راستىنلا «شەرقشۇناسلىقنىڭ سەنىمىگە دەسسەش ...

enwer-jula

	2.سوليوۋوفنىڭ «شەرقشۇناسلىق» بىلەن قانداق ئالاقىسى بار؟ دەلىلى نېمە؟ 3. شەرق ئەدەبىياتىغا، جۈملىدىن ئۇيغۇر ئەدەبىياتىغا چوڭقۇر تەسىر كۆرسەتكەن غەرپنىڭ شەرققە «شەرقشۇناسلىق»نىڭ سەنىمىگە دەسسىتىدىغان قايسى ئەسەرلىرى بار؟ ئۇلار ئۇ ئەسەرلىرىنى ئۆزلىرىمۇ ئۇقۇمدۇ ياكى مەخسۇس شەرق ئۈچۈن يازامدۇ؟ شەرقنى چۈشكۈنلەشتۈرىدىغان ئەشۇ ئەسەرلەر ئۆزلىرىنىمۇ چۈشكۈنلەشتۈرەمدۇ؟

koygandengiz

	مەن ئۇيغۇرنىڭ زىيالىلىرىغا خېىلىلا ئىشىنەتتىم . نىمە ئۈچۈنكىن  بىر قانچە قېتىملىق مۇنازىرە ھەم ئەتراپىمدا يۈز بېرىۋاتقان ئىشلارغا بۇلارنىڭ تۇتقان پوزىتسىيسىگە قاراپ بۇ قاتلامدىن بەك ئۈمۈتسىزلەندىم . قارىغاندا تۆۋەندىكى يازمىدا تىلغا ئېىنغان ئىشلار بەرھەق ئوخشايدۇ ....... ( بۇ يازما « ئاپتاپلىق » دىگەن تورداش تەرىپىدىن ، « ئاۋانگارتلىق گۈمراھلىقمۇ ؟ » دىگەن ماقالىگە ئىنكاس شەكلىدە بېرىلىپتىكەن . ) بىر نېمە دەي دېسەم ما سورۇندا غەيۋەت بولۇپ قالىدۇ . دېمەي دېسەم يا ئۆزىنى بىلمىدى بۇ خەق . بەزىدە مۇشۇ ئۇيغۇرغا نان تېگىدىغان ئادەملەر كىمدۇر ئويلاپ قالىمەن . ،   كاۋاپچىلارمۇ ، دېھقانلارمۇ ياكى كىتابلاردا دېگەندەك زىيالىيلارمۇ ۋە ياكى بىرنى ئىككى قىلىدىغانغا تېپىرلاپ يۈرگەن سودىگەرلەرمۇ ؟ ئىشقىلىپ بىزنىڭ بۇ قاتارلىق كەسىپ بىلەن شۇغۇللىنىدىغان ھەر خىل ئادەملىرىمىز بار . نېمىشقا بۇنداق ئويغا كەپ قاللا دىسلە ، مۇشۇ بىر مىللەتنىڭ تەقدىرىنى پەقەت مەلۇم ئادەملەرگە باغلايدىغان بىر قىلىق بىزدە تولىلاپ قالدى . ئەگەر بىز ئۈمىد كۈتكەن ئادەملەر بىز كۈتكەندەك مەسئۇلىيەتنى ئۈستىگە ئالالمىسا ھەممىمىز ئاپتاپتىكى بەڭگىنىڭ خىيالىنى سۈرۈپ مۇشۇنداق ياشايدىغان ئوخشايمىز . بىزنىڭ نوپۇسىمىز نەچچە مىليونغا يېتىدىغان خەلق . بۇ خەلق ئازادلىقتىن بۇيان بۈگۈنگە قەدەر نۇرغۇن ئىسسىق-سوغۇقلارنى باشتىن كەچۈرۈپ ياشاپ كېلىۋاتىدۇ . يىلىكى شورلۇق قانداق بولىدۇ ؟ دەپ ئويلاپ باقسام بۇ يىلىك دېگەن ئۆزلىرىنىڭ ئىچىلىردە بولىدىكەن . ئۇنى باشقىلار شورلۇق قىلىپ قويمايدىكەن . ئۆزى شورلۇق بۆلىۋالغان نەرسىنى كىم "شورلۇق بولما" دىيەلەيدۇ -دەيلا . مۇشۇ تېلېۋىزور بولسۇن ياكى باشقا گېزىت-ژۇرنالدا بولسۇن زىيالىيلارنى ‹‹ بىر مىللەتنىڭ بايلىقى ، تۈۋرۈكى ، يىلىكى، يۈرىكى›› دەپ ماختايدىكەن . ئەمدى يۈرىكى بولسۇن بايلىقى بولسۇن مەيلى ئەمەسمۇ . ئەمىسە نېمىگە قاينايسەن دېسىلە ، ئەلۋەتتە قاينايدىغانغا گەپ بار . ئاتمىش يىلدىن بېرى ئۇيغۇرنىڭ بېشىدىن نۇرغۇن كۈنلەر ئۆتتى . بۇرۇنقىسىنى قويۇپ مۇشۇ يېقىننى سۆزلىسەك ئۆزلىرى بىلەن بىزدەك دېھقان قانداقلا بولمىسۇن يەر تېرىپ قورساق باقتۇق ، ئازراق ئېشىنغان ئاشلىقنى سېتىپ بېرىپ باشقىلارنىمۇ ئاچ قويمىدۇق . ئىشقىلىپ بىر نەرسىنى تۇتساق قولىمىزدىكى توپا بولسىمۇ يۇقۇپ تۇردى . ما چاقسىدىكى قاسساپ ناۋايلارنى بىلىلا ...ئۇلارمۇ تازا جاپاكەش . قوينى ئەرزانراق ئەپ سۆيۈپ گۆشىنى سېتىپ ياكى ئىسسىق تونۇرغا بېشىنى تىقىپ نان يېقىپ ئۆزىنىڭ جېنىنى باقىدۇ . ئۇلاردىن كۆپىنىدىغان يېرىمىز يوق . قانداقلا بولمىسۇن يۈگۈرۈپ چىقساق تەييار نان ،گۆشكە بولسىمۇ يارايدۇ.   قايسى كۈنى تېلېۋىزوردا ئادەم بولۇش ، قەيسەر بولۇش توغرىلىق بىر خانىم بىلەن بىر ئەپەندىم تازا سۆزلىدى . ئايھاي گەپلەر دېگەن ۋەھشىي دىسلە ، ئاڭلىسىلا ئۆزلىرىنىڭ مۇكەممەل ئادەم ئەمەسلىكلىرىدىن نومۇس قىلپ كېتىلا ...