بارخاندىن ئاۋاز _ ئەزىز ھېيت [ئۇلانما كۆچۈرۈش]

مەسۇد ئەپەندى قىسقا ھەم ئۆتكۈر ئىنكاس قالدۇرۇپسىز. كۆڭۈل بۆلگىنىڭىزگە رەخمەت. ئۆز -ئارا تەنقىد-تەكلىپ بېرىپ تۇرايلى.

   شەھەرنىڭ چۈشىدە قالغان ئانا  سەھرالار

   ئەزىز ھېيت كۈن


   قەۋەت-قەۋەت ئىگىز بىنالار
  ئۈزەلمەيدۇ يىراقتىكى بوستانلىقتىن كۆزىنى.
  شەھەر كېرىلمەكتە تۆت ئەتراپقا قاراپ...
  يوللار نەيزە بولۇپ ئېتىلماقتا چەكسىزلىككە
  كۆرسىتىپ زىمىننى شاخمات تاختىسىدەك.
   ئېكىنزار يۈگۈرمەكتە چۆل ئورمانزارلىقىغا
   ۋە سۆيمەكتە يايلاقلارنى قۇچاقلاپ.
   قىستاڭچىلىق قېنىپ سۆيمەكتە زىمىننى.
   سۇرئەت بولۇپ قالماقتا ئاسمان كۆزىدە
    ئاخىرقى مەنزىرسى ئانا سەھرالارنىڭ.
    ئاتىسىز كۆپەيگەچ توك چۆجىلىرى
     خوراز چىللىماي تاڭ ئاتماقتا سەھرادا.
     يۇلتۇزلار ھاپاش بولغاچ زىمىنغا
     قۇياش چىقماي كۈندۇز بولماقتا شەھەردە.
     سۇلياۋ گۈللەرنىڭ سۇنئى تەبەسۇمى
     تەككەشتۇر يالغان قۇش-لەگلەك پەرۋازلىرىغا.
     قېچىپ كەتمەكتە ساپ ھاۋا بىلەن شامال
     قۇچاقلىشىۋالغان شەھەر-سەھرادىن.
     شەھەر زامانىۋى زىنداندەك سېزەر ئۆزىنى
     ئانا سەھرالار چىقمىغاچ  ئۆز چۈشلىرىدىن.

                 ئايدىڭ



                ئەزىز ھېيت كۈن




            باش ئەگىمدە  قونۇپ  قالغان ئاي

             چۈشەيدۇ قارايغان تاغلار كەينىدە.

             كېتىۋاتقاندەك كېلىۋېتىپ قەدىمىيلىكتىن

             قېتىپ قالدى ھەممە ئايدىڭدىكى جىمجىتلىقتا.

             كېچە پەقەت شۇ ئايدىڭ كېچە

             ئوخشاپ كېتەر سۈت دېڭىزىغا.

             ئەڭ قەدىمىيلىقتىكى زىمىندەك تىمتاس

             ئاپپاق قەلبنىڭ تنچ،جىمجىتلىغىغا.

             ۋاراقلايدۇ كېچىنى شامال

             كۆرۈنۈشلەر ئۆتىدۇ غىل-پال

             كۆرىنىدۇ ئاق –ئايدىڭ كېچە

             كائىناتتا  بولۇپ بىر ئارال.

             ھەممە شىرىن چۈشتە،تۇيغۇلار ئويغاق

             قەدىم ئاھاڭدا شىۋىرلار يوپۇرماق.

                                                                  

             ئاي-جىمجىت تۈننىڭ چىرىغى.

              يورۇيدۇ ئەلمىساقتىن يورىغاندەك

              كەلمىشتىكى  سۈزۈك بوشلۇقتا.

               ئايدىڭ كېچە  سەگىتەر روھنى

               كەچمىش،كەلمىشنى يىغىپ ھازىرغا

               زوھرا  كۆزىدەك  مۇڭلۇق يۇلتۇزلار

               جىمىرلايدۇ  تاھىر يېشىدەك سۈزۈك دەريادا.

                 

               ئاق دېڭىزغا قۇيۇلار ئاق نۇر.

                ئاق دېڭىزدا شىۋىرلار شامال.

                ئاق نۇر-ئايدىڭ كېچىنىڭ تىلى.

                شامال-ئايدىڭ  كېچىنىڭ كۈيى.

                ئاق نۇر-گويا  دىلنازنىڭ  دىلى.

                شامال گويا-دىلنازنىڭ  ئۈنى.

                مەيىن ئۆتەر تىنىمسىز  شامال

                كېچىدە بار  ئالەمچە خىيال.

                سۆيگۈ قۇچىغى-ئايدىڭ كېچىلەر

                مەڭگۈ-مەڭگۈ  ئەزىز  بىلىنەر.     

تۆت  يولۋاسنىڭ ئوتتۇرسىدا

     ( ئەپسانە )

  

   ئەزىز ھېيت كۈن



ئۈنۈپ چىقماس يەردىن سېپىل - تام،

چۈشۈپ بەرمەس ئاسماندىن شوتا.

ئوينىماقتا  بىر ئوغۇل  بوۋاق،

تۆت يولۋاسنىڭ دەل ئوتتۇرسىدا.



چەكچەيگەنچە يولۋاسلار  كۈچەپ،

ئوغۇل بوۋاق كۈلدى بەك تاتلىق.

  ئوغۇل بوۋاق كۈلۈش بىلەن تەڭ،

  ۋاقىرىدى چېقىن ئەڭ قاتتىق.



  تۆت يولۋاسنىڭ يىرتقۇچ  كۆزىگە،

  بوۋاق تەڭرى بولۇپ كۆرۈندى.

  مىڭ توۋا قىپ  قىلمىشلىرىغا،

  بوۋاققا باش ئۇردى،يۈكۈندى.



  بوۋاق يۇمران قوللىرى بىلەن،

  سىلىدى تۆت يولۋاس بېشىنى.

  يولۋاسلارنىڭ سىماپ يۈرىكى

  يوشۇرالمىدى بەخت يېشىنى.

ئەزىز ھىيتنىڭ تىنىگە سالامەتلىك ، قەلىمىگە بەرىكەت تىلەيمەن !

   پەرھاتجان  دوستلۇق بەلگىسى بولغان قول سىقىشىشنى تىل قىپسىز.شۇنداقلا  ھەممە گەپنى شۇنىڭ بىلەن ئىپادىلەپسىز.نىمە دىگەن ئىخچاملىق ھە؟

            تىللاش سەنئىتى

            ئەزىز  ھېيت


              مەن ئويلايمەن:
              قاشاشاڭدىنمۇ بەك ئېغىر قاشاڭ،
              قىتمالدىنمۇ  يۈز ھەسسە قىتمال.
              تاشتىنمۇ بەك چىڭىپ كەتكەن تاش،
              ياغاچتىنمۇ بەك قاتتىق ياغاچ،              
              بەزدىنمۇ بەك يۇمشىمايدىغان بەز،
              تاسمىدىنمۇ بەك قېلىن تاسما.
               ئېشەكتىنمۇ بەك-بەك ھاياسىز،
               قانجۇق ئىتتىن بەكەرەك يۈزسىز،
               تېشى ئادەم،كۆڭلى قۇترىغان توڭگۇز
               ھەريان دومىلىغۇچى يۇمىلاق تاۋۇز.
               قاھشالدىنمۇ بەكەرەك قاغدالما،
               غۇرۇرىغا يۈز  كېلەلمەس غالچا.
               رېزىنكىدىن ئۆتەر  رېزىنكە،
                پۈرژۈندىن بەك ئۇزىرار پۇرژۇن،
                پاشىنىدىن بەك قېلىن پاشنا،
                شەرمەندىنى بېسىپ چۈشەر شەرمەندە
                بولۇش رولىنى ئۆتەيدىغانلار كىم؟
                ھازىر بولار شۇ پەسكەش ئادەم
                جىمى قارا يۈزلەر يۇغرۇلسا بەلكىم !

ئېتىزدا  شېئىر  ئۈندۈردى  دېھقان

   
     ئەزىز ھېيت كۈن


     ئېتىزدا شئېىر ئۈندۈردى دېھخان.                                
    ئېتىزدەك يېشىل  رەڭ ئالدى جاھان.                                    
    باش باھار كۈنى بولۇپ كەلدى نورۇز.                                 
    نورۇز-ھەممىگە بايرام،نامى ئۇز.
    كۈلۈپ يۈز ئاچتى سۈزۈك تاڭ سەھەر.
    ئالەم كۆزلەرگە گۈزەل كۆرىنەر.                        
    تاشتى دەريادا سۇ جۇشقۇنلۇقى.                                       
   قۇشلار سايرىدى تۇتۇپ شوخلىغى.                                    
   باھاردەك ئوتلۇق باھار رەڭ قىزلار.                                 
     باھار كۆرۈنۈپ دىلغا ئوت ياقار.                                       
   ئۇرغۇغاچ سۆيگۈ  زىمىن قەلبىدە.                                    
    كۆرسەتتى ھەرخىل  چېچەك رەڭگىدە.                              
    تۇيىلار يەرمۇ-كۆكمۇ  چېچەكزار.                                    
   دىلنىڭ مەيلىنى تارتار چىمەنزار.                                    
    زىلۋا مەجنۇنتال مەستخۇش شامالدا.                                 
   تاتلىق ھېس-سېزىم بار چوكانتالدا.                                
    ئاشار بىخلاردا كۆكلەش-تەلپۈنۈش.                                    
   باھار بوپ سۆيۈش ھەمدە سۆيۈلۈش...                        


