .ﺋﻮﻣﺎﻕ ﺳﯩﻴﯩﺖ ﻛﯚﻝ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺩﺍﺷﻜﯚﻝ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﺍﺗﯧﺮﯨﻘﭽﯩﻠﯩﻘﻤﯘ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﯘﭖ “ ﺋﻮﻣﺎﻗﻨﯩﯔ ﺗﺎﺧﺘﯩﺴﻰ“ ﺩﯦﮕﻪﻥ ﻧﺎﻣﺪﺍ ﻳﯧﻘﯩﻨﻐﯩﭽﻪ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔﺧﺎﺗﯩﺮﯨﺴﯩﺪﻩ ﺳﺎﻗﻼﻧﻐﺎﻥ . ﺋﻮﻣﺎﻗﻨﯩﯔ ﺗﯚﻣﯜﺭ ﺋﯩﺴﯩﻤﻠﯩﻚ ﺋﻮﻏﻠﻰ 46 ﻳﯧﺸﯩﺪﺍ ﺳﯩﻴﯩﺖ ﻛﯚﻝﺋﻪﺗﺮﺍﭘﯩﺪﺍ ﻛﯧﺴﻪﻟﻠﯩﻚ ﺳﻪﯞﻩﺑﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻗﺎﺯﺍ ﺗﺎﭘﻘﺎﻥ . ﺋﻮﻣﺎﻗﻤﯘ ﺋﻪﻧﻪ ﺷﯘ ﻳﻪﺭﺩﻩ ﻗﺎﺯﺍ ﺗﺎﭘﻘﺎﻥ . ﺋﻮﻣﺎﻕﯞﺍﭘﺎﺕ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺑﺎﻟﯩﻠﯩﺮﻯ ﺳﯩﻴﯩﺖ ﻛﯚﻝ ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﯩﺪﯨﻦ ﭼﺎﺭﺍ ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﯩﻐﺎ ﻛﯧﻠﯩﭗﻛﯧﺴﻪﻛﺘﯩﻦ ﺋﯚﻱ ﺳﯧﻠﯩﭗ ﺋﻮﻟﺘﯘﺭﻏﺎﻥ . ﺋﯚﺭﺩﻩﻙ 20 ﻳﯧﺸﯩﺪﺍ ﭼﺎﺭﺍﺩﯨﻜﻰ ﺋﯧﺰﯨﻢ ﺑﺎﻗﻰ ﺩﯦﮕﻪﻥ ﻛﯩﺸﯩﻨﯩﯔﺩﯙﻟﻪﺗﺨﺎﻥ ﺩﯦﮕﻪﻥ ﻗﯩﺰﯨﻐﺎ ﺋﯚﻳﻠﻪﻧﮕﻪﻥ .ﺑﯘ 1884 – ﻳﯩﻠﻰ ﺑﻮﻟﯘﭖ 1886 – ﻳﯩﻠﻰ ﺑﯩﺮ ﻗﯩﺰﭘﻪﺭﺯﻩﻧﺖ ﻛﯚﺭﮔﻪﻥ . ﺑﯘ ﻗﯩﺰ ﺋﺎﻟﺘﻪ ﻳﯧﺸﯩﺪﺍ ﻗﯩﺰﯨﻞ ﻛﯧﺴﯩﻠﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻗﺎﺯﺍ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ .1896 – ﻳﯩﻠﻰ ﺑﯩﺮﺋﻮﻏﯘﻝ ﭘﻪﺭﺯﻩﻧﺖ ﻛﯚﺭﮔﻪﻥ ﺑﻮﻟﯘﭖ ﺳﺎﺩﯨﻖ ﺩﻩﭖ ﺋﯩﺴﯩﻢ ﻗﻮﻳﻐﺎﻥ . ﺋﯚﺭﺩﻩﻙ ﺗﺎﻣﭽﯩﻠﯩﻖ ، ﻳﺎﻏﺎﭼﭽﯩﻠﯩﻘﻨﻰ ﺋﯚﮔﻪﻧﮕﻪﻥ ﺑﻮﻟﻐﺎﭼﻘﺎ ، ﺋﻮﻏﻠﯩﻐﯩﻤﯘ ﺋﯚﮔﻪﺗﻜﻪﻥ   1889- ﻳﯩﻠﻰ ﺳﯧﯟﯨﻦﻫﯧﺪﯨﻨﮕﻪ ﻳﻮﻝ ﺑﺎﺷﻠﯩﻐﯘﭼﻰ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ …. 1899 – ﻳﯩﻠﻰ ﺳﯧﯟﯨﻦ ﻫﯧﺪﯨﻦ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻗﻪﺷﻘﻪﺭﺩﻩ ﺧﻮﺷﻼﺷﻘﺎﻥ . 1936 – ﻳﯩﻠﻰ ﻧﯩﯔ ﺑﺎﺷﻠﯩﺮﯨﺪﺍ ﺋﯚﺭﺩﻩﻙ ﺋﯚﻳﯩﮕﻪ ﻗﺎﻳﺘﯩﭗ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﻛﯚﺯ ﺋﻪﻣﺎ ﺑﻮﻟﯘﭖﻗﯧﻠﯩﭗ 1942 – ﻳﯩﻠﻰ 78 ﻳﯧﺸﯩﺪﺍ ﯞﺍﭘﺎﺕ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ … ﺋﯚﺭﺩﻩﻛﻨﯩﯔ ﺋﻮﻏﻠﻰ ﺳﺎﺩﯨﻖ 1964 – ﻳﯩﻠﻰ 2 – ﺋﺎﻳﺪﺍ ﯞﺍﭘﺎﺕ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ .  

