جۇڭيى تېبابىتى پنىخوزوماتىك كېسەللىكلەر ئىلىمىنىڭ نۆۋەتتىكى تەتقىقات ئۇبيېكتى ئاساسلىقى پنخوزوماتىك كېسەللىكلەرگە جۇڭيى تېبابىتى بۇيىچە دىئاگنوز قويۇش، داۋالاش ۋە ئالدىنى ئېلىشتىن ئىبارەت. جۇڭيى تېبابىتىدە پىنخوزوماتىك كېسەللىكلەر تۆۋەندىكى 15سىستېما بۇيىچە تۈرگە بۆلۈنگەن.
1ھەزىم سىستىمسى پىنخوزوماتىك كىسەللىكلىرى
بۇ ئاشقازان 12بارماق ئۈچەي يارسى(ئاشقازان يارىسى)،ئاشقازان ياللۇغى(ئاشقازان مۇنىكى)،ئاشقازان نىرۋا كىسەللىكى(ئاشقازان كۆپۈش)،يارا خاراكتىرلىك بوغما ئۈچەي ياللۇغى(ئىچ سۈرۈش،تولغاق)،ئۈچەي نىرۋا كىسەللىكى(ئىچ سۈرۈش)،ئادەت خاراكتىرلىك قەۋزىيەت(قەۋزىيەت)،سۇزۇلما جىگەر ياللۇغى(بىقىن ئاغرىش)،سۇزۇلما ئۆت خالتا ياللۇغى(ئۆت مەنبەلىلىك قۇرساق كۈپۈش كىسلى)،سۇزۇلما ئاشقازان ئاستى بىزى ياللۇغى(قۇرساق ئاغرىش)،قىزىل ئۆڭگەچ نىرۋا كىسەللىكى(قېقىلما يۈتەل)قاتارلىقلارنى ئۆز ئىچگە ئالدۇ.
2يۈرەك قان تۇمۇر سىستېمسى پىنخوزوماتىك كىسەللىكلىرى
بۇ بىرلەمچى يۇقىرى قان بېسىم (باش قېيىش)،بىرلەمچى تۈۋەن قان بېسىم(باش قېيىش)،تاجىسمان يۈرەك كېسلى(كۆكرەك بوشلۇقى ئاغرىقى)،يۈرەك رېتىمسىزلىقى(يۈرەك قوزغىلىش)،يۈرەك نىرۋا كىسلى(كۆكرەك بوشلۇقى ئاغرىق)،رىيناۋ كىسلى(ھۇشدىن كىتىش)،ب ئاكسىپتۇر سەزگۈرلۈك كىسلى(يۈرەك قوزغىلىش)،يۈرەك مەنبەلىك ھۇشدىن كىتىش(ھۇشدىن كىتىش)قاتارلىقلارنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ.
3 نەپەس سىستېمىسى پىنخوزوماتىك كىسەللىكلىرى
بۇ كانايچە مەنبەلىك زىققا(زىققا)،ھەددىدىن ئارتۇق ھاۋا ئالماشتۇرۇش يىغىندى كىسەللىكلىرى(ھاسراش)،نىرۋا خاراكتىرلىك يۈتەل(قۇرۇق تۈتەل)قاتارلىقلارنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ.
4نىرۋا سىستىمسى پىنخوزوماتىك كىسەللىكلىرى
ئۇ باشقا شامال تىگىپ قېلىش (سەكتە)،تۇتقاقلىق(تۇتقاقلىق كىسلى)،قان تۇمۇر نىرۋا خاراكتىرلىك باش ئاغرىش(باش ئاغرىش)،جىددىيلىشش خاراكتىرلىك باش ئاغرىش(باش ئاغرىقى)قاتارلىقلارنى ئۆز ئىچگەئالىدۇ.
5 ئىچكى ئاجراتما سىستېمسى پىنخوزوماتىك كېسەللىكلىرى
ئۇ قەنىت سيش(دىئا بىت)، قالقنچە بەز كۈچيىش(پۇقاق)،سىمىزلىك(بەلغەم)،كۆپسىيىش(دىئابىت)،يۈرەك مەنبەلىك كۆپ ئىچىش(دىئا بىت) قاتارلەقلارنى ئۆز ئىچگە ئالدۇ.
6 سۈيدۈك ئاجىرىتىپ چىقرىش ۋە كۆپيىش سىستېمىسى پىنخوزوماتىك كىسەللىكلىرى
مەزى بىزى ياللۇغى(سۇيدۈك دوغلىشىش كىسلى)،زىيادە سەزگۈرۈك دوۋساق ياللۇغى،سۈيدۇك يۇلى يىغىندى كىسەللىكى،بىرلەمچى ئقتىدارى تۇسالغۇغا ئۇچراش(سۆزنەك،سپىرما بالدۇر كىتىش)،قاتارلىقلارنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ.
7سۆڭەك موسكۇل سېستىمىسى پنخورماتىك كېسەللىكى
رېماتىزىم（ئويۇشماق）،پۈتۈن موسكۇل ئاغرىقى،يازما سىپازما  （تىترەش）قاتارلىقلارنى ئۆز ئىچىگە  ئالىدۇ
8 تاشقى كېسەللىكلەر سېستىمىسى پىنخوزوماتىك كېسەللىكى
ئۇ قۇرساق بوشلۇقى ئوپراتسىيە سىدىكى ماس كەلمەسلىك يىغىندى كېسەللىكى （قورساق ئاغرىقى）،ئۈچەي چاپلىشىش （قەۋزىيەت）قاتارلىقلارنى ئكز ئىچىگە ئالىدۇ.
9 ئاياللار بۈلۈمى پىنخورنىك كېسەللىلىكى
ھەيز ئاغرىتىپ كىلىش ، ھەيىز توختاش،ھەيز ۋاقتى قالايمىقان بۇلۇش، ئىقتىدارلىق بالىياتقۇ قاناش （ماتكىدىن قان كېتىش
كلىماكتېرىيە ئالدى كەينىدىكى ئالامەتلەر،تۇغماسلىق قاتارلىقلارنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ.
10 بالىلار بۈلۈمى پىنخوزوماتىك كېسەللىكى
نېرۋا خاراكتېرلىك ئىشتىھاسزلق ،ئۇيقۇلۇقتا سىيپ قۇيۇش遗尿 ، قورساق ئاغرىقى، باش ئاغرىقى قاتارلىقلارنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ.
11تېرە بۈلۈمى پىنخوزوماتىك كېسەلىكى
ھۆل تەمرەتكە （جاھىل تەمرەتكە 湿毒疮）، كالا تەمرەتكىسى （ئاق چىقان）،چىقان （دانىخۇرەك粉刺）،دائىرلىك چاچ چۈشۈش ،سوزۇلما قىزىل （قىچىشقاق） قاتارلىقلارنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ.
12كۆز بۈلۈمى پىنخوزوماتىك كېسەلىكى
سوزۇلما گلاۋكوما ،كۆز پەردە ياللۇغى ،كۆزگە ئاق چۈشۈش،（كاتاراكىتا 圆翳内障）،كۆز ئىستېرىيە كېسەلىكى قاتارلىقلارنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ.
13قۇلاق بۇرۇن بۇغۇز بۈلۈمى پىنخوزوماتىك كېسەللىكى 
گاسلىق ،ئۈنى پۈتۈپ قېلىش ، ئانافىلاكسىيىلىك 过敏性بۇرۇن ياللۇغى ،（بۇرۇن پۈتۈپ قېلى鼽鼻）قاتارلىقلارنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ.
14ئېغىز بوشلۇقى پىنخوزوماتىك كېسەللىكى
ئېغىز پۇراش ،ئېغىز بوشلۇقى يارىسى （ئېغىز يارىسى 疮） ،پەۋقۇلئادە تىل ئاغرىقى ،چىش ئاغرىقى قاتارلىقلارنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ.
15ئۆسمە مەنبەلىك پىنخوزوماتىك كېسەللىكلىرى
ئاشقازان راكى（يىغىلىش积聚）، جىگەر راكى（بىقىن ئاغرىش）، ئۈچەي راكى （تەرەتتىن قان كېلىش）، قىزىل ئۆڭگەچ راكى（قىلتاماق.噎膈）قاتارلىقلارنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ.
شىنجاڭ تېببىي ئۇنىۋېرسىتېتى ئۇيغۇر تېبابەت ئىنىستىتوتى ئوقۇغۇچىسى خانقىز تۇرغۇن تەرجىمىسى
مەنبە: دۇنيا يېڭنە سانجىپ ۋە ئەملەپ داۋالاش ئىلمى جەمىئىتى تەربىيىلىش مەركىزى ئۈندىدار سۇپىسى
http://mp.weixin.qq.com/s/NGeztHKBJcerlI5wL3KVzw