  شامال قۇشلاردىن  سورار شىۋىرلاپ:                              
« بۇلبۇل شائىرمۇ؟ بېرىڭلار جاۋاپ!»                          
  كىم بىلسۇن؟ قۇشلار بولۇپ شادىمان،-                          
دىيىشتى« رەسمى شائىردۇر  دېھخان!»                              
تاڭ سەھەر ئۆتتى بوز تورغاي سايراپ.                              
قۇشلار تىلىدا  دېھخاننى داڭلاپ.                                       
  كالىلار مۆرەپ،قويلار مەرىشىپ،                                      
  قالدى دېھخانغا ئۆمۈر تىلىشىپ.                                 
  ئېتىزغا  قايتا كەلگەندە شامال،                           
  جىمجىت ئۈنىدە  ئېتىز ئېيتتى ھال:                             
  «توختىما.يېيىل  كەڭلىككە قەدەر.                                    
  شىۋىرلاپ ئۆت ھەر  شامۇ-سەھەر.                                 
  بىلسۇن دېھخاننى پۈتكۈل تەبئەت.                                      
  دېھخاندەك ئۇلۇغ شائىر يوق پەقەت!»                                 
  بىردىن شامالنى تۇتتى ھاياجان.                                       
  شۇئان ئۇ تۇغدى دەشھەتلىك بوران.                                   
  تۇتۇپ بورانغا  ئاسمان غەزىپى،                                    
  توۋلىدى-ئۈنى چېقىن ئەششەدى:                                    
« سەن ئەسلى ئامەت ،بولمىغىن ئاپەت!                           
جان جان مايسىلار ئۆسسۇن سالامەت! »                           
  كەينىدىن ئاسمان  ياغدۇردى يامغۇر.                                 
ھەممىگە مېھرى بولغاچقا  چوڭقۇر.                                
مايسىلار كۈلدى.يەر –جاھان كۈلدى.                                
باھار پەسلىدە ھەممە جان كۈلدى.

ئېتىزدا شئېىر ئۈندۈردى دېھخان.                                 
شئېىرى ئۇلايدۇ ھەممە جانغا جان.

      2012-يىل،3-ئاينىڭ 3-كۈنى يېزىلدى.بۈگۈر،

ئۆلمەس روھ ھەيكىلى –زەپەردەست تاغلار

             (لىرىك داستان)



               ئەزىز ھېيت كۈن  

                                  ( 1)

             ئەي تاغلار مەڭگۈگە  زەپەردەس  تاغلار،

             ئەيلەيمەن  قەلبىمدە  ساڭا  مىڭ  تازىم.

             زوقلىنىپ تەڭداشسىز  جەسسۇرلىغىڭدىن،

             ھەر ئەسنا  سەن كەبى  تىكلىنەر  قەددىم.


             بوۋامسەن  بېشىغا   كۆمۈش رەڭ  قونغان،

             تارىخىڭ  زىمىننىڭ  تارىخىغا  تەڭ.

             گىگانت  كۆرۈنگەن  غايەت بىر  شىرسەن،

             بىپايان زىمىنغا  ئۆگزىدۇر  يەلكەڭ.


             زەرپلىك  قاپلاندەك  كەلدىڭ  يۈگۈرۈپ،

             ۋاقىتنى  ئارقىدا  قويدى  ئۆركىشىڭ.

             ئوخشايدۇ  ئوكياننىڭ  تاشقىنلىرىغا،

             كەڭلىكلەردە  قاتمۇ-قات  كۆرۈنىشىڭ.


             كەلسەڭمۇ  سەن  شۇنداق  جىمجىت  ئۆركەشلەپ،

             ئاۋازىڭدۇر  دەھشەت  گۈلدۈرمامىلار.

             بۇزۇپ كۈرمىڭ يىللىق سۈكۈناتىڭنى،

             ئېتىلغان  باغرىڭدا  ۋولقان-ماگمىلار.

           چوقاڭدا  بىلەندى  لاچىن  قانىتى،

           ئاسمانغا  شوتاسەن  يۈكسەكلىكىڭدىن.

           سۆيۈندى يەر-جاھان،توققۇز قات ئاسمان،

           تىك تۇرۇپ  تالمىغان  قەيسەرلىكىڭدىن.


           تىك تۇرۇش-ھاياتىڭ،-تىرىك  ھالىتىڭ،

           ئاسمان  ئۆرۈلسىمۇ  سەنلا  ياتمايسەن.

           روھىڭغا يىلتىزدۇر –يۈكسەك  تەلپۈنۈش،

           كۆز يەتمەس،قۇش يەتمەس  يۈكسەك بىر جايسەن.


           ئۆرلىمەك- ھەر تېشىڭ سىماسىدىكى روھ،

           مەۋجۇتلۇقتا  مەڭگۈ  ئۇلۇغ  قانۇنيەت.

           ئەشۇ روھ  ھەممىگە  ھاكىم  ئىلاھتۇر،

           غالىپلىق  كۆكىگە  يىلتىز – ماھىيەت.


           گىياھتىن  سۇۋادان، شەمشادلارغىچە،

           ھەسەل  ھەرىسىدىن  شۇڭقارلارغىچە،

           ھەر تاشتىن  تا  ھەيۋەت چوققىلارغىچە-

           ئۆرلەيدۇ  ھەممىسى كۆككە  تەلپۈنۈپ،

           كەڭ باغرىڭ يۈكسەك بىر ئالەم  ئۆزگىچە.


           ئۆرلەشنى  ئۈگەندى  سېنىڭدىن  ھەممە،

          روھىڭ  ئون  سەككىز مىڭ ئالەمدىن يۈكسەك.

          تۇيغۇڭدا كۆك ئارا  بالقىغان  قۇشسەن،

          مەنزىلىڭ –كائىنات،-لەكمىڭ  قات پەلەك.


          ئۇچتۇڭ  كەڭ زىمىننى  قانىتىڭ  قىلىپ،

          سەن  يەنە  غايەت قۇش-زىمىننىڭ بېشى.

          ئەبەتلىك  كارتىنا- قاتقان  سۈرەتتۇر،

           يەر بىلەن  ئاسماننىڭ  چىن  سۆيۈشىشى.


