فونېتىكا -ئۈزۈك تاۋۇشلارنىڭ نۆۋەتلىشىشى-ئۇيغۇرتىلى فونتېكا بىلىملىرى،قائىدىلىرى-ئانا تىل-ئۇيغۇرتىلى--www.anatil.org--母语-维吾尔语

فونېتىكا -ئۈزۈك تاۋۇشلارنىڭ نۆۋەتلىشىشى

يېڭىلانغان ۋاقىت : 2012-06-12 21:43:22 زىيارەت : قېتىم [ خەت رازمىرى چوڭ نورمال كىچىك ] ساقلىۋىلىش

ئۈزۈك تاۋۇشلارنىڭ نۆۋەتلىشىشى

ئۈزۈك تاۋۇشلارنىڭ نۆۋەتلىشىشى دېگەن نېمە؟
ئاخىرى ئۈزۈك تاۋۇش بىلەن ئاياغلاشقان سۆزلەرنى ئايرىم تەلەپپۇز قىلىش ياكى قوشۇمچىلارنى قوشۇپ تەلەپپۇز قىلىش جەريانىدا، سۆز ئاخىرىدىكى ئۈزۈك تاۋۇشنىڭ يەنە بىر ئۈزۈك تاۋۇش بىلەن ئالمىشىپ كېلىشى ئۈزۈك تاۋۇشلارنىڭ نۆۋەتلىشىشى دېيىلىدۇ.
ئۈزۈك تاۋۇشلارنىڭ نۆۋەتلىشىشى جانلىق تىلدا كۆپ ئىپادىلىنىدىغان فونېتىكىلىق ھادىسە ھېسابلىنىدۇ.يېزىقتا ئىملا قائىدىسىگە ئاساسەن يېزىلىدۇ.
ئۈزۈك تاۋۇشلارنىڭ نۆۋەتلىشىشى تۆۋەندىكىدەك بولىدۇ:
1) ئاخىرى « ق،ك،پ » ئۈزۈك تاۋۇشلىرى بىلەن ئاياغلاشقان سۆزلەرگە قوشۇمچىلار ئۇلىنىپ تەلەپپۇز قىلىنغاندا « ق » تاۋۇشى « غ » تاۋۇشى بىلەن،« ك » تاۋۇشى « گ » تاۋۇشى بىلەن،     « پ » تاۋۇشى «ؤ» تاۋۇشى بىلەن نۆۋەتلىشىدۇ.بۇ خىل نۆۋەتلىشىش يېزىقتا ئىپادە قىلىنمايدۇ. مەسىلەن:
چاتاق- چاتىغى،  تەلەپ- تەلىۋى، بىلەك- بىلىكى
2) « چ » تاۋۇشى بىلەن ئاياغلاشقان سۆزلەرگە « چ » دىن باشقا ئۈزۈك تاۋۇش بىلەن باشلانغان قوشۇمچە ئولانغاندا، شۇ سۆزنىڭ ئاخىرىدىكى « چ » تاۋۇشى تەلەپپۇزدا « ش » بىلەن نۆۋەتلىشىدۇ، يېزىقتا ئىپادىلەنمەيدۇ.
ئاچ + قان = ئاشقان – ئاشتىم ...( يېزىقتا : ئاچقان ، ئاچتىم...)
ئۇچ- ئۇشلۇق-ئۇشتى ( يېزىقتا: ئۇچلۇق-ئۇچتى)
3)   « ب ، د » بىلەن ئاياغلاشقان سۆزلەرنىڭ ئاخىرىدىكى « ب ، د » سۆزگە قوشۇمچە قوشقاندا ۋە سۆزنىڭ ئۆزىنى تەلەپپۇز قىلغاندا « پ ، ت » بىلەن نۆۋەتلىشىدۇ، يېزىقتا ئىپادە قىلىنمايدۇ. مەسىلەن:
ئىقتىساد-ئىقتىسات-ئىقتىساتتىن

كىتاب-كىتاپ-كىتاپقا-كىتاپتىن-كىتاپلار

4) بىرىككەن سۆزلەرنىڭ بىرىچى تەركىبى «م،ن» دىن باشقا بىر قىسىم ئۈزۈك تاۋۇشلار بىلەن ئاياغلاشقان، ئىككىنچى تەركىبى «ب» تاۋۇشى بىلەن باشلىنىدىغان ئادەتتىكى سۆزلەردە ئىككىنچى تەركىبىنىڭ بېشىدىكى «ب» تاۋۇشى «ۋ» بىلەن نۆۋەتلىشىدۇ. بۇخىل ھادىسە ئىملادا ۋە تەلەپپۇزدا ساقلىنىدۇ. مەسىلەن:
بەڭۋاش (بەڭباش ئەمەس)، قاقۋاش (قاقباش ئەمەس)، بەلۋاغ (بەلباغ ئەمەس)،كاتتىۋاش (كاتتىباش ئەمەس)

«فونېتىكا -ئۈزۈك تاۋۇشلارنىڭ نۆۋەتلىشىشى»گە دائىر تېخىمۇ كۆپ ئۇچۇر

ئالدىنقىسى : فونىتكا ۋە ئۇنىڭ تەتقىقات ئوبيىكتى

كېيىنكىسى : ئۇيغۇر تىلى فونېتىكىسى

بۇ تېمىنى كۆرگەنلەر تۆۋەندىكى تىمىلارنىمۇ كۆردى

QQ空间腾讯微博腾讯朋友新浪微博搜狐微博百度搜藏百度空间开心网更多

ئەڭ يېڭى تېمىلار

ئەڭ ئاۋات تېمىلار

ئەڭ تەۋسىيە تېمىلار

چوققىلانغان تېمىلار