نىدائىي يانبىلوگى

يانفوندا كۆرۈش

توخنىياز ئىسمائىل نىدائىي

ھەممىمىزگە مەلۇمكى، پاكىستاننىڭ كىنو–تېلېۋىزىيە فىلىملىرى ئىپادىلىگەن مەزمۇنىنىڭ تولىمۇ تەسىرلىكلىكى، ئارتىسلىرىنىڭ يۇقىرى رول ئېلىش ماھارىتى، سەرخىل ناخشا–مۇزىكىلىرى، ئاجايىب تاللانغان دىيالوگ-مونولوگلىرى، كۆرۈنۈشلىرىنىڭ ئۆزگىچىلىكى، فىلىمگە مۇجەسسەملەنگەن مەدەنىيەت–سەنئەت، ئۆرپ–ئادەت، قائىدە–يوسۇن قاتارلىق ئامىللارنىڭ كۆپلۈكى بىلەن بارلىق كىنو مەستانىلىرىنىڭ، جۈملىدىن ئۇيغۇر كۆرۈرمەنلىرىنىڭ ياقتۇرۇپ كۆرۈشىگە سازاۋەردۇر.

ئۇزۇن يىللاردىن بۇيان، پاكىستاننىڭ بىزنىڭ ھاياجان ئىلكىدە ياقتۇرۇپ كۆرۈشىمىزگە نائىل بولۇپ كېلىۋاتقان ‹‹مېھىر–شەپقەت››، ‹‹تاش يۈرەك››، ‹‹ئەينەك››، ‹‹سەھرادىكى ئاشىق–مەشۇقلار››، ‹‹دىل ئازابى›› قاتارلىق فىلىملەر پاكىستان خەلقىنىڭ مەدەنىيەت–سەنئەت، ئۆرپ–ئادەتلىرىنى ئۆزىگە مۇجەسسەملىگەچكە تا ھازىرغىچە بىزنىڭ ياقتۇرۇپ كۆرۈشىمىزگە سازاۋەر بولۇپ كەلمەكتە. مانا مۇشۇنداق بىر قاتار ئۇنتۇلغۇسىز فىلىملەردە ئەر باش پېرسۇناژنىڭ ئوبرازىنى ۋايىغا يەتكۈزۈپ ئورۇنلاپ، بارلىق كىنو مەستانىلىرىنىڭ قەلبىدە ئۆلمەس ئابىدە تىكلىگەن، پاكىستاننىڭ ‹‹ئۆمۈرلۈك تۆھپە›› مۇكاپاتىغا نائىل بولغان داڭلىق ئارتىسى، بىر ئەۋلاد كىنو چولپىنى، فىلىم ئىشلىگۈچى نادىم ئۆزىنىڭ بىر تۈركۈم نادىر كىنو فىلىملىرى بىلەن پاكىستاننىڭ كىنوچىلىق ئىشلىرىغا ئۆچمەس تۆھپە قوشقان گىگانت كىنو چولپىنى ھېسابلىنىدۇ.

نادىم 1941–يىلى تۇغۇلغان بولۇپ، كىچىكىدىنلا ناخشا-مۇزىكىغا ھېرىسمەن چوڭ بولىدۇ. ئۇ 1975–يىلى ئىشلەنگەن ‹‹سەھرادىكى ئاشىق–مەشۇقلار››، 1978–يىلى ئىشلەنگەن ‹‹ھاياتلىق››، 1979–يىلى ئىشلەنگەن ‹‹پاكلىق››، 1982–يىلى ئىشلەنگەن ‹‹تاش يۈرەك››، ‹‹مېھىر–شەپقەت››، ‹‹يېتىم قىزنىڭ مۇھەببىتى›› قاتارلىق بىر تۈركۈم تەسىرلىك فىلىملىرى بىلەن كەڭ ئۇيغۇر كۆرۈرمەنلىرىگە تونۇشلۇق. بۇ فىلىملەر جۇڭگو مىقىياسىدا قويۇلغاندىن كېيىن جۇڭگو كۆرۈرمەنلىرىنىڭ ياقتۇرۇپ كۆرۈشىگە سازاۋەر بولغان. نادىم بۇ فىلىملەردە ئەر باش پېرسۇناژنىڭ ئوبرازىنى ۋايىغا يەتكۈزۈپ يارىتىپ، كەڭ كىنو مەستانىلىرىنىڭ قەلبىدىن ھۆرمەتلىك ئورۇن ئالغان.

نادىم گەرچە داڭلىق كىنو ئارتىسى بولسىمۇ، لېكىن ئۇ كىنوچىلىق ساھەسىگە ساھەسىگە بىر ناخشىچى سالاھىيىتى بىلەن كىرگەن. ئالىي مەكتەپتە ئوقۇۋاتقان مەزگىلدە، ئۇ نۇرغۇن قېتىم ئەينى يىللاردا پاكىستاندا خېلى تەسىرى بار ‹‹ئىسلام كۇلۇبى›› ئۇيۇشتۇرغان ناخشا مۇسابىقىسىگە قاتناشقان (ئەسكەرتىش: ئىسلام كۇلۇبى ئەينى ۋاقىتتىكى سەنئەت جەھەتتە تالانتى بارلارنى بايقاپ چىقىدىغان قىممەتلىك سورۇن بولۇپ، نۇرغۇن كىنو چولپانلىرى، ناخشا چولپانلىرى، فىلىم ئىشلىگۈچىلەر مۇشۇ كۇلۇبتىن بايقىلىپ چىققان). بىر قېتىملىق ناخشا مۇسابىقىسىدە، بارلىق شارائىتلىرى ئىنتايىن ياخشى، داڭلىق ئايال ناخشىچى فىردوۋسىنىڭ ئېتىبارىغا ئېرىشىدۇ. ئۇ، بۇ ئايال ناخشىچىنىڭ ياردىمى بىلەن ئوردو تىلىدىكى فىلىم ‹‹Sehra››نىڭ ئاساسلىق ناخشىسىنى ئېيتىش پۇرسىتىگە ئېرىشىدۇ. ئەپسۇسلىنارلىق شۇكى، نادىم ناخشىسىنى ئېيتقان بۇ فىلىم مەلۇم سەۋەبلەر تۈپەيلىدىن قويۇلمايدۇ. شۇنىڭ بىلەن كىشىلەر ئۇنىڭ مۇڭلۇق ناخشىلىرىدىن بەھر ئالالمايدۇ. نادىممۇ كىنولاردا ناخشا ئېيتىپ نام چىقىرىش پۇرسىتىدىن مەھرۇم قالىدۇ.

بىراق نادىم بۇنىڭدىن قەتئىي ئۈمىدسىزلەنمەي داۋاملىق ناخشا مەشىق قىلىپ، ھەرخىل چوڭ–كىچىك پائالىيەتلەردە ناخشا ئېيتىپ ئۆزىنى داۋاملىق مۇكەممەللەشتۈرۈپ ماڭىدۇ. ئۇ ھامان بىر كۈنى ئۆز تالانتىنى نامايان قىلىدىغان سەھنە ۋە پۇرسەتنىڭ بارلىقىغا ئىشىنىدۇ. دەرۋەقە 1967–يىلى نادىمغا يەنە بىر قېتىم پۇرسەت كېلىدۇ. ئۇ، بۇ قېتىم شۇ يىلى سۈرەتكە ئېلىنىدىغان ‹‹كەكلىك›› دېگەن فىلىمنىڭ ناخشىسىنى ئېيتىش پۇرسىتىگە ئېرىشىدۇ. بۇ بىر تەننەرخى ئىنتايىن تۆۋەن، رەڭسىز فىلىم بولۇپ، فىلىم رېژىسسورى ئېھتىشام ئەسلىدە بۇ فىلىمگە پاكىستاننىڭ شۇ يىللاردىكى داڭلىق ئارتىسلىرىدىن شابانا بىلەن ئەزىم ئىككەيلەننى رول ئېلىپ بېرىشكە تەكلىپ قىلغانىدى. كۈتۈلمىگەندە ئەر ئارتىس ئەزىم ھەقنى بەك ئاز كۆرۈپ، رولغا چىقىشنى رەت قىلىدۇ. بۇ چاغدا ئېھتىشام بۇ فىلىمدە ناخشا ئېيتماقچى بولغان نادىمنى خىيالىغا كەلتۈرىدۇ. شۇنىڭ بىلەن رېژىسسور نادىمنى بۇ فىلىمدىكى ئەر باش پېرسۇناژنىڭ رولىنى ئالغۇزماقچى بولىدۇ. شۇنىڭ بىلەن نادىم بۇ فىلىمنىڭ ئەر باش پېرسۇناژى بولۇپ قالىدۇ. نادىم تۇيۇقسىز كەلگەن بۇ پۇرسەتتىن قاتتىق ھاياجانلىنىدۇ، بىراق بۇ ئۇنىڭ تۇنجى ئېكران ھاياتى بولغاچقا ئۆزىگە بولغان بېسىمنى ھەرىكەتلەندۈرگۈچ كۈچكە ئايلاندۇرۇپ، ئۆزى ياراتماقچى بولغان ئوبرازنى بېرىلىپ تەھلىل قىلىدۇ ھەم جاپالىق مەشىق قىلىدۇ. ئۇ رېژىسسورنىڭ سەۋرچانلىق بىلەن يېتەكلىشى بىلەن، كىنونىڭ سۈرەتكە ئېلىنىش جەريانلىرىنى پىششىق ئىگىلىۋالىدۇ. قىسقىغىنە بىر نەچچە ئايدىلا ئۇ ئۆزىگە خاس رول ئېلىش، ئوبراز يارىتىش ئۇسلۇبىنى يارىتىدۇ. بۇ فىلىم پاكىستاندىكى ھەر قايسى كىنوخانىلاردا قويۇلغاندىن كېيىن زور زىلزىلە قوزغاپ، كىشىلەرنىڭ قىزغىن ئالقىشىغا سازاۋەر بولىدۇ. نادىم بۇ فىلىمدە بىراقلا نام چىقارغاندىن كېيىن پاكىستان كىنوچىلىقىدىكى ئەڭ ئالىي مۇكاپات ‹‹نىگار›› ئەڭ مۇنەۋۋەر ئەر ئارتىس مۇكاتىغا ئېرىشىدۇ.

ئەمەلىيەتتە، نادىمنىڭ ئېكراندىكى ئەڭ ياخشى ھەمكارلاشقۇچىسى ھەممىزگە تونۇشلۇق بولغان پاكىستاننىڭ ‹‹مەڭگۈلۈك مۇھەببەت›› ناملىق فىلىمىدە رول ئالغان ئايال باش پېرسۇناژ بابرا شەرىف بولىدۇ. 1974–يىلى بابرا شەرىف نادىم بىلەن ھەمكارلىشىپ بىر تۈركۈم نادىر فىلىملەردە مۇۋەپپەقىيەتلىك رولغا چىقىدۇ. ئۇنىڭ ئىچىدە ھەممىمىزگە تونۇشلۇق بولغان ‹‹ھاياتلىق››، ‹‹تاش يۈرەك››، ‹‹مېھىر–شەپقەت›› قاتارلىق فىلىملەر ئالاھىدە تىلغا ئېلىشىمىزغا ئەرزىيدۇ.

ئەسكەرتىش:بۇ ماقالە ئاپتورغىلا ۋە مۇشۇ بىلوگقىلا تەۋە، ھېچكىمنىڭ، تور بەتلەرنىڭ، بولۇپمۇ سالونچىلارنىڭ ئۆزى بىلگەنچە ئۆز سالونلىرىدا تارقىتىپ يۈرۈشىگە رۇخسەت يوق.