           پۈتۈنسەن،غايەتسەن  ئۇيۇللىغىڭدىن،

           ئۇيۇللۇق- ھىملىشىش  ياراتقان سېنى.

           ئۇيۇللۇق  ئاسماننى  سۆيدۈرگەن ساڭا،

           ئۇيۇللۇق-غايەتلىك،-ئۇلۇغلۇق جېنى.

  

                         ( 2)

            ئەي  تاغلار، مەڭگۈگە  زەپەردەس تاغلار،

            سەن بولدۇڭ  بىھېساپ باتۇرغا  بۆشۈك.

            سېنىڭدىن روھلانغان  پىداكار  خەلق،

            سېنىڭدەك  زەپەردەس،قۇدرەتلىك،بۈيۈك.


           روھ بەردىڭ  تۇغۇلغان  ھەر بىر پەرزەنتكە،

           يېتىشتى شىر بولۇپ  قانچە  مەردانلار.

            تاۋلىدى  ئۇلارنىڭ  ئىرادىسىنى،

            مۈشكۈللۈك  چوققىسى بولغان داۋانلار.


            باتۇرلار  تاۋاپگاھ  قىپ كەلدى سېنى،

            جان ئۈزسە  ياتتى ھەم  سېنى قۇچاقلاپ.

            تەسكەيدە  سەپ تۈزگەن  قارغايزارلىغىڭ،

            باتۇرلار  قەددىگە  كېتىدۇ  ئوخشاپ.


             ھەر بىر تۈپ  قارغىيىڭ  گويا بىر  جەڭچى،

             ئاسمانغا يول  ئېلىپ  تىنماي  ئۆرلىگەن.

             لاچىنلار  مەردلەرنىڭ  ئۇچقان  روھىدۇر،

             پايانسىز بوشلۇقتا پەرۋاز ئەيلىگەن.


            سايلىرىڭ  ھەغدادۇر  كۈرمىڭ جەڭلەرگە،

            چاقماقتەك سۈرەنلەر  سىڭگەن  ھاۋاغا.

            زاھىرلار جەسسۇرلار  شىجائىتىنى،

            يامىشىپ تىك تاشلار  يۈكسەك قىياغا.


            باغرىڭدا  ئۈزۈلمەي ياڭرىغان  سادا،

            ئايغىر تۇيىغىدىن چاچراپ تۇرغان ئوت.

            كۆرۈپ ئەلمىساقتىن نى-نى قىسمەتنى،

            تۇرۇپ كەلدى خەلقىڭ سەن كەبى مەزمۇت.

           ئۈنلەيسەن ھەر ئەسنا  شامال تىلىدا،

           گۈكىرەك  بورانلار  ناخشاڭدۇر سېنىڭ.

           يۈرىكى  سۆيگۈگە پەۋەس ئاشىقسەن،

           تارام-تارام دەريا كۆز يېشىڭ سېنىڭ.


           ئالىمىز سېنىڭدىن  جەسسۇررانە روھ،

           قەددىڭدەك  تىك تۇرۇپ ئىگىلمەسلىكنى.

           سەن سۈپەت-تاغ سۈپەت ئوغلان بوپ ياشاپ،

           غالىپلىق روھىدا  پۈكۈلمەسلىكنى.


           مەڭگۈلۈك زىمىندا   مەڭگۈلۈك  تاغسەن،

           ياشىدى باغرىڭدا  مەڭگۈلۈك خەلق.

           قەددىڭدەك ئۆلمەسلىك جاكاسى بولۇپ،

           ھەر تېشىڭ،گىياھىڭ تۇرۇپ كەلدى تىك.


           تاۋلىدىڭ  ھەممىنى  جۇدۇنلىرىڭدا،

           كۈلدى قار لەيلىسى  چوققىلىرىڭدا.

           قاچۇردى ئۆلۈمنى قورقۇمسىز مەردلەر،

           ھالاكەت  ئېغىزى-قىيالىرىڭدا.


                  (  3)

           ئەي تاغلار،مەڭگۈگە زەپەردەس تاغلار،

        تۇرىسەن يەر بىلەن كۆكنى قۇچاقلاپ.

        ئۇچىسەن تۇيغۇڭدا  چەكسىزلىك ئارا،

        تىلىكىڭ يانىدۇ يۇلتۇز بوپ  چاقناپ.


        جەسسۇرلار ماكانى-جەڭگاھى ئۆزۈڭ،

        ياڭرايدۇ ئۈزۈلمەس جاسارەت كۈيى.

        زىمىنغا تۇتاشقان تومۇرلىرىڭدا،

        ئاققىدۇ مەڭگۈلۈك تىرىكلىك سۈيى.


       دەريالار-مەڭگۈلۈك تىرىكلىك سۈيىڭ،

       ياشاردى چۆللەشمەي شۇڭا  بوستانلار.

       ياشىدى مۇققەدەس زىمىن بىلەن تەڭ،

       نەسلىدىن نەسلىگە  ئۆتۈپ  ئىنسانلار.


      سۆيگۈڭنى كۈتىدۇ  پايانسىز قۇملۇق،

      سۆيىسەن  ئىنتىلىپ  چۆل-باياۋاننى.