ئالدىرمىسلا گەپ بار تېخى سىلى ئاتمىش يىلنىڭياقىدىن بېرى مۇشۇ زىيالىي دېگەن خەقنىڭ ماڭا دەپ بەرگىدەك قانداق پايدىسىنى كۆرلە... ئەسلى زىيالىي دېگەن يۇرتنىڭ ئەڭ بىلىملىكى سەزگۈر چېچەنلىرى ، ھەق-ناھەق كۆز قارىشى ئېنىقلىرى بولىدۇ دەيدۇ. بىراق ئۆزلىرى ئۇلاردىن ھېچ بولمىسا لازىم بولغاندا بىرەر پارچە نان ئالاملا ؟ ! ياكى ما ئەترەتنىڭ قاملاشمىغان سىياسەتلىرى توغرىلىق بىرەرەسىگە دات ئېيتىپ ‹‹ قېنى قانداق نوچىكەن !›› دەپ ئۇلاردىن پاناھلىق كۆرەلەملا ، قارىسىلا بىز يەر تېرىيمىز ، قاسساپ قوي سويىدۇ ، ناۋاي نان ياقىدۇ . زىيالىي نېمە قىلىدۇ ؟ ! ما زاماننىڭ ئېگىز-پەسلىكىنى تۈزەيدۇ . ئۆزلىرى بىلەن بىزغۇ قانداقلا بولمىسۇن يەر تېرىدۇق . ئەمما ئۇلارچۇ ؟! نىمىنى تۈزلىدى دەيلا . باشلىققا سەت كۆرۈنۈپ قالمايلى دەپ ئارقىغا يېنىپ بىزنى ‹‹ تۈزلەيدۇ›› . ئاڭلىسام بۇ خەقنىڭ ھەرقاندىقى بۇرۇت قويالمايدىكەن . سەۋەبى سەل ياۋايى كۆرۈنەمىش . ئەمدى بىز دېھقان خەق ، ما بۇرۇت-ساقال دېگەننى ئەرنىڭ كۆركى ياكى پەيغەمبىرىمنىڭ سۈننىتى دەپ قويىمىز مۇشۇ يېقىننىڭياقى دىققەت قىللامۇ ھەممىلا مائاشلىقنىڭ بۈرۈت-ساقىلى يوق . غىچلا كوسا . سۈرۈشتۈرسەم باشلىقنىڭ كۆزىگە بۇرۇت قويغانلار سەت كۆرۈنەمىش . مانا كارامەت ھېلىقى تېلېۋىزوردا ئادىمىلىك توغرىلىق چىڭقىلىپ سۆزلىگەن خانىمدىن ‹‹ ئەرلىرىنىڭ بۇرۇتى بامۇ خانىم ؟ ›› دەپ سوراپ باققۇم كەلدى. ئويلاپ باقسىلا كالپۇكنىڭ ئۈستىدىكى نەچچە تال تۈككە ئىگە بولالمىغان خەق ئۆزلىرى بىلەن ماڭا ئىگە بولالامتى. ئىشقىلىپ مەن باغۇ ، دۇگامەت . مۇشۇ بۇرۇتۇمنى چۈشۈرمەيمەن دەپ خىزمىتىدىن ھەيدەلگەن زىيالىنى ئاڭلاپ باقمىدىم . بۇغۇ بىر چاخچاق گەپ . قىسقىسى مەن بىزنىڭ بىرەر ئىشىمىزغا ياقىسىنى يىرتىپ ناھەقچىلىق تارتقان زىيالىنى ئاڭلىمىدىم . يىلىكى شورلۇق دىگىنى بەرھەق گەپكەن . بۇلار راستىنلا بىزدىكى شورلۇق يىلىككەن . بىزنىڭ ئوغۇل داۋاملىق كىتاب ئوقۇيدۇ . ‹‹ ۋاي دادا ما ئادەم ئۇيغۇرلارنىڭ پەيلاسوپى . ما يازغۇچى ئۇيغۇرلارنىڭ ئەڭ نوچىسى›› دەپ ماختاپ بىرمۇنچە كوسا ئادەملەرنىڭ سۈرىتىنى كۆرسىتىپ كېتىدۇ . چاخچاق قىلىپ ‹‹ ۋاي بالام مەندەك بۇرۇتى با ئادەمنى كىتابقا باسسا ئۇيغۇرلارنىڭ ئەۋلىياسى بولدىغان ئوخشايمەن›› دەپ قويىمەن . گەپ قېچىپ كەتتا ، بايا دەۋەتقان ‹‹ زىيالىيلار ئۇيغۇرنىڭ يۈرىكى ، تۈۋرىكى›› دىگەن گەپ مۇشۇ كىتاب يازدىغانلار بىر-بىرىگە خوشامەت قىپ ئۆزلىرىنى ئۆزى ماختاپ دەۋالغان گەپلەرمىكىن دەيمەن . نىمىشقا دىسلە بىز دىخان خەق مۇشۇ گۇيلارنىڭ كاساپىتىدىلا ياشايدىكەنمىز . نەدە بىزگە تۈۋرۈك ، يۆلەنچۈك بولالايدۇ . تۆت تال مائاشىنى تولۇق ئەپ باشلىقىنى خاپا قىلىپ قويماي . خوتۇن-بالىسىنى خەقنىڭ ئالدىدا چاندۇرماي باققىنى بىزگە تۈۋرۈك بولغىنىما ؟! ئۇنداق جاھاندارچىلىقنى مىدىراپ يۈرگەن چاشقانمۇ قىلىۋاتمامدۇ . ئۆزلىرىمۇ تېلۋىزور كۆرۈپ تۇرىلا . بۇ خەق تولا چىقىدۇ ئۇنىڭدا ، غىچلا قەسەمخور . ھەر پىشقەدەم سەنئەتكار زىيالىيلار نومۇس قىلماي ئەمدىلا زاۋۇتتىن كەلگەن دورىنى ‹‹ ئۇنداق ئۈنۈملۈككەن ئىشلەتكىلى بىر يىل بولدى مۇنداق نوچىكەن ›› دەپ قىزارماي ماختايدۇ . قەيەرنىڭ باشلىقلىرىكىن بىز قۇرغاقچىلىققا ئۇچۇرساقمۇ تارتىنماي ‹‹ ئۇنداق مول ھوسول ، مۇنداق ئاشۇرۇپ›› دەپ دوكلات بېرىدۇ . ھېلىقى ‹‹ خەلق سۆيگەن سەنئەتكار›› دەۋالغان بىرى باغۇ..ۋاي ھېلىقى بوينى ئۇزۇن ...ھە شۇ .. كۆگەنلا بىر دەيدە ئېلاننى تەنقىت قىپ ئېپىزوت ئويناپ بىر مۇنچە پۇل تاپقان..ئەمدى كۆرۋاتىلا تېلۋىزوردا خىمىيىۋى ئوغۇتنى ماختاپ بەك ئالدىراش . ئۇنىڭدىنمۇ بىر مۇنچە پۇل تاپىدۇ بىچارە . نىمىشقا بىچارە دەيلا دەملا ئەلۋەتتا بىچارىدە..پۇل تاپسىلا ھېساپمۇ ئۇنداق ئالدى-كەينىگە سىيىپ ياشىغاندىن...خىمىيىۋى ئوغۇتنىڭ زىيىنىنى بىلەرلا ..تۈگەتتى يەرلەنى.... ...ئاۋۇ ناۋاي جېنىدا سۈنئى خېمىرنى بىر تىللىسا ئىككىنچى ماختىمايدۇ. مەن جېنىمدا بىلمەستىن ‹‹ ماۋۇ خاتاكەن›› دەپ سالسام ئەتىسىلا ‹‹ توغرىكەن›› دىيىشتىن ئۆلگۈدەك نومۇس قىلىمەن. بىرمۇنچە خەنزۇ ئەرتىس زىيالىيلار تۆۋەنگە چۈشۈپ خەلىقتىن ھال سوراپ ھەقسىز ئويۇن قويۇپتۇ . قايسى كۈنى بىر ئەرتىس تېلۋىزوردا ئۈرۈمچىدە ئويۇنىنى قويۇپ بولۇپ تۆۋەندىمۇ خەلقىگە ئويۇن قويۇپ بېردىغانلىقىنى بىلدۈردى. ھەقسىز قويامدۇ . ئەللىك كوي دىسلە بېلىتى . بۇلار شىنجاڭنى ئايلىنىپ ھەقسىز ئويۇن قويىدىغانلارما. تۆۋەنگە چۈشسە كۆتە-كۆتە بىلەن مېھماندارچىلىق ، ئىشىك ئالدىغا بېرىپ قالسىلا سالىمى قاۋۇل ، ‹‹ ئىشلار ئالدىراش يەنە كۆرىشەرمىز›› . بىر باققالنىڭ ئالدىغا بېرىپ قالسا ئىچىدە ‹‹ تېلۋىزور كۆرمىگەن نىمىمۇ بۇ . بىكارغا بەرمىسىمۇ ئەرزاراق بەرمىدا›› دەپ غوتۇلدايدۇ . بالامنىڭ دىيىشىچە ھازىر ئۇيغۇرلارنىڭ بىر نەچچە ‹‹ پەيلاسوپ›› ى بىر-بىرى بىلەن قاتتىق تۇتۇشۇپ قاپتۇ . بىرى يەنە بىرىنىڭ ‹‹ ئوغرى›› لىقىنى يەنە بىرى يەنە بىرىنىڭ ‹‹ مۇناپىق›› لىقى ،‹‹ ئىمانسىز›› لىقى توغرىسىدا قاتتىق ئىسپات توپلاۋېتىپتۇ. بىزنىڭ بالىمۇ شۇلانىڭ بىرىگە ئىخلاس قىلىدىكەن. شۇڭا مەھەلىدە يەنە بىر "پەيلاسوپ"نىڭ چوقۇنغۇچىلىرى بىلەن گەپلەشمەيدىغان بوپ قاپتۇ. قارىسلا ماگۇيلارنىڭ پەسلىكىنى .نوچى بولسا چوڭ-چوڭ ئوغۇرلۇق قىلىۋاتقان ياكى مۇناپىقلىق قىلغان باشلىقلىرىنى شۇنداق تىللاپ باقسا بولمامدۇ. ئۆزلىرىنى بىزنىڭ تۈۋرىكىمىز ھېساپلىغاندىكىن مايەدە بولىۋاتقان خاتا سىياسەتلەرنى پارىخور باشلىقلارنى "مۇناپىق،ئوغرى" دەپ تىللاپ باقسا بولمامدۇ، تىللىيالمايدۇ ،يۇرت بۇزۇشنىلا بىلىدۇ.سوپىلاردىن پەرقى يوق،مۇرىت توپلاپ... ھۇ ! گالاستۇكلۇق ئىشانلار... نىمە ئۇ مۇناپىق ،ئىمانسىز،ئوغرى دىگەن بىز قارا قوساق تۇرۇپمۇ ئۇنداق گەپنى ئالدىراپ قىلمايمىز. ھەدىستە باغۇ " كىم بىراۋنى ئۇنىڭدا يوق ئىللەت بىلەن ھاقارەتلىسە ئۆزىگە قايتىدۇ"دەپ. ئەمدى كىم مۇناپىق بولىدۇ دەيلا..ۋاي بۇرۇتىغا ئىگە بولالمايدىغان "باتۇرلار". كونا بىر گەپنى قىپ بېرەي..ھېلىقى قەدىمدىكى يۇەن سۇلالىسى دىگەن ۋاقىتتا مۇشۇ ئادەملەرنى تەبىقىغە بۆلۈپ..تىلەمچىلەرنى 7-تەبىقىغە، پاھىشەلەرنى 8-تەبىقىغە، زىيالىيلارنى 9-تەبىقىغە بۆلۈپتۇ. نىمىشقا دەملا..ئۇ ۋاقىتلاردىكى ئادەملەرمۇ دۆت ئەمەستە...تىلەمچى مەن دىگەن تىلەمچى دەپ ئاشكارا تىلەيدۇ.. پاھىشەلەرمۇ "مەن دىگەن پاھىشە "دەپ تېنىنى ساتىدۇ.. زىيالىيلارچۇ " بىز دىگەن ئاۋامنى چىرىقى "دەۋالغان بىلەن ھېچيەرگە چىراق ياقمايدۇ. ئاۋۇ يۇقۇرى مەھەلىدىكى ھېلىقى بوكىسچى"نوچى" نى بىلىلا.قايسى كۈنى بىزنىڭ بەكراخۇن بىر بودەك بىلەن تاكالىشىپ قاپتۇ، ئۇلار ئىتتىرشىۋاتسا قاياقتىندۇ بوكىسچى كېلىپ "بەكراخۇنكا كىمۇ سېنى بوزەك قىلغان "دەپلا جىدەلگە ئارلىشىپتۇ.شۇ چاغدا ھېلىقى بودەك بوكىسچىغا "زالە...زالە..." دەپتىكەن .ئاۋۇ نوچى تۇرۇپ كېتىپ"بولدى ئۆزەڭلارنىڭ ئىشىكەن ئاكا " دەپ يولىغا مېڭىپتۇ.شۇنىڭ بىلەن بودەك"قانداق چاقارغان ئادىمىڭ شۇمىتتى"دەپ بەكراخۇنغا ئۇششۇقلۇقنى باشلاپتىكەن..خۇدايىم توۋۋا ئەمدىلا ماڭغان بوكىسچى نوچى" ئەسلىدە ئۇيغۇركەنغۇ ماۋۇ..نىمە دەيسەن ھېجىقىز.."دەپ قايتىپ كەپ بەكراخۇننى مۇش يىيىشتىن قۇتۇلدۇرۋاپتۇ....بۇنى ئاڭلاپ دەسلەپ شۇنداق كۈلۈپ كەتتىم ،ئاخىرى بېرىپ يىغلاپ قالدىم دۇگامەت.بىز يىغلىماي كىم يىغلايدۇ دەيلا .... مانا بىزنىڭ زىيالىي بولسۇن "نوچىلار" بولسۇن ئەھۋالى شۇ . ئۆز-ئارا پىچاق كۆتۈرۈپ "جىھات"قىلىشتىن يانمايدۇ.ئەمما ياماننى كۆرسە قۇيرۇقىنى نەگە تىقىۋالغىنىنىمۇ بىلەلمەي قالىدۇ مەن بىرەر زىيالىنىڭ بىزنى دەپ ياقا يىرتىپ يۇقۇرى ئورۇنلاغا چىقىپ باققىنىنى ياكى بىرەر مائاشلىقنىڭ بىز ئۈچۈن ناھەقچىلىققا قارشى تۇرۇپ سولىنىپ كەتكىنىنى ئاڭلىمىدىم. "خەلقىم" دەپ كېتىدۇ. بىرەر كىتاۋى ياكى لېنتىسىنى نەشىر قىلسا كىم ئالىدۇ "خەلقىم" دەپ ئالداپ تۇرمىسا.....ئەمما "خەلقىم" دەپ مەيدىسىنى كېرىپ چىقىدىغان سورۇندا تاپقىلى بولمايدۇ. مۇشۇ يۇقۇردىن كېلىدىغان سىياسەتلەرگە ئاۋال شۇ زىيالىيلاردىن پىكىر ئالىدۇ دەيدۇ. بۇلار تەستىقلاشتىن بۇرۇن باشلىقلارنىڭ كۆزىگە قارايدىكەن. باشلىقنىڭ كۆزىنىڭ ئېقى جىقراق تۇرسا "قارىنىمۇ ، ئاق" دەپ تەستىقلايدىكەن. قارىسلا مۇشۇنداق خەقنى مىللەتنىڭ تۈۋرىكى دىسەك قەدىمقى پادىشالارنىڭ ئوردىسىدىكى ئاكابىر-ئەشرەپ ،ئاغۋاتلارنى مىللەتنىڭ پاناھى دىسەك بولغۇدەك جۇمۇ. قايسى كۈنى مېنىڭ بىر زىيالى تونۇشۇم " ئۆزلىرى سەل دىققەت قىلسىلا ،بىكا سايرىتىپ-سايرىتىپ بىراقلا بوغمىسۇن" دەيدۇ. مەن دىدىم" ھېلىقى ھەممە ئېقىملار بەس-بەستە سايراش دەپ سايرىتىپ ئاخىرىدا بىراقلا جايلىغاندەك ئىش بوپ قالمىسۇن دەملا. خاتىرجەم بولسىلا مەن بىرەر ئورۇن سايرا دىسە ئۆزەمنى بىلەلمەي سايراپ كېتىدىغان ئادەم ئەمەس. مەن باغۇ ، سايرىما دىسىمۇ سايرىغۇم كەلسە سايراۋېرىدىغانلاردىن . مەن سايرىسام باشقىلار ھەيران قالسۇن دەپ سايرىمايمەن. ما ئىچىمدىكى سېرىق سۇنى چىقىرۋېلىشقىلا سايرايمەن. نۆۋەت كەپ قالسا مانا باش . " دىسەم دىمىغىدا كۈلۈپ تۇرىدۇ. ئاچچىقىمدا "ئۆزلىرى يولۋاس يوق تاغدا مايمۇن پادىشا دىگەننى ئاڭلىغانمۇ ، ھە ..نىمىشقا مايمۇن پادىشا بولۇشقا مەجبۇر بولىدۇ دىسلە..ئاۋۇ يولۋاس ئاختا بولۇپ قېلىپ، ئۆيىدە كىر يۇۋاتقىدەك. ئامال يوق مايمۇن بولسىمۇ ئەركەك بولغاچقا پادىشا بولۇپتۇ . " دەپتىمەن . " ئاجايىپ گەپ قىلىلا جۇمۇ"..دەپ ھىجىيىپ يوقالدى . ئۇنىڭ نىيتى قارىماققا ياخشىدەك كۆرۈنگەن بىلەن شۇ كۈن كەپ قالسا "مەن دىمىدىممۇ" دەپ جۇگېلىياڭلىق قىلىپ تاماشا كۆرۈپ ئولتۇرىدۇ.ھېچ قاچاندا "ما ئادەمگە نىمە بولدى ؟ "دەپ كوچىغا چىقمايدۇ. مۇشۇ قوش تىلدىن كېيىن يەنە يەسلىدىن باشلاپ خەنزۇچە ئوقۇتۇش دەيدىغان بىر گەپ چىقتى. بۇنىڭغا نەچچە تال زىيالىدىن باشقىسى كۆزىنى پارقىرتىپ قاراپ ئولتاردى. ئەمما يىراق چەتئەلدىكى نېنىمىزنى يەپ باقمىغان بىر ئالىمىمىز ئۇيغۇر بولغاچقا نەچچىلىگەن ماقالىلارنى يېزىپ بۇنىڭ زىيىنىنى چۈشەندۈردى. ئەمما ئەتراپىمىزدىكى بىزدىن ئالغان باجنى مائاش قىلىپ خەجلەۋاتقان ئۇچراپ قالسا چېيىمىزغا، تامىقىمىزغا داخىل بولىۋاتقان مائارىپشۇناس ئاتالغان زىيالىيلار،بىر قولدا گالاستۇكىنى، يەنە بىر قولدا ئىشتاننىڭ ئېغىنى چاڭگاللاپ "مايەر ئامان، مەن ئامان، ئۇندىن قالسا ئەل ئامان" دەپ جاھاندارچىلىق قىلىپ يۈرىۋەردى. ئۆزلىرى بىللىلا جىمى ھەشەمەت،ئىسراپچىلىق ئەشۇ گۇيلاردىن كېلىدۇ. يەنە تېخى "ئۇيغۇرلاردىكى ئىسراپخورلۇق ، ھەشەمەتچىلىك" دەپ بىرنىمىلەر يېزىپ پۇل تاپىدۇ،ئۆزلىرىچە ھۆرمەت تاپىدۇ. تېلۋىزوردا قايناپ سۆزلەپ كېتىدۇ...ۋاي بايقۇشلار.....ئۆزلىرى بىلەن بىز ئاش تۆكتۈقمۇ...پۇل بۇزدۇقمۇ....نەدە بىزدە بۇزغۇدەك پۇل، تۆككۈدەك ئاش دەيلا....شۇنداقتىمۇ يازغان بىرنىمىسىدە "ئۇيغۇرلار.." دەيدۇ..نىمىشقا "زىيالىيلار..." دىمەيدۇ-دەيمەن ! ھەممىسىلا ئۇنداق ئەمەستۇ دەملا ؟ ھەممىسىلا شۇ. زىيالى ئاتالغىنىنىڭ ھەممىسى شۇنداق . ياق-ياق . ئۆزلىرى دىگەن ئادەملەر بىلىملىك ،ئېتىقادلىق بولغان بىلەن زىيالى ئەمەس. ئاۋۇ سادىرپالۋاننى ئوغرىلاردىن دىگىلى بولمىغاندەكلا بىر ئىش ، ئۇلار دىگەن پالانچى ،پۇستانچى دەپ ئاتالغان قەھرىمانلار. زىيالىلىق ئۇلارنىڭ كەسپى ئەمەس ، ئۇلارنى ما زىيالى دىگەن توپقا قوشۇۋالمىسلا. ئۇلار دىگەن زىيالىدەك خىيالى ئەمەس. نەق ئالدىدىكى تۇرمۇشتا تىرىك ياشايدىغان ئەردەك ئادەملەر. ئۇلارنى زىيالىي دەپ ياراتقۇچىنىڭ ئالدىدا گۇناھكار بولۇپ قالمايلى. مەسچىتتىكى زىيالىيلارمۇ ئوخشاش مەسچىتكە كىرىپ جىم ئولتۇرۇپ بەرسەك "قىزىلىرىڭلارنى باشقۇرۇڭلار ، ئوغۇللىرىڭلارنى ئەدەپكە باشلاڭلار...قىيامەتتىن قورقۇپ تۆۋبە قىلىڭلار " دەپ بىزنىلا قورقۇتالايدۇ.نەسىھەت قىلىدىغان ئادەم باشلىقى تۇرسا شۇنىڭغا قىلماي بىزگىلا سۆزلىيەلەيدۇ.نىمىشقا دىسلە باشلىقلاردىن خۇدادىن بەكرەك قورقىدۇ. سىرتقا چىقىپ خۇدادىن قورقمايدىغانلارنىڭ كانىيىدىن ئالالمايدۇ.يالغاندىن جىم ئولتۇرۇپ بەرسەك خۇددى ئۆزى"جەننەتنىڭ پاسپورتى"نى ئېلىۋالغاندەك بۇرغىسى قايناپ سۆزلەپ كېتىدۇ. ئەخمەقلەر ئاچ قالغان قوي بۇغدايغا كىرسە پادىچىغا سۆزلىمەي ،قويلارغا سۆزلەپ كېتىدۇ دىسە....... قەدىم ئايەمدىن بېرىسىغا قاراپ باقساق بۇ زىيالى دىگەن جاھان ئوڭشىغان خەلىق ئەمەس.جاھاننى ئوڭشايدىغان تۈزەيدىغىنى يەنىلا ياغاچچى ،تۆمۈرچى ،ئوۋچى ياكى ئوغرى دەپ ئاتالغانلار .ئەگەر ماۋزېدوڭ چىقمايدىغان بولسا لۈشۈندەك يازغۇچىدىن مىڭى بولسىمۇ يەنىلا شۇ. يازغۇچىلار گۇپپاڭ سېلىشىپ" لۈشۈننىڭ تەسىرىدىن ئۇنداق بولدىيەي مۇنداق بولدىيەي" دەپ سۆزلىسە ھەيران قالمىسلا.يادىلىرىدا باردۇ..خەلپەم بىلەن ھاجىم جاھاننى تۈزەيمىز دەپ تاققا چىقىۋالغاندا قومۇلنىڭ زىيالىيلىرىدىن نەچچە ساقاللىق ئۆلىما ۋە تۇماقلىق باي تاغقا چىقىپ "قورال تاشلىسلا جاھان تېچ بولغاي"دەپ سالا قىلغىنى. "ئالتى ئوغرى" باشلىغان ساۋاپلىق ئىشنى ئاخىرى بېرىپ ماركىسىزىمدا ئوقىغان نەچچە زىيالى بۇزۇپ قويۇپ تۈزەلمەستىن كۆزى ئوچۇق كەتكىنى. ھەددىن زىيادە ئەقىل-ھېساپ بىلەن ئىش قىلىمەن دىسىمۇ بولمايدۇ.بەزىدە سەل قارا قوساق غەيرەت بولمىسا بىر ئىشنى باشقا ئاچىققىلى بولامدۇ دەيلا.تونۇرغا ئېڭىشىپ بېلى قاتمىغان.كەتمەن چېپىپ بىلەك تالمىغان،ئاچ-توق قېلىپ دەرتلەر تارتمىغان، ئادەملەرگە قانداقمۇ تەغدىرىمىزنى تاپشۇرىمىز دەيلا. شۇڭا دەيمەن دۇگامەت ئاخۇن "ئاۋۇ ئۈرۈكنى قېقىپ بەرسە بولاتتى" دەپ ھەممىنى زىيالىيغا تاشلاپ بەرسەك بولمايدۇ. بولمىسا ئۈرۈك شاختا تۇرۇپ قاق بولۇپ كېتىدۇ. توغرا ! ھەممىسىلا ئۇنداق ئەمەس.ئارىسىدا ئادەمدەك ياشاي دەيدىغىنى يوق ئەمەس. قېنى شۇلار..چىقسۇن مانا يەلكىمىز تەييار،لازىم بولسا كاللىمىزمۇ تەييار. ئۇيغۇرنى ئوڭشاشقا قانداقتۇ پەقەت زىيالىيلارلا ياكى ياغاچچىلارلا يەنە ناۋايلارلا قادىر دىمەكچى ئەمەسمىز. بۇنىڭغا ھەممىمىز قادىر . پەقەت رىئاللىققا ئىچى پۇشىدىغان ،مەسىلىلەرگە مەھەببەت ياكى نەپرەت كۆز قارىشى بىلەن قارىيالايدىغان ئادەم بولسىلا بۇ يولدا نۇسرەت تاپالايدۇ. ھەممىمىزنى توغرا يولغا باشلىيالايدۇ. ئۇنداق ئادەملەر بەلكىم ئوچاقنىڭ كۈلىنى تارتىپ جاھاندارچىلىق قىلىۋاتقاندۇ ياكى ئىشى ئىلگىرى كەلمەي كۆكتاتچىلىق قىلىۋاتقاندۇ ۋە ياكى ئۆزلىرى بىلەن ماڭا ئوخشاش مۇشۇنداق پۇل كەلمەيدىغان غەمنى يەپ بىرەر تام تۈۋىدە ئولتۇرىدىغاندۇ. قوپسىلا ؟! دەرۋازىغا قارايدىغانغا ئىشچى ئالسىمۇ دېپلومغا قارايدۇ. ئەمما ئۇيغۇرنىڭ ئوغلى بولۇشقا دېپلوم كەتمەيدۇ جۇمۇ .                            يۇقارقىسى  ئابدۇرېھىم ئەھمەتخان دېگەن كىشىنىڭ يازمىسىكەن

mangdambulak

	«مەدەنىيەت تاجاۋۇزچىلىقى»دىن قورقۇش تەڭرىتاغ ئۇيغۇر تورى(2012.03.03) «مەدەنىيەت تاجاۋۇزچىلىقى»دىن قورقۇش - ئاجىز دۆلەتلەرنىڭ پىسخىكىسى «مەدەنىيەت تاجاۋۇزچىلىقى» خۇددى بىر خىل ناھايىتى كەڭ تارقالغان ئەندىشە بولۇپ، ئومۇمەن بەزىلەرنىڭ قاتتىق تەشۋىشلىنىپ، غەربنىڭ «مەدەنىيەت تاجاۋۇزچىلىقى»دىن ھۇشيار بولۇشنى ئەسكەرتىپ تۇرۇۋاتقانلىقىنى ئاڭلاپ تۇرىمىز. بىراق زادى قانداق ھەرىكەتلەر «مەدەنىيەت تاجاۋۇزچىلىقى» ھىسابلىنىدۇ ؟ ئەمەلىيەتتە، بىز تېخى بۇ توغرىسىدا ئېنىق بىر ئۆلچەم تاپالمىدۇق ئەگەر ئۆلچەم بېكىتىلىپ، مەدەنىيەت تاجاۋۇزچىلىقى قىلمىشى دېگەن - مەجبۇرلاش خاراكتىرىنى ئالغان، پۇقرالارنىڭ ھېسسىياتى ۋە مەدەنىيىتىگە ئىنتايىن زور زىيان يەتكۈزىدۇ دېيىلسە، ئۇنداقتا، بىز چەت ئەل كىنولىرى، چەت ئەل تېز تائاملىرى، چەت ئەل بايراملىرى ۋە چەت ئەل سۆزلىرىنىڭ جۇڭخۇا دىيارىدا كەڭ تارقىلىپ، مەدىنىيەت تاجاۋۇزچىلىقىغا دۇچار بولغىنىمىزنى ئالدىراپ-تېنەپلا ئېتىراپ قىلغان بولىمىز. شۇنىڭ بىلەن بىرگە شۇنىمۇ كۆرۈپ يېتىۋاتىمىزكى، غەرب جەمئىيىتى باھار بايرىمىمىزغا ھەۋەس قىلىۋاتىدۇ، شۇنداقلا ئۇنىڭغا بولغان قىزىقىشى كۈندىن كۈنگە ئېشىپ بېرىۋاتىدۇ. جۇڭگونىڭ خەنزۇ تىلى تېخىمۇ كۆپلىگەن چەت ئەللىكلەرنى ئۆزىگە جەلىپ قىلىۋاتىدۇ. جۇڭگۇنىڭ يېمەك-ئىچمەكلىرى پۈتكۈل دۇنيانى قاپلىدى. روشەنكى، باشقا دۆلەتلەرنىڭ ئادەملىرى بۇ ئۆزگۈرىشلەرنى جۇڭخۇا مەدەنىيىتى تاجاۋۇزچىلىقىنىڭ ئىسپاتى دېسە بىز ئەلۋەتتە ئۇنىمايمىز. ?شۇڭلاشقا، مانا مۇشۇنداق ئوخشىمىغان مەدەنىيەتنىڭ ئۆز ئارا بىرىكىشى جەريانىدا بارلىققا كەلگەن نورمال ھادىسلەرگە نىسبەتەن ئۇنچىۋىلا ھەددىدىن زىيادە جىددىلىشىپ كەتمىسەكمۇ بولۇدۇ. ھەددىدىن زىيادە جىددىلىشىش ئاجىز دۆلەتلەر پىسخىكىسىنىڭ بىر خىل ئىپادىلىنىشى.مەدەنىيەتتە كونىسىنى چىقىرىۋېتىپ، يېڭىسىنى قوبۇل قىلىش، ئوخشىمىغان مىللەتلەر مەدەنىيىتى ئوتتۇرىسىدىكى ئۆز ئارا قوشۇلۇشلار ئىنسانلار مەدەنىيەت تەرەققىياتىنىڭ ئاساسى شەكلى بولۇپ ھىسابلىنىدۇ.ئەگەر بىز مەدەنىيەتتىكى ئۆزىنى تۆۋەن كۆرۈش ۋە ئاجىز دۆلەت پىسخىكىسىنىڭ كونتروللىقىدىن قۇتۇلۇپ چىقالمىساق، ئۆزىمىزنى «مەدەنىيەت تاجاۋۇزچىلىقى نەزەريەسى »گە باغلىۋالساق، ئەكسىچە جۇڭخۇا مەدەنىيىتىنىڭ گۈللىنىشى ۋە تەرەققىياتى ئۈچۈن پايدىسىز بولۇپ قالىدۇ. ئەمەلىيەتتە، جۇڭخۇا مەدەنىيىتىنىڭ بەش مىڭ يىللىق تارىخىي تەرەققىيات جەريانىدا بېكىنمىچىلىك قىلغان ۋاقتى ئەلۋەتتە ئېچىۋېتىلگەن ۋاقتىدىن تولىمۇ قىسقا. . يەنە كېلىپ، ھەر بىر مىللەت مەدەنىيىتىنىڭ شەكىللىنىشىدە ئۇنىڭ چوڭقۇر يىلتىزى ۋە مەدەنىيەتنىڭ ئۆزىگە خاس مەزمۇنى بولىدۇ.مەدىنىيەت ھالقىغان ئالماشتۇرۇش پائالىيەتلىرىنىڭ ئېلىپ بېرىلىشىغا ئەگىشىپ، ئۆزلۈكسىز تۈردە سىڭىپ كىرىۋاتقان تاشقى مەدەنىيەتنىڭ بەزىبىر ئامىللىرى ئىنسانىيەت مەدەنىيىتى تەرەققىياتىنىڭ كونكىرىتنى ئىپادىسى. بىراق بىر مىللەتنىڭ باشقا بىر مىللەتنىڭ بارلىق تۇرمۇش ئۆرپ-ئادىتى مەدەنىيەت پىسخىكىسىنى تولۇق كۆچۈرۈپ كېلىشى بۇ ئەلۋەتتە ئەقىلغا سىغمايدىغان بىر ئىش.پۈتۈنلەي غەرىبلىشىشتەك ئەمەلىي ھەرىكەت قاتلىمىدىن قارىغاندا، بۇ پەقەت قالاق دۆلەتلەر تۈزۈم ۋە تەبىئىي پەن، ئىجتىمائىي پەن ساھەسىدىكى بىر خىل ھەممە تەرەپلىمىلىك ئۆگىنىش ۋە دورامچىلىققا ۋەكىللىك قىلىدۇ. ياپونىيە مىڭجى يېڭىلىقنى قوغداش دەۋرىدە پۈتۈنلەي غەرىبلىشىش ئىستراتېگىيەسىنى ئوتتۇرىغا قويغان.بىراق، پۈتۈنلەي غەرىبلىشىپ 100 يىلدىن كېيىنكى بۈگۈنكى كۈندە، بىز ھەقىقىتەنمۇ دائىم دېگۈدەك ياپونىيە مەدەنىيىتىنىڭ ھازىرقى زامان مەدەنىيىتى جەريانىدا شۇنچىلىك ياخشى قوغدالغانلىقىنى ۋە ئۇنىڭغا ۋارىسلىق قىلىنغانلىقىنى كۆرۈپ ئەپسۇسلانماي تۇرالمايمىز. ئىلغار مەدەنىيەت ھەقىقىتەنمۇ رىقابەت كۈچىگە ئىگە مەدەنىيەت بولالايدۇ. ئىچكى جەھەتتىن تەرەققىيات ئىقتىدارى پەيدا بولىدىغان مەدەنىيەت.ئۇ ئۆزلۈكسىز تۈردە غەيرىي مەدەنىيەتتىن تەشەببۇسكارلىق بىلەن يېڭى ئوزۇقلۇقلارنى قوبۇل قىلالايدۇ. بۇنداق مەدەنىيەت ھەرگىزمۇ باشقا مەدەنىيەتنىڭ تاجاۋۇزچىلىقىدىن قورقۇپ كەتمەيدۇ. ئىنكار قىلىشقا بولمايدىغان يېرى شۇكى، ئېلىمىزنىڭ مەدەنىيەت يۇمشاق كۈچىنى غەرب بىلەن سېلىشتۇرساق، نۆۋەتتە خېلى زور پەرىق ماۋجۇت.پەرىققە يۈزلەنگىنىمىزدە، جىددىيلىشىش، سەگەكلىشىپ كېتىش، ئالدىنى ئېلىشلارنىڭ ھەممىسى تەبىئىلا بولىدىغان ئىنكاس. ھەقىقى تۈردىكى ئاقىلانە بولغان پوزىتسىيە چوقۇم ئۆزىمىزنى كۈچەيتىشىمىز، ھەرگىزمۇ ئوخشىمىغان مەدەنىيەت ئوتتۇرىسىدىكى ئالماشتۇرۇش ۋە قوشۇلۇش ئارقىلىق ئېلىپ بېرىلىدىغان ئۆز-ئۈزىمىزنى قوغداشقا توسقۇنلۇق قىلماسلىقىمىز لازىم. ئۆزىمىزنى كۈچەيتىپ، تۈزۈلمە ئىسلاھاتى ئېلىپ بېرىش بىزنىڭ بىردىن بىر چىقىش يولىمىز. (ئاپتۇرلار: ۋېي جىمىن. شۈ شاشا. ئايرىم –ئايرىم ھالدا بېيجىڭ پېداگوگىكا ئۇنىۋېرسىتېتى سىياسەتشۇناسلىق ۋە خەلقئارا مۇناسىۋەت ئىنىستىتۇتى جۇڭگو ئىقتىساد ۋە سىياسەت تەتقىقات ئورنىنىڭ مۇدىرى. بېيجىڭ پېداگوگىكا ئۇنىۋېرسىتېتىنىڭ ئاسپىرانتى ) ئەخمەت ساتتار تەرجىمىسى ئەسلى مەنبەسى گۈلىستان تورى|www.gulistan.cn ئەسلى تېكىستى:http://arislan.105.idcxin.com/bb ... wthread&tid=729 بۇ ماقالىنىمۇ كۆرۈپ قويۇش كېرەكتەك قىلىدۇ.خېلى پايدىلىنىش قىممىتى باركەن.

mangdambulak

	يالقۇن روزى ئەلى غوجاخۇندىن ژانېرىنى،روسلارنىڭ ئىشلىرىنى سوراپ تۇرىۋاپتىكەن ماقالىدە مانا باركەنتۇققۇ....... ‹‹نەسىردىن ئەپەندى›› دېگەن بۇ كىتاب قىسقا، بىر-بىرى بىلەن مۇناسىۋىتى بولمىغان نەسىردىن ئەپەندى لەتىپىلىرىنى مۇئەييەن پۈتۈنلۈككە،ئىزچىللىققا، داۋامچانلىققا ئىگە قىزىقارلىق ۋەقەلىك قىلپ قۇراشتۇرۇپ بايان قىلىش يولى بىلەن ساتىرىك تۈسكە ئىگە چاتما چۆچەكلەر شەكلىدە يېزىپ چىقىلغان. بىر بۆلەك روس ئالىملىرىنىڭ روس جاھانگىرلىرىكىنىڭ مەنپەئەتى،روس شۇۋىنىزىمى(چوڭ روسچىلىق)ۋە بولشېۋىكىزىمنىڭ نىشانى ئۈچۈن ئوتتۇرا ئاسىيادا ھەر خىل غەرەزدىكى پائالىيەتلىرىنى قانات يايدۇرۇپ،شەرقشۇناسلىق تەتقىقاتىدىن پايدىلىنىپ،شەرقنى ئەسلىي قىياپىتىدىن يىراق قىلىپ تەسۋىرلىگەنلىكى بىلەن خېلى كۆپ ساندىكى ئالىملارنىڭ شەرققە مۇھەببەت بىلەن قاراپ،ئىلمىي،سوغۇققانلىق بىلەن روياپقا چىقارغان تەتقىقات نەتىجىلىرىنى بىر-بىرىدىن ئايرىش كېرەك. يالقۇن يەنە ھاپىلا شاپىلا جاۋاپ قايتۇرىمەن دەپ بۇ مەزمۇنلارنى كۆرمەي قاپتۇ دە......

mangdambulak

	ئەلى خوجاخۇن شۇڭا قايتا بۇ ھەقتە گەپ قىپ يۈرمەپتىكەن-دە.............

tikenbay

	ئوبزورچى دېگەنلىك ، باشقىلارنىڭ قوڭىنى كولاش ، تۇخۇمدىن تۈك ئۈندۇرۇش ، باشقىلارنى ھاقارەت قىلىش دېگەنلىكمۇ؟

جاەانگىر123

	شەرىقشۇناسلىق سىتىراتېگىيە جەھەتتە، كەڭرىلىككە ۋە ئۇزۇنلۇققا ئىگىدۇر. ئوتتۇرا شەرىق ۋە يىراق شەرىقتىن ئىبارەت بۇ بىپايەن زېمىن، ئۇنىڭ پايانسىز كەتكەن ئېكىنزارلىقىدۇر. ئوتتۇرا ئەسىردىكى ئەھلى سەلىپ ھەرىكىتى ئۇنىڭ زامان جەھەتتىكى باشلىنىش نۇقتىسىدۇر. ئۇ قاتلاممۇ-قاتلام، ئەۋلاتمۇ-ئەۋلات ئىزچىللىقنى ساقلاپ كەلمەكتە. تېيىزلىقتىن چوڭقۇرلىققا، تارلىقتىن كەڭلىككە قاراپ توقتاۋسىز دەۋىر قىلىپ تۇرىدۇ. شەرىقشۇناسلىق ئاۋال ئۇرۇق چېچىپ، ئاندىن ھۇسۇل يېغىشتىن ئىبارەت ئاللاھ ئاتا قىلغان تەبىئەت قانۇنىيىتىنى ئۆزىنىڭ مۇستەملىكىچىلىك مەدەنىيىتىنىڭ تۈپ پىرىنسىپى قىلدى. شەرىقشۇناسلىق بىيپايان شەرىق ئەللىرىدە، ئۆزىنىڭ مەدەنىيەت زىرائەتلىرىنى پەرۋىش قىلىدىغان تەجىرىبىلىك باغۋەنلەرگە مۇھتاج. بۇنىڭ ئۈچۈن ئۇ بەدەل تۆلەيدۇ. كۆلەملەشكەن باغۋەنلەر كۇرسىنى تەسىس قىلدى. تەجىرىبىلىك باغۋەنلىرى پەرۋىش قىلغان مايسىلار ئوتتۇرا شەرىقتە قىسمەن كىرزىسقا ئۇچىرىغان بولسىمۇ، لېكىن يىراق شەرىقتە يىلتىز تارتىپ ھوسۇل بېرىشكە باشلىدى. ئىش مانا شۇنداق ئاددى . شەرىقشۇناسلار يىراقتىن ئەگىپ، يېقىندىن قول سېلىش تاكتىيكىسىنى ماھىرلىق بىلەن تەتبىقلىدى. شەرىق ئەللىرىنى تېشىدىن ناركوزلاپ، ئىچىدىن سېسىتتى. شەرىق ئەللىرىنىڭ ئېتىقات، مەدەنىيەت ۋە ئەنئەنىسىگە-غەرىب مۇستەملىكىچىلىك مەدەنىيىتىنىڭ قارا تامغىسىنى تاشقا مۆھۈر باسقاندەك باستى. شەرىقلىقلەر غەرىپ مەدەنىيىتىنىڭ قۇللىرىغا ئايلاندى. ئۇلار ياكى دېموكىراتىيىنىڭ  ئىسكانجىسىدە، ياكى مىللەتچىلىكنىڭ قايمۇقىشىدا، ياكى جىنسىي ئەركىنلىكنىڭ  ئېزىقتۇرىشىدا ۋە ياكى ۋەتەنپەرۋەرلىكنىڭ چۈشىكىدە گاڭگىراپ قېلىشتى. ئېتىقاتتىكى بىرلىكنى، ئىتتىپاقلىقتىكى بىرلىكنى، تەرەققىياتتىكى بىرلىكنى پەرىق قىلالمىدى. ئۆتكەن زامانلاردا ئەجداتلىرىمىز تەبىيئەتنىڭ خوجايىنلىرىدىن بولغان مۇستەقىل پادىلارنىڭ پادىچىلىرىدىن ئىدى. ئەمدىلىكتە، ئۇلارنىڭ ئەۋلاتلىرى پادىچىلىقنىڭ بەلگىسى بولغان تاياقلىرىنى ياتلارنىڭ قولىغا تاشلاپ بېرىپ، ئۆزلىرى پادىلار توپىغا قېتىلىپ كەتتى.......    بىزنى يۈكسەك مەنزىلگە يېتەكلەيدىغان بىرلىك قايسى؟    ئۇ بولسىمۇ ئىسلامىي بىرلىك، مۇسۇلمانلىق بىرلىكتۇر.

koygandengiz

	ئۆز ۋاقتىدا جوڭگونى بويسۇندۇرۇپ ئىمپىرىيە قۇرغان ، كاڭشى ، چىيەنلوڭنىڭ ئەۋلادلىرىنىڭ 350 يىللىق ھاكىمىيىتى  نىمە ئۈچۈن مەغلۇبىيەت بىلەن ئاخرلاشتى ؟ ئەلۋەتتە كىملىكىنى يوقاتقانلىقتىن . دېمەك ، مەدەنىيىت يىلتىزى يىمىرىلىپ بارلىققا كەلگەن زامانىۋېيلىق بىمەنە زامانىۋىيلىقتۇر . بىز بۈگۈنكى كۈندە ئۆزىمىزنىڭ قىممەت قارىشىغا ، ياشاش پىرىنسىپىمىزغا خىلاپ ئىشلارغا قەدەمدە بىر ئۇچراپ تۇرىۋاتىمىز . مانا مۇشۇ ئۇچرۇشىش جەريانىدا بىلىپ - بىلمەي خاتالىقلارغا يول قويىۋاتىمىز . بىزنىڭ يالقۇنغا ئوخشاش ئوبزۇرچىلىرىمىز بىز بىلىپ - بىلمەي ئۆتكۈزگەن شۇ خاتالىقلارغا قايتىدىن سوئال قويۇشقا مەجبۇر قىلىۋاتىدۇ . بەلكىم بەزىلەرگە سوئال قويۇلمىغاندۇ ، لېكىن بۇ مەسىلىنىڭ يوقلىقىدىن دېرەك بەرمەيدۇ . ۋەتەننى ، مىللەتنى سۆيىمەن دەپ قۇرۇق ۋارقىراۋاتقانلارغا  قارىغاندا ئۇنىڭ مىللى روھىيەتنى ئاسراش ئۈچۈن  سىڭدۈرگەن  ئەمگىگى ئەسلىدە  ھەر بىرىمز تەرىپىدىن ئاسرىلىشى كېرەك ئىدى . ئەپسۇس ، جاھاننىڭ ئىشلىرىغا بىر نىمە دىمەك تەس ئوخشايدۇ .......نۇرمۇھەممەت ئۆمەر ئۇچقۇننىڭ  ئارىلاشما مەدەنىيەتنى « خىچىر مەدەنىيەت »دەيدىغان بىر گېپى بولىدىغان . قارىغاندا بىز ئۈمۈت كۈتىۋاتقان نۇرغۇن زىيالىلىرىمىز بۇ خىل خىچىر مەدەنىيەتكە كۆنگەن چېغى . بۇ ساغلام تەرەققىيات ئەمەس . ئەكسىچە ، بۇنداق يول قويۇشلار (مەسىلەن ، «شەرقشۇناسلىقنىڭ سەنىمىگە دەسسەش » نىڭ قارشىسىغا « شەرقشۇناسلىقنىڭ سەنىمىگە دەسسەشمۇ » نىڭ ئېلان قىلىنىشى) مىللەتنىڭ خاسلىقنى يوقىتىدۇ ، ئۇنى گۈزەل مەۋقەسىدىن تاندۇرۇدۇ .    بىز ئۆزىمىزنى قوغدىشىمىز كېرەك ، جۈملىدىن نەسىردىن ئەپەندىلىرىمىزنى  قوغداپ قېلىشىمىز كېرەك !!!ئەگەر مۇشۇنداق تىركەشمە مەۋجۇتلۇقتا يول قۇيۇشقا تېگىشىلىك بولمىغان نەرسىلەرگىمۇ يول قويىۋېرىدىغان بولساق ، ئۇنداقتا  يۇقىرىدىكى يازمىدا ئيتىلغاندەك بىزدىن بىر تۈركۈم «  گالاستۇكلۇق  ئېشانلار » يېتىشىپ چىقىۋاتقان بولىدۇ ........

koygandengiz

	جاەانگىر123 يوللىغان ۋاقتى  2012-3-26 17:52 شەرىقشۇناسلىق سىتىراتېگىيە جەھەتتە، كەڭرىلىككە ۋە ئ ... بۇ پىكرىڭىزگە قوشۇلىمەن . ئۇيغۇرنىڭ مۇسۇلمانلىق كىملىگى ۋە ئىسلام ئىدىلوگىيىسى  ئۇيغۇرنىڭ مەۋجۇتلىقىدا مۇھىم رول ئۇينىدى ھەم بۇندىن كېيىن تېخمۇ رول ئوينايدۇ . مىللى كىملىكىمىز ئىسلام ئىدىلوگىيىسى بىلەن قوشۇلۇپ ، ئۆزىمىزگە خاس مەدەنىيەت پاسىلىنى شەكىللەندۈرگەن  . مەنىۋى  مەۋجۇتلىقىمىزنى « يامان بولىدۇ » دىن ئىبارەت بۇ تەرتىپ ئارقىلىق قوغداپ ،   بىزنى باشقا توپلاردىن ئايرىپ رىشتىمىزنى بىر - بىرىمىزگە مەھكەم باغلىغان .

dakyanos

	مەن كىچىكىمدىن بىلگەن جاھانكەزدى ئەپەندىمنىڭ ئەسلىدە  تۈركىيەدە ياشاپ ئۈتكەن ئۆلىما ئەپەندىم ئىكەنلىكىنى ، ھاراق كۈيلەپ رۇبائىيلار يازغان ئۆمەر ھەييامنىڭ ئەسلى تەقۋادار مۇسۇلمان ئىكەنلىكنى بىلگەندىن كىيىن ، شۇنداقلا بۇ خىل سالاھىيەت ئۆزگىرىشنىڭ دەل روس ، ئىنگىلىز قاتارلىق شەرقشۇناسلىق تەتقىقاتىدا كۈچلۈك مىللەتلەر تەرىپىدىن بىكىتىلگەن ۋە بىزگە سىڭدۇرۇلگەن نەرسىلەر ئىكەنلىكنى ھىس قىلىپ يەتكەندىن كىيىن «شەرقشۇناسلىق سەنىمىگە دەسسەش» نىڭ بىزدە قانچىلىك دەرىجىدە ئىكەنلىكىنى  تۇنۇغاندەك بولدۇم. ئەلى خۇجاخۇن ئەمەلىيەتتە يالقۇن روزىنىڭ ماقالىسنى يۈزە چۈشەنگەن ياكى ئەسلى مۇددىئانى  كۆرۈپ يىتەلمىگەن. شەرقشۇناسلار چاپلاپ قويغان ماركا بىزنىڭ سالاھىيتىمىز بۇلۇپ قىلىۋاتىدۇ.