ئاپتۇر_ئەركزات ئىلاۋىسى:ئاتىللا تەخمىنەن مىلادىيە 406-يىللىرى ئەتراپىدا تۇغۇلۇپ ،453-يىلى ۋاپات بولغان.مىلادىيە 434-يىلىدىن 453-يىلىغىچە ياۋروپا ھونلىرىنىڭ تەڭرىقۇتى بولغان.ياۋروپاغا بېسىپ كىرگەن ھونلارغا ئاتىللا باشچىلىق قىلغان مەزگىل پۈتكۇل ياۋروپا <<ھون-ئاتتىلا >> دېگەن نامدىن ساراسىمىگە چۇشكەن چاغلار ئىدى.443-يىلى ئاتتىلا جەڭگىۋار ھون لەشكەرلىرىنى باشلاپ قۇستەنتەنىيە گە ھۇجۇم قىلىپ ،شەرقى رىم پادىشاسىىنى يەر كېسىپ بېرىپ ئولپان تۆلەشكە مەجبۇر قىلغان.ئارقىدىن غەربى رىمغا بېسىپ كىرگەن...
پۈتۈن دۇنيا مىللەتلىرىنىڭ بىر قېتىملىق زور كۆلەملىك كۆچىشىگە، ئاخىرىدا دۇنيا خەرىتىسىنىڭ ھازىرقىدەك بولىشىغا مۇئەييەن تەسىر كۆرسەتكەن شەخىس__دەل ئاتتىلادۇر.ھونلارنىڭ تۇركى تىللىق خەلق ئىكەنلىگى ئېنىق."ھونلار ياۋروپاغا يېزىق ئېلىپ كىرگەن" دېگەن قاراشلارمۇ بارغانچە دەلىللەنمەكتە.
تەڭرى قامچىسى__ئاتتىلا
(ئەمەتجان مۇھەممەت ئەركزات)
بايان ئەيلەي بەك ئۇزۇن تارىخ مۇقەددەم،
بولۇنغان ئىش ھۇنلارنىڭ زامانىسىدا.
بىر ئوغلان بار نام ئالغان«تەڭرى قامچىسى»
بۇ دۇنيانى تىتىرەتكەن قىلىچ ئاستىدا.
جەڭدە مەغرۇر ئاتتىلا ئاتنىڭ ئۈستىدە،
بېشىدا دوبۇلغىسى بەكمۇ ياراشقان.
ئۇچىسىدا ساۋۇتى قولىدا قىلىچ،
ئالدىغا كەلسە ياۋلار بوينىغا چاپقان.
(ئوقيا ئاتسا كەينىگە ھەم ئوخشاش ئاتقان)
مەرتلىكىگە،غەيرىتىگە ئاپىرىن دىگەچ،
ئەگىشەتتى ئۇنىڭغا تۈمەنمىڭ لەشكەر.
بۇ ئاتتىلا ئەللەرنىڭ غېمىنى يىگەچ،
ئۆزلىگىدىن تىزىمغا چۈشەتتى ئەسكەر.
«ئاپىراسسىياپ»دەۋالغانتى ياۋروپالىقلار،
جاللات ئىكەن ھۇندىن چىققان مۇنۇ كىشى، دەپ.
ئەمما ھازىر ئۇ مىنگەن ئاتلار ئورۇقلاپ،
ئاتتىلانى تاپالماي يۈرىدۇ كىشنەپ.
مانا بۈگۈن قاراڭ سىز خەرىتىلەرگە،
ئاتتىلانىڭ،ھۇنلارنىڭ ئىزلىرى باردۇر.
ئۇيغۇرلار ھەم ۋېنگىرلارنىڭ ئەللەي ناخشىسى،
ئاتتىلانىڭ ئانىسى ئېيتقان ناخشىدۇر.
2006-يىل 4-ئاينىڭ 26-كۈنى.
مەنبە:شىنجاڭ ناۋا تورى
