راستىنلا «شەرقشۇناسلىقنىڭ سەنىمىگە دەسسەش ...

choyun

	يالقۇن روزى بىلەن ئۇيغۇرزادە ئوخشاش غايىنىڭ جارچىلىرىكەن. مەسىلەن يالقۇن روزى پەرھات تۇرسۇننىڭ رومانىدىكى ئوبرازنى پەرھات دەپ چۈشىنىۋېلىپ پىرىنسىپاق كۆتۈرۈپ ئۆكتەملىك قىلدى. زادە ئەھمەتجان ئوسماننىڭكىنى، ئىككىلىسى كاپىرغا چىقىرىدۇ، ئازغۇنغا چىقىرىدۇ، پەرقى زادە ئامېرىكىدا شۇنچە تۇرۇپ پىكىر ئەركىنلىكى، ئىتىقاد ئەركىنلىكى دېگەنگە كۆنەلمىگەن، مۇستەبىتلىك ئەقىدىسىدىن يانالمىغان، يالقۇن روزى مېڭىپ ياكى تۆگە بىلەن كېلىپ ئۇيشۇرنى تەتقىق قىلغان غەرپلىكلەرنىڭ شۇم نىيىتىنى غەرپكە بېرىپمۇ باقماي، غەرپنىڭ بىرەر تىلىنى ئۆگىنىپمۇ باقماي ئەۋلىيلارچە بىلىۋالغان. تولۇقلىما مەزمۇن (2012-3-27 14:23): شەرقنى سۆزى خاتا بولۇپ قاپتۇ. ئۇلارچە شۇلارنىڭلا توغرا

choyun

	يالقۇن روزىغا توغرا خاتانىڭ كىرىكى يوق، قارشى تەرەپ مەن تەسلىم بولدۇم، دىكتاتۇراڭغا قوشۇلدۇم دېمىسە ئۆزىنىڭ گېپىنى ئوخشىمىغان شەكىلدە دەۋېرىدۇ

