بارخاندىن ئاۋاز _ ئەزىز ھېيت [ئۇلانما كۆچۈرۈش]

  ئىدىل ئاكىمىزنىڭ كۆڭۈل بۆلگىنىگە رەخمەت!  راست گەپنى دىسەم 7 يىللىق ۋاقتىم تارىخقا چۆكۈش بىلەن ئۆتۈپ كەتتى.ئەدەبىيات بىر پايانسىز دېڭىز بولسا،تارىخ تېخىمۇ  چەكسىزلىككە تولغان ئوكيانكەن.دېڭىزدا قالاي دىدىم...
     ئىدىل ئاكىمىزغا  ئۇزاق مۇددەتلىك ساغلاملىق ،كۈنلىرىگە شادلىق تىلەيمەن.ھەممە ئىشى ئوڭ  بولغاي. بۇ يازمىنى ئاخىرىدا   ئەزىز ھېيت كۈن تەھرىرلىگەن. ۋاقتى  2012-4-18 23:20  

       ئۇچۇپ چۈشكەن ئادەم

              ( ساتىرا)

          ئەزىز ھېيىت كۈن   
            
ماختانغاندا چىقاتىم توققۇز قەۋەت ئاسمانغا
چاقناپ تۇرغاچ بىر ئۆزۈم ،ئورۇن يوقتى چولپانغا.
يولغا چىقسام شادلىنىپ ئىگىلەتى دەرەخلەر،
چاۋاك چېلىپ ئالقىشلاپ تىزىلاتى تېرەكلەر.
ئېغىزىمدىن چىقاتى گۈلدۈرماما گۈلدۈرلەپ،
تاغدىنمۇ بەك ھەيۋەتتى مەن ئاتقان پو-ھەر بىر گەپ.
ئۆزۈمنى راست تونۇتتۇم ھەممەيلەنگە چوڭ سۆزلەپ،
خۇددى كۈندە يۈرگەندەك پىل كۆتۈرۈپ،تاغ يۆتكەپ.
ناتونۇشلار ئىچىدە قالتىس ئادەم تۇيۇلدۇم.
كۆزگە خېلى كۆرۈنۈپ ئەل ئىچىدە تونۇلدۇم.
ئەپسۇس ھەيۋەت ھەيكەلدەك قولۇمدىن ئىش  كەلمەيتى
بۇ سىرىمنى ھەتتاكى ئىنسى-جىنمۇ بىلمەيتى.
ئىڭىكىمگە يىغىلغاچ بارلىق كۈچۈم-قۇۋىتىم.
ئېڭىكىمنىڭ كۈچىدىن ئېشىپ باردى ھۆرمىتىم.
نەگە بارسام خەق مېنى كۆتىرىشتى ئالقاندا
كەم تېپىلار ئادەم دەپ ھېساپلىغاچ  جاھاندا.
كۈندۈزلىرى ئۆتتۈممەن ئالقىشلىنىپ تالاشتا،
ئاخشاملىرى چۈشۈمدە غەمگە پېتىپ يىغلاشتا.
چۈشلىرىمدە ھەر دائىم ھەسەن-ھۈسەن كۈلەتى.
چىن كۆڭلىدە ئۆزىنى مېنىڭ سايەم بىلەتى.
ئويغانساملا تېنىمنى چۈچۈش،تىترەك باساتى،
كۆڭلۈم قورقۇش-تەشۋىش،غەم-ئەندىشىدە قالاتى.
تەگدى ماڭا دەل شۇ چاغدا مەنسەپ ناملىق بىر چاپان.
غايىپ بولدى چۈشۈمدىن ھەسەن-ھۈسەن شۇ ھامان.
  يىنىكلىدىم پەي كەبى گويا قانات چىققاندەك
  سەزدىم شۇئان ئۆزۈمنى كۆك قەھرىدە ئۇچقاندەك.
  راسا سۈردۈم بىر مەھەل شۇ چاپاننىڭ پەيزىنى
  ئۈزدۈم راھەت بېغىدىن سانسىز خۇش-بۇي لەيلىنى.
  يېڭىلىنىپ چاپىنىم كۆركەملەشتى رەڭلىرى،
  ھېسابىمغا يۈگۈردى پۇل-بايلىقنىڭ ئەڭلىرى...
  تاغ-جىلغىدەك ئۇزاردى خەلق بىلەن ئارلىغىم.
  ئېغىزىمنىڭ ئۇچىدا قالدى «خەلقىم-بارلىغىم...»
  ئەل-ئاۋامغا قارايتىم چوققا پەسكە باققاندەك؛
  قۇياش يەرگە نۇر تۆكۈپ،- مېھىر- شەپقەت قىلغاندەك.
  كۈندۈز ئۆتۈپ كەينىدىن تۈن كېلىشنى كىم بىلدى؟
  ئۇچىۋېتىپ ئاسماندا يىقىلىشنى كىم بىلدى؟
  چۈشۈپ كەتتىم ئاسماندىن يەرگە-خەلق ئىچىگە.
  قالدىم ئېيتىپ بولالماس مەسخىرىگە،كۈلكىگە.
«چوڭ ئالدامچى،پارىخور» چاۋام چىتقا يېيىلدى.
  قىلمىشلىرىم دىللارغا ساۋاق بولۇپ يېزىلدى.
  «سائەت» تاقاپ قولۇمغا ئورۇن ئالدىم قاماقتىن،
   قاچالمايمەن مەڭگۈگە ۋىجدان قىلغان سوراقتىن.
  ئارتۇق ئەمەس،كەم ئەمەس ئونبەش يىللىق كېسىلدىم.
   لىكىن ۋىجدان دارىغا تا مەڭگۈلۈك ئېسىلدىم.
   كېتىۋېتىپ ئەمگەككە كۆردۈم چوڭ تاش-بالبالنى
   ئۇ تۇراتى تىك –ئۆرە قىلغاندەك بىر خىيالنى.
   ئۇزاپ كەتتى ماشىنا ،شۇ بالبالمۇ يوقالدى.
   لىكىن ھەر تۈن چۈشۈمدىن چىقماي ئورۇن-جاي ئالدى.
   ئېسىت دەيمەن گۇناھ قىپ ئۆتكەن ھايات-ئۆمرۈمگە.
   مىڭ پۇشماندا تۈنلىرى ئۇيقۇ كەلمەس كۈزۈمگە.
   كىمگە دەيمەن تۈگىمەس ئازابىمنى،دەردىمنى،
   پاكلاندۇراي ئازاپتا نەس روھىمنى،قەلبىمنى.
   مەندە بولسا تاشچىلىك ۋەزىن،سالماق،تەمكىنلىك،
   ئۇچۇپ يۈرگەن لەگلەكتەك قىلماس ئىدىم يەڭگىللىك.
   كېلەلمەيمەن قىلچە يۈز ،جۇپ بىلىكىم،قولۇمغا،
   بەرمەپتىمەن ھۈنەر ئىش ئۈگىنىشنى ئۇنىڭغا.
   ياشاپتىمەن بولۇپ بىر ماختانچاق –راست كۆپدەڭگۈ.
   كۆپدەڭگۈلۈك-كېسەلكەن،شۇڭا روھى كۆترەڭگۈ.
   ئۇچماپتىمەن ئەسلىدە ،ياشاپتىمەن زىمىندا.
   مەن ئاسماندا ئۇچقاندەك بىلىنىپتۇ تۇيغۇمدا.
   ئوسما كېتىپ قاشلارنىڭ قېپ-قالارى راست ئىكەن.
   سۇ كېتىپ تاش-شېخىلنىڭ قېپ-قالارى راست ئىكەن.
   يالغان ياشاش مەن بىلەن كەتكەي ،بۇ چىن دىل سۆزۈم.
    ئىبرەتلىكىم راست بارچە كۆپدەڭگۈگە بىر ئۆزۈم.

               ھىلىگەرلەر  سەنئىتى

                  (مەسنەۋى)

               ئەزىز ھېيت كۈن

       يۈز ئۆرۈش ۋە ساغرا چۆرۈش –ساددا  ئادەم  ئادىتى.
        تەبەسۇمدا جاننى ئېلىش- ھىلىگەرلەر  سەنئىتى.
        بەكمۇ كۆڭۈللۈك زىمىندۇر، تۈلكىگە  مۆمىن دىلى.
        ئاق كۆڭۈللەر  ئىختىيارسىز بولىدۇ  مەككار  قۇلى.
        تۈلكە ئادەم ئاشكارە مۇشت كۆتۈرۈپ باققان قاچان؟
        يۈرسىمۇ دائىم  مۇلايىم  كۆڭلىدە  قۇترار قاۋان.
        چىرايى ھەر ۋاق قىزىل  گۈل،ئىچىدىن قان كەتسىمۇ.
        داجىماس شۇم نىيىتىدىن ھەتتا  ئۇ ، جان كەتسىمۇ.
        ئىس-تۈتەكسىز جەڭ  جاھاندا- تۈگىمەس قورساق جېڭى.
        غۇم تۇغۇپ،غۇمنى يۇتۇپ  بەك  قىينىلار مەككار  جېنى.
        قان چىقارماي جاننى ئېلىش- چاققۇچى چايان خۇيى.
        ئۈن-شەپىسىز زەربە بېرىش-ھىلىگەر  ئىنسان  خۇيى.
        ھەم بىلىمسىز ھەم چىدامسىز كىشىلەر  ئەپكە يامان.
        ئاز زىياندىن ئۆلگۈدەك قورققان بىلەن  نەپكە يامان.
        ئەگرى جەزمەن كۆزگە  كۆرىنىدۇ مىڭ يىل ئۆتسىمۇ.
        تۈلكە ئۆلەر  ئېچىنىشلىق،ئالدىدا  شات  كۈلسىمۇ.
        ئۆزلىرىنىڭ  قاپقىنىدۇر  ھىلىگەرلەر  سەنئىتى.
        ئۆزىگە ھەم ئۆزگىگەدۇر  بارچە  ئازاپ-ھەسرىتى.  

                   ئۆمۈر  ھىكمىتى
                        ( چاتما)

                      ئەزىز ھېيت  كۈن

              ئادەمگە  ئۆمۈر گويا  بىر  ئەنگۈشتەر،
              خەجلىنىپ  تۈگەر  لىكىن  شۇ ئەڭگۈشتەر.
              تۈگەشتە  ئەمەس ئۇنىڭ  خاسىيىتى،
              نۇر  بەرگەن ئادەم  مەڭگۈ تىرىك ئۆتەر.
                          ( 1  )
              ھەر  دەقىق- ئۇچقان پۇلدۇر  چاناقلاردىن،
              ھەر مىنۇت-قاچقان پۇلدۇر  ۋاراقلاردىن.
              ھەر  سائەت-قولدىن كەتكەن  تەڭگىلەردۇر،
              ئۆتكەن كۈن-ئۆچكەن بايلىق  ۋاراقلاردىن.

             ھەر  بىر  ئاي-توزۇپ كەتكەن كەڭرى خامان،
             ھەر  پەسىل-غۇلاپ چۈشكەن ساراي،قورغان.
             ھەر بىر يىل –قۇرۇقدالغان  خەزىنىدۇر،
             ھەر دەۋىر  بىز ئايرىلغان  گۈزەل ماكان.
           