ﺋﻪﻧﮕﯩﻠﯩﻴﯩﻠﯩﻚ ﻳﯘﻫﺎﻥ ﺧﯧﺮ “ ﻳﯩﺘﻜﻪﻥ ﺗﯚﮔﻪ “ ﻧﺎﻣﻠﯩﻖ ﻛﯩﺘﺎﺑﯩﺪﺍ ﭘﯩﭽﺎﻥ ﻧﺎﻫﯩﻴﯩﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﻗﯘﺭﯗﻗﺘﺎﻏﻨﯩﯔ ﺷﯩﻤﺎﻟﯩﻲ ﺑﺎﻏﺮﯨﻐﺎﺟﺎﻳﻼﺷﻘﺎﻥ ، ﻟﻮﭖ ﻛﯚﻟﯩﮕﻪ ﺋﻪﯓ ﻳﯧﻘﯩﻦ ﺑﻮﺳﺘﺎﻧﻠﯩﻖ ﺩﯨﻐﺎﺭ ﻳﯧﺰﯨﺴﯩﺪﺍﺋﯚﺭﺩﻩﻛﻨﯩﯔ ﻛﯧﻴﯩﻨﻜﻰ ﺋﻪﯞﻻﺩﻟﯩﺮﻯ ، ﺟﯜﻣﻠﯩﺪﯨﻦ ﻧﻪﯞﺭﯨﺴﻰ ﺗﯘﺭﺩﻯ ﺋﺎﺧﯘﻥ ﯞﻩ ﻗﯧﺮﯨﻨﺪﺍﺷﻠﯩﺮﻯﺳﺎﺩﯨﻘﻼﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻛﯚﺭﯛﺷﻜﻪﻥ . ﺑﯘ 1990 – ﻳﯩﻠﻼﺭﺩﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻨﻜﻰ ﺋﯩﺶ ﺑﻮﻟﯘﭖ ، ﺋﯘﻻﺭ ﻳﻪﻧﻪ ﺳﯧﯟﯨﻦﻫﯧﺪﯨﻦ ﺳﯩﺰﻏﺎﻥ ﺳﺎﺩﯨﻘﻨﯩﯔ ﺭﻩﺳﯩﻤﯩﻨﻰ ﺗﯘﺗﯘﭖ ﺗﯘﺭﯗﭖ ﺳﯜﺭﻩﺗﻜﻪ ﭼﯜﺷﻜﻪﻥ ﺑﻮﻟﯘﭖ ، ﺳﺎﺩﯨﻘﻨﯩﯔﺗﺎﻏﯩﺴﻰ ﺋﻪﻳﻨﻰ ﭼﺎﻏﺪﯨﻜﻰ ﺷﯩﻨﮕﯩﺮﻟﯩﻖ ﻳﺎﯞﺍ ﺗﯚﮔﻪ ﺋﻮﯞﻻﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﭘﺎﻟﯟﺍﻥ ، ﺋﺎﺗﻤﯩﺶﺑﯘﻻﻗﻨﻰ ﺑﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮﺩﯨﻨﺒﯩﺮ ﻛﯩﺸﻰ ﺑﻮﻟﯘﭖ ﺭﻩﺳﯩﻤﻰ ﯞﻩ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﻛﯚﭘﻠﯩﮕﻪﻥ ﺭﻩﺳﯩﻤﻠﻪﺭﻧﻰﻛﯚﺭﺳﻪﺗﻜﻪﻥ . ﺳﺎﺩﯨﻖ ﻳﺎﯞﺍ ﺗﯚﮔﻪ ﺋﻮﯞﻟﯩﻐﺎﭼﻘﺎ ، ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ 20 ﻣﯩﯔ ﻳﯜﻩﻥ ﺟﻪﺭﯨﻤﺎﻧﯩﻤﯘ ﻗﻮﻳﯘﻟﻐﺎﻧﯩﻜﻪﻥ .  

