ساياھەت يانبىلوگى

ئافرىقا تەسىراتلىى 2–قىسمى: مەن ئافرىقىغا قانداق كېلىپ قالدىم (مەزكۇر يازما 2014–يىلى ئەلپىدا ئۇچۇر تورىمىزدا ئېلان قىلىنغان، قايتا ھەمبەھرىلەندى)
ئەسسالامۇ ئەلەيكۇم، قەدىرلىك ۋەتەنداشلار، قېرىنداشلار!
قانداق ئەھۋالىڭلار، ياخشى تۇرۇۋاتقانسلەر؟ مەندىن ئەھۋال سورىساڭلار خۇددى ئۆزۈڭلار كۆرگەندەك ساق–سالامەت… (بۇرۇن تور، تېلېفون ئومۇملاشمىغان چاغلاردا ئۆزئارا سالام خەت يېزىشاتتۇق. كۆپىنچە ھاللاردا خەتنىڭ بېشىنى مۇشۇنداق باشلايتتۇق–ھە). شۇنداق، ئاللاھنىڭ ئىلتىپاتى بىلەن مەن ۋەتىنىمىزدىن شۇنچە يىراق يات بىر قىتئەدە، ئافرىقا تۇپراقلىرىدا ساق–سالامەت، ئىنتايىن ياخشى تۇرۇۋاتىمەن.‏ ئالدىنقى قېتىم يازغان «ئافرىقا تەسىراتلىرى (1) — ئۇيغۇر يىگىتىنىڭ سېيررالىيۇندىكى كۆرگەن–ئاڭلىغانلىرى» دېگەن يازمامنى ئوقۇغان بىر قىسىم تورداشلىرىمدىن مۇنداق بىر ئورتاق سوئال چۈشۈپتۇ: «بۇ يىگىت قانداق قىلىپ شەرقىي ئافرىقىدىكى شۇ يىراق، چەت، نامرات دۆلەتكە بېرىپ قالغاندۇ؟ ». جاۋاب ماڭا ئامانەت، شۇ ئامەنەتنى يەتكۈزۈۋېتىش ئۈچۈن قولۇمغا يەنە قەلەم ئېلىپ قالدىم. مۇشۇنداق سوئال سوراۋەرسەڭلار، مەن جاۋاپ بېرىۋەرسەم، ئاخىرى يازغۇچى بولۇپ كېتىپ قالىمەنمۇ تېخى، ھى ھى ھى… «رومان يازىدىغان شائىردەك…»
مەن ئافرىقىغا قانداق كېلىپ قالدىم
ئۇيغۇر مىللىتىمىز ئەزەلدىن تەۋەككۈلچى، ئەقىللىق، باتۇر، قورقماس، سودىغا ماھىر بىر خەلق بولۇپ، تارىختا دۇنياغا مەشھۇر «يىپەك يولى» مەدەنىيىتىنى بارلىققا كەلتۈرۈپ، دۇنيا سودا ساھەسىگە بەلگىلىك تەسىر كۆرسەتكەن ھەمدە شەرق بىلەن غەربنىڭ مەدەنىيەت ئالماشتۇرۇشىدا ئاجايىپ مۇھىم رول ئوينىغان. سودىغا ماھىرلىقى، چېۋەرلىكى، ئەقىللىقلىقى ۋە باتۇرلۇقى بىلەن دۇنياغا تونۇلغان شۇنچە كاتتا بىر مىللەتتىن بىرقانچە ئوغلاننىڭ ئافرىقا قىتئەسىگە بېرىپ قېلىشى ئەجەبلىنەرلىك ئەمەس، ئەلۋەتتە. بۈگۈنكى كۈندە يالغۇز ئافرىقىدىلا ئەمەس، دۇنيانىڭ باشقا ھەر قايسى قىتئەلىرى، ھەر قايسى ئەللىرىدىنمۇ ھەر خىل–ھەر ياڭزا تىجارەت، ئوقەت بىلەن شۇغۇللىنىۋاتقان ئۇيغۇرلارنىڭ ئىزنالىرىنى تېپىش تەس ئەمەس. دېمەك، سوئالىمنىڭ جاۋابى شۇكى، مەن بۇ يەرگە سودا، تىجارەت قىلغىلى كەلدىم.
ئافرىقا تىلغا ئېلىنسا، كىشىلەرنىڭ كۆز ئالدىغا تەرەققىي قىلمىغان، نامرات، قالاق بىر جاي كېلىدۇ. ئېنىقىنى دېگەندە، ئافرىقا نامراتلىق، قالاقلىق بىلەن مەنىداش سۆزدەك بىلىنىدۇ. شۇڭا «تىجارەت قىلغىلى كەلگەن» دېسەم، نۇرغۇن تورداشلار مېنىڭ بۇ يەرگە قانداق تىجارەت بىلەن كەلگىنىمگە قىزىقىۋاتقان بولۇشى مۇمكىن. مەن بۇ يەرگە ئالماس، يەنى بىرىليانت تىجارىتى بىلەن كېلىپ قالغان. «ئالماس؟ ۋاھ، ئەجەب پۇلى جىقكەن!» دەپ قالماڭلار، تىجارىتىمىز ئۆزئارا ھەمكارلىشىشىمىز ۋە ئىشەنچىمىز ئارقىسىدا ئېلىپ بېرىلىۋاتىدۇ. ‏ھازىر تۇرۇۋاتقان ئورنىمىز غەربىي ئافرىقىدىكى سېررالىيۇن دېگەن دۆلەت. بۇ دۆلەتتە 6 مىليوندىن ئوشۇق خەلق ياشايدۇ. تەخمىنەن %40 ئەتراپىدا مۇسۇلمانلار بار. بۇ يەردە بىزنىڭ يۇرتتىكىگە ئوخشاش تۆت پەسىل يوق، پەقەت ئىككىلا پەسىل بار، يەنى قۇرغاق پەسىل بىلەن يامغۇرلۇق پەسىل. يامغۇرلۇق پەسىل ئۈچ ئاي بولۇپ، ھەر كۈنى دېگۈدەك يامغۇر يېغىپلا تۇرىدۇ، ھەتتا ھەپتىلەپ يامغۇر توختىمايدۇ. بۇ مەزگىلدە چەت دۆلەتلەردىن كېلىپ مەبلەغ سالغان نۇرغۇن كارخانىچىلار ۋەتىنىگە قايتىپ ئارام ئالىدىغان بولغاچقا، ئەسلىدىنلا ئىش ئورنى كەم، ئىشسىزلىق ئېغىر بۇ دۆلەتتە ئىش تېپىش تېخىمۇ قىينلىشىپ كېتىدۇ. قۇرغاق پەسىلدە يامغۇر ياغمايدۇ. كىشلەرنىڭ ئىقتىسادىي ئەھۋالى تۆۋەن، ھەتتا بىر قىسىم كىشلەر ئۈچۈن قورساق مەسىلىسىمۇ ئىنتايىن قىيىن بىر مەسىلە. يېزىلارغا بارساق كىچىك بالىلار «ئاباتۇ» دېيىشىپ كەينىمىزگە كىرىۋالىدۇ. بۇ دېگىنى «ئاق تەنلىك»، «ئاقۋاي» دېگىنى. ئاق تەنلىكلەردىن لېۋانلىقلار كۆپ بولۇپ، ئاساسلىق ئىقتىسادنى شۇلار كونتىرول قىلىدىكەن. بۇ يەردىكى لېۋانلىقلار ئەرەب بولغىنى بىلەن كۆپىنچىسى خىرىستىيان دىنىغا ئېتىقاد قىلىدىكەن. ئۇلار مۇشۇ رايوندا 40-50 يىل ياشاپ يەرلىكلىشىپ كېتىپتۇ. جۇڭگولۇقلار ئافرىقىغا ئاق تەنلىكلەرگە قارىغاندا خېلى كېيىن كەلگەن، يەنى 90– يىللارنىڭ ئاخىرى، 2000– يىللارنىڭ باشلىرىدا كېلىشكە باشلىغان بولسىمۇ، تەرەققىياتى تېز ئىكەن. يول، مەكتەپ، ئىمارەت قاتارلىق قۇرۇلۇشلارنىڭ كۆپىنچىسىنى جۇڭگولۇقلار قىلىدىكەن. دېمەك، دۆلىتىمىزنىڭ بۇ يەردىكى تەسىرى كۈنسېرى كۈچىيىۋېتىپتۇ.
كۆپىنچىڭلار بەلكىم ئامېرىكا ھوللىۋود كىنوچىلىقى ئىشلىگەن «قانلىق ئالماس» دېگەن فىلىمنى كۆرگەن بولۇشۇڭلار مۇمكىن. «تىتانىك» ناملىق كىنودا باش رول ئالغان رىئونالدو دىكاپىرو باش رول ئالغان بۇ فىلىمدە بىر دانە چوڭ ئالماسنى دەپ نۇرغۇن ئادەم قىرىلىپ، ئەزىز جانلىرىدىن جۇدا بولىدۇ. شۇ كىنودا تەسۋىرلەنگەن جاي دەل مۇشۇ يەر شۇ، بۇ يەردە ئالماس تالىشىپ نۇرغۇنلىغان ئىچكى ئۇرۇش، قانلىق جەڭلەر بولۇپ ئۆتكەن. بۇ يەردىن چىققان ئالماسلار سۈپىتىنىڭ ياخشىلىقى، رەڭلىك ئالماس، يەنى فىلىمدە تەسۋىرلەنگەندەك قان رەڭلىك ئالماسنىڭ چىقىشى بىلەن دۇنياغا داڭلىق.
ئەمدى سىلەرگە شېرىكىمنى تونۇشتۇرۇپ ئۆتىمەن ھەمدە ئۇ توغرىسىدا كىچىككىنە بىر ھېكايىنى سۆزلەپ ئۆتىمەن، ئاندىن ئۆزۈم توغرىسىدا ئازراق سۆزلەپ بېرەي. شېرىكىمنىڭ ئىسمى ئابدۇۋەلى، بۇ يىل 35 ياشتا. ئىلى ۋىلايىتىنىڭ سۈيدۈڭ ناھىيەسدە تۇغۇلغان. ئابدۇۋەلى كىچىكىدىنلا سودىغا ھېرىسمەن، تەۋەككۈلچى يىگىت ئىدى. ئۇ ئۆيىدە بالىلارنىڭ چوڭى بولۇپ، دادىسىنىڭ تىجارەت ئىشلىرىغا ياردەملىشىپ قولىغا قول، پۇتىغا پۇت بولۇش ئۈچۈن دەسلىپىدە دادىسىغا ئەگىشىپ ئالتاي ۋىلايىتىنىڭ قابا ناھىيەسىدە ئىش باشلايدۇ. ئەنە شۇنىڭدىن تارتىپ ئۇنىڭ مۇستەقىل ھاياتى باشلىنىدۇ. كېينىچە ۋەتىنىمىزنىڭ چېگرا سودىسىنىڭ جانلىنىشىغا ئەگىشىپ جىمىنەي قاتارلىق جايلاردىكى چېگرا ئېغىزلىرىغا بېرىپ تىجارەت قىلىدۇ ۋە ئاستا–ئاستا تىجارىتىنى قازاقىستان قاتارلىق چېگرا دۆلەتلىرىگە كېڭەيتىپ مىليونلاپ پۇلمۇ تاپىدۇ. يەنە تاپقىنىنى يوقىتىپ مىليونلاپ قەرزگە بوغۇلۇپ، تىجارەتتە نەچچە رەت يىقىلىپ قوپىدۇ. دەرھەقىقەت، تىجارەت — ئۇ بىر جەڭگاھ، ئۇ كىشىنى بىردە يىغلىتىپ، بىردە كۈلدۈرىدۇ. ئابدۇۋەلى گاھ يىقىلىپ، گاھ قوپۇپ، گاھ كۈلۈپ، گاھ يىغلاپ تىجارەتتىن ئىبارەت بۇ جەڭگاھتا پىشىپ تاۋلىنىدۇ ھەمدە قايتىدىن قەددىنى رۇسلايدۇ. تىجارەت ئۇنى تېخىمۇ قورقماس، تېخىمۇ تەۋەككۈلچى قىلىۋېتىدۇ. ئۇ قازاقىستاندا تىجارەت قىلىۋاتقان مەزگىلدە بىر كۈنى بىر سورۇندا ئالماس تىجارىتى توغرۇلۇق گەپ بولۇپ قالىدۇ. ئۇ ئالماسنىڭ دۇنيادىكى ئەڭ قىممەت تاش ئىكەنلىكى، ئالماس تىجارىتىنىڭ پاكىز تىجارەت ئىكەنلىكىنى بىلگەندىن كېيىن بۇ تىجارەتكە قىزىقىپ قىلىپ، سورۇندىكىلەرگە ئۆز ئويىنى ئېيتقاندا، باشقىلارنىڭ كۈلكىسىگە قالىدۇ. توغرا، سورۇندىكىلەر ئېيتقاندەك، ئۇ يا چەت ئەل تىلى بىلمەيتتى ياكى ئالماس تىجارىتىنى قىلچە چۈشەنمەيتتى. شۇنداق ئەھۋالدا، ئۇ بۇ تىجارەتنى قانداقمۇ قىلسۇن؟! ‏لېكىن ئۇ بۇنىڭلىق بىلەن ئويىدىن ۋاز كەچمەي، ۋەتەنگە قايتقاندىن كېيىن ئاتا–ئانىسىغا ۋە ئائىلىسىدىكىلەرگە ئۆزىنىڭ يىراق بىر يەرگە بېرىپ تىجارەت قىلىدىغانلىقىنى ئېيتىپ، ئۇلارنىڭ دۇئاسىنى ئېلىپ يات بىر قىتئەگە، كىشىلەرگە نامرات، قالاق، ۋەزىيىتى تىنچسىز دېگەن سۈپەتلەر بىلەن مەنىداش بىلىنىدىغان ئافرىقىغا قاراپ ئاتلىنىدۇ. ئۇ مەن بىلىدىغانلىرىم ئىچىدە بۇ يۇرتقا بىرىنچى بولۇپ قەدەم باسقان ئۇيغۇر. ئۇنىڭدىن بۇرۇن بۇ يەرگە كىملەر كەلگەن، نېمە ئىشلارنى قىلغان؟ بۇ توغرىدا ھېچقانداق مەلۇمات يوق. ئەمما شىنجاڭ ئىشلەپچىقىرىش–قۇرۇلۇش بىڭتۈەنى قۇرۇلۇش ئەترىتىنىڭ بۇ يەردە قۇرۇلۇش قىلىۋاتقانلىقىنى ئاڭلىدىم. بىراق ئۇقۇشىمچە، ئۇلارنىڭ ھەممىسى خەنزۇ يولداشلار ئىكەن.
دۇنيادىكى ھەر قايسى دۆلەتلەردە جۇڭگولۇق تىجارەتچلەر بار، ئۇلار ئولتۇراقلاشقان رايون ئادەتتە «چاينا تاۋىن»(china town)، يەنى «جۇڭگولۇقلار بازىرى» دەپ ئاتىلىدۇ. بۇنى ئۇ بىلەتتى. ئۇ سېررالىيۇنغا چۈشۈپلا ئۇنىڭ–بۇنىڭدىن ئىما–ئىشارەتلەر ئارقىلىق سوراپ يۈرۈپ، جۇڭگولۇقلار بازىرىنى تاپىدۇ ۋە شۇ يەردە ياتاققا ئورۇنلىشىپ، چىقشقاق مىجەزى بىلەن ئىچكىرى ئۆلكىلەردىن كېلىپ تىجارەت قىلىۋاتقان بىرقانچە يولداش بىلەن دوست بولۇپ، بىر تەرەپتىن، ئاتلانتىك ئوكيان قىرغاقلىرىدا دەم ئالغاچ، يەنە بىر تەرەپتىن، تىجارەت ئەھۋالىنى كۆزىتىدۇ، ئەھۋال ئىگىلەيدۇ، دوستلىرىنىڭ ياردىمدە تىل ۋە قانۇنلۇق ئېكسپورت يوللىرىنى ئۆگىنىدۇ. شۇ جەرياندا تېخى بىرقانچە يەرلىك ئالماس سودىگەرلىرى بىلەن تونۇشۇپمۇ ئۈلگۈرىدۇ. ئۆزىنىڭ يالغۇز يۈرسە تازا بىخەتەر بولمايدىغانلىقىنى بىلىپ ئىككى دوستىنى چاقىرىتىپ كېلىدۇ. (ئۇلارنىڭ بىرى ھازىر ۋەتەندە، يەنە بىرىنىڭ يەيدىغان رىزقى توشۇپ ئاخىرەت سەپىرى قىپتۇ، ياتقان يېرى جەننەت بولسۇن، ئامىن!)
شۇنداق، ئابدۇۋەلى ۋە ئۇنىڭ ھەمراھلىرى ئاستا–ئاستا ئالماس ۋە ئۇنىڭ ئېكسپورت يوللىرىنىمۇ بىلىۋالدى، مەسىلە ئالماسنىڭ سۈپىتىگە قانداق ھۆكۈم قىلىشقا مەركەزلەشتى. ئۇلارنىڭ ئالماسنى تۇنجى قېتىم كۆرۈشى بولغاچقا، ئۇنىڭ سۈپىتىگە ھۆكۈم قىلالمايتتى (ئالماس كاندىن يېڭى چىققان، تېخى ئىشلەنمىگەن ۋاقتىدا، قاراپ سۈپىتىگە باھا بېرىش ئىنتايىن قىيىن. نۇرغۇن تورداشلىرىمىز ئالماسنىڭ ئەسلىي ھالىتىنى پەقەت تېلېۋىزوردىنلا كۆرگەن بولۇشى مۇمكىن). ئابدۇۋەلى يەنە تەۋەككۈل قىلىپ «ئاللاھ ئاسانلىقنى بېرەر» دەپلا ئۇنىڭ–بۇنىڭدىن ئاڭلىغان تەجرىبىسىگە ئاساسەن ئالماس سېتىۋالىدۇ، ئەپسۇس تۇنجى سودىدىلا 2 — 3 مىليون يۈەن زىيان تارتىدۇ، لېكىن ئۇ يەنىلا ۋاز كەچمەيدۇ. ئۇ مىللىتىمىزدىنمۇ ئالماس باھالىيالايدىغانلارنىڭ يېتىشىپ چىقىشىنى كۆزلەپ، بىر دوستىنى ئالماسنىڭ سۈپىتىنى باھالاشنى ئۆگىنىشكە ئۈرۈمچىدىن ۋەتىنىمىزدىكى ئالماس تىجارىتى ئەڭ جانلانغان رايون شېنجېنغا ئەۋەتىدۇ. ئۇنىڭ ھېكايىسى داۋاملىشىپ مۇشۇ يەرگە كەلگەندە، مەن ئوتتۇرىغا چىقىمەن.
ئۇنىڭ يولغا سالغان دوستى ئەمەس، شۇ دوستىنىڭ دوستى بولغان مەن ئىلى ۋىلايىتىنىڭ توققۇزتارا ناھىيەسىدىن. مېنىڭمۇ كىچىكىمدىن تارتىپ تەۋەككۈل قىلىشقا ئامراق، يېڭلىقلارغا قىزىقىدىغان خۇيۇم بار ئىدى. ئالىي مەكتەپنى پۈتتۈرگەندىن كېيىن ئۆزۈمنىڭ قىزىقىشى بويىچە تىجارەت يولىنى تاللىۋالغان ئىدىم. ئابدۇۋەلىنىڭ دوستىنىڭ شىنجىنغا كەلگەن ۋاقتى دەل مېنىڭ شېنجېن–شياڭگاڭ ئارىسىدا قاتراپ ئېلېكتىرون زاپچاسلىرى تىجارىتى قىلىۋاتقان مەزگىلىم ئىدى. ئوتتۇرىدىكى دوستىمىز شېنجېنغا كېلىپ ئۆزىنىڭ ئۈرۈمچىدە تىجارەت ئىشىنىڭ بارلىقىنى، شېنجېندا تۇرۇپ بولالمايدىغانلىقىنى ئېيتىپ، ئابدۇۋەلىگە مېنى تونۇشتۇرۇپ قويۇپ كەتتى. ئەنە شۇنداق تاسادىپىي پۇرسەتتە مەن ئابدۇۋەلى بىلەن تونۇشۇپ قالغان. مەنمۇ قىزىل ياقۇت، كۆك ياقۇت دېگەندەك ھەر خىل رەڭلىك جاۋاھىراتلار تىجارىتىگە قىزىقاتتىم. ئېپى كەلسە، بۇ تىجارەتنى ئانچە–مۇنچە قىلىپمۇ قوياتتىم. شۇڭا، ئالماس تىجارىتىنىڭ گېپىنى ئاڭلىغاندىلا، بۇ تىجارەت مېنى جەلپ قىلىۋالدى. شۇندىن تارتىپ ئابدۇۋەلى بىلەن بولغان ئالاقىمىز بىر–بىرىمىزنى كۆرمەي تۇرۇپ تېلېفون سىگناللىرى ئارقىلىق باشلىنىپ كەتتى. بىز پىكىرلەشتۇق، مەسلىھەتلەشتۇق، مەن شېنجېندىكى مۇناسىۋەت تورۇم ئارقىلىق ئالماس سودىگەرلىرى بىلەن تونۇشتۇم ۋە ئۇلارغا ھەقىقىي ئەھۋالنى چۈشەندۈرۈپ، ئالماس باھالاشنى ئۆگىنىش ئويۇمنىڭ بارلىقىنى ئېيتتىم. تۇنجى قېتىملىق ئۆگىنىش چىڭداۋدىكى بىر ئالماس پىششىقلاپ ئىشلەش زاۋۇتىدىن باشلاندى. (ئەمەليەتتە شېنجېندا نۇرغۇن ئالماس پىششىقلاپ ئىشلەش زاۋۇتلىرى بار ئىكەن، مەن دەسلىپىدە بىلمىگەچكە چىڭداۋغا كېتىپ قاپتىمەن). چىڭداۋدىكى زاۋۇتتا ئىككى ھەپتە تەربىيەلىنىپ ئالماس توغرۇلۇق دەسلەپكى ئاساسنى ھازىرلىدىم. زاۋۇتتىكى ئۇستازلىرىم ئارقىلىق شېنجېندىكى بىرقانچە ئالماس سودىگەرلىرى، پىششقلاپ ئىشلەش زاۋۇتلىرى بىلەن تونۇشتۇم، بارا–بارا بۇ ساھادىكى مۇناسىۋەت تورۇممۇ بارغانچە كېڭىيشكە باشلىدى. ئالماس باھالاش تەجرىبە تەلەپ قىلىدىغان ئىش بولغاچقا ئۆگىنىشنى بوشاشتۇرمىدىم.‏
ئابدۇۋەلى دوستلىرى بىلەن ئافرىقىدىن ۋەتەنگە قايتىپ كېلىپ، ئىككىنچى قېتىملىق سەپەر تەييارلىقىنى قىلدى، ماڭىمۇ سەپەر تەييارلىقى قىلىشنى تاپىلاپ قويدى. شۇنداق بىر قاتار جەريان، سەۋەبلەر بىلەن بىز — بۇ يەرگە كېلىپ قالغان دوستلار ئىشلىرىمىزنى تېخىمۇ مۇستەھكەم قىلىش ئۈچۈن بۇ يەردە بىر شىركەت قۇردۇق. شىركىتىمىز بۇ دۆلەتتىكى تۇنجى ئۇيغۇر شىركىتى بولسا كېرەك. ھازىر ئىشلىرىمىز كۈندىن–كۈنگە ياخشىلىنىپ كېتىۋاتىدۇ. بۇ يەردىكى تەۋەككۈلچى ئۇيغۇرلار بىزلا ئەمەس. يېقىندا كېلىپ بىزگە قوشۇلماقچى بولۇۋاتقان بىرقانچە تەۋەككۈلچى دوستلىرىمىز بار. بىز مەبلەغ جەھەتتىن، يېمەك–ئىچمەك ئادىتىمىز ئوخشىماسلىقى سەۋەبىدىن، تۇرمۇش جەھەتتىن نۇرغۇن قىيىنچىلىقلارغا دۇچ كەلدۇق. ئەمما بوشاشمىدۇق، بىر–بىرلەپ ھەل قىلىپ كېتىۋاتىمىز. ئاللاھ خالىسا، سىلەرنىڭ قوللىشىڭلار بىلەن كەلگۈسىدە ئۈرۈمچىدە بىر دۇكان ئېچىش ئويىمىزمۇ بار. ئالماس تىجارىتى قىلىۋاتقان باشقا ئۇيغۇر دوستلارنى بىلمەيمەن. بىراق، شېنجېندا بىر چوڭ ئالماس شىركىتىدە ئىشلەيدىغان بىر ئۇيغۇر قىزنى تونۇيمەن. بەلكىم بۇ ساھەدە باشقىلارمۇ باردۇر، ئاستا–ئاستا تونۇشۇپ قالارمىز. ھە راست، خۇنەننىڭ تاۋيۈەن دېگەن يېرىدە جيەن فامىلىلىك ئۇيغۇرلارنىڭ ياشايدىغانلىقىدىن خەۋىرىڭلار بار. مېنىڭچە، ئۇيغۇرلار ئىچىدىكى تۇنجى ئالماس باھالىغۇچىلار شۇلار بولۇشى مۇمكىن. چۈنكى، ۋەتىنىمىزدىكى ئالماس چىقىدىغان ئۈچ جاينىڭ بىرى شۇ تاۋيۈەن ناھىيەسى (شىنجاڭدىن ھازىرغىچە ئالماس بايقالمىدى). ئۇ يەردە 30 — 40 يىللىق ئالماس باھالاش تەجرىبىسى بار كىشىلىرىمىز بار. مەن تونۇيدىغان جيەن فامىلىلىك بىر ئۇيغۇر دوستىمىز يەتتە ياش ۋاقتىدىن تارتىپ ئالماس باھالاشنى ئۆگەنگەن ئىكەن.
ئافرىقىغا كېلىپ قېلىش سەۋەبىمنى بىر قۇر سۆزلەپ ئۆتتۈم. كېلەر قېتىم سىلەرگە ئاتلانتىك ئوكياننى كېسىپ ئۆتۈپ، كىنولاردا تەسۋىرلەنگەندەك دەھشەتلىك بوران ۋە يامغۇردا ھازىرلا يالماپ يۈتۈۋېتىدىغاندەك ھەيۋەتلىك دولقۇنلارنى يېرىپ بېلىقچلىق قىلىۋاتقان ئۇيغۇر بېلىقچلار ۋە سىرلىق ئاتلانتىك ئوكيان توغرىسىدا مەلۇمات بېرىمەن. بەلكىم ئەمدى بىرقانچە ماتروسلارنى تەربىيەلەپ چىقارمىز، ھى، ھى…‏ خەير–خوش، قېرىنداشلار، ئاللاھقا ئامانەت!
داۋامى بار...
مەنبە: ئەلپىدا ئۇچۇر تورى