             بالىلىق  چۈشتەك  ئېسىل  چاغلىرىمىز،
              گۈل ياشلىق  ئۆرلەپ تۇرغان تاغلىرىمىز.
              قىرانلىق  بىپايان كۆك  ئاسمىنىمىز،
              قېرىلىق  كەچكۈز-خازان چاغلىرىمىز.

             خورايدۇ  ئۆمۈر –زەر  بىز تۇغۇلۇپلا،
             سائەت-كۈن،-تەڭگە-تىللا قۇيۇلۇپلا.
             قالىدۇ  ئاخىر  سوۋۇپ  كەتكەن جەسسەت،
             پوستىمىز-يىللىرىمىز  سويۇلۇپلا.

             ئەپسۇس بىز بايلىق كۆزلەپ  يۈگۈرىمىز،
             تۈگىسە،جان  بەرگەندەك  ئۆكۈنىمىز.
             چۈشەنسەك ئەسلى پۇل،مال-دۇنيا ئەمەس،
             ھەققىقى  تۈگەيدىغىنى  ئۆمۈرىمىز.
                  (  2   )
             بىمارلىق-نىمجانلىغىڭ  يېرىم  دۆلەت،
             تەن-روھىڭ ساغلام بولسا  پۈتۈن دۆلەت.
             تەڭداشسىز  باي كىشىسەن بۇ  دۇنيادا،
             ساغلاملىق  شاھلىغىڭدۇر،پۈتۈن دۆلەت.

             كۆز بىلەن كۆرەلەيسەن   مەنزىلىڭنى،
             سۆز بىلەن دىيەلەيسەن چىن قەلبىڭنى.
             پۇتۇڭدا كىچىكلەيدۇ  يەر  شارىمۇ،
             قولۇڭدا تاپالايسەن  نىسىۋەڭنى.

              
  
           پاك بولساڭ  ھالال ياشاپ باي بولىسەن،
           تاپ بولساڭ ئىتتىن بەتتەر  خار بولىسەن.
           كۈنۈڭنى  ئەلگە  خەجلەپ  ئۆتەلىسەڭ،
           خىزىردەك ئۇلۇغلارغا   يار بولىسەن،.

           يالاڭ تۆش نالە قىلسا پېقىرلىققا،
           ئۆمۈرى ئەجەپلىنىپ  تۇتار ياقا.
           كۈنلىرى ئالتۇن كۆمۈش،پۇل ئەمەسمۇ؟
           بوش قويماي دۇرۇس ئىشقا خەجلىسىلا.
                     (  3)
            ئادەمنىڭ ئەقلى گۆھەر بەلكى  نۇردۇر،
             سەزگۈسى بەكمۇ نازۇك گويا  گۈلدۇر.
             روھ،قەلبى ئالەمدىكى پىنھان ئالەم،
             غايىسى بۈيۈك بولسا نۇرلۇق  كۈندۈر.

             كەم  بولار پاراسەت گەر كان دىيىلسە
             چوڭقۇر ئۇ دېڭىزدىنمۇ كۈرمىڭ ھەسسە.
             ئۆتكۈر تىغ،ھەتتا چاققان چېقىن بولار،
             ئەقىلنى بىلەپ تۇرسا- سەرىپ  ئەتسە !
      
   
         تاراتساق سۈبھى  قىلىپ  سەزگۈمىزنى،
         سېزىمىز نەۋباھاردەك  كۆڭلىمىزنى.
         قوللاردا تۇغۇلىدۇ  گۈزەل جەنئەت،
         تەڭرىگە  ئايلاندۇرساق ئۆزىمىزنى.

          قەلبىمىز  مۆجىزە-ئەڭ  ئېسىل  ئادەم،
          غايىمىز،-قەلبىمىزدەك  بولسا  ئالەم.
          رەززىلىك  ئالۋۇنسىمان  شۇمبۇيىدۇر.
          جەنئەت  شۇ ساپ دىل بولسا جىمى ئادەم.

          ئۆمۈرگە مۆكۈنگەندۇر  كۆپ خاسىيەت،
          ئۇنىڭ بىر تامچىسىدۇر ئەقىل پەقەت،
          ئەقىلنى خەجلەپ ئۆتسەك گۈزەللىككە،
          تەڭرىدەك  سۈرەلەيتۇق ھوزۇر-لەززەت.
                  (  4  )
          بەدەلدۇر  ئۆمۈر  ئەسلى ياخشىلىققا،
          ئەجەلدۇر ئۇ  خەجلەنسە  ساختىلىققا.
          داناغا ئۇ بىر ئۆمۈر  قۇربان بېرىش،
          ھەسەلدۇر ئۇ  تاپلارغا ،مۇناپىققا.

           ئاقىللار  ئۇنى كۆرەش،مېھنەت  دەيدۇ،
           تۆھپىكار « ۋىل» قىپ ئۆتەر سۈرئەت دەيدۇ.
            نادانلار ئۇنى ئويۇن،راھەت  دەيدۇ،
            قاتىللار قان ئىچىشكە  پۇرسەت دەيدۇ.

            ئۆمۈرگە كېلەر ئالقىش،شان-شەرەپمۇ،
            ياكى ئار-نۇمۇس،ئىزا-ئاھانەتمۇ.
            كېلەر ھەم بەخت،مېھىر-مۇھەبەتمۇ،
            ۋە ياكى تەنە،قاغىش،زور نەپرەتمۇ.

             ئاقىللار سېتىۋالسا  دانالىقنى،
             ئېسىللىق.ئۇلۇغلۇغ،چىن كاتتىلىقنى.
             نادانلار سېتىۋالار  كالۋالىقنى،
             پېقىرلىق،خارۇ-پەسلىك، چاكىنىلىقنى.

             ئۆمۈرنى قانداق خەجلەش ئۆز  مەيلىڭدۇر،
             ئادەملىك يا  ھايۋانلىق  ئۆز پەيلىڭدۇر.
              گۈل ياكى تىكەن تېرىش ئۆز ئەجرىڭدۇر.
              ھەممىنىڭ  سەۋەپكاررى  ئۆز  ئەقلىڭدۇر.
                     (   5   )
              ئۇلۇغلار  ۋاز كېچىدۇ  ئۆز  كۆمۈچىدىن،
              ھالقىيدۇ يۈكسەك  ئەقىل-ئاڭ  كۆكىدىن.
              بۇ دۇنيا،ئۇ  دۇنيالىق  جەنئىتىنى،
              ئىزدەيدۇ   تۆھپىسىدىن،ئەمگىگىدىن.

              قەدىرلەپ پارچە  پۇلنى-سىكىنۇتنى،
              كۆرىدۇ  پارلاق ئەتە  كەڭ ئۇپۇقنى.
              مەڭگۈلۈك تىرىكلىككە قىلار  مەبلەغ،
             زەردىنمۇ  قىممەت بولغان ھەر مىنۇتنى.

              ئۇلار  يوق  ھالاۋەتتە، سەيلىلەردە،
              چىرىشنىڭ ھۇلى بولغان بەزمىلەردە.
              ئۆتىدۇ  ئۇلار  ئىشچان  ھەرە كەبى،
              خەۋپ-خەتەر،جاپا،مۈشكۈل،جەۋىرلەردە.

               ئېسىللىق  شوتىسىدىن  ئۆتەر  ئۇلار،
               قۇياش-زور تەڭرىگە قول بېرەر ئۇلار.
               ئەۋلادقا  تاڭنى بېرىپ،يازنى بېرىپ،
                تاماسىز ۋە مىننەتسىز  كېتەر  ئۇلار.

              ئۆلمەيدۇ ئۆز  ئەجرىدە گۈل ياراتقان،
              ئۆلمەيدۇ  تۆھپىسىدە  نۇر  ياراتقان.
               تاپلارنىڭ قەبرىگاھى يۈرىكىدۇر،
               ئۆلمەيدۇ بارچە دىلغا  نۇر تاراتقان.
               .............
              ئادەمگە ئۆمۈر گويا  بىر ئەڭگۈشتەر،
              خەجلىنىپ  تۈگەر لىكىن شۇ ئەڭگۈشتەر.
              تۈگەشتە ئەمەس ئۇنىڭ خاسىيىتى،
              نۇر بەرگەن ئادەم مەڭگۈ تىرىك ئۆتەر.

بۇ يازمىنى ئاخىرىدا   ئەزىز ھېيت كۈن تەھرىرلىگەن. ۋاقتى  2012-4-21 15:51  

              گۈزەلسەن  ئانا  يۇرتۇم
                ( ناخشا تېكىستى)

                  ئەزىز ھېيت كۈن

              گۈزەلسەن  ئانا  يۇرتۇم،
              نۇر بەردى ساڭا  دەۋران.
              ئىناقلىق  كۈيى  ياڭرار،
              دىللاردا  ئۇلۇغ  ئارمان.

             كەلگۈسۈڭ سۈزۈك  تاڭدەك،
             تارىخىڭ  ئېسىل ،پارلاق.
             ئەجدادىم  سېنى  سۆيگەچ،
             ياشنىدى  ئەزىز تۇپراق.

             قىلايمەن  ساڭا تازىم،
             جان  ئانام بولۇپ كەلدىڭ.
             سەن مەڭگۈ  تاۋاپگاھىم،
             روھىمغا  غورۇر  بەردىڭ.

             بۇرچىمىز  سېنى سۆيمەك،
              قىلىمىز  سېنى جەننەت .
             يۈكسىلىپ كامال تاپقىن،
             يار بولسۇن  ساڭا قۇدرەت.

                      مەنزىل

                     ئەزىز ھېيت كۈن

           ئالەم  ئاتلىق  بۇ چەكسىز ئۆيدە،
           ئۆزىمىزنى  سېزىمىز   ئەركىن.
           بەندىلىكنى  ئەسكە  ئالغاندا،
           نىمىنىدۇ   كۈتىمىز   غەمكىن.

          كۈتۈش گۈزەل، كۈتۈش  ئازاپلىق،
          قۇچاق  ئېچىپ  تۇرغاندەك  گۈللەر.
          ئۈلگۈرمەيمىز بىر  تىنىشقىمۇ،
          ئارمان بىلەن كۈتكەن  شۇ مەنزىل،
           بوپ چىققاندا  ئاخىرى  قەبرە.

  ئەلگە  ساۋاق  پارىخور
           ( ساتىرا)
    ئەزىز ھېيت كۈن

  ئىچى قۇرۇت  ئالمىدەك،
  چىرىپ  كەتكەن پارىخور.
  كۆڭلى ،يامان  يارىدەك
  بىخسىپ كەتكەن  پارىخور.
   كۆڭلى قارا  پارىخور.
  ئەلگە  بالا  پارىخور.
خەلق  بەرگەن  ھوقۇقنى،
قالقان  قىلغان  پارىخور.
تويۇپ  ئۆتمەس نەپسىنى
ئوكيان  قىلغان  پارىخور.
پارىخوردا  كۆپ  گناھ،
ئۇنىڭ  نەپسى  ئەجدىھا.

ئەل ئالدىدا  قىل  ئالماي،
پاك  كۆرۈنگەن  پارىخور.
تۆگىنى يەپ  دالدىدا
سىڭدۈرۋەتكەن  پارىخور.
رەڭۋاز پىرى  پارىخور.
زەھەر دىلى پارىخور.
  مال-دۇنيانى  دەم  تارتقان،
  ئاچ  لەھەڭدۇر  پارىخور.
  خىيانەتنىڭ  مەنزىلى-
  بىكەت –دەڭدۇر  پارىخور.
  ئەيىپىنى  ياپالماس.
  كۆزدىن يىراق بولالماس.

  قەلەم قاشنىڭ  بو قۇلى،
  ئۆمۈلىگەن  پارىخور.
  بولغان  چاغدا  شەرمەندە،
  ئۆلەلمىگەن  پارىخور.
  شەھۋەتپەرەس  پارىخور.
  مەنپەتپەرەس  پارىخور.

   ئادەم  سىياق  يالماۋۇز،
   سۈربەتلىكتۇر  پارىخور.
   ۋابا كەبى خەتەرلىك،
   بىر ئاپەتتۇر  پارىخور.
  پارىخورلۇق  چوڭ  كېسەل.
  ئورنى ئۇنىڭ دەل  ئەجەل.

ئۇلۇغ  قانۇن  ئالدىدا
يەرگە  باققان  پارىخور.
پۈتكۈل خەلق ئالەمدىن
قارغىش  ئالغان  پارىخور.
چوڭ ئەيىپكار  پارىخور.
چوڭ گۇناھكار پارىخور.

  چىن  ئادەملىك  ھۆرمەتتىن
  جۇدا  بولغان  پارىخور.
  پەسكەشلەرچە  ئۆلۈشكە،
  تەشنا  بولغان  پارىخور.
  ئەلگە  ساۋاق پارىخور.
  ئەتىگە ساۋاق پارىخور.


بۇ يازمىنى ئاخىرىدا   ئەزىز ھېيت كۈن تەھرىرلىگەن. ۋاقتى  2012-4-21 16:05  

        سەنئەت  ئۆمەك  قوشىغى

           ئەزىز ھېيت كۈن

         ئارزۇ  پۈككەچ  يۈرەككە،
         رىشتىمىز چىڭ  ئومەككە.
         يېتىش  ئۈچۈن  تىلەككە،
         كۈچنى يىغدۇق بىلەككە.

         ياڭراپ تۇرار  سازىمىز.
         جاراڭلار  ئاۋازىمىز.
         بۇلبۇل  كېلىپ قونىدۇ
         راۋاپ،تەمبۇر  غېجەككە.

         ئوينىشىمىز  بېلىقتەك.
        سەكرىشىمىز  كىيىكتەك
        ئەجەپ چاققان  ئوينايمىز
        چۈشسەك  ئۇسۇل ھەركەتكە.

        ئومەكتە  كۆپ  ياش باللا
        ھەممىسىلا  شاش  باللا
        قىزىتىپلا قويىدۇ
        بارسا  بەزمە-مەشرەپكە.

        خوشال  قىلار  مېھماننى
        كۆرۈرمەن  ھەر  ئىنساننى.
        نازغىپ تۇرغان  ئۇسۇلچى
        قولنى  قويسا  كۆكرەككە.

       كۈلكە چىققان  بۇلاق بىز.
      دائىم  ئىجىل- ئىناق  بىز.
      ئۆملۈك  نۇرى،  ئۈمىدى
       ئورناپ  كەتكەچ  يۈرەككە.

        بىزدە ئادىل  رىقابەت،
        تولۇپ  تاشار جاسارەت.
       ئىلگىرلەيمىز  بىرلىكتە
       ئورۇن  يوقتۇر  ھەسەتكە.

        بىلىنمەيدۇ  جاپامۇ،
        مەنىلىكتۇر  يىللارمۇ.
        بولغاچ  بىزلەر  مۇپتىلا
        سەنئەت  ئىشقى كۆيەككە.

        بايلىغىمىز  سەنئەتتۇر.
        كەسىپ بىزگە قىممەتتۇر.
      ئالقىش  ئالى  مۇكاپات
      چۈمىلىمىز  لەززەتكە.

       خەلقىمىزنىڭ  تىلىنى،
       سۈزۈك،ئاپپئاق دىلىنى
       كۆرسىتىمىز  مەيداندا
       ئايلاندۇرۇپ  سەنئەتكە.

        خەلق خوشال ،خىرامان.
        تۇرمۇشىمۇ   پاراۋان.
        كۈي  قاتىمىز  مەڭگۈلۈك،
        ھۆر ۋەتەنگە-جەننەتكە.

        پارتىيمىزنىڭ  نۇرىنى،
        سىياسەتنىڭ  روھىنى.
        يەتكۈزىمىز ھەر ۋاقات،
        ئەللىك  ئالتە  مىللەتكە.


        تىرىشىمىز  كۈنسىرى،
        ئىلگىرلەيمىز  يىلسىرى.


       ئېسىل  سەنئەت  يارىتىپ،
       ئېرىشىمىز  شەرەپكە.

       خەلق  كۈلسە، كۈلىمىز.
       ئەل  ئوتىدا  كۆيىمىز.
       ئاددى  ياشاپ ھاياتتا،
       بېرىلمەيمىز  راھەتكە.

       ئۇلۇغۋاردۇر  روھىمىز.
       تەكشى تارار نۇرىمىز.
       كۈلكە، ئۈمىد بېرىمىز،
       خەلق  قالسا ھەسرەتكە.

      سەنئەت  ئاتلىق  گۆھەرنى.
      ئېسىل  بايلىق – جەۋھەرنى.
      قالدۇرىمىز مىراس  قىپ،
      خەلقىمىزگە، دۆلەتكە.

      داغدام  يولدا  ماڭىمىز.
      دادىل  قەدەم  ئالىمىز.

  كۆتىرىمىز  قىزىل  تۇغ،
      ئېغىپ كەتمەي تۈتەككە.

      قەدىرلەيمىز  بىرلىكنى.
      ئىتپاقلىقنى ،ئۆملۈكنى.
      توغىرلىقنى  كۆزلەيمىز،
      زەربە  بېرىپ  ئۆسەككە.

      نىيىتىمىز  خالىستۇر.
      ئىرادىمىز  قالتىستۇر.
      يارىتىمىز  زور  ئۇتۇق،
      كېلىپ تاغدەك غەيرەتكە.

      قەلبىمىز  كۈي-قوشاقتۇر.
      مەڭگۈ ئاقار  بۇلاقتۇر.
      گۈزەل مەزمۇن  قوشىمىز،
      تارىختىكى  ھەر  بەتكە.

      خەلق  بىزنى  بىلىدۇ،
      مەمنۇن بولۇپ  كۈلىدۇ.
      تۆھپىمىز ھەم  ئەجرىمىز
      ئۇنتۇلمايدۇ  ئەبەدكە.

            چۈمۈلە ئادەم

               ئەزىز ھېيت كۈن

               
         ئىشچانلىقتا  تىنىم  تاپمايدۇ.
          كېچىلىرى ھەرگىز  ياتمايدۇ.
          ئۆزى ئۈچۈن بايلىق توپلايدۇ.
          نەپسى تويسا  كۆزى تويمايدۇ.
          شۇنداق مەخلۇق چۈمۈلە ئادەم..

          چوڭ دەرەختۇر بۇ كەڭ جەمىيەت.
          چۈمۈلە ئادەم بىر خىل ھاشارەت.
          ئىشچانلىغى نەپسىچۇن پەقەت.
          ئەلگە  بەرمەس قىلچىلىك مەنپەت.
          شۇنداق مەخلۇق چۈمۈلە  ئادەم.

          ئىشچانلىغى پەقەت  ئۆزىگە.
          ئەلنىڭ غېمى كىرمەس كۆڭلىگە.
          كۆرۈنمەيدۇ ھېچكىم كۆزىگە.
          شۇ خۇي بىلەن كېتەر گۆرىگ.
          شۇنداق مەخلۇق چۈمۈلە ئادەم..

          نەپسانىيلىق-چۈمۈلە روھى.
          خەلق ئۈچۈن يوق قىلچە رولى.
          چۈمۈلە ئادەم نەپسىنىڭ قۇلى.
          كولىنىدۇ  بايلىقنىڭ  ھۇلى.
          شۇنداق مەخلۇق چۈمۈلە  ئادەم.

         توپلاش-يىغىش روشەن بايراقتۇر.
         يەپمۇ يەنە ۋىجىك،ئاۋاقتۇر.
         شۇمتەك بويى قۇم-قۇم تۇپراقتۇر.
         ئوغلان ئۈچۈن ئۇلار ساۋاقتۇر.
         شۇنداق مەخلۇق چۈمۈلە  ئادەم.

         ئۇلاردىن ئۇلۇغ ھەرىنىڭ پوقى.
         كېلەر ئۇندىن ھەسەل پۇرىقى.
         ھەسەل بولار ھەممە  ئوزۇقى.
         تالىشىشتا  قالمايدۇ  يۇقى.
         شۇنداق مەخلۇق چۈمۈلە ئادەم.

         شەرەپ ئەمەس ئىشچان بولسىلا،
         غەلبە ئەمەس قىر-دۆڭ ئاشسىلا.
         تىرىك ئەمەس يۈگرۈپ يۈرسىلا.
         تاپتۇر ئەلگە نېپى بولمىسا.
         شۇنداق مەخلۇق ئادەم  چۈمۈلە.

كۈڭۈللۈك ياشاي دىسەڭ

    ئەزىز ھېيت كۈن

مىڭ كىشى قىلسا يامانلىق ساڭا پاك-پاكىز ئۇنۇت.
ۋەلىكىن بىركىشى قىلسا ياخشىلىق چىڭ ئەستە تۇت.
مىڭ كىشىگە مىڭچە تاغ بەرسەڭ شۇان تولۇق ئۇنۇت.
ئەمما بىر كىشىگە سەندىن يەتسە زىيان ئەستە تۇت.
دەسىمە چۈمىلىگىمۇ چۈشلىرىڭ شىرىن بولۇر.
پاك نىيەت،ھەققانى بولساڭ ئىشلىرىڭ ئېقىن بولۇر.
چىن ئادەم بول ئەڭ ئاۋال، بۇ ھەممىدىن ئۇلۇغ سۈپەت.
ئادىمىيلىك بابىدا خىسلەت يارات،تىرىش قەۋەت.
ساپلىغىڭدىن سېنى ياخشىلار ئالار ئەسكە ھامان.
پاك روھىڭ ياشىغۇسى ئۆتسىمۇ گەر مىڭلاپ زامان.

              گۈللەر بىلەن سۆزلىشىش

                 ئەزىز ھېيت كۈن
           
           قۇياش بىلەن تەڭ كۈلگەن سەھەردە
           يولۇقتۇم كۈلۈپ تۇرغان گۈللەرگە.
           ھېچ يۇمۇلمايتى گۈللەر لەۋلىرى
           يارالغاندەك راست-چىن سۆيۈلەرگە.

           كۈلگەن گۈللەرگە مەن كۈلۈپ باقتىم
           تەبەسۇمدا راست قانماي بېقىشتۇق.
           ساپ كۈلكىمىزنىڭ سۆيۈشكىنىنى
            كۆڭلىمىزدە بىز تەبى سېزىشتۇق.

            شۇ بېقىشقانچە تۇرۇپ كەتتۇق جىم
            بېقىشقىنىدەك يەر بىلەن ئاسمان.
             گۈزەل تەبەسۈم-ئەڭ تەبى،ساپ تىل
             چوڭقۇرلىغىغا تەڭ ئەمەس ئوكيان.
           
              سەزگۈدىن كەلگەن چاغدا ئېسىمگە
               كۆزۈمگە زىلۋا قىزلار كۆرۈندى.
               باققىنىمدا گۈل بويلۇق قىزلارغا،
              گۈللەر رەڭگىگە  قىزلار مۆكۈندى.

        ھۆپۈپنىڭ  مەسلىھەتى
                ( مەسەل)

           ئەزىز ھېيت كۈن


-بۇلبۇل قانداق؟-دەپ سورىدى توز،
-قائىدىنى  بىلمەس  ئۇ شۇمتەك.
يوشۇرالماي  كېكەچلىكىنى
غادىيۋالار ، قاپىغى  مۇشتەك.
مېنى كۆرۈپ  دىماق قاققىدۇ،
تۇرۇپ ئەسلى  ئۆزى بىر  سىيگەك.
ئۇنىڭ  ئېيتقان  كۈي-ناخشىسىنى
ياراتمايدۇ  ھەتتاكى  ئېشەك.
سىزنى « گۈزەل شاھ» دىگەنلەرنى
دىدى قورقماي « يالاقچى پىستەك!»
-ھىم!- دىرىلدەپ جالاقلىدى توز،
-يەنە نىمە دىدى؟-ئېيت  تىزرەك!
- سىزنى دىدى: « گۈزەل بولسىمۇ
  كاساپەتنىڭ  بويى بەك  پەتەك! »
ئۇ شۇنداق دەپ  بىلجىرلىغاندا
سوغا قىلدىم  بىر قانچە  تەستەك.

- قاغىنى  دەپ  باققىن- دىدى  توز،
   ۋۇجىدىغا  ئولىشىپ   تىترەك.
-ياخشىلىقتا  ئۇنى بىر  دىمەڭ،
   قەلبى گۈزەل، سۆزلىرى قەندەك.
   كۈيلىگەندە  سىزنى بېرىلىپ،
  كۆرىنىدۇ  سەھنىدە  گۈلدەك.
  ناخشىسىغا جۆر بولار  دائىم،
  تورغاي ،كاككۇك،قۇشقاچ ۋە پاختەك.
  ھەسسەت قىلىپ ئۇنىڭغا بۇلبۇل،
  بوپ قاپتىمىش ئاڭلىسام  بەزگەك.

-ئۆزۈڭ قانداق؟ ئېيتقىن تارتىنماي،
ئەمەس سېنىڭ  نىيىتىڭ  ئىلمەك.
ئوردا ئۈچۈن  قوشقان  تۆھپەڭگە،
بېرەي  دىدىم سۇناي  ۋە غېجەك.
ئۆلسۇن سېنى « سېسىق » دىگەنلەر،
خۇشبۇيلۇقسەن  ئىپار  كىيىكتەك.
سادىقلىقتا  تونۇت  ئۆزۈڭنى،
ئاخىرغىچە  مەن  ساڭا  تىيەك.

-توغرا  دەيسىز  بۇرچۇمدۇر  مېنىڭ،         
  سىز ئۈچۈنلا ياشىماق، ئۆلمەك.
« غالچا» دەپتۇ  مېنى  كۆرەلمەي،
پەگادىكى بىر  قانچە تەنتەك.
دەۋرىڭىزنى  كۈيلەيمەن  ئەبەت،
تۆھمەتلەرگە   پەرۋايىم  پەلەك!
بىر سىزگىلا  پىدا  قىلىمەن،
قانداق چاغدا جان  بولسا كېرەك!
                          
-راست ئېيتىڭ  قەلب سۆزۈڭنى،
ماڭا سادىق  سەندىكى  يۈرەك.
مەسلەھەت بەر  قاغا،بۇلبۇلنى
قاي ئورۇنغا  قويسام ئەۋزەلرەك؟
-بولسام  ئەگەر  ئوڭ  قانىتىڭىز،
قاغا  سولدا  يەنە بىر  تىيەك.
چۈنكى قاغا  خىزىردەك  ئاق دىل،
تەڭ ياشىدۇق  ئوينىساق،كۈلسەك.
سىزنى  قاغا  بىلەن  ئىككىمىز
ئالەمدە  ئەڭ  كۆرىمىز  يۈكسەك.
  كاسكا  بۇلبۇل  كىرسە  قەپەزگە،
  ئارزۇيىمىز  ئاچاتى  چېچەك.
  شۇم  ئېغىزلار  قالسا  ئازاپتا،
  كامال  تاپار  ھۆسنىڭىز  كۈندەك.

-دانا  پىكىر  قىلدىڭ  ئەجەپمۇ،
   قاغا  كەلگەي  تۇتماستا ئەسنەك.
  ئىشنى  پۈتكۈز  بېشىڭدا  مېڭىپ،
  تۇرىۋەرمەي  ئالدىمدا  بۇتتەك !
-خوپ شاھىم- دەپ شوخشىدى ھۆپۈپ،
  ئىگىلگىنىچە   ئۇستىخىنى  يوقتەك.
  خوشال بولۇپ ئېيتتى ئۆزىگە،
  « ئېتەك ياقا، ياقىلار  ئېتەك!»

              قەدىناسلارغا

             ئەزىز ھېيت كۈن

         قاردەك  ئاق ۋە گۈزەل ،قۇتلۇق بىر سەھەر،
         شەپەققە  لەۋ ياققان  ئۇپۇق   سىزىقى.
         تىلەيمەن  سىلەرگە  خەيىرلىك  سەپەر،
         ئارماننى  سەگىتسۇن  سۈبھى  تىنىقى.

         شىجائەت دىللاردا  ئۆركەش ياسىدى،
         ئۇلىدۇق بىز يەنە تۈنلەرنى  تاڭغا.
         دوقۇردۇق،ھالقىدۇق يول تۈز بولمىدى،
         مۈشكۈلنى داجىتىپ چامدىدۇق ئالغا.

         دەرياغا پارالىل  ئاقتى ھاياتلىق،
         قالدۇردۇق  شانلىق  ئىز  غەيرەتتىن تالماي.
         تاغلار ۋە ئورمانلار ھۆسنىدە  شادلىق،
         قۇش كۆكنى سۆيىدۇ پەرۋازدىن قايتماي.

         كۆڭۈلدەك بەك كەڭدۇر بىز كەزگەن دالا،
         چۈش كەبى ئۇزۇندۇر  ئىلانسىمان يول.
         قانچىلاپ يىقىلىش يۈتتۈرمەس ناۋا
         قوندۇردى تاشقا ئىز بىگىزسىمان قول.


        زىمىنغا ھەيرانلىق  ھەسەن ۋە ھۈسەن،
        بولسۇنكى سىلەردە شۇنداق بىر  پارلاش.
        قاي دىللار پۇچۇلدى؟ قاي دىللار خۇرسەن ؟
       تۇيغۇغا سىڭگەندۇر  ئاچچىق-شورلۇق ياش.

      سالغۇم بار  سىلەرگە  مەڭگۈ  پايانداز،
      رازىمەن يۆلەشتە  بېلىم بولسا   چىم.
      تۈلكىدىن ئورىغا  چۈشمىگەنلەر  ئاز،
      غەيۋەتتىن راست كوماك بولماي قالغان كىم؟

      تىلەيمەن سىلەرگە  خەيىرلىك  سەپەر،
      يولۇڭلار  پارلىسۇن  يارقىن  نۇرسىمان.
      مەنزىلگە  يۆگەلسۇن  ئارزۇلار  سەھەر،
      قۇياشنى  قۇچاقلاپ  سۆيگەن  ھۆرسىمان.

ئۆلۈش زۈرۈر ئۆلۈش پەيتىدە

    ئەزىز ھېيت كۈن


   ياشىمىغان لوقمانمۇ مىڭ يىل،
     شۇم ئەجەلنى توسالماس ئەقىل.
     مەنىسىز ئۇزۇن ئۆمۈر كۆرۈشتىن
     مەنىلىك قىسقا ياشاش ئەلا،بىل.

     ھەركىم بىلسە ئۆزى قەدرىنى،
     قىممىتى بار يۈك بولمىغىچە.
     نىمجان بولۇپ جان تارتىشقاندا،
     دۇنياغا ھەركىم بولۇر ئارتۇقچە.

     قېرى-ياش دەپ ئايرىماس ئۆلۈم،
     ئەلەكموللا دىمەي ئىلاج يوق.
     بىر ئۆلۈم بار ھەركىم بېشىدا
     شۇڭا زىيادە قايغۇرمىغۇلۇق.

      مەنىسى كەڭ، چوڭقۇر ياشاشنىڭ،
      ياشاش زۈرۈر  ياشاش پەيتىدە.
      ئۆلۈم ياشاشتا توختاشقا پاسىل،
      ئۆلۈش زۈرۈر ئۆلۈش پەيتىدە.

                      ياز   ئاخشىمى

                     ئەزىز ھېيت كۈن


           كىممۇ  چىقماس  كەچقۇرۇن  سالقىندا  ھوزۇر  سۈرگىلى ؟
           ساپ ھاۋالىق،كەڭ- كۇشادە  رەستىلەرنى  كۆرگىلى.
           ئۆتسە دەل- دەرەخنى  شىۋىرلاتقۇزۇپ  غۇر-غۇر شامال،
           تۈگۈلۈپ تىنجىق-دىمىق ھەرياققا  قاچار  مۆككىلى.
           ساپ ھاۋانىڭ ھوزۇرىغا  كەچتە  كەلسۇن نىمە تەڭ؟
           زەپ بەلەنتى ! بولسا مۇمكىن ھەممىنى  سۈمۈرگىلى.
           بارچە دىل ھازىرقىدەك  بولغان ئەمەس چەكسىز خوشال،
           چىقتى ئۆيدىن ھەر كىشى راھەت- ھوزۇرغا  چۆمگىلى.
           ھەر كۆڭۈلنىڭ جەننىتىدۇر  ئۇز،مەيىن ،دىلبەر كېچە،
           مېڭىشار  شاد قىز-يىگىتلەر  سەيلى قىلىپ  يۈرگىلى.
           كىشىلەر سالقىن ئورۇن  بىلىپ دەرەخلەر  ئاستىنى
           توپلىشار  ھالقاسىمان سۆھبەت سورۇنى تۈزگىلى.
           تەلپۈنۈپ ۋىسالغا كۆپ،تاقىتى تاق بولغان سەنەم،
           ئالدىرار  تۈن قۇچاقىغا ئاشىغىنى كۈتكىلى.
           كۆرۈنىدۇ جام-قەدەھتە مەي ئەمەس سۈزۈك كۆڭۈل،
           سوزۇلار لەۋلەر شۇ يار-سۈزۈك كۆڭۈلنى سۆيگىلى.
           ئاق تاۋاق گويا تۇلۇن ئاي لەيلىگەن كۆك قەھرىدە،
           شاد قەلب قىلار ھەۋەس ئاينى سامادىن  ئۈزگىلى.
           كېچە  راھىتىگە تەشنا كۆڭۈللەرگە چىن بولغاي نېسىپ
           تەبئەتنىڭ بەھرىدىن ھوزۇرلىنىپ خوش ئۆتكىلى.