      ياشنىتىپ بارىسەن چىن سۆيۈشىڭدە

      بىپايان تۈزلەڭلىك –ۋادا،بوستاننى.


      يىلتىزلار  بىخلىنىپ ، ئۈنىدۇ ئۇرۇق،

      ئۆسىدۇ ئۆسۈملۈك،قەددى تىك ئورمان.

      تىك يۈرەر ئادەملەر،تىك ئۇچار قۇشلار،

      يۈكسەككە تەلپۈنۈش-سەندىن تارالغان!


       ئۆرلەتكەن يېڭىلمەس روھ  سېنى كۆككە،

       مەڭگۈ تۈۋرىكىسەن ئۆرۈلمەسلىكنىڭ.

       سىماسىسەن،خەلق،مىللەت روھىنىڭ،

       مەڭگۈ ھەيكىلىسەن چىن ئۆلمەسلىكنىڭ.


       بۈيۈك ئەل قامىتى-غايەتلىكىڭدە،

        سەپلىرى- باراقسان ئورمانلىرىڭدا.

        ئېقىنى- بەھەيۋەت دەريالىرىڭدا،

        ھاياتى-مەڭگۈلۈك بوستانلىرىڭدا.


        ياراتتىڭ يۈكسەكلىك،تەلپۈنۈشچانلىق،

        ياراتتىڭ ئۆزۈڭدەك ئۇلۇغۋار ئەلنى.

        ئەڭ قەيسەر،پىداكار  روھنى سىڭدۈرۈپ،

        غورۇرلۇق،جىگەرلىك قىلدىڭ نى ئەرنى.


        تۇغۇلۇش-ھەركىمگە بىر قېتىم  نىسىپ.

        سېنىڭدە  تىرىلىش مىڭ قېتىم نىسىپ.

        باتۇرچە ئۆلۈشلا تۇغدى باتۇرنى،

        باتۇر روھ ئۇلغايدى دەريادەك  ئېقىپ.


       تېشىڭغا  ئايلاندى مەردلەرنىڭ بېشى،

      قەددىڭگە قوشۇلدى بىھېساپ جانلار.

      تۇتىيا  توپاڭغا  بەردى قوڭغۇر رەڭ،

      باغرىڭدا غورۇرچۈن تۆكۈلگەن قانلار.


      سەن بارچە  تەڭرىنىڭ  بۈيۈك تەڭرىسى،

      جىمى  مەۋجۇتلۇقنىڭ  ئۇلۇغ بوۋىسى.

      سەن –جەسسۇر پالۋانلار  تالاشقان ئوردا،

      سەن-شىرلار ماكانى،يولۋاس ئۇۋىسى!


             ( 4  )

      ئەي تاغلار، مەڭگۈگە  زەپەردەس  تاغلار،

      تەمكىنسەن،يىتۈكسەن  ئۇلۇغللىغىڭدىن.

      ئۇيۈللۇق-قۇدرىتىڭ، يۈكسەكلىك-روھىڭ،

      مەغرۇرسەن، بۈيۈكسەن  ئۇلۇغلىغىڭدىن.


      پەرۋازدا  ئۆرلىگەن  بەھەيۋەت  قۇشسەن،

      باقىسەن ھەر ئەسنا  يۈكسەك  نەزەردە.

      باقىمىز زىمىنغا  ئاسمان  كۆزىدە،

      چوققاڭغا بىز قەدەم  باسساق  ئەگەردە.


      كامالەت  يولىدۇر  ئەقلى  يۈكسەكلىك،

      ئۈندەيسەن  پاراسەت  يۈكسەكلىكىگە.

      ھەغدادۇر  ئالەم  ۋە ئادەم  كەچمىشى،

      ئەقىلنىڭ  تەڭداشسىز  قۇدرەتلىكىگە.


     سەن سۈپەت ياشايمىز باشنى تىك تۇتۈپ،

     پەسلىككە داجىتماي  ئۇلۇغۋار  روھنى.

     باھادىر ئەۋلادلار  زىمىندا ،كۆكتە-

     قىلدۇرار  جەۋلان شۇ يىقىلماس  تۇغنى.


كەمدىن-كەم بەختتۇر  سەندەك ياشىماق،

بېرىسەن جەسسۇرغا  مۈشكۈلدىن قانات.

تاغ ئوغلى-ئەل ئوغلى مەردتۇر  پاسىبان،

قەددىڭدەك قەددىدە  شاھانە  سۇبات.


جىمىكى بۈيۈكلۈك  سىرىمۇ  سەندە،

مەڭگۈلۈك تىرىكلىك سۈيىمۇ  سەندە.

يۈكسەك روھىمىزنىڭ يىلتىزى سەندە.

بۈيۈك جوڭخۇانىڭ  ئەندىزى سەندە.


ئۆلمەس روھ - زىمىننىڭ،ئالەمنىڭ روھى،

ئۆلمەس روھ-ئاۋامنىڭ،ئادەمنىڭ  روھى.

ئۆلمەسلىك-ھاياتلىق باقىيلىغىدۇر،

سەن-ئۆلمەس روھنىڭ ئەڭ ئۇلۇغ ھەيكىلى!


سەن-بارچە تەڭرىنىڭ  ئاتا  تەڭرىسى،

ھىكمىتىڭ  نۇر كەبى تۈگىمەس تىلسىم.

ئەجەل جىسمىمىزنى تەسلىم  ئەتسىمۇ،

روھىمىز بولمايدۇ  ئەجەلگە  تەسلىم.


       (  5  )

ئەي تاغلار، مەڭگۈگە زەپەردەس تاغلار،

ئەيلەيمەن قەلبىمدە  ساڭا مىڭ تازىم.

روھلىنىپ  تەڭداشسىز جەسسۇرلىغىڭدىن،

ھەر ئەسنا سەن كەبى تىكلىنەر قەددىم.


ئوخشىساممۇ  گەرچە  بىر تال  تېشىڭغا،

ئويۇمدا  ئايلىنىپ  كېتىمەن  ساڭا.

ئەل ھەم مەن،سەن بىلەن بىر پۈتۈن گەۋدە،

قۇدرەتتە قاي بىر كۈچ تەڭ كەلسۇن ماڭا؟


سايدىكى بالباللار  تال-تال سايىدۇر،

ئۈمىدكە ئىزنادۇر تۈنلەردە  يۇلتۇز.

قەدىمدىن كېلىمەن ئاق ئات چاپتۇرۇپ،

چۈشۈمدە: مەن كۈننى تۇغ قىلغان ئوغۇز.


روھىمنى ئەل روھى  بىلگىنىمدىلا،

كۆرىسەن ئۆزۈڭگە  مېنى چىن تەڭداش.

يەككە مەۋجۇتلۇقتا  باقى ئەمەسمەن،

چىن سايەم بولسىدى بىر تال قورام تاش!


تاڭلاردا چۈمىمەن مۇققەدەس ئويغا،

سېزىپ تىكلىكىڭدىن يىلتىزلىرىمنى.

چاقماقلار  ئۈنىدە  ئېيتىمەن  ناخشا،

كۆرۈپ تىكلىكىڭدىن ئۈمىدلىرىمنى.




  1999-يىل8-ئايدا كۆنەس ئورماندا يېزىلدى.

  2010-يىلى 2- ئايدا  تۈزىتىلدى.بۈگۈر،

  ئېقىن  سۇ

ئەزىز ھېيت كۈن

                     
جۆر بولۇپ ئاققىدۇ  ئېقىن سۇغا  ۋاقىت دەرياسى.
زەر قۇياش ئۇنىڭ سائىتى،مەڭگۈ ئۈنسىز ساداسى.
دەريادا سۇ،تومۇردا قان توختىماي تۇرار ئېقىپ.
جۇپ-پارالىل دەريانى دائىم روشەن ئەسكە  سېلىپ.
يەر-زىمىن،-زور تەن،ئادەم تېنى ئۇنىڭ مۇجەسىمى.
قىپ-قىزىل رەڭلىك سۇدۇر تومۇرىدا  ئاققان  قېنى.
تاغمۇ يۈرەكتەك يۈرەك كۈچەپ سۇ-قان  ماڭدۇرغۇچى.
قان –تومۇر كەبى ئېقىندا ئۇلۇغ  سۇ  ئاقتۇرغۇچى.
بىپايان كەتكەن زىمىندىن بايقىساڭ  ئۆزۈڭنى  كۆر.
دەريانى سوققان تومۇر دەپ ئويلىساڭ  ئۆزۈڭنى  كۆر.
جىم يۈرەك بولغان قاچان؟ سايە قۇرۇق  دەريا  ئاڭا.
  يۈرىكىڭنىڭ  گۈپپۈلدىشى  بىشارەت-ئىما  ساڭا.
  سۇ ئېقىشى،ئات چېپىشى جۆر  ھامان يۈرەك بىلەن.
  ئاڭ-ئەقىل ئەھلى ئادەم  چاپار  يەنە تىلەك  بىلەن.
  تۇرما  جىم،تۇرما پىكىرسىز  يۈرىكىڭ  رەنجىگۈسى.
  ئۆتسە ئۆمرۈڭ،كەتسە پۇرسەتلەر  يېنىپ كەلمىگۈسى.
  باق ئېقىن سۇغا ھايات  مەنىسىنى  بىلەي دىسەڭ.
  باق لاچىنغا،مەڭگۈ  شان-زەپەر قۇچۇپ ئۆرلەي دىسەڭ.

           يەنە شۇ ئاخشام  يەنە  شۇ ناخشا

              ئەزىز ھېيت كۈن


             قىز چىشلىسىمۇ لىۋىنى قاتتىق،
             دەردلىك قەلبىدىن ئۆرلەيدۇ يىغا.
             پەقەت كەتمەيدۇ قۇلاق تۈۋىدىن،
             يەنە شۇ ئاخشام،يەنە شۇ ناخشا.

              ئۇ كۈلگەن شەھەر قالدى كەينىدە،
              كۆڭلى قالغاچقا باقمىدى قىيا.
              ئىتتىك ماڭاتى يولدا ئاپتۇۋۇز،
             كۈتۈپ تۇرغاندەك گۈزەل بىر دۇنيا.

             ھېچكىم بىلەنمۇ  خەيىرلەشمىدى،
             تۇيۇلۇپ جىمى ئادەم  بىۋاپا.
             ئۇ شۇنداق يۈتتى شەھەر كۆزىدىن،
             يوقالغان تەنھا يىڭنىدەك گويا.

             دەردنى سەپەرمۇ ئۇنتۇلدۇرمىدى،
              قاتتىق ئۆرتەيتى قەلبىنى يارا.
             ھەر مىنۇت كەتمەس قۇلاق تۈۋىدىن،
             يەنە شۇ ئاخشام يەنە شۇ ناخشا.

يۈرەك تونۇيدۇ



ئەزىز ھېيت  كۈن


بىر قىز كېتىپ بارار كوچىدا
يېنىك-يېنىك  قەدىمى بىلەن.
نازاكەتلىك شۇ  سىياقىدا،
كۆرىنەتتى ئاجايىپ لىۋەن.



ئۇدۇلىدا  تۇرغان يىگىتنى
ئەگىپ ئۆتتى  كۆرمەسكە سېلىپ.
مەغرۇر ھالدا  ئەگىپ ئۆتتى يۇ
كەتتى ئەمما  يۈرىكى سېلىپ.



ئۆتۈپ بولۇپ قايرىلىپ باقتى،
قەلبىدىكى تەلپۈنۈش بىلەن.
ئۇچقاندەك  تىز كەلدى يىگىتمۇ
ئىچ-ئىچىدىن سۆيۈنۈش بىلەن.



يىگىت  تۇتتى قىزنىڭ قولىنى،
قىززىق بىر ئوت ئۆتتى يۈرەككە.
ئۇلار  ئوتلۇق بېقىشقىنىدا
قىلچە ھاجەت قالمىدى گەپكە.

ئەرنى- ئەر كۆرسەتكەن جاسارىتىدۇر

          ئەزىز ھېيت كۈن      

                       
     سالسىڭىز قەدىمقكى تارىخقا نەزەر
     كەم-كۈتىسىز ئەزىمەت ئىدى ھەر ئەر.
     جەڭ-يىگىتنىڭ،توي ئىدى قىز شادلىغى
     ئەرنى قۇدرەت ئىگىسى بىلگەچكە ئەل.


     ئۆتتى دەۋىر  توختىماي سۇدەك ئېقىپ،
      قالدى بەك ئۇزاقتا شۇ ئۆتمۈش زامان.
      ئەر سۈپىتى كەتتى راست زەئىپلىشىپ،
       ئوخشىمايدۇ قەدىمكىگە  ھېچقاچان.


       چېنىقىشنى كۆزلىگەن ئەركەكلىگە،
       قالدى خاس ساھە بولۇپ تەنتەربىيە.
       كۆپ ئوغۇلدا بولمىغاچ قىزغىن ھەۋەس
       چىنىقىشتا ئالمىدى كۆپ تەربىيە.


        نى-نى ئەردىن جاسارەت كەتكەچ قېچىپ
        بىچارىچە ئۆتتى  بوپ ئاجىز،غېرىپ.
        چەتتە قالغان غورۇرى ئېچىندى مىڭ،
         قاينىغان ئوت-ماگما  كەبى چىڭقىلىپ.


         يەپ-ئىچىشتە بەسلىشىش تۇغدى بودەك،
         ئاز ئەمەس كوچىدا  ئەركەك پىنگىۋىن.
          كۈتكىنى يامان كېسەل،بالدۇر ئەجەل
         شۇندىمۇ ھالاۋەتتىن كەچمەس لىكىن.


         نەس ھاراق بولدى ۋابا  ئەرلەر ئۈچۈن،
         مەس زابۇيلار يۈرىدۇ  ساراڭ  سۈپەت.
         جىسمى تۈگۈل روھىمۇ كەتكەن چىرىپ،
         بۇ نى-نى چۈشكۈنلۈكنىڭ بىرى پەقەت.


         ئەگرى دەرەخ تۇرىدۇ  مايماق پېتى،
         ئۇنى بولماس مەڭگۈگە  تۈز قىلغىلى.
          تۈز ئۆستۈرۈشكە يارار يېڭى كۆچەت،
          ئەمدى ياش ئەۋلادقا كۆڭۈل بۆلىلى.


           ياش يۈرەككە ئورنىغاي  چەكسىز ھەۋەس
           ھەر ئوغۇل بولسۇن باتۇر شىر بالىسى.
          جاسارەت ھەم پاراسەتنى قىپ مىزان
           چىن يېتىلسۇن بىزدە ئەجداد ۋارىسى.

            ئەرنى-ئەر كۆرسەتكەن  جاسارىتىدۇر
            نىمىچى، كىملىكىدىن قەتى نەزەر.
            ئەرگە خاس ھەۋەسكە باغلاش ئىشقىنى
            ئەر ئۈچۈن رەسمى سۈپەت،كاتتا ھۈنەر.


             شۇ ھەۋەسنىڭ كۆپلىكى بولغان ئايان
             ئىلھامىدا  سۆينىدۇ تەن ۋە جان.
             يەررۇ-ئاسمان،سۇمۇ ھەۋەس سەھنىسى،
             بىرمۇ-بىر ئەيلىمەيلى  ئۇنى  بايان.

دۇنيادا ھەممىدىن  ئادەم  بولماق تەس



(مەرھۇم شائىر روزى سايىت ئىزىدىن)



ئەزىز  ھېيت كۈن



ئەقلىمىز- پەرىشتە،مەڭگۈ  مۇققەدەس،

نەپسىمىز -شەيتاندۇر ئەسلىندىنلا پەس.

