◆◆بەشتاش بالىلار مائارىپ تورى◆◆Http://Www.BaxTax.Cn◆◆维文专门教育教学资料，全册教案下载，全册课件下载，全册教科书下载，试卷，论文，儿歌，动画片，图片，教育信息网！◆◆

ظاق تاغلىق غوجىلار إە ظذلارنىڭ ظاساسلىق ەاياتى پاظالىيتى

1.مەەمذدظەزەم-(خوجاظەەمەد كاسانى،مذەەممەد ظىمىن ظىشاننىڭ دادىسى)1471-يىلى تذغذلذپ 1543-يىلى إاپات بولغان.قەشقەرگە 1521-يىلى كەلگەن①.

2.مذەەممەد ظىمىن ظىشان-(مذەەممەد يذسذپ ظىشاننىڭ دادىسى،ظاق تاغلىقلارنىڭ بىرىنچى ظەإلاد داەىيسى)1507-يىلى كاساندا تذغذلغان.1562-يىلى ظىسەاق خوجا تەرىپىدىن زەەەرلەپ ظألتذرذلگەن.شذنىڭ بىلەن ظاق تاغلىق قارا تاغلىق خوجىلارنىڭ ماجىراسى ەەقىقى تذردە پەيدا بولذپ ظذيغذرلارنىڭ ،ظذيغذر ظىلىنىڭ پاجىظەلىك تارىخى باشلانغان.

3.مذەەممەد يذسذپ ظىشان-(ظاپاق خوجىنىڭ دادىسى،ظاق تاغلىقلارنىڭ ظىككىنچى ظەإلاد داەىيسى) 1620-يىلى شىنجاڭغا كەلگەن. 1646-يىلى 12-ظايدا قارا تاغلىق خوجىلار تەرىپىدىن ظولتذرذلگەن.

4.ظاپاق خوجا-(يەەيا خوجىنىڭ دادىسى،ظاق تاغلىقلارنىڭ كأزگە كورذنگەن داەىيسى ەىدايتذللا)②1624-يىلى قذمذلدا تذغذلغان، 1672-يىلى ظىسمايىلغان تەرىپىدىن سەظىدىيە خانلىقى تەإەسىدىن قوغلانغان.1678-يىلى قالماقلارنى باشلاپ كىلىپ،يەركەنىت سەظىدىيە خاندانلىقىنى يوقاتتى.1679-يىلى ظىسماظىلخاننىڭ ظىنىسى مذەەممەت ظىمىنخان تەرىپىدىن قوغلاپ چىقىرىلدى.لىكىن كأپ ظوتمەي ظاپظاق خوجا يەنە تەخىتكە چىقتى③. 1694-يىلى 12-ظايدا باشقىلار تەرىپىدىن ظولتذرذلگەن.

5.يەەيا خوجا-(ظەەمەت خوجىنىڭ دادىسى)1694-يىلى جاللات خىنىم (مأەتىرەم خىنىم) تەرىپىدىن ظولتذرذلگەن.

6.يەەيا خوجىنىڭ ظوغلى ظەەمەت خوجا توغرىسىدا كأپ تارىخى ماتىرياللاردا ەىچقانداق خەإەر يوق،پەقەت تارىخى رەشىدىيەدە إە جاللات خىنىم رومانىدا جاللات خىنىمنىڭ قىلىچىدىن قىچىپ قذتذلغانلىقىدىن ظىبارەت تەپسىلاتلا بار،ظذنىڭدىن باشقا ظذنىڭ ەاياتى توغرىسىدا ظىنىق مەلذمات يوق.يەنى مذشذ ظارىلىقتىكى 50يىل ظاق تاغلىق إە قارا تاغلىق خوجىلارنىڭ پاظالىيتى توغرىسىدا ظىنىق تارىخى ماتىرياللار بەكلا كەمچىل،ياكى يوق دىيەرلىك.

7.بذرەانىدىن خوجا،خوجا جاەان(يەەيا خوجىنىڭ ظوغلى ظەەمەت خوجىنىڭ ظوغذللىرى ،تارىخى ماتىرياللاردىكى چوڭ-كىچىك خوجا)1758-يىلى چىڭ ەأكذمىتىنىڭ شىنجاڭدىكى ەوكذمرانلىقىغا قارشى چىققان.1759-يىلى باشقىلار تەرىپىدىن ظولتذرذلگەن.

8.سامساق خوجا-(بذرەانىدىن خوجىنىڭ ظوغلى)1820-يىلى قوقەنددە ظألگەن.

9.جاەانگىر خوجا-(سامساق خوجىنىڭ ظوغلى)1826-يىلى ظاتذشقا كىردى.1826-يىلى قوزغىلاڭ كأتذردى،1827-يىلى قوزغىلاڭ مەغلذپ بولذپ چىڭ سذلالىسى چىرىكلىرى تەرىپىدىن تذتذلدى،1828-يىلى بىيجىڭدا ظولتذرذلدى.

10. يەتتە خوجا-كاتتا تورە(مذەەممەدظىمىنخان،خوجا تورە)،كىچىكخان(كاتتا تورىنىڭ ظىنىسى)،إەلىغان تورە،تەإەككذل تورە،سابىرخان تورە،ظاقتاجىغان تورە،ظىشانغان تورە قاتارلقلار 1847-يىلى قوزغىلاڭ كوتذردى إە قەشقەردە ظاز إاقىت تذرذپ شەرمەندەلەرچە قاچتى،1857-يىلى إەلىغان تورە قەشقەرگە قايتا ەذجذم قىلدى،لىكىن 4ظايغا يەتمىگەن إاقىتتا يەنە قىچىپ كەتتى.

11.بذزذرذك خوجا-(جاەانگىر خوجىنىڭ ظوغلى) 1865-يىلى ياقذپبەگ شىنجاڭغا كىرگەندە بىرگە كىرىپ نامدا خان بولدى،كىيىن ظوزىنىڭ يارىماسلىقى إە ياقذپبەگكەقارشى تذرىشى سەإەپلىك ياقذپبەگ تەرىپىدىن خانلىقتىن قالدذرذلدى،ظورنىغا كاتتا تأرە خان بولدى،كاتتا تأرە 4ظايدىن كىيىنلا ياقذپبەگنىڭ زەەەرلىشى بىلەن ظولدى،بذزذرذك خوجا يەنە خان بولدى .لىكىن 1867-يىلى ياقذپبەگ تەرىپىدىن يەنە چەتكە قوغلاندى.

12.ەىكىمخان تأرە-(كاتتا تورە،مذەەممەدظىمىنخان،خوجا تورىنىڭ ظوغلى) ياقذپبەگ راشىدىن خوجى④نى ظولتذرگەندىن كىيىن ەاكىم قىلغان.1877-يىلى ياقذپبەگ نامەلذم سەإەپ بىلەن ظألذپ ،ياقذپبەگنىڭ چوڭ ظوغلى بەگقذلىبەگ ظىنىسى ەەققذلىبەگنى ظألتذرگەندىن كىيىن،ەىكىمخان تورە 10كذنگىمذ يەتمىگەن إاقىت ظىچىدە ياقذپبەگ پادشاە بولغان جايلارغا ظوزىنى خان دەپ ظىلان قىلىپ ەاكىميەت يذرگذزدى،لىكىن بەگقذلىبەگ قەشقەردىن قايتىپ كىلىشتىن بذرذن چەتظەلگە قىچىپ كەتتى.

ظاق تاغلىق غوجىلارنىڭ تارىختا پەيدا بولىشى مذەەممەت ظىمىن ظىشاندىن باشلىنىپ ،ظاپظاق خوجا دەإرىگە كەلگەندە شىنجاڭنى ظاق تاغلىق خوجىلار ظىسكەنجىگە ظالغان بولسا ،يەەيا خوجىدىن تارتىپ ظذلارنىڭ بذلاڭچىلىق،گذپپاڭچىلىق ەاياتى باشلىنىپ ەىكىمخان تورە دەإرىگە كەلگەندە تارىخ سەەنىسىدىن بذ جەمەت شاللانغان.گەرچە ظاپاق خوجا بىلەن كارامەت خوجا بىر تذققان بولسىمذ لىكىن كارامەت خوجىنىڭ ظەإلادلىرى ظاق تاغلىق خوجىلارنىڭ پاظالىيتىدە ظاپاق خوجىنىڭ ظەإلادىدەك مذەىم رول ظوينىيالمىغان.شذڭلاشقا تارىختا كارامەت خوجا ظەإلادىدىن پەقەت ظىپارخان إە ظاكىسى تذردى بەگدىن باشقىلارنىڭ نامى ظاساسەن تارىخى كىتابلاردا كورذلمەيدذ.

ظىزاەاتلار:

①.        «تارىخى رەشىدىيە»دە 1524-1525-يىللىرى كەلگەن دىيىلگەن.

②.        «تارىختىن قىسقىچە بايانلار »دە 1626-تذغذلغان دىيىلگەن.

③.‹‹ظاپاق خوجا ››دىگەن كىتاپتا 1677-يىلى ظاپاق خوجا شىزاڭدا دالاي لاماغاباش ظذرذپ ياردەم سورىدى،1678-يىلى غالدان چىرىك تارتتى،1678-يىلى ظىسمايىلغان غالداننىڭ قولىغا چذشتى. مذەەممەدخان 1681-يىلى ظاپاق خوجىنى قوغلاپ چىقاردى،1682-يىلى ظاپاق خوجا يەنە قالماقتىن ياردەم سورىدى.لىكىن بذ قتتىم ياردەمگە كەلگەن قالماقلار مەغلذپ بولدى،1682-يىلى ظاپاق خوجا يەكەنگە قايتىپ كىلىپ مذەەممەدخاننىڭ قىزى مأەتىرەم خىنىم بىلەن توي قىلدى .1682-يىلى 12-ظايدا ظاپاق خوجا مذەەممەدخاننى ظألتذرذپ قايتا تەخىتكە چىقتى دىيىلگەن.

④راشىدىن خوجا قانداقتذر ظاپظاق خوجىغا ظوخشاش ظاق تاغلىق ياكى قارا تاغلىق خوجىلاردىن بولماستىن بەلكى«تارىخى ظەمىنىيە»دە كأرسىتىلىشىچەراشىدىن خوجا نىزامىدىن خوجىنىڭ 3-ظوغلى،نىزامىدىن خوجا بولسا مەإلانە ظەرشىدىننىڭ نەإرىسى،مەإلانە ظەرشىدىن بولسا جالالىدىن كەتىكىنىڭ ظوغلى.مەإلانە جالالىدىن كەتىكى بولسا خوجا ظەبذ ەاپىز كەبىر بذخارىنىڭ ظەإلادى دىيىلگەن.(تارىخى ظەمىنىيە  55-بەت)

بىز راشىدىن خوجىنىڭ ظەجدادىنىڭ ەاياتىغا قارايدىغان بولساق راشىدىن خوجىغا نىسبەتەن ظىنىق تونذشقا كىلىشىمىزمذمكىن.چىڭگىزخان بذخارانى ظالغاندا، خوجا ظەبذ ەاپىز كەبىر بذخارىنى شىەىت قىلىپ،ظەإلادىنى كەتىك شەەىرىگە پالىغان.شذنىڭدىن يەتتە-سەككىز ظەإلاد ظأتكەندە كەتىك قذم ظاستىدا قالدى.مەإلانە جالالىدىن بىرقانچە كىشى بىلەن ظاقسذنىڭ ظايكأل دىگەن يىرىگە كىلىدذ.ظذ ظاقسذدىكى تذغلذق تىمذر بىلەن كأرذشذپ ظىسلام دىنىغا كىرىشكە نەسەەت قىلىدذ،تذغلذق تىمذر قوشذلذپ،ظوزى خانلىق تەخىتكە ظولتذرغاندىن كىيىن ظوزىنى ظىزدشنى ظىيتىدذ.كىيىن مەإلانە جالالىدىن ظىلىغا بارغذچە إاپات بولىدذ.إە ظوغلى مەإلانە ظەرشىدىنگە إەسىيەت قىلىدذ.كىيىن مەإلانە ظەرشىدىن1355-1356-يىللىرى تذغلذق تىمذرنىڭ قىشىغا بارغاندا تذغلذق تىمذر إە 70مىڭدىن كأپ كىشى مذسذلمان بولىدذ.كىيىن مەإلانە ظەرشىدىن إە ظەإلادى كذچادا ظولتذراقلىشىپ قالىدذ.(تارىخى ظەمىنىيە 56-،57-بەت)

مەنبە:ظوزذم تەييارلىغان.

پايدىلانغان ماتىرياللار:

1.تارىخى رەشىدىيە  2. تارىخى ەەمىدىيە  3. جاللات خىنىم.  4. شىنجاڭنىڭ يەرلىك تارىخى.

5.شىنجاڭنىڭ قىسقىچە تارىخى (1-قىسىم)  6. ظاپظاق خوجا.7.تارىختىن قىسقىچە بايانلار.