ﺋﯚﺭﺩﻩﻙ ﻗﺎﺯﺍ ﺗﺎﭘﻘﺎﻥ ﺟﺎﻱ ﯞﻩ ﺩﻩﭘﻨﻪﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﻳﻪﺭ ﻫﻪﻗﻘﯩﺪﻩ ﻳﯘﻗﯘﺭﻗﻰ ﻗﺎﺭﺍﺷﺘﯩﻦ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﻳﻪﻧﻪ ﭼﺎﺭﺍ ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﯩﻐﺎ ﺩﻩﭘﻨﻪﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﺩﯦﮕﻪﻥ ﻗﺎﺭﺍﺷﻤﯘ ﺑﺎﺭ ، ﻫﺎﺯﯨﺮ ﻟﻮﭘﻨﯘﺭ ﻧﺎﻫﯩﻴﯩﺴﻰ ﺋﯚﺭﺩﻩﻛﯟﺍﻱ ﻧﺎﻣﯩﺪﺍ ﺑﯩﺮ ﺳﺎﻳﺎﻫﻪﺕﻧﯘﻗﺘﯩﺴﻰ ﺗﻪﺳﯩﺲ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﯘﭖ ، ﺋﯧﻴﺘﯩﺸﻼﺭﻏﺎ ﻗﺎﺭﯨﻐﺎﻧﺪﺍ ، ﺋﯚﺭﺩﻩﻛﻨﯩﯔ ﺋﯘﺳﺘﯩﺨﺎﻧﻠﯩﺮﻯﻳﯚﺗﻜﻪﭖ ﻛﯧﻠﯩﻨﯩﭗ ﻣﯘﺷﯘ ﺟﺎﻳﻐﺎ ﺩﻩﭘﻨﻪ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﻫﻪﻣﺪﻩ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻧﺎﻣﯩﺪﯨﻦ ﺋﯧﻠﯩﻨﯩﭗ ﺷﯘﻧﺪﺍﻕﺋﺎﺗﺎﻟﻐﺎﻧﯩﻜﻪﻥ .

ﺳﯧﯟﯨﻦ ﻫﯧﺪﯨﻦ “ ﻛﯚﭼﻤﻪﻥ ﻛﯚﻝ “ ﻛﯩﺘﺎﺑﯩﺪﺍ ﺋﯚﺭﺩﻩﻛﻨﯩﯔ 1899 – ﻳﯩﻠﻰ 11 – ﺋﺎﻳﺪﯨﻦ ﺑﺎﺷﻼﭖ ﺋﯚﺯﻯ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺧﯩﺰﻣﻪﺕﻗﯩﻠﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ، ﺋﯘﻻﺭﭼﺎﺭﺍﻏﺎ ﻳﯧﻘﯩﻦ ﻳﯧﯖﻰ ﻛﯚﻝ ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﯩﺪﺍ ﺋﯘﭼﺮﺍﺷﻘﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﻳﺎﺯﻏﺎﻥ . ﺳﯧﯟﯨﻦ ﻫﯧﺪﯨﻨﻨﯩﯔ “ ﺷﯩﺰﺍﯓ ﺋﯧﻜﯩﺴﭙﯩﺪﯨﺘﺴﯩﻴﯩﺴﻰ“ ﻧﺎﻣﻠﯩﻖ ﻛﯩﺘﺎﺑﯩﺪﯨﻜﻰ ﻣﻪﻟﯘﻣﺎﺗﻼﺭﻏﺎ ﻗﺎﺭﯨﻐﺎﻧﺪﺍ ، ﺋﯚﺭﺩﻩﻙ ﺷﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ﺑﺎﺷﻼﭖ ﺳﯧﯟﯨﻦ ﻫﯧﺪﯨﻨﻨﯩﯔ ﺋﯧﻜﯩﺴﭙﯧﺪﯨﺘﺴﯩﻴﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﺋﻪﺯﺍﺳﻰ ﺳﯜﭘﯩﺘﯩﺪﻩ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺧﯩﺰﻣﯩﺘﯩﺪﻩﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﯞﻩ ﭼﻪﺭﭼﻪﻥ ، ﺋﺎﺗﻤﯩﺶ ﺑﯘﻻﻕ ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﻠﯩﺮﻯ ، ﻗﺎﺭﺍ ﻗﯘﺷﯘﻥ ﻛﯚﻟﻰ ﺑﻮﻳﻠﯩﺮﯨﻐﯩﭽﻪﺑﺎﺭﻏﺎﻥ . ﺑﯘ ﺟﻪﺭﻳﺎﻧﺪﺍ 1900 – ﻳﯩﻠﻰ 3 – ﺋﺎﻳﻨﯩﯔ 29 – ﻛﯜﻧﻰ ﺑﻮﺭﺍﻧﺪﺍ ﺋﯧﺰﯨﭗ ﻛﺮﻭﺭﺍﻥﺧﺎﺭﺍﺑﯩﻠﯩﻜﻰ ﺑﯩﺰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻛﺮﻭﺭﺍﻥ ﺷﻪﻫﯩﺮﻯ ﺩﻩﭖ ﻗﺎﺭﯨﻐﺎﻥ ﻗﻪﻟﺌﻪ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﺎﺭﯨﻠﯩﻘﻰ 8.5 ﻛﯩﻠﻮمىتىرﻛﯧﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﻛﺮﻭﺭﺍﻧﻨﯩﯔﺷﻪﻫﻪﺭ ﺭﺍﻳﻮﻧﻰ ﺑﻮﻟﯘﭖ ، ﺋﺎﺭﻟﯩﻘﺘﯩﻜﻰ ﺧﺎﺭﺍﺑﯩﻠﻪﺭﻧﻰ 2000 ﻳﯩﻠﺪﯨﻦ ﺑﯧﺮﻯ ﺑﻮﺭﺍﻥ – ﭼﺎﭘﻘﯘﻥ ، ﺗﻪﺑﯩﺌﻪﺕ ﻫﺎﺩﯨﺴﯩﻠﯩﺮﻯ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪﯨﻦ ﯞﻩﻳﺮﺍﻥ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ   1901-ﻳﯩﻠﻰ 5 – ﺋﺎﻳﻨﯩﯔ 14 – ﻛﯜﻧﻰ ﺳﯧﯟﯨﻦ ﻫﯧﺪﯨﻨﻨﯩﯔ ﺋﯧﻜﯩﺴﭙﯧﺪﯨﺘﺴﯩﻴﻪ ﺋﻪﺗﺮﯨﺘﯩﺪﯨﻜﻰ ﺷﺎﻏﺪﯗﺭ ﺋﯚﺭﺩﻩﻙ ﯞﻩ ﻏﻪﺭﺑﯩﻲﺗﯜﺭﻛﺴﺘﺎﻧﻠﯩﻖ ﻛﺎﺭﺍﻣﻪﺕ ﺋﺎﻗﺴﺎﻗﺎﻝ ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻘﻼﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ 1901 – ﻳﯩﻠﻰ 5 – ﺋﺎﻳﻨﯩﯔ 15 – ﻛﯜﻧﻠﯩﺮﻯﺋﻪﺗﺮﺍﭘﯩﺪﺍ ﺷﯩﺰﺍﯕﻐﺎ ﺋﯧﻜﯩﺴﭙﯧﺪﯨﺘﺴﯩﻴﯩﮕﻪ ﺋﺎﺗﻼﻧﻐﺎﻥ ﺳﯧﯟﯨﻦ ﻫﯧﺪﯨﻨﻨﻠﻪﺭﮔﻪ ﻗﻮﺷﯘﻟﻐﺎﻥ . ﻣﯘﺷﯘﻧﺪﺍﻕﺑﻮﻟﻐﺎﻧﺪﺍ 1900 – ﻳﯩﻠﻰ 4 – ﺋﺎﻳﻼﺭﺩﯨﻦ ﺗﺎﺭﺗﯩﭗ 1901 – ﻳﯩﻠﻰ 5 – ﺋﺎﻳﻨﯩﯔ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﻟﯩﺮﯨﻐﯩﭽﻪﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﻳﯩﻞ ﯞﺍﻗﯩﺘﻨﯩﯔ ﺗﻪﭘﺴﯩﻼﺗﯩﺪﺍ ، ﺋﯚﺭﺩﻩﻛﻜﻪ ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﯟﻩﺗﻠﯩﻚ ﺋﯘﭼﯘﺭﻻﺭ ﻳﻮﻕ ﺩﯦﻴﻪﺭﻟﯩﻚ .