ئۇيغۇرلاردىكى پىسىخىك ئاجىزلىق- يۇرتۋازلىق

 يۇرتۋازلىق ھەممە مىللەتتە بار بولغان ئىجتىمائى ئىللەت.مەدەنىيەت ساپاسى ئۆسكەن ،مائارىپ پەن-تېخنىكا ۋە كارخانا باشقۇرۇش سەۋىيسى يۇقىرى كۆتۈرۈلگەن مىللەتلەردە ئاللىقاچان تۈگىگەن ياكى ئاجىزلاشقان روھى ئاجىزلىق.
 يۇرتۋازلىق ئۇيغۇر جەمىيىتىدە ياشاۋاتقان چوڭ- كىچىك،ئەر-ئايال.ئەمەلدار خىزمەتچى زىيالى-ئوقۇغۇچى،سودىگەر -موللىنىڭ زور كۆپ قىسمىنىڭ پىسىخىكىسىدا چۇڭقۇر يىلتىز تارتقان.
 يۇرتۋازلىق پىسىخىكىسىدا ھەسەتخورلۇق گەۋدىلىك بولىدۇ.ئۇلار باشقا يۇرتلۇقلارنىڭ بىرەر ئىشنى قىلىپ  نەتىجە قازىنىشىدىن بەك قورقىدۇ.ئۇلارنىڭ نەتىجە يارىتىش ئىمكانىيىتىى تۇسۇش ئۈچۈن باھانە تېپىپ تۇسالغۇلۇق قىلىدۇ.بۇنقڭ ئۈچۈن چېقىمچىلىق قىلىش،تۆھمەت چاپلاش ھۈنىرىى ئىشقا سېلىپ باشقۇرغۇچىلارنى كولدۇرلىتىدۇ.
 يۇرتۋازلار نەيرەڭۋاز كېلىدۇ.ئۇلار باشقا يۇرتلۇقلارنى ئالداپ سىيلاپ ئۆزىنىڭ سىزىقىغا دەسسىتىشكە ،ئۆزى ئۈچۈن كەتمەن چاپتۇرۇشقا تىرىشىدۇ.ھىيلىسى ئاقمىسا بىر ئۆرۈلۈپلا ئۆزىنىڭ ئەسلى قىياپىتىنى ئاشكارلاپ دۈشمەنلىىشىشكە ئۆتۈدۇ.
 يۇرتۋازلار ئۇرۇشقاق كېلىدۇ.باشقا يۇرتلۇق قوشنىسى ،ئىشدېشىغا ھەر ۋاقىت ئۇششۇقلۇق قىلىدۇ .
 ئومۇمەن يۇرتۋازلارنىڭ يۇرتۋازلىق پىسىخىكىىسى ئېرسىيەت ،ئۇدۇملۇق داۋاملىشىدۇ.ئۇلار قانداق جايدا بولمىسۇن ئەخلاق ،نىيەت،ئېتىقاد،غۇرۇر قاتارلىقلارنىڭ  ئۆزگىچە خارەكتىرلىنىشى بىلەن باشقا يۇرت ئادەملىرىدىن پەرقلىنىپ تۇرىدۇ.ئۇلاردا ئېتىقادسىزلىق،كاززاپلىق،داپيۈزلۈك ،ئىككى يۈزلىمىلىكقاتارلىق پىسىخكىلىق ئىللەتلەر خۇي-ئۇدۇمغا ئايلانغان.بەزى يۇرتۋازلار ئۆزىنىڭ داپيۈزلىكىدىن يۇرتۋازلىقنى «يۇرتنى سۆيگەنلىك»دەپ چىرايلىق بېزىسە بەزىلىرى بولسا ئەيمەنمەستىن ئۇنى «غۇرۇر»:دەۋالىدۇ.
 يۇرتۋازلىق-- مىللەتنىڭ ئۆملۈكى، بىرلىكى ۋە ئۇيۇشۇش كۈچىىنى ئاجىزلاشتۇرۇپ،ئىناقسىزلىق ئۇرۇقىنى چېچىپ،مىللەت ئەزالىرىدىكى قاششاقلىق ،چچىلاڭغۇلۇق،روھى چۈشكۈنلۈك،بېكىنمىچىلىك چەكلىمىلىكنى ئۇلغايتىدۇ.مۇشۇ سەۋەپىك يۇرتۋازلىق پىسىخكىسى يامرىغان  ياكى باش كۆتۈرگەن مىلەتتە ئۆملۈك ۋە پىكىر بىرلىكى ئىنتايىن ئاجىز بولۇپ،كىشىلەر قۇمدەك چېچىلىپ كېتىدۇ.شۇنىڭ بىەلن مىللەت ئىچىدە باشقا پىسىخىك ئاجىزلىقلارنى پەيدە قىلىدۇ.بولۇپمۇ مىللەت ئەزالىرىنىڭ باشقۇرۇش بويسۇنۇش پىسىخىكىسىنى قالايمىقانلاشتۇرۇپ،بويسۇنغۇچىلاردا ئۆزگىچە بويسۇنماسلىق،باشقۇرغۇچىلاردا ئۆزگىچە رەھىمسىز بولۇشتەك پىسىخىك ھالەتنى  ۋە غەيرى ئىجتىمائى ئىللەتنى يېتىشتۈرىدۇ.ئېتىقات قۇرۇلمىسى جەھەتتە ۋەتن ،مىللەت ۋە غايە ئېتىقادنى تۇيۇق يولغا باشلاپ مىللەتنى خار-زارلىققا تاشلايدۇ.
 
 مەنبە : «ئۇيغۇرلاردىكى پىسىخىك ئاجىزلىقلار»