يوللانغان ۋاقتى : 2008-10-07 11:19:40    كۆرۈلۈش سانى : 13  

مۆلدۈر يامغۇرلۇق بۇلۇت توپى خېلى كۈچەيگەن چاغدىكى ئالاھىدە ھادىسە. ئۇ قار - مۇزنى يادرو قىلغان «مۆلدۈر تۆرەلمىسى»نىڭ زور مىقداردىكى زىيادە سوغۇق سۇ تامچىسىغا سوقۇلۇشىدىن شەكىللىنىدۇ، كۆپىنچە ئەتىيازنىڭ ئاخىرى، كۈزنىڭ باشلىرىدىكى ئىللىق پەسىلدە يۈز بېرىدۇ. مۆلدۈرنىڭ چوڭ - كىچىكلىكى پەيدا بولۇش سەۋەبىنىڭ ئوخشاش بولماسلىقىغا قاراپ ئوخشاش بولمايدۇ، ئادەتتە پۇرچاقچىلىك، گۈرۈچچىلىك بولىدۇ، چوڭلىرى تۇخۇمدەك، ياڭاقتەك بولىدۇ. مۆلدۈر بۇزغۇنچىلىق كۈچى ئىنتايىن كۈچلۈك بولغان ئاپەت خاراكتېرلىك ھاۋا رايى، چوڭ مۆلدۈر زىرائەتلەرنى نابۇت قىلىپلا قالماستىن، ئادەم، چارۋىلارنىمۇ يارىلاندۇرىدۇ، قاتناش - ترانسىپورت، ئۆي - ئىمارەت قاتارلىقلارغىمۇ ئوخشاش بولمىغان دەرىجىدە بۇزغۇنچىلىق قىلىدۇ. مۆلدۈرگە ئەگىشىپ كۈچلۈك بوران چىقىدۇ ۋە قار - يامغۇر ياغىدۇ، تاغ كەلكۈنى پەيدا بولۇپ، ئېتىزلارنى بېسىپ كېتىدۇ، كۈچلۈك بوران ئۆي - ئىمارەت، دەل - دەرەخلەرنى ۋەيران قىلىۋېتىدۇ. مۆلدۈرنىڭ كېلىشى بەك شىددەتلىك بولسىمۇ، ئەمما كىشىلەر ئۇنىڭغا تاقابىل تۇرۇشنىڭ چارىسىنى تاپتى. پەن - تېخنىكىنىڭ تەرەققىياتىغا ئەگىشىپ، نۇرغۇن يېڭى تېخنىكا، يېڭى قوراللار بۇ ساھەگە كىردى. ھازىرقى سۈنئىي ئۇسۇلدا مۆلدۈرنىڭ ئالدىنى ئېلىشتىكى ئۈنۈملۈك تەدبىر ئاساسلىقى ئايروپىلان، زېنىت توپ، يەرلىك راكېتا قاتارلىقلاردىن پايدىلىنىپ مۆلدۈر بۇلۇتىنىڭ سۇ توپلانغان رايونىغا كاتالىزاتور مەسىلەن، كۈمۈش يودىد قويۇپ بېرىشتىن ئىبارەت. كاتالىزاتور سانسىزلىغان مىكرو دانچىلاردىن تۈزۈلىدۇ، مۆلدۈر بۇلۇتىدا بۇنداق كۆپ مىكرو دانچىلار كۆپەيسە، تەبىئىي مۇز كىرىستاللىرى بىلەن سۇ تالىشىدۇ - دە، مۆلدۈرنىڭ شەكىللىنىشىدىن ساقلانغىلى بولىدۇ. ئۇششاق مۆلدۈرلەر چۈشۈش داۋامىدا  ئېرىپ يامغۇر تامچىسىغا ئايلىنىپ كېتىشىمۇ، زىيىنى ئانچە چوڭ بولمىغان ئۇششاق مۆلدۈرلەرگە ئايلىنىپ كېتىشىمۇ مۇمكىن. مۆلدۈرنىڭ ئالدىنى ئېلىشتىكى تۈپ تەدبىر يەنىلا ئىشنى ياخشى ئېكولوگىيىلىك مۇھىت بەرپا قىلىشتىن باشلاپ، كەڭ كۆلەمدە كۆچەت تىكىپ ئورمان بىنا قىلىش، زېمىننى كۆكەرتىش ئارقىلىق رايون خاراكتېرلىك كىچىك كىلىماتنى ياخشىلاشتا، ئەلۋەتتە.