بىز پەرى،شەيتاننىڭ  ئوتتۇرسىدا  بەس،

ئەلمىساق،كەلگۈسى ھەم تامام ئەمەس،

دۇنيادا ھەممىدىن ئادەم  بولماق تەس.



يىلتىزنىڭ  ئەڭ  بېشى-شۇدۇر ئەلمىساق،

ئاخىرى-كەلگۈسى ،ئارماندەك ئۇزاق.

تۇرىمىز ھازىردا  چوڭقۇر ئويلانساق،

ئەگىم ئاي بىزگە « سەن كىم؟» دىگەن سوراق،

دۇنيادا ھەممىدىن ئادەم بولماق  تەس.



پوستىمىز پىيازدەك  قەۋەتمۇ - قەۋەت،

تېخىچە بىز ئۇنى بىلمىدۇق پەقەت .

روھتا بار ھەرقاچان يوشۇرۇن قۇدرەت،

ئاڭ،قەلب ھەر كۈنى يېڭىدۇر ئەبەت،

دۇنيادا  ھەممىدىن  ئادەم بولماق تەس.



تۆرەلدۇق ئوخشاشلا تامچە شەھۋەتتىن ،

ئوخشاشلا جاي ئالدۇق زىمىن-جەننەتتىن.

كىم يولۋاس، كىم توشقان، كۆرۈڭ غەيرەتتىن،

ئەزىزلىك،خارلىقنى  كۆرمەڭ  قىسمەتتىن،

دۇنيادا ھەممىدىن  ئادەم  بولماق  تەس.



بىزلەرنى بەگ  قىلغان ئەقلىمىز باردۇر،

مەنپەتكە  قۇل قىلغان  نەپسىمىز باردۇر.

شەرەپلىك،ھەسرەتلىك  ئەسلىمىز باردۇر،

ئارزۇلۇق،تەشۋىشلىك  ئەتىمىز  باردۇر،

دۇنيادا ھەممىدىن  ئادەم  بولماق تەس.



ئادەملەر تۆت خىلدۇر: بىر خىلى  ئۇلۇغ،

بىر خىلى: تالانتلىق، تۆھپىسى  نۇرلۇق.

بىر خىلى: ئاددىدۇر، ئەقلى  ئۇدۇللۇق،

بىر خىلى : كەم  ئەقىل،تەقدىرى شورلۇق،

دۇنيادا ھەممىدىن  ئادەم  بولماق تەس.



ئادەم دەل ھايۋاندۇر بولمىسا  ۋىجدان،

يۈرەك-مۇشتچە گۆش،  بولمىسا ئارمان،

ئەخلاق ۋە پەزىلەت  بوپ قالسا  چاپان،

يۈرسىمۇ خىزىردەك، سۆلىتى  يالغان ،

دۇنيادا  ھەممىدىن  ئادەم  بولماق تەس.



ئادەملەر كۆپ خىلدۇر، كەسپى مىڭ خىلدۇر،

ئەقىلدە،نەپسىدە  پەقەت  بىر خىلدۇر.

ئادەمنى ئاق-قارا  قىلغىنى  دىلدۇر،

ئادەمدەك،ھايۋاندەك  كۆرسەتكەن تىلدۇر،

دۇنيادا ھەممىدىن  ئادەم  بولماق  تەس.



ئادەمنىڭ ھەققىقى دۈشمىنى ئۆزى،

بىر يۈزى قاپ-قارا،ئاقتۇر  بىر يۈزى.

نەپسىنى  يەڭگەندە  ئەقلىنىڭ  كۆزى،

ئادەمگە  ئۆخشايدۇ  ئىشى ۋە  سۆزى،

دۇنيادا  ھەممىدىن  ئادەم  بولماق تەس.



ئۆتىدۇ  بەزىلەر  ماختاپ،ماختىلىپ،

ئەيىبلىك بولسىمۇ كۈندە داڭلىنىپ.

كۆپ  ئىشلار  يالغانغا  كەتتى باغلىنىپ،

ياشايدۇ ھەم يەنە  ئالداپ، ئالدىنىپ،

دۇنيادا  ھەممىدىن  ئادەم بولماق تەس.



مۇمكىندۇر قۇش كەبى كۆكتە  ئۇچمىقىڭ،

مۇمكىندۇر بەگ بولۇپ  شەھەر  قۇرمىقىڭ.

مۇمكىندۇر  يىللارغا نام  قالدۇرمىقىڭ،

مۈشكۈلدۇر ھاياتتا  ئادەم  بولمىقىڭ،

دۇنيادا  ھەممىدىن  ئادەم  بولماق تەس.



بۇلاقتەك  مەڭگۈگە  توختىمايدۇ  تىل،

ياشىغان،ياشايمىز  يەنە كۈرمىڭ  يىل.

بولساقمۇ  قانچىلىك  مەدىنى ، ئېسىل،

نەپسىمىز  يەنىلا  بىز بىلەن  ئىجىل،

دۇنيادا  ھەممىدىن  ئادەم بولماق تەس.



2001-يىل ،بۈگۈر



تەستىقلىغۇچى:ئەيبۇ ياقۇپ