ﺋﯚﺭﺩﻩﻙ 1901 ﻳﯩﻠﻰ 12 – ﺋﺎﻳﻨﯩﯔ 29 – ﻛﯜﻧﻰ ﺳﯧﯟﯨﻦ ﻫﯧﺪﯨﻨﻨﻰ ﯞﻩﺗﯩﻨﯩﮕﻪ ﻳﻮﻟﻐﺎ ﺳﯧﻠﯩﭗ ﻗﻮﻳﯘﭖﻛﻪﻟﮕﻪﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺋﯚﻳﻠﯜﻙ – ﺋﻮﭼﺎﻗﻠﯩﻖ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ . ﺷﯘ ﺋﺎﻳﺮﯨﻠﻐﯩﻨﯩﭽﻪ 1934 – ﻳﯩﻠﻰ 4 – ﺋﺎﻳﺪﺍﺋﯘﭼﺮﺍﺷﻘﺎﻥ ﺑﻮﻟﯘﭖ ﺋﻮﻏﻠﻰ ﺳﺎﺩﯨﻖ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﺮﮔﻪ ﺋﯩﻜﻪﻥ . ﺷﯘ ﯞﺍﻗﯩﺘﻼﺭﺩﺍ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﻠﻪﻥﺋﯚﺭﺩﻩﻛﻨﯩﯔ ﺋﺎﻳﺎﻟﻰ ﯞﻩ ﻛﯧﻠﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭﯛﺷﻜﻪﻧﯩﻜﻪﻥ .  

ﺋﯚﺭﺩﻩﻙ ﻣﻪﺷﻬﯘﺭ ﺗﺎﺭﯨﺨﻲ ﺷﻪﺧﺲ ﺑﻮﻟﯘﭖ ، “ ﻗﯘﻣﻠﯘﻗﺘﯩﻜﻰ ﻳﻮﻟﻼﺭﻧﻰ ﺑﻪﺵ ﻗﻮﻟﺪﻩﻙﺑﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ “ ﺋﺎﻻﻫﯩﺪﯨﻠﯩﻜﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻛﯚﭖ ﺗﺎﺭﯨﺨﯩﻲ ﺗﯚﻫﭙﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﻗﺎﻟﺪﯗﺭﻏﺎﻥ . ﺋﯘ ﻣﻪﻳﻠﻰﭼﺎﺭﺍﺩﺍ ﺗﯘﻏﯘﻟﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﯘﻥ ﻳﺎﻛﻰ ﻗﺎﺭﺍ ﻗﯘﺷﯘﻥ ﻛﯚﻟﻰ ﺑﻮﻳﯩﺪﯨﻜﻰ ﻛﻮﻧﺎ ﺋﺎﺑﺪﺍﻟﺪﺍ ﺗﯘﻏﯘﻟﻐﺎﻥﺑﻮﻟﺴﯘﻥ ~ ﺋﺎﭘﺘﻮﻧﯘﻡ ﺭﺍﻳﻮﻧﯩﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﺋﯧﻜﯩﺴﭙﯧﺪﯨﺘﺴﯩﻴﻪ ﺗﺎﺭﯨﺨﯩﺪﺍ ﺋﯩﻨﺘﺎﻳﯩﻦ ﻣﯘﻫﯩﻢ ﺋﻮﺭﯗﻥﺗﯘﺗﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺗﺎﺭﯨﺨﯩﻲ ﺷﻪﺧﺴﺘﯘﺭ .  

غالىپ بارات ئەركنىڭ ”كىروراننىڭ سىرى“ ناملىق كىتابىدىن