ArislanMemet

	كۆيگەن دېڭىز ئىنكاسىدا تېلىغا ئېلىپ ئۆتكەندەك ، سىلەر زىيالىلىرىمىزدىن بەك ئۈمىدسىزلىنىپ قېلىۋاتىمەن ، خىيالىمدا بۇ مۇنازىرە ئارقىلىق مۇشۇ شەرقچىلىق ، شەرقشۇناسلىق ھەققىدە ، بۇلارنى تەتقىق قىلغان ئالىملار ھەققىدە مۇكەممەل بولغان كۆز قاراش چۈشەنچىگە ئىگە بولارمەن دەپ ئويلىغان ئىدىم ، مۇنازىرىنىڭ كەيپىياتى بەك ناچار ، ھەقىقەتەن نارازى بولدۇم .          مۇنازىرە ، تەنقىد مەزمۇنغا قارىتىلسا ياخشى بولاتتى ، ھازىر مۇنازىرە ئادەمگە ، قاتناشقۇچىلارنىڭ شەخسىيېتىنى چىشلەپ تارتىشقا قاراپ تەرەققىي قىلىۋاتىدۇ . مەنمۇ تادۇ ئاكىمىزنىڭ ئۇسۇلى بويىچە ، ئايرىپ تۈرلەرگە بۆلۈپ قوياي : 1. شەرقچىلىق ، شەرقشۇناسلىق دىگەن قانداق ئىلىم ؟ 2. شەرقشۇناسلىقنىڭ ئىجابى ۋە سەلبى تەرەپلىرى قايسىلار ؟ 3. «نەسىردىن ئەپەندىم » ھەققىدىكى ئىككى ئەسەرگە بىز قانداق باھا بېرىمىز ؟ 4. بۇ ئىككى ئەسەر شەرقشۇناسلىق بىلەن مۇناسىۋەتلىكمۇ ئەمەسمۇ ؟ مۇنازىرە مۇشۇ بىر قانچە سوئالنى مەركەز قىلىپ ، مۇشۇ مەسىلىلەرنى يورۇتۇپ بېرىشكە قاراپ يۈزلەنسە ياخشى بولاتتى . ھازىر دەل ئەكسىچە بولىۋاتىدۇ . ئەلى غوجاخۇن قانداق ئادەم ؟ يالقۇن روزى قانداق ئادەم ؟ ئەختەم ئۆمەر قانداق ئادەم ؟ ئۇيغۇرزادە قانداق ئادەم ؟ ئەنىۋەر جۇلا قانداق ئادەم ؟ بىز مۇنازىرە قىلىشقا تېگىشلىك بولغان مەزمۇن ، ئىككى تاغنىڭ كەينىدە قالدى ھازىر . يۇقۇردىكى نامى تىلغا ئېلىنغان ئادەملەر قانداق ئادەم بولىشىدىن قەتئى نەزەر ، توغرا گەپ قىلسا قوللاش ، خاتا گەپ قىلسا تەنقىد قىلىپ پاكىت كۆرسۈتۈش لازىم ئىدى ، ئۇلار قانداق ئادەم بولىشىدىن قەتئى نەزەر بىز بىلەن نىمە مۇناسىۋېتى ؟ بەلكىم مۇنبەردىكى يېڭى كەلداخۇن بولغاچقا ، سىلەرنىڭ جەمىيەتتىكى مۇرەككەپ مۇناسىۋېتىڭلارنى بىلمەي ، ساددىلىق بىلەن مۇشۇلارنى دەۋاتقاندىمەن . ھەممىمىز ھازىر كومپىيوتىر ئالدىدىكى مەۋھۇم شەخىس بولغاچقا ، رىئال دۇنيادىكى كىشىلىك مۇناسىۋېتىڭلارنى بۇ يەرگە سۆرەپ كىرمەي ، پاكىتلىق ھالدا مۇنازىرە قىلساڭلار ، ئوقۇرمەنلەرمۇ تېگىشلىك بىلىم ئالغان بولاتتى .  باشقۇرغۇچىلاردىنمۇ ئازراق نارازى بولدۇم ، پەسكەش سۆزلەر بىلەن يېزىلغان ئىنكاسلارنى ئۆچۈرۋەتسەڭلەر ، بۇنى مەن قوللايمەن ، لىكىن بەزى ئۆچۈرۈشكە تېگىشلىك بولمىغان ئىنكاسلارمۇ ئۆچۈپ كەتتى . بۇ مۇشۇ بىر تېمىدىلا يۈز بېرىۋاتقان ئىش ئەمەس ، باشقۇرغۇچىلار ئەسلىدە ئوتتۇرا يول تۇتىشى ، ھىچ قايسى تەرەپكە يان باسماسلىقى لازىم ئىدى . بۇ ئىشلار مۇنبەرنىڭ ساغلام تەرەققىي قىلىشىغا زىيانلىق . ھەممىڭلار ئامان بولۇڭلار !

tikenbay

	يالقۇن روزىنىڭ يازمىسىدىن نەقىل: «تارىم» ژۇرنىلىنىڭ بۇ يىللىق 1- سانىدا مېنىڭ «شەرقشۇناسلىقنىڭ سەنىمىگە دەسسەش» ناملىق ماقالەم ئېلان قىلىنغانىدى. مېنىڭچە بۇ ماقالەمدىكى ئەڭ مۇھىم ئۇتۇق زىيالىيلارغا تونۇشلۇق بولغان «شەرقشۇناسلىق» ئىلمىنىڭ چوڭ جەھەتتىن «غەرب كۈچلىرىنىڭ شەرقنى بويسۇندۇرۇش ۋە تالان - تاراج قىلىش مەقسىتىدىكى مۇستەملىكىچىلىك ھەرىكىتى ئۈچۈن خىزمەت قىلىدىغان ئىلىم» ئىكەنلىكىنى ئەمەلىي پاكىت ۋە چوڭقۇر نەزەرىيەۋى ئاساسلار بىلەن يورۇتۇپ ئۇيغۇر ئوقۇرمەنلىرى ئۈچۈن يېپيېڭى بىر مەسىلىنى ئاشكارىلاپ بەرگەنلىكىدە دەپ قارايمەن. پاھ ، پاھ ، پاھ ... نېمە دېگەن زور بايقاش بۇ ؟ تېخى يىپيېڭى بىر مەسىلە ئىكەن.   بۇ يىپيېڭى مەسىلە بىز كىچىڭ ۋاقتىمىزدا سىياسەت ئوقۇتقۇچىسى سۆزلەيدىغان «ئۆلىۋاتقان كاپتالىزىم»،«چىرىۋاتقان كاپتالىزىم» دىن تارتىپ ھازىرغىچە دەپ كىلىۋاتقان «بۇرجۇئاچە ئەركىنلەشتۇرۇش» دىگەنلەردىن نېمە پەرقى بار. باشقىلارنىڭ  نېمە دېيىشى بىلەن كارىڭىز بولماي  ئۆزىڭىزگە ئۆزىڭىز مەپتۇن بولۇپ يۈرىۋېرىڭ ھۆرمەتلىك يازغۇچى.

hikmet

	ئۇيغۇر زىيالىيلىرىدا تېخى ئۆزلۇكىنى بايقاش ۋە قايتىش تاماملىنىپ بۇلۇنمىغان مۇنداق شارائىتتا ئۇلاردىن چوڭ ئۇمۇت كۇتۇشمۇ توغرا ئەمەس، ئەيىپلەشتە ئاشۇرىۋېتىشمۇ توغرا ئەمەس.ئۇلار تېخىچە دۇنيانىڭ ئىشلىرىنى  ئۇنىڭسىز تەسەۋۋۇر قىلغىلى بولمايدىغان ، بىز ئۇچۇن جاندىنمۇ مۇھىم بۇلىۋاتقان ھەقىقي ، ساپ بولغان ئىسلام دىنىمىزنىمۇ تۇزۇك چۇشەنمەيدىغان تۇرسا ،ھە ئۇنى چۇشىنىشتە ساپ مەنبەدىن ئەمەس شەرقشۇناسلارنىڭ ماتىرياللىرىنى ئاساس قىلىپ چۇشەنسە قانداقمۇ پىكرىي جەھەتتىن ۋە ئىتىقات جەھەتتىن سۇزۇكلىشەلىسۇن.   ئا. مەمتىمننىڭ ئارىلاشما مەدىنيەت نەزىرىيىسىدىن باشلاپ قەقىنوس بوۋاينىڭ ئون خۇمايى مۇتلەق ۋە گۇناھىي ئەزەللىرىگچە ۋە پاسىئانلارنىڭ ھېچنىزىملىرىغىچە خەلققە پايدا ئەكىلىش ئەمەس ئەكسىچە نۇرغۇنلىغان زىھىن ئىسراپچىلىقى ۋە ئىلىم ئىسراپچىلىقىىنى كەلتۇرۇپ چىقىرىپ زىيالىيلارنى ھۆرمەتلەيدىغان نۇرغۇنلىغان ياشلارنى گاڭگىرىتىپ كەلدى.مەن ئۇلار بىلەن ئارىلىشى جەريانىدا روسلارنىڭ زەھەرلىرىدىن باشلاپ ماسون پەيلاسوپلارنىڭ زەھەرلىرىگىچە چوڭقۇر سىڭىپ كەتكەنلىكىنى ، ئۇنى تازىلاشقا خېلى بىر جەريان كىتىدىغانلىقىنى ،ئۇلارنى چوڭ بىلىپ كىتىشنىڭ زىيانلىق ئىكەنلىكىنى ھەم ئۇلارنى تەنىقىت بىلەنلە تۇزىتىپ بولمايدىغانلىقىنى  چۇشىنىپ يەتكەن ئىدىم.      يالقۇن ئەپەندىمنىڭ نۇرغۇن قاراشلىرى ناھايتى ئۇرۇنلۇق بولغان بولسىمۇ باشقىلارنى تەنقىتلىگەندە ئاشۇرىۋاتقان يەرلىرى بار، بۇ جەھەتتە پەيغەمبەر ئەلەيھىسسىلامنىڭ ئەخلاقىنى ئۆلگە قىلسا بۇلاتتى.    نۇرغۇن باللا كۇپىنچە مۇشۇنداق غەرپنى تەنقىت قىلشقا ( بۇلۇپمۇ ئامىرىكىنى )تاقىشىدىغان ئائىت  تىمىلاردا بۇلىشىچە قارىقۇيۇق  ئاقلاشقا ئۇتۇپ كىتىدۇ، ئۇلاردىن نىمىنى قۇبۇل قىلىش نىمىنى قۇبۇل قىلماسلىقتا ئىنىقلىق بولمايدۇ .شۇنىڭ بىلەن نۇرغۇن ئىجابىي تىمىلارنى قالايمىقانلاشتۇرىۋاتىدۇ، بۇنداق غەرپكە ۋە ئامىرىكىغا قارىغۇلارچە چۇقۇنۇش ۋە ئچىقىش يۇلىنى ئۇلاردىن  ئىزدەش خاھىشى ئۇلاردىكى ھەق ناھەق تۇيغۇسىنى قالايىقانلاشتۇرىۋەتكەن. بۇنداق باللانىڭ 300 يىللىق تارىخىمىزدىن ئۇبىكتىپ ساۋاق ئېلىشىنى  ئۇمۇت قىلىمەن.

umudwar-uyhur

	بىرەر نەرسىنى ئىجاد قىلىپ ۋۇجۇدقا چىقىرىش ئاسانمۇ ياكى ئىجاد قىلىنغان نەرسىنى تەھلىل قىلىپ چۈشنىش ئاسانمۇ ؟تاماق ئىتىش ئاسانمۇ ياكى تۆردە ئولتۇرۇپ تۆنە چىقارماق ئاسانمۇ؟باغ بەرپا قىلىش ئاسانمۇ ياكى باغدىكى مىۋىنى ئۈزۈش ئاسانمۇ ؟ ھەرقانداق بىر نەرسىگە چۇقۇم بىر قېلىپ ياكى چەمبىرەك لازىممۇ ؟باشقىلار بىرەر يىڭىلىق ياراتسا ئۇسلۇب ياكى ئىجادىيەت دەيمىز ،بىراق ئۆزىمىز بىرەر تۈرگە تەۋە بولمايدىغان ياكى سىز مەن ھىس قىلالمايدىغان بىرەر نەرسە مەيدانغا كەلسە ئۇنى قانداق باھالايمىز ؟تىللايمىزمۇ ؟

sardor

	بۇ قەلەم ئېگىسىنىڭ نىمە دىمەكچى بولغىنى چۈشەنمىدىم ،لىكىن ئۇشبۇ قەلەمكەش ‹سۆز ئۇينۇتۇش›دىپىنى چىلىۋاتقانلىقى ئىنىق دەپ قارايمەن.يالقۇن روزى ئەپەندى ئەشۇ كىتابلاردىن ئالغان پايدىلانمىلار ئەسلىدىنلا مۇشۇنداق قەلەمكەشلەرنىڭ ئاغزىنى يىپىش ئۈچۈن ئىدى .ئەپسۇس  ئۇلار يەنە خەقنىڭكىنى ئىلىپ نىمە قىلىدۇ دەپتۇ ...؟ئەگەر ئۇنداق پايدىلانمىلار بولمىغان بولسا بۇ ئەدىپنى يەرشاىرىدا يوقلا  قىلىۋىتەتتۇق ھە....!؟      زادى بىزخەقنىڭ قولىدىن نىمە كىلىدۇ؟ئۆزىمىز قىلالمايمىز خەق قىلسا ياراتمايمىز .....!ھىلىمۇ بىزنىڭ ھازىرغىچە مەۋجۇت بولۇپ تۇرغىنىمىز.....؟!

karasakal

	يولداشلار  سىلەرنىڭ سىياسى كاللاڭلار بارمۇ يوق؟غەرىپ ئىدديىسى دولىتىمىزگە سىڭىپ كىرسە ، ئاندىن ھۇشۇغى سىيا چۈشكەن غەرىپلىكلەر، خۇددى سوۋىت ئىتتىپاقىنى پارچىلىغاندەك  شەرەقتىكى ئۇلۇق دولىتىمىزنى پارچىلاشقا ئۇرۇنماي قالارمۇ ؟شۇڭا يولداش يالقۇن رۇزىنىڭ يىراقنى كورەرلىگىگە قايىل بۇلىشىمىز كىرەك.

atux1

	مەن يالقۇن روزى ئەپەندىنىڭ ئوبزورلىرىنىڭ قىزغىن ئوقۇرمەنلىرىنىڭ بىرى، شۇڭا ھۆرمەتلىك ئوبزورچىمىز يالقۇن روزى ئاكا ھەققىدە بىر نەچچە ئېغىز گەپ قوشقۇم كەلدى. ئالدى بىلەن يالقۇن روزى ئاكىنىڭ ئىزدىنىش روھىغا، تىرىشچانلىق روھىغا قايىللىقىمنى بىلدۈرىمەن. ئەمدى ھەقىقىي گەپكە كەلسەم يالقۇن روزى ئاكىنىڭ ئوبزور يازغاندىكى تىلىنى، مۇنازىرە قىلغاندىكى ئەخلاقىنى قەتئىي ياقتۇرمايمەن. مەن يالقۇن روزى ئاكىنىڭ كۆپ قىسىم ئوبزورلىرىنى ئوقۇپ چىقتىم. ئۇ ئوبزورلارنى ئوقۇش ئارقىلىق شۇنى يىغىنچاقلاپ چىقتىمكى: 1. يالقۇن روزى ئاكا ئۆزىنىڭ گېپىگە ئۆزى ئىگە بولالمايدىغان ئوبزورچى.(بەزىلەر يالقۇن روزى ئاكىنىڭ ئۆز ئوبزورىغا قارىتا يېزىلغان ئوبزورلارغا قارىتا ۋاقتىدا ئوبزور يازغىنىغا قاراپلا گېپىگە ئىگە بولالايدىغان ئوبزورچى دەپ قارايدۇ)ئەگەر ئىشەنمىگۈچىلەر بولسا يالقۇن روزى ئەپەندىنىڭ «تەكلىماكاندىكى ئالتۇن كولدۇرما»سىدىكى ئوبزورلىرىغا ۋە يېقىنقى بىرنەچچە يىلدىن بۇيان «شىنجاڭ مەدەنىيىتى»ژۇرنىلىدا ئېلان قىلىنغان ماقالە- ئوبزورلىرىغا دىققىتىنى يۈرگۈزۈپ باققاي. بولۇپمۇ «ئۇيغۇر يېڭى مائارىپ ھەركىتى»نىڭ باشلانغان ۋاقتىنى ئىسپاتلاپ چىقماقچى بولغان ماقالىلىرىگە، ئۇستاز غەيرەتجان ئوسمان بىلەن يېزىشقان ئوبزورلىرىغا ، تېخى يېقىندىلا ئېلان قىلىنغان «مەن نېمە ئۈچۈن ئوبزور يازىمەن» دېگەن «ئاقلاش سۆزى»گە دىققىنى ئاغدۇرۇپ باققاي. بۇ «ئاقلاش سۆزى»دىكى گەپلىرى ئۆزىنىڭ شۇ ماقالىسىن بۇرۇن يازغان ئوبزورلىرىغا ماس كېلەمدىكىن؟ 2.يالقۇن روزى ئاكا ئۆزىنىڭ مەنپەئىتىنى، نام-ئابرويىنى قوغداپ قېلىش ئۈچۈن پايدىلىنىشقا بولىدىغانلىكى(توغرا-خاتا بولۇشىدىن قەتئىنەزەر قارشى تەرەپنى مات قىلالايدىغانلىكى) ۋاستىنى قوللىنىپ ئوبزور يازىدىغان تەنقىدچى. 3.ئوبزور يېزىش جەريانىدا ئۆزىنىڭ شەخسىي كۆزقارىشىنى زىيادە گەۋدىلەندۈرۈپ،باشقىلارنىڭ پىكرىنى پۈتۈنلەي ئىنكار قىلىش خاھىشىغا ئىگە تەنقىدچى. يالقۇن روزى ئاكا قاچانكى مۇشۇنداق ئىستىلىنى تاشلاپ ئىلمىي مۇنازىرە كەيپىياتى يارىتىدىكەن. شۇ چاغدىلا ئۇيغۇر ئوبزورچىلىرىنىڭ سەركىسىگە ئايلىنالايدۇ.

nimjan

	يالقۇن كېلەچەكتە  ئۇيغۇر يازغۇچىلىرى دىر-دىر تىترەيدىغان ئادەمگە ئايلىنىدۇ، ھوشىنى بىلىپ يازمىسا رەسۋايى ئالەم بولىدۇ!