ئەدەبىيات دەرىس

تۇرغۇن666

   -يىلى       -ئاينىڭ   -كۈنى        1.ۋاقتى
ئۆزلەشتۈرمە جۈملە        2.تېمىسى
2-سائەت    ئۇيغۇرتىلى مۇنبىرى        3.دەرس تۈرى
ئۆزلەشتۈرمە جۈملىنى چۈشىنىش.        4.ئوقۇتۇش نىشانى
كۆچۇرمە جۇملە بىلەن ئۆزلەشتۇرمە جۇملىنى پەرىقلەندۇرەلەيدىغان بولۇش .       
بۇ سائەتلىك دەرىسنى ئۈتۈش ئارقىلىق ئانا تىلنى پىششىق توغرا ئۆگىنىش ،ئىملاغا دىققەت قىلىش،تىنىش بەلگىسىگە دىققەت قىلىش توغرىسىدا تەربىيە بىرىلدۇ ھەمدە ئوقۇغۇچىلارغا ئانا تىلنى ئۆگىنىشنىڭ مۇھىملىقى ھىس قىلدۇرۇلدۇ.        
ئۆزلەشتۈرمە  جۈمىلە ھەققىدىكى قائىدىنى تۇلۇق ، پۇختا ئىگەللىۋېلىش        5.مۇھىم نوقتا
كۆچۇرمە جۇملە بىلەن ئۆزلەشتۇرمە جۇملىنى پەرىقلەندۇرەلەيدىغان بولۇش .        6.قىيىن نوقتا
ھەمكارلىشىپ ئۈگىنىش، مۇلاھىزە  قىلىش، گۇرۇپپىلار بويىچە تەھللىل          7.ئۈگىنىش ئوسۇلى
ئىلھاملاندۇرۇش،يىتەكلەش،چۈشەندۈرۈش،ئىزدىنىش        8.ئوقۇتۇش ئۇسۇلى
بور،دوسكا،پايدىلىنىش ماتىرىيالى، كىتاب        9. ئوقۇتۇش قورالى

ئۆزلەشتۈرمە جۈملە
ساۋاقداشلار ياخشىمۇ سىلەر؟بىز ئالدىنقى سائەتلىك دەرىسىمىزدە ‹‹كۆچۈرمە جۈمىلە ۋە ئۇنىڭ تىنىش بەلگىسى ››ھەققىدە بىلىمگە ئىگە بولغان .بىزبەزىدە ئۆز ئوي –پىكىر ۋە قاراشلىرىمىزنى تېخىمۇ تۇلۇق ۋە كىشنى قايىل قىلارلىق ھالدا ئىپادىلەپ چىقىش ئۈچۈن باشقىلارنىڭ مۇھىم سۆز-جۈمىللىرىنى گىراماتكىلىق تۈزلۈش جەھەتتىن ئۆزگەرتىپ ،ئۇنى ئۆزسۆزىمىزگە ئايلاندۇرۋالىمىز مەسلەن:
‹‹ تىرىشىپ ياخشى ئۆگىنىشىڭلار كېرەك››دېدى مۇئەللىم.دىگەن بۇ جۈمىلىنى بىز‹‹مۇئەللىم تىرىشىپ ياخشى ئۆگىنىش كېرەكلىكىنى دېدى››دەپ ئۆز سۆزىمىزگە ئايلاندۇرىۋالىمىز.
سىلەچە بۇ جۈمىلىنى قانداق جۈمىلە دەپ ئاتايمىز؟ئۇنىڭ تىنىش بەلگىسى قانداق بۇلىدۇ؟
ئۇقۇغۇچىلار ئۆزلىرىنىڭ چۈشەنچىسىنى ئوتتۇرغا قۇيدۇ.
بىز بۇ سائەتتە دەل مۇشۇنداق جۈمىلە ھەققىدە بىلىمگە ئىگە بۇلىمىز. دەپ يېڭى دەرىسنى باشلايدۇ.
يۇقارقىغا ئوخشاش :
شەكىلىنى ئۆزگەرتىپ مەزمۇنىنى ساقلاپ قېلىش ئاساسىدا قۇبۇل قىلىنغان باشقىلارنىڭ گەپ-سۆزلىرى ئۆزلەشتۈرمە جۈمىلە دەپ ئاتىلىدۇ.
مەسلەن :ئۇ:‹‹كەچتە مۇزاكىرە قىلىمەن ››دېدى(كۆچۈرمە جۈمىلە)
ئۇ كەچتەمۇزاكىرە قىلىدىغانلىقىنى دېدى( بۇ ئۆزلەشتۈرمە جۈمىلە)
ئۇقۇتقۇچى ئۇقۇغۇچىلارنى قائىدىۋى بىلىملەرنى مىساللار بىلەن بىرلەشتۈرۈپ يادىلاپ چىقىشقا يىتەكلەيدۇ.
ئۇقۇغۇچىلار كچىك گۇرۇپپلار بۇيچە قائىدىنى يادىلاپ چىقىدۇ ، مۇشۇ ئاساستا ئۇقۇغۇچىلار دەرىس مەزمۇننى ئىگەللىۋالىدۇ.
ئاخىردا ئۇقۇتقۇچى ئۇقۇغۇچىلار بىرلىكتە مەشىق تەلىپىنى ئورۇنداش ئارقىلىق دەرىس مەزمۇننى مۇستەھكەملەيدۇ.
       

دەرس تېمىسى
مىسال        11. دوسكا لاھىيىسى
خالىغان بەش كۆچۈرمە جۈملىنى ئۆزلەشتۈرمە جۈملىگە ئايلاندۇرۇپ يېزىپ كىلىش        12. تاپشۇرۇق


        13. دەرستىن كىيىنكى خاتىرە
  -يىلى   -ئاينىڭ  -كۈنى        1.ۋاقتى
مەشىق باغچىسى        2.تېمىسى
1-سائەت    مەشىق ئىشلىنىدۇ        3.دەرس تۈرى
ئوقۇغۇچىلار مۇشۇ بۆلەكتىكى ئەسەرلەرنى ئۆگىنىش جەريانىدا ئۆزىگە چوڭقۇر تەسىر قىلغان يازغۇچىلارنىڭ ئۆتكۈر،ئىنچكە كۈزىتىش قابىليىتى ھەققىدە تەسىراتلىرىنى سۆزلىشىش ئارقىلىق ئاغزاكى ئالاقە ۋە كۈزىتىش ئىقتىدارنى يىتىلدۈرۈش.         4.ئوقۇتۇش نىشانى
ئوقۇغۇچىلارنىڭ ئاغزاكى ئالاقە ۋە كۈزىتىش ئىقتىدارنى يىتىلدۈرۈش.       
بۇ مەشىق باغچىسىنى ئۆتۈش ئارقىلىق ئوقۇغۇچىلارنىڭ كىتاپ ئوقۇش قىزغىنلىقىنى قوزغاپ،كۈزىتىش ئىقتىدارىنى يىتىلدۈرۈپ ،ئاغىزاكى ئالاقىنىڭ مۇھىملىقى ھېس قىلدۇرۇلىدۇ .       
ئوقۇغۇچىلارنىڭ كۈزىتىش ئىقتىدارىنى ئۆستۈرۈش ،ئاغىزاكى ئالاقىنىڭ مۇھىملىقنى ھېس قىلدۇرۇش        5.مۇھىم نوقتا
تىل خەزىنىسىدىكى بىلىملەرنى يادىلۋېلىش.        6.قىيىن نوقتا
ھەمكارلىشىپ ئۈگىنىش، مۇلاھىزە  قىلىش، گۇرۇپپىلار بويىچە تەھللىل          7.ئۈگىنىش ئوسۇلى
ئىلھاملاندۇرۇش،يىتەكلەش،چۈشەندۈرۈش،ئىزدىنىش        8.ئوقۇتۇش ئۇسۇلى
بور،دوسكا،پايدىلىنىش ماتىرىيالى، كىتاب        9. ئوقۇتۇش قورالى
ئوقۇتقۇچى ئوقۇغۇچىلارنى مۇشۇ بۆلەكتىكى ئەسەرلەر ئىچىدىن ئۆزىگە تەسىر قىلغان بىر يازغۇچى ھەققىدە ئۆز كۆز قارىشىنى ئوتتۇرغا قۇيۇپ بېقىشقا يىتەكلەش ئاساسىدا ئوقۇغۇچىلارنى يېڭى دەرىسكە باشلاپ كىرىدۇ.
ئاغزاكى ئالاقە ،يېزىقچىلىق
بۇبۆلەكتىكى ئەسەرلەرنى ئۆگىنىش جەريانىدا يازغۇچىلارنىڭ ئۆتكۈر،ئىنچكە كۈزىتىش قابىليىتى بىزدە چۇڭقۇر تەسىرات قالدۇردى. ئۇلارنىڭ ئىچىدە قايسىسى سىزدە ئەڭ چوڭقۇر تەسىرات قالدۇردى؟ نېمە ئۈچۈ شۇنداق تەسىرات قالدۇرالىدى؟ (ئوقۇغۇچىلار تەسىرات سۆزلەشكە  يىتەكلىنىدۇ)
بۇبۆلەكتىكى ئەسەرلەرنى ئۆگىنىش جەريانىدا يازغۇچىلارنىڭ كۈزىتىش ئىقتىدارىدىن قانداق تۇنۇشقا ئىگە بولدىڭىز؟
( ئوقۇغۇچىلار بۇ جەھەتتىكى تەسىراتلىرىنى سۆزلەشكە يىتەكلىنىدۇ )
سىلەر تۆۋەندىكى رەسىملەرنى تەپسىلىيى كۈزىتىپ،ئۆزەكلارنىڭ بايقىغانلىرىڭلارنى ئوتتۇرغا قۇيۇپ بېقىڭلار.
( ئوقۇغۇچىلار رەىسىمنى كۈزىتىپ ،ئۆز  تەسىراتلىرىنى سۆزلەشكە يىتەكلىنىدۇ )
تىل خەزىنىسى
ئەدەبىي ئەسەرلەدە تىل سەنئىتى ئىنتايىن مۇھىم.سىلەر تۆۋەندىكى شېئرنى دىكلىماتىسيە قىلىپ ئوقۇپ بېقىڭلار دەپ ئوقۇغۇچىلارنى  بىرىلگەن شېرىنى دىكلىماتىسىيە قىلىپ بېقىشقا يىتەكلەيدۇ.
ئوقۇغۇچىلار كوللىكتىپ بۇيىچە يەككىلەر بۇيىچە دىكلىماتىسىيە قىلىدۇ.
ئوقۇتقۇچى باھالايدۇ،خۇلاسىلەيدۇ.ھەمدە ئوقۇغۇچىلارنى ئوقۇپ باقاي بۆلىكىدىكى ‹ مۇپاسىسانىڭ پەيتوننى كۇزتىشى ››دىگەن ئەسەرنى ئوقۇشقا يىتەكلەيدۇ.
ئوقۇغۇچىلارنى‹‹مۇپاسىسانىڭ پەيتوننى كۇزتىشى››دىگەن ئەسەرنى ئوقۇپ ، تەسىراتنى سۆزلەيدۇ.
ئاخردا ئوقۇتقۇچى خەت-چەكنىڭ بىر تۈرى بولغان تۇنۇشتۇرۇش خېتى ھەققىدە ئوقۇغۇچىلارغا چۈشەنچە بىرىدۇ.ھەم مۇشۇ ئاساستا دەرىس مەزمۇنىنى خۇلاسىلەيدۇ.       
دەرس تېمىسى
ئاغىزاكى ئالاققە            تىل  خەزنىسى        11. دوسكا لاھىيىسى
بىر  پارچە كۆزىتىش خاتىرىسى يېزىپ كىلىش        12. تاپشۇرۇق


        13. دەرستىن كىيىنكى خاتىرە

   -يىلى   -ئاينىڭ   -كۈنى        1.ۋاقتى
تۇنۇشتۇرۇش ختى        2.تېمىسى
1-سائەت   خەت- چەك        3.دەرس تۈرى

تونوشتۇرۇش خىتى يىزىش ئۇسۇلىنى بىلىۋىلىش.        4.ئوقۇتۇش نىشانى
تىل ئىشلىتىش ماھارىتنى يىتىلدۇرۇش.       
بۇ مەشىق باغچىسىنى ئۆتۈش ئارقىلىق ئوقۇغۇچىلارنىڭ يىزىقچىلىق ئقتىدارىنى يۇقۇرى كۆتۇرۇش.       
تونوشتۇرۇش خىتى يىزىش ئۇسۇلىنى بىلىۋىلىش.        5.مۇھىم نوقتا
تونوشتۇرۇش خىتى يازالايدىغان بولۇش.        6.قىيىن نوقتا
ھەمكارلىشىپ ئۈگىنىش، مۇلاھىزە  قىلىش، گۇرۇپپىلار بويىچە تەھللىل          7.ئۈگىنىش ئوسۇلى
ئىلھاملاندۇرۇش،يىتەكلەش،چۈشەندۈرۈش،ئىزدىنىش        8.ئوقۇتۇش ئۇسۇلى
بور،دوسكا،پايدىلىنىش ماتىرىيالى         9. ئوقۇتۇش قورالى
1. تەييارلىق سىناق سۇئالى ئاساسىدا ئوقۇغۇچىلارنى يىڭى دەرىسكە باشلاپ كىرىمەن .

1.        ئوغۇلنىڭ كۆزلىرى ھالرەڭ، ئاغزى قىزىل، چىرايى كۆك، چاچ قاشلىرى قاپقارا ئىدى.( قىياپەت تەسۋىرى)
2.       
3.        كۈن ئەتىگەندە شەرقتىن چىقىدۇ دەپتۇ كەپتەر. ( تىل تەسۋىرى)
4.       
5.        ئوغۇز« ئەمدى تەييار ئولجىغا ئۆگەمدىڭ، كەلمەي قالمايسەن » دەپ ئويلاپتۇ. ( ئىچكى ھىسيات تەسۋىرى)
قىئات ئوغۇزنى كۆرۈپ ھەيۋەت بىلەن ئېتىلىپتۇ. ( ھەرىكەت تەسۋىرى )
تۇنۇشتۇرۇش خېتى ـــــــــــــــــــــ مەلۇم بىر شەخىسنى مەلۇم بىر ئورۇنغا ئىش بىجىرىش ،خىزمەت مۇناسىۋىتى قىلىش ،ئۆگىنىش،ئىكىسكۇرسىيە قىلىش،يىغىنغا قاتنىشىش ....قاتارلىق ئىشلارغا ئەۋەتىشتە شۇ شەخىسنىڭ سالاھىيەتلىك ئىكەنلىكىنى ياكى مۇۋاپپىقلىقىنى تۇنۇشتۇرۇپ،يازىدىغان خەت تۇنۇشتۇرۇش خېتى دىيىلىدۇ ئۆزىنى تۇنۇشتۇرۇش خېتى
1.        ئۆزىنى تۇنۇشتۇرۇش خېتى دىگەن نىمە؟

مەلۇم بىر ئورگانغا ياكى شەخسكە ئۆزىنىڭ مەلۇم ئارتۇقچىلىق ياكى كەمچىللىكىنى كۆرسىتىپ يرزىلغان خەتنى كۆرسىتىدۇ.

2. ئۆزىنى تۇنۇشتۇرۇش خېتىدىن بىر پارچە يېزىڭ؟
ئىملا توغرا، خېتىڭىز چىرايلىق بولسۇن.        10. ئوقۇتۇش جەريانى
دەرس تېمىسى
تونۇشتۇرۇش خىتى يېزىش تەرتىۋى        11. دوسكا لاھىيىسى
بىر پارچە تونۇشتۇرۇش خېتى يېزىپ كىلىش         12. تاپشۇرۇق



        13. دەرستىن كىيىنكى خاتىرە



    -يىلى   -ئاينىڭ    -كۈنى        1.ۋاقتى
بۆلەكلەر بويىچە ئىمتىھان        2.تېمىسى
1-سائەت   ئىمتىھان        3.دەرس تۈرى
ئىمتىھان  سوئالنى تەلەپلەر بويىچە تولۇق ئەشلەش        4.ئوقۇتۇش نىشانى
ئىمتىھاندا ئەستايىدىل بولۇش،خەت سۈپىتىگە دىققەت قىلىش       
ئۆزىنىڭ ئۈگەنگەنلىرى ياخشى ئۆزلەشتۈرۈش، كەمچىللىكلىرنى تونۇپ يىتىش       
ئىمتىھان  سوئالنى تەلەپلەر بويىچە تولۇق ئەشلەش        5.مۇھىم نوقتا
ئۆزىنىڭ ئۈگەنگەنلىرى ياخشى ئۆزلەشتۈرۈش، كەمچىللىكلىرنى تونۇپ يىتىش        6.قىيىن نوقتا
مۇستەقىل ئورۇنداش، ئەستايىدىل تەھللىل قىلىش         7.ئۈگىنىش ئوسۇلى
ئوقۇغۇچىلار ئۆزلىرى مۇستەقىل ئورۇندايدۇ        8.ئوقۇتۇش ئۇسۇلى
ئىمتىھان قەغەز        9. ئوقۇتۇش قورالى
بۇ سائەتلىك دەرس مەزمۇنى ئىمتىھان بولغانلىقى ئۈچۈن ئوقۇغۇچىلار مۇستەقىل ئورۇنداش ئاساسى مەخسەت قىلىنىپ، ئوقۇغۇچىلارنىڭ بۇ بىر بۆلەك مەزمۇنىدىن قانچىلىك دەرىجىدە بىلىم ئۆز لەشتۈرگەنلىكىنى بىلىپ بىقىش مەخسىتىدە ئوقۇتقۇچى پەقەت نازارەتچىلىك قىلىدۇ. پۈتكۈل مەزمۇن ئوقۇغۇچىلارنىڭ ئەستايىدىل ئىزدىنىش،ئويلىنىش،مۇستەقىل پىكىر يۈرگۈزىشىگە قالدۇرۇلدۇ.
ئوقۇغۇچىلار ئىمتىھان جەريانىد تۆۋەندىكىلەرگە دىققەت قىلىشى كىرەك.
1. ئىمتىھان سوئالغا ئىسمىنى تولۇق يېزىش.
2. ئىمتىھاندا ئىشلەش جەريانىدا تەلەپلەرنى ئەستايىدىل ئوقۇپ ئاندىن ئورۇنداش.
3. ئوقۇغۇچىلار كۆچۈرمىچىلىك قىلماسلىق
4. خەت سۈپىتىگە دىققەت قىلىش، خېتى چىرايلىق بولۇش.
5. ئىمتىھان قەغىزىنىڭ يىرتىلىپ كىتىشىنىڭ ئالدىنى ئىلىش

        10. ئوقۇتۇش جەريانى
دەرس تېمىسى
ئىمتىھان قائىدىسى        11. دوسكا لاھىيىسى
كىيىنكى سائەتلىك دەرس مەزمۇنىنى ئوقۇپ كىلىش        12. تاپشۇرۇق


        13. دەرستىن كىيىنكى خاتىرە












     -يىلى   -ئاينىڭ   -كۈنى        1.ۋاقتى
9.دەرس ئاق غاز        2.تېمىسى
1-سائەت    يېڭى دەرس        3.دەرس تۈرى
ئوقۇغۇچىلار تىكىسىت مەزمۇنىنى سۇئاللار ئاساسىدا تەھلىل قىلىپ ،ئاق غازنىڭ  قانداق ئالاھىدىلىكى بارلىقنى بىلىۋېلىش        4.ئوقۇتۇش نىشانى
ئاق غازنىڭ ئالاھىدىكلەرنى يازغۇچىنىڭ قانداق تەسۋىرلىگەنلىكىنى  چۈشىنىۋېلىش       
بۇدەرس ئارقىلىق ئوقۇغۇچىلارنىڭ قۇشلارنى ئاسىراش،قۇشلار تۇرمۇشىنى چۈشىنىش قىزغىنلىقى يۇقىرى كۆتۈرۈلىدۇ ھەمدەئادەم ۋە شەيئىلەرنى تەسۋىرلىگەندە توغرا ،ئوبرازلىق تىللارنى ئىشلىتىش كېرەكلىكىنى تۇنۇتۇپ،ئەستايىدىل كۈزىتىش ئادىتى يىتىلدۈرۈلىدۇ.       
ئاق غازنىڭ ئالاھىدىلىكلىرىنى ئىگەللىۋېلىش        5.مۇھىم نوقتا
تىكىستنىڭ تىل ئىشلىتىش جەھەتتىكى ئالاھىدىلىكىنى چۈشىنىۋېلىش.        6.قىيىن نوقتا
ھەمكارلىشىپ ئۈگىنىش، مۇلاھىزە  قىلىش، گۇرۇپپىلار بويىچە تەھللىل          7.ئۈگىنىش ئوسۇلى
ئىلھاملاندۇرۇش،يىتەكلەش،چۈشەندۈرۈش،ئىزدىنىش        8.ئوقۇتۇش ئۇسۇلى
بور،دوسكا،پايدىلىنىش ماتىرىيالى، كومپىيۇتېر        9. ئوقۇتۇش قورالى
ئوقۇتقۇچى ئاۋال تىكىستنى ئۈلگە كۆرسىتىپ ئوقۇپ بىرىدۇ.ئوقۇغۇچىلارنى تىكىستنى ئىچىدە ئوقۇغاچ يەنە بىر تەرەپتىن تىكىسىت  ئىچىدىكى چۈشىنىكسىز  سۆز-جۈمىللەرنى تېپىپ چىقشقا يىتەكلەيدۇ.
ئوقۇغۇچىلار بىر تەرەپتىن ئوقۇتقۇچىنىڭ تىكىستنى ئوقۇغىنىغا دىققەت قىلغاچ ،يەنەبىر تەرەپتىن ئۆزى چۈشەنمەيدىغان سۆز-جۈمىللەرنى تېپپ چىقىدۇ.
ئوقۇتقۇچى ئوقۇغۇچىلار تېپپ چىققان سۆز-جۈمىللەرنىىڭ مەنىسىنى ئوقۇغۇچىلارغا چۈشەندۈرۈش ئېلىپ بارىدۇ ھەمىدە ئوقۇغۇچىلارنى بۇ سۆزلەرگە جۈمىلە تۈزۈشكە يىتەكلەيدۇ.
مەغرۇرلۇق ـــــــ بۇ سۆزنىڭ ئەسلى تۇمۇرى ‹‹مەغرۇر››بۇلۇپ،سۆز تۈركۈمى جەھەتتىن سۈپەت ھىسابلىنىدۇ.ئۆزىنى چوڭ تۇتۇش،ئۆزىگە تەمەننا قۇيۇش ،ھاكاۋۇر دىگەن مەنىلەرنى بىلدۈرىدۇ.مەغرۇر سۆز ياسىغۇچى قۇشۇمچە ‹‹لۇق››قۇشۇمچىسىنىڭ ئۇلىنىشى بىلەن سۈپەت ئىسىمغا ئۆزگەرگەن .يەنى ئۆزىنى چوڭ تۇتۇش ،ئۆزىگە تەمەننا قۇيۇش،ھاكاۋۇرلۇق قىياپىتىنى ھالىتىنىڭ نامىنى بىلدۈرىدىغان سۆزگە ئايلانغان.
چىتلاق ـــــ مەلۇم دائىرنى چېگىرلاش ياكى مۇداپىيە قىلىش ئۈچۈن چىت ياكى شاخ – شۇمبىلار بىلەن تۇسۇپ ياسالغان توسۇق ،بەزىلەر ھويلا- ئاراملار،ئۆي ھايۋانلىرىنىڭ قوتان كاتەكلىرىنى مۇشۇ ئۇسۇلدا شاخ- شۇمبىلار بىلەن قورشاپ ياسايدۇ.مانا مۇشۇلار چىتلاق دەپ ئاتىلىدۇ.
بىمالال ـــــــــ بۇ سۆزنىڭ ئەسلى مەنىسى توسقۇنسىز،ئاۋارىچىلىكسىز دىگەن مەنىلەردە بۇلۇپ،تىكىستتە ئالدىرماي – تېنىمەي،تەمكىلىك بىلەن ،سالماقلىق بىلەن دىگەن مەنىلەردە قوللىنىلغان .
تۇمشۇقىنى ئاسمانغا ئۇچىلاپ ـــــــــ تۇمشۇقىنى ئاسمانغا قارىتىش،ئاسمانغا سوزۇش دىگەن مەنىلەرنى بىلدۈرىدۇ.
تۈس ـــــــــ ھالەت ،قىياپەت دىگەن مەنىلەرنى بىلدۈرىدۇ.
ئەنسىز ـــــــــ چۆچۈش، قورقۇش ،ئەندىشە قىلىش دىگەن مەنىلەرنى بىلدۈرىدۇ.
ئەسەبىيلەرچە ـــــــــ ئۆزىنى يوقاتقان ھالدا،ئەقىلدىن ئېلىشىپ قالغاندەك ھالەتتە،ساراڭلارچە،سەۋىرسىزلىنىپ جىددىيلەشكەن ھالدا دىگەن مەنىلەرنى كۆرسىتىدۇ.
بۇتىكىستتە بىر قانچە مۇھىم سۆز-جۈمىللەر بار بۇلۇپ بۇلارنىڭ مەنىسىنى چۈشەنگەندىلا ئاندىن دەرىس مەزمۇنىنى چۈشىنىۋالغىلى بۇلىدۇ.بىز بىرلىكتە بۇ جۈمىللەرنىڭ مەنىسىنى تىكىست مەزمۇنىغا بىرلەشتۈرۈپ چۈشىنىۋالايلى :
‹1›غازنىڭ مەغرۇرلىقى  ئۇنىڭ غاقلدىشى ،مېڭىشى ۋە دانلىغان چاغدىكى قىيەپىتىدە تېخىمۇ گەۋدىلىك ئىپادىلىنىدكەن.
بۇ جۈمىلە تىكىستنىڭ مەركىزى جۈمىلىسى بۇلۇپ،پۈتۈن تىكىستكە ھۈكۈمرانلىق قىلىش رولىنى ئوينايدۇ.ئۇنىڭدا غازنىڭ مەغرۇرلىقى مەركەزلىك ،يىغىنچاق ھالدا ئىپادە قىلىنغان .شۇنىڭ بىلەن بىللە ئۇ ھەم ئۆتكۈنچى جۈمىلە بۇلۇپ،ئالدىنىقى ئابزاستىكى ‹‹نىمىدىگەن مەغرۇر قۇش بۇ!››دىگەن جۈمىلىگە ماسلاشتۇرۇش بىلەن بىرگە ‹‹غازنىڭ ئاۋازى...››دىگن كىيىنكى ئابزاسنى ئوتتۇرغا چىقىرشقا تۈرتكە بۇلۇپ، ئەسەر مەزمۇنىنىڭ ئىپادىلىنىشى تەبىيلىككە ،باسقۇچ – قۇرۇلما ئېنىقلىقىغا ئىگە قىلىنغان.
‹2›غاز بىمالال ،گىدەيگەن ھالدا خۇددى چېلىشچىلار مەيدانغا چىقىپ كەلگەندەك ماڭىدۇ.››
‹‹بىمالال››دىگەن سۆز ئەسلى توسقۇنسىز،ئاۋارىچىلىكسىز دىگەن مەنىلەردە بۇلۇپ،بۇ جۈمىلىدە ئالدىرماي-تىنىمەي ،تەمكىنلىك بىلەن ،سالماقلىق بىلەن دىگەن مەنىلەردە قوللىنىلغان.‹‹گىدەيمەك›،سۆزىنىڭ مەنىسى غادايماق دىگەن مەنىدە بۇلۇپ،بۇ يەردە ئۆزىنى چوڭ تۇتۇش،ھاكاۋۇرلۇقتىن كىرىلىش،مەنىسىدە ئىشلىتىلگەن .‹‹چېلىشچىلار مەيدانغا چىققاندەك ››دىگەن ئوخشىتىش غازنىڭ قەدەم ئېلىشنىڭ ناھايىتى سالماق، ئېغىر ئىكەنلىكىنى ئوبىرازلىق سۈرەتلەپ بىرىشتىن باشقا ،تېخىمۇ مۇھىمى غازنىڭ قەدەم ئېلىشتىكى مەغرۇرلۇق،كىبىرىنى ئەكىس ئەتتۈرگەن.
‹3›‹‹مەسلەن ،بىر نەرسە يىگەن ھامان،سۇ قۇيۇپ قويۇلغان داس يىراقتا بۇلسىمۇ،ئالدىرماۇ بېرىپ بىر ئوتلام سۇ ئوتلايدۇ.ئاندىن يەنە ئىرغاڭلاپ بېرىپ لاي،چۆپلەرنى يەيدۇ.››
‹‹ئوتلاش››شەكىلداش سۆز بۇلۇپ،ئوتخۇر ھايۋانلارنىڭ ئوت-چۆپ يىيىشنىمۇ كۆرسىتىدۇ.ئادەملەرنىڭ سۇ ئىچىشىمۇ ئوتلاش دەپ ئاتىلىدۇ.بۇ يەردە سۇ ئىچىش مەنىسىدە ئىشلىتىلگەن.
غازنىڭ بىر نەرسە يىيىشىنى زىرىكمەستىن بۇنداق تەپسىلى ۋە ئىنىچكە يېزىشتىكى سەۋەپ:ئاپتۇر غازنىڭ بىر نەرسە يىيىشىنىڭ كۈلكىلىك ئىكەنلىكىنى گەۋدىلەندۈرۈشتىن ئىبارەت.كۈلكىلىك يىرى چۇقۇم ئۈچ خىل نەرسىنىڭ بۇلىشى،كۈلكىلىك يىرى پۈتۈن دىققىتى بىلەن يىيىش ،كۈلكىلىك يىرى يىيىش ئۇسۇلىدىكى ئۆزگەرمەي داۋاملىشىدىغان بىر خىل تەكرارلىق .ئاپتۇر بۇ جۈمىلە ئارقىلىق مۇشۇ ئابزاسنىڭ بىرىنچى جۈمىلىسىدىكى ‹‹غازنىڭ دانلىغىنىنى كۆرسەك تېخىمۇ كۈلگىمىز كىلىدۇ›،دىگەن مەزمۇننى يۇرتۇپ بەرگەن ،يەنە بىر تەرەپتىن تىكىستنىڭ ئاخىرقى قىسىمىدىكى ‹‹غاز يەم يىگەندە چۇقۇم بىرەر ئادەم ئۇنىڭ قېشىدە تۇرۇپ تۇرىشى كېرەك››دىگەن سۆزنىڭ سەۋەبىگە ئالدىن بىشارەت بەرگەن غازنىڭ مەغرۇرلىقىمۇ ئۇنىڭ نەرسە يىيىشدىكى مۇشۇ ھالىتىدە ئەكىس ئەتتۈرۈلگەن.
‹4›‹‹ئۇ ئەنە شۇنداق ئالدىرماي ‹غىزالانغاچقا› ئۇنىڭغا خۇددى ئاشخانىدىكى كۈتكۈچىلەرگە ئوخشاش بىر چەتتە قاراپ تۇرۇشقا توغرا كىلىدۇ.››
‹‹غىزالىنىش››ئادەملەرگە خاس سۈپەت،غازنىڭ نەرسە يىيىشنى بۇنداق سۈپەتلەشتىكى سەۋەپ،غازنى ئادەملەشتۈرۈش،شۇ ئاساستا ‹‹كۈتكۈچى››نى ئوتتۇرغا چىقىرىشتىن ئىبارەت.‹‹غىزالىنىش››سۆزى بۇ يەردە كۆچمە مەنىدە قوللىنىلغاچقا قوش تىرناق ئىچىگە ئېلىنغان .ئاپتۇر ئۇستىلىق بىلەن مانا مۇشۇنداق جانلاندۇرۇش ھەم ئوخشىتىش ئېلىپ بېرىش ئارقىلىق غازنىڭ نەرسە يىيشىدىكى ھۆرمەتكە سازاۋەر،مەغرۇرانە قىياپىتىنى ئوبرازلىق گەۋدىلەندۈرۈپ بەرگەن.
‹5›‹‹چۈنكى شۇ ئەتىراپتا يۈرىيدىغان ئىت غازنىڭ خۇيىنى بىلىدۇ،ھەر قېتىم غاز يەم يەۋاتقاندا ئىت چىتلاق ئەتىراپىدا ماراپ تۇرىدۇ.››
‹‹ماراش››سۆزى يۇشۇرۇن ھالدا كۈزىتىش ،يۇشۇرنۇپ پۇرسەت كۈتۈش دىگەن مەنىلەرنى كۆرسىتىدۇ.بۇ جۈمىلىدىن ھەتتا ئەتىراپتا يۈرۈيدىغان ئىتلارنىڭمۇ غازنىڭ يەم يىيىش ئادىتىنى بىلدىغانلىقىنى بىلىشكە بولىدۇ.بۇنىڭدىن غازنىڭ يەم يىگەندە يىيىش ئۇسۇلىغا بەك دىققەت قىلىدىغانلىقىنى تېخىمۇ روشەن ھېس قىلىشقا بولىدۇ.
ساۋاقداشلار يۇقارقى جۈمىللەردىن ئاق غاز ھەققىدە نىمىلەر نى چۈشەندىڭلار ؟ئورالغان قورغان، شەھەر.
        10. ئوقۇتۇش جەريانى
دەرس تېمىسى
يېڭى سۆزلەر        11. دوسكا لاھىيىسى
مەشق     -بەتلەرنى تەلەپ بويىچە ئىشلەڭ.        12. تاپشۇرۇق



        13. دەرستىن كىيىنكى خاتىرە












     -يىلى     -ئاينىڭ      -كۈنى        1.ۋاقتى
9.دەرس ئاق غاز        2.تېمىسى
2-سائەت   مەزمۇن سۆزلىنىدۇ        3.دەرس تۈرى
ئوقۇغۇچىلار تىكىسىت مەزمۇنىنى سۇئاللار ئاساسىدا تەھلىل قىلىپ ،ئاق غازنىڭ  قانداق ئالاھىدىلىكى بارلىقنى بىلىۋېلىش        4.ئوقۇتۇش نىشانى
ئاق غازنىڭ ئالاھىدىكلەرنى يازغۇچىنىڭ قانداق تەسۋىرلىگەنلىكىنى  چۈشىنىۋېلىش       
بۇدەرس ئارقىلىق ئوقۇغۇچىلارنىڭ قۇشلارنى ئاسىراش،قۇشلار تۇرمۇشىنى چۈشىنىش قىزغىنلىقى يۇقىرى كۆتۈرۈلىدۇ ھەمدەئادەم ۋە شەيئىلەرنى تەسۋىرلىگەندە توغرا ،ئوبرازلىق تىللارنى ئىشلىتىش كېرەكلىكىنى تۇنۇتۇپ،ئەستايىدىل كۈزىتىش ئادىتى يىتىلدۈرۈلىدۇ.       
ئاق غازنىڭ ئالاھىدىلىكلىرىنى ئىگەللىۋېلىش        5.مۇھىم نوقتا
تىكىستنىڭ تىل ئىشلىتىش جەھەتتىكى ئالاھىدىلىكىنى چۈشىنىۋېلىش.        6.قىيىن نوقتا
ھەمكارلىشىپ ئۈگىنىش، مۇلاھىزە  قىلىش، گۇرۇپپىلار بويىچە تەھللىل          7.ئۈگىنىش ئوسۇلى
ئىلھاملاندۇرۇش،يىتەكلەش،چۈشەندۈرۈش،ئىزدىنىش        8.ئوقۇتۇش ئۇسۇلى
بور،دوسكا،پايدىلىنىش ماتىرىيالى، كومپىيۇتېر        9. ئوقۇتۇش قورالى
ئوقۇتقۇچى ئوقۇغۇچىلارنىڭ  جاۋابى ۋە دوراش ھەركەتلىرىنى باھالايدۇ ،مۇئەييەنلەشتۈرىدۇ.
ئوقۇتقۇچى ئوقۇغۇچىلارنى  تۆۋەندىكى سۇئاللار ئاساسىدا مۇلاھزە قىلىشقا يىتەكلەيدۇ:
‹1›سىلەر قايسى ئورۇندىن ئاق غازنىڭ مەغرۇرلىقىنى بىلۋالدىڭلار ؟ئاپتۇر ئاق غازنىڭ بۇ ئالاھىدىكىنى قانداق تەسۋىرلىگەن ؟
‹2›مۇبادا غازمۇ ئادەملەرگە ئوخشاش سۆزلىيەلىگەن بولسا ئۇ نىمە دىيىشى مۇمكىن؟نىمە ئۈچۈن؟
‹3›ئاپتۇر غازنىڭ مەغرۇرلىقىنى تەسۋىرلىگەندە بەزى جۈمىللەرنى بىۋاستە ھالدا ئۇدۇللا يازغان ،قايسىڭلار مۇشۇ خىل جۈمىللەرنى تېپىپ كۆپچىللىككە ئوقۇپ بېرىسىلەر؟
ئوقۇغۇچىلار كىچىك گۇرۇپپىلار بۇيىچە مۇلاھىزە قىلىپ ئۆز چۈشەنچىلىرىنى ئوتتۇرغا قۇيىدۇ.
ئوقۇتقۇچى ئوقۇغۇچىلارنىڭ جاۋابىغا ئاساسەن  خۇلاسىلەپ بىرىدۇ:
‹1›ئاق غازنىڭ غاقلدىغان ئاۋازىدىن،،ئۇنىڭ مېڭىشىدن،دانلىغان چېغىدىكى قىياپىتىدىن ئۇنىڭ مەغرۇرلىقىنى بىلۋېلىشقا بۇلىدۇ.ئاپتۇر ئاق غازنىڭ بۇ ئالاھىدىلىكىنى‹‹غاز ئاۋازىنى سۈرلۈك ۋە تەمكىن چىقىرىپ ،خۇددى بىرىنى ئەيىپلىگەندەك تۈستە غاققىلدايدىكەن››،‹‹ غاز بىمالال،گىدەيگەن ھالدا ،خۇددى چېلىشچىلارمەيدانغا چىقىپ كەلگەندەك ماڭىدۇ.قەددىنى كېرىپ يول بىرەيمۇ دىمەيدۇ،ئامالسىز يول بەرگەندىمۇ بوينىنى سوزۇپ بىرىنى چىشلىۋالماقچى بولىدۇ››‹‹بىر نەرسە يىگەن ھامان،سۇ قۇيۇپ قۇيۇلغان داس يىراقتا بولسىمۇ ،ئالدىرماي بېرىپ بىر  ئوتلام سۇ ئوتلايدۇ.ئاندىن يەنە ئېرغاڭلاپ بېرىپ لاي،چۆپلەرنى يەيدۇ.لاي ،چۆپ يەپ بولغاندىن كىيىن يەنە يەم يىگىلى بارىدۇ.››دەپ  تەسۋىرلىگەن.
‹2›ئوقۇغۇچىلار ئۆز قاراشلىرىنى ئەركىن ھالدا ئوتتۇرغا قۇيىدۇ.
‹3›غازنىڭ مەغرۇرلىقىنى تەسۋىرلەنگەن جۈمىللەر:‹‹ئۇ بوينىنى سوزىغىنىچە ئۇياق –بۇياققا قارىغىلى تۇردى.ئۇنىڭ بۇ تۇرىقىغا قاراپ:‹.پەھ،نىمىدىگەن مەغرۇر قۇش بۇ!››دەپ ئويلاپ قالدىم.‹‹غازنىڭ مەغرۇرلىقى ئۇنىڭ غاقلدىشى ،مېڭىشى ۋە دانلىغان چاغدىكى قىياپىتىدە تېخىمۇ گەۋدىلىك ئىپادىلىنىدىكەن.››‹‹ قەددىنى كېرىپ يول بىرەيمۇ دىمەيدۇ،ئامالسىز يول بەرگەندىمۇ بوينىنى سوزۇپ بىرىنى چىشلىۋالماقچى بولىدۇ››‹‹ئۇ ئەنە شۇنداق ئالدىرماي ‹‹غىزالانغاچقا ››ئۇنىڭغا خۇددى ئاشخانىدىكى كۈتكۈچىلەرگە ئوخشاش بىر چەتتە قاراپ تۇرۇشقا توغرا كىلىدۇ.››
ئومۇملاشتۇرۇپ خۇلاسىلەپ بىرىدۇ:
بۇ جۈمىللەردىن ئاپتۇر كۆرنۈشتە غازنى ياخشى كۆرمەيدىغانلىق ھېسىياتى ئىپادىلەنگەندەك ،غازنىڭ نوقسانى سۆزلىنىۋاتقاندەك قىلغان بىلەن ،ئەمەليەتتە ئاپتۇرنىڭ بۇ غازنى بەكمۇ ياخشى كۆرىدىغانلىقىنى ئېنىق ھېس قىلغىلى بولىدۇ.غازنىڭ‹‹ نوقسانلىرى››ئاپتۇر مەدىھلەيدىغان ئارتۇقچىلىققا ئايلانغانىتى مەغرۇر ئادەمگە ئوخشايدۇ.ئاپتۇر غازنى باشتىن ئاخىر ئادەم ئورنىدا يازغان ،ئۇ غاقلدىغاندا كەسكىن ساقچىغا ،ماڭغاندا مەيدانغا چىقىۋاتقان چېلىشچىغا ،غىزالانغاندا مەخسۇس بىر ئادەم ھالىدىن خەۋەر ئالىدىغان خوجايىنغا ئوخشايدۇ،ئۇمۇملاشتۇرۇپ ئېيتقاندا ئۇ ناھاي مەغرۇر ئادەمگە ئوخشايدۇ
                                            بەدىنى ــ قاردەك ئاپپاق
                                                 ئاۋازى ــ ئاۋازىنى سