نىدائىي يانبىلوگى

يانفوندا كۆرۈش

   بەدەل ئارت قەدىمىي تۇرى

   بەدەل ئارت قەدىمكى تۇرى تاڭ سۇلالىسى دەۋرىدىكى سۇلۇ تۇرىنىڭ ئەسلىي ئورنى . ئۇ ئۈچتۇرپان ناھىيەسىنىڭ غەربىي جەنۇبىىدىكى بەدەل داۋىنىنىڭ ئېتىكىگە جايلاشقان . قەدىمكى تۇرنىڭ كەينىدە تەڭرىتېغى ، يېقىن ئەتراپىدا بەدەل دەرياسى بولۇپ ، يەر تۈزۈلۈشى بىر قەدەر ئېگىز ، كەڭ دائىرىنى كۆرگىلى بولىدۇ . قەدىمكى تۇرنىڭ ئۇلى 10 × 13 مېتىر ، قالدۇق ئېگىزلىكى يەتتە مېتىردىن ئارتۇق كېلىدۇ . بۇ تۇرنىڭ ئاساسلىق گەۋدىسى خاڭدالغان توپا بىلەن شېغىل قاتلىمىدىن ئىبارەت بولۇپ ، ئۇلارنىڭ ئارىسىغا ياغاچ ۋە يۇلغۇن باستۇرۇلغان ، خاڭدالغان قاتلامنىڭ قېلىنلىقى 12 سانتېمىتىرغىچە كېلىدۇ . قەدىمكى تۇرنىڭ ئۈستىدە ياغاچ كۆمۈر كۈلى بار . بۇ تۇردىن بەش كىلومېتىر يىراقلىقتا يەنە بىر قەدىمىي تۇر بولۇپ ، ئۈستىدە بىر نەچچە تال ياغاچ تۈۋرۈك بار . بۇ تۇرلارنى بويلاپ داۋاملىق ئالدىغا ماڭغاندا ، بەدەل داۋىنىدىن ئاشقىلى بولىدۇ . قەدىمكى تۇرنىڭ يېقىن ئەتراپىدا قەدىمىي قەبرىستانلىق ۋە تۆگە ، ئات ، ئېشەكلەرنىڭ سۆڭەكلىرى بايقالدى . تۇرنىڭ شېغىل قاتلىمىدىكى ياغاچلارنىڭ يىلىنى كاربون 14 ئارقىلىق ئۆلچەش نەتىجىسىگە ئاساسلانغاندا ، ئۇلارنىڭ دەۋرى بۇنىڭدىن90 ± 1645 يىل بۇرۇن بولۇپ ، مۇتلەق دەۋرى 4–ئەسىرنىڭ ئالدى – كەينىگە ، يەنى تاڭ سۇلالىسى دەۋرىدىن بۇرۇنقى ۋاقىتقا توغرا كېلىدۇ . بەدەل داۋىنىدىكى قەدىمكى يول خەن سۇلالىسى دەۋرىدىن تارتىپ تارىم ئويمانلىقىنىڭ غەربىي شىمالىدىن سۇياب دەرياسىغا بارىدىغان مۇھىم يول بولۇپ ، ‹‹يېڭى تاڭنامە ، جۇغراپىيە تەزكىرىسى ›› دە خاتىرىلەنگەن سۇلۇ تۇرى قەدىمكى يولى دېگەنگە ماس كېلىدۇ . 

— ‹‹شىنجاڭ مەدەنىي يادىكارلىقلار جەۋھىرى››دىن ئېلىندى