ئۇيغۇر نامىنى قوللىنىشنىڭ باش ئاخىرى

13-ئەسىردە ئامىرىكىغا كۆچكەن ئۇيغۇرلار

گەرچە بۇ ئۇرۇش ئىككىچى دۇنيا ئۇرۇشىنىڭ باشلانمىسىدىكى پۈتۈن ياۋرۇپانى ھەتتا دۇنيانى تىتىرەتكەن دەھشەتلىك ئۇرۇشلارنىڭ بىرى بولسىمۇ ئەمما جۇڭگودا نەشىر قىلىنغان دۇنيا تارىخىغا مۇناسىۋەتلىك تارىخى كىتاپلارغا ۋە دەرىسلىك كىتاپلارغا بۇ ئۇرۇش ھەققىدە ھېچقانداق ئۇچۇر كىرگۈزىلمىگەن. بولۇپمۇ ئۇيغۇرلار ئۈچۈن فىنلاندىيە قىشلىق ئۇرۇشى تېخىمۇ ناتۇنۇش. مەيلى ئۇيغۇر ئوتتۇرا -باشلانغۇچ مەكتەپلەرنىڭ دۇنيا تارىخى كىتاپلىرىدا بولسۇن، مەيلى ئالى مەكتەپ ئۇقۇغۇچىلىرىنىڭ دۇنيا تارىخى كىتاپلىرىدا بولسۇن ياكى ئۇيغۇرچە نەشىر قىلىنغان دۇنيا تارىخىغا مۇناسىۋەتلىك كىتاپلاردا بولسۇن بۇ ئۇرۇشقا مۇناسىۋەتلىك ئۇچۇرلارنى تاپقىلى بولمايدۇ.بۇنىڭ سەۋەبى نىمە؟ بۇ ھازىرغىچە ئۇيغۇر زىيالىيلىرىنىڭ ئويلۇنىشىغا تىگىشلىك نازۇك مەسىلىلەرنىڭ بىرى بولۇپ كەلمەكتە

بۆرە ئەپسانىسى
                             يامادا نوبۇئو (ياپۇنىيە)

      ...

تۇنيۇقۇق مەڭگۈ تېشى
تېكست تەرجىمىسى :
1)بىلگە*تۇنيۇقۇق مەن ئوزۈم تابغاچ *ئېلىدە ئوستۈم .(ئۇ زامانلاردا)تۈرك خەلقى تابغاچقا قارايتتى .
2)تۈرك خەلقىنىڭ خانى بولمىغانلىقى ئۈچۈن تابغاچتىن ئايرىلدى ۋە (ئوزلىرىگە)خان تىكلىدى .(كېيىن)خاقانىنى تاشلاپ يەن...

.بايانچۇر قاغان مەڭگۈ تېشىنىڭ تەرجىمىسى
شىمالىي تەرىپى
1. تەڭرىدىن بولغان ئەلئەتمىش بىلگە قاغان ... تۆلىس ...
2 . ئۆتۈكەن ئەتراپى ئېلى ئىككىسىنىڭ ئوتتۇرىسىدا ئولتۇرىدىكەن . سۈيى سېلىنگادەرياسى ئىكەن . ئۇ يەردە قالغان خەلق ...
3 . ئون ئۇيغۇر ۋە...

 بىلگە قاغان قۇتلۇق قاغاننىڭ ئوغلى . ئۇ تاغىسى ئۆلتۈرۈلگەندىن كېيىن 716 - يىلىدىن 734 - يىلىغىچە تەختتە ئولتۇرغان . بىلگە خاقان تەختكە چىقىپلا دانىشمەن مەسلىھەتچىسى تۇنيۇقۇق بىلەن ئىنىسى كۆل تېكىننىڭ ياردىمى ئاستىدا تۈركىي خەلقىگەنۇرغۇن ياخش...

(20)ئۇ ئەسلىدە بارسبەگ ئىدى . شۇنداق قىلىپ ئۇنىڭغا خاقان دېگەن نامنى بەردۇقھەمدە مەلىكە سىڭلىسىنى ئۇنىڭغا ياتلىق قىلدۇق ؛ ئۆزى خاتالاشتى . خاقانى ئۆلدى . خەلقى دىدەك ۋە قۇلغا ئايلاندى . كوپلىگەن يەر - سۈيى زىمىنسىز قالمىسۇن ئۈچۈن ئازسانلىق قىرغىز ...

    ئامىرىكىلىق تارىخشۇناس سىتىۋېن ئامبورسنىڭ <>دىگەن ئەسرىرىدە تەسۋېرلىنىشىچە تۇنجى
نورماندىدا قۇرۇقلۇققا چىققان ئىتپاقداش ئارمىيە تەرىپىدىن ئەسىر ئېلىنىغان 2ئەسكەر كورىيان (چاۋشىەن)مىللىتىدىن بولغان گېرمانىيە ئ...

بۇ يىل 2-دۇنيا ئۇرۇشىدا ئىتپاقداش ئار مىيىسىنىڭ نورماندىيەدىن قۇرۇقلۇققا چىققىنىغا 65يىل تولدى.نورماندىيەدىن قۇرۇقلۇققا چىقىش ئۇرۇشىغا قاتناشقان كونا ئەسكەرلەرنىڭ ئاخبارات ۋاستىلىرىنىڭ زىيارىتىنى قۇبۇل قىلغاندا،ئەينى چاغدا ساھىلدا  ئىتتپاقداش ئارمىيە بىلەن تىركەشكەن تۇنجى تۈركۈم گېرمانىيە ئارمىيىسىنىڭ شەرقلىق ئەسكەرلەر ئىكەنلىكىدىن ھەيران قېلىشقانلىقىنى ئەسلەشتى

ﺋﯘﻳﻐﯘﺭ ﻣﯘﻗﺎﻣﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺗﯜﭘﺘﯩﻦ ﺑﯩﺮ - ﺑﯩﺮﯨﮕﻪ ﺯﺍﺩﯨﻼ ﺋﻮﺧﺸﯩﻤﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﻣﯩﻠﻮﺩﯨﻴﯩﺴﻰ ، ﻣﯘﺯﯨﻜﯩﻠﯩﻖ ﻗﯘﺭﯗﻟﻤﯩﺴﻰ ، ﺋﯚﺯﮔﯩﭽﻪ ﻛﯜﻱ ﺷﻪﻛﻠﻰ ، ﺋﺎﻫﺎﯓ ﺷﯩﯟﯨﺴﯩﻨﯩﯔ ﺋﺎﻻﻫﯩﺪﯨﻠﯩﻜﻰ ﯞﻩ ﺋﺎﯞﺍﺯ ﺗﯩﺰﯨﺴﯩﺪﯨﻦ ﻗﺎﺭﯨﻐﺎﻧﺪﺍ ، ﺋﯘﻧﻰ ﭼﻮﯓ ﺑﻪﺵ ﺗﯜﺭﮔﻪ ﺑﯚﻟﯜﺵ ﻣﯘﯞﺍﭘﯩﻖ :
ﺑﯩﺮﯨﻨﭽﻰ ﺗﯜﺭﻯ : ﺋﯘﻳﻐﯘﺭ ﺧﻪﻟﻖ ﻛﯩﻼﺳﺴﯩﻚ ﻣﯘﺯﯨﻜﺎ ﻗﺎﻣﯘﺳﻰ -- ﺋﻮﻥ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﻣﯘﻗﺎﻡ
ﺋﯩﻜﻜﯩﻨﭽﻰ ﺗﯜﺭﻯ : ﺋﺎﻻﻫﯩﺪﻩ ﺗﯜﺳﻜﻪ ﺋﯩﮕﻪ ﻳﻪﺭﻟﯩﻚ ﻣﯘﻗﺎﻡ -- ﻗﯘﻣﯘﻝ ﻣﻪﺷﺮﻩﭖ ﻣﯘﻗﺎﻣﻰ
ﺋﯜﭼﯩﻨﭽﻰ ﺗﯜﺭﻯ : ﺋﺎﻻﻫﯩﺪﻩ ﺗﯜﺳﻜﻪ ﺋﯩﮕﻪ ﻳﻪﺭﻟﯩﻚ ﻣﯘﻗﺎﻡ -- ﺩﻭﻻﻥ ﻣﻪﺷﺮﻩﭖ ﻣﯘﻗﺎﻣﻰ
ﺗﯚﺗﯩﻨﭽﻰ ﺗﯜﺭﻯ : ﺋﺎﻻﻫﯩﺪﻩ ﺗﯜﺳﻜﻪ ﺋﯩﮕﻪ ﻳﻪﺭﻟﯩﻚ ﻣﯘﻗﺎﻡ -- ﺗﯘﺭﭘﺎﻥ ﻣﻪﺷﺮﻩﭖ ﻣﯘﻗﺎﻣﻰ
ﺑﻪﺷﯩﻨﭽﻰ ﺗﯜﺭﻯ : ﺋﺎﻻﻫﯩﺪﻩ ﺗﯜﺳﻜﻪ ﺋﯩﮕﻪ ﻳﻪﺭﻟﯩﻚ ﻣﯘﻗﺎﻡ -- ﻛﯘﭼﺎ ﭼﻮﯓ ﻧﻪﻏﻤﯩﻠﯩﺮﻯ
ﺗﯚﯞﻩﻧﺪﻩ ﺑﯩﺰ ﺋﻮﻥ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﻣﯘﻗﺎﻡ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﻮﻧﯘﺷﯘﭖ ﭼﯩﻘﺎﻳﻠﻰ :

 

چاۋشەن ئۇرۇشىنىڭ ھەقىقى ئەھۋالى
     1950-يىلى6-ئاينىڭ 25-كۈنى سەھەردە چاۋشەن رەھبىرى  كىم ئېرسىن كورىيە(جەنۇبى چاۋشەن)گە تۇيۇقسىز ھۇجۇم قىلدى.بىرنەچچە يۈز مىڭ چاۋشەن ئارمىيىسى نەچچە يۈزلىگەن تانكىنىڭ ھىمايىسىدە 38-پاراللى...

.

سۇگاۋارا جۈن
1. بىر كونا كىتابتىن
ئالدىمدا بىر كونا كىتابنىڭ كۆپەيتىلگەن نۇسخىسى تۇرۇپتۇ. ب سۇمى خرېيوشى ئەپەندىنىڭ "ئوتتۇرا ئاسىيا تۈركىي تىلى _ كاشغەر لەھجەسى" دېگەن ئەسىرى بولۇپ، بۇ ياپونىيەدە كاشغەر شېۋىسى ھەققىدە يېزىلغا...

ئىتالىيىلىك ئاسترونوم گالىلېي ئىنسانىيەتكە يەر شارىنىڭ قۇياشنى مەركەز قىلىپ ئايلىنىدىغانلىقىنى بىلدۈرگەنىدى. ئۇ 1642 – يىلى ۋاپات بولغاندىن كېيىن ئەۋلادلارغا مۇنداق ئىككى سىرنى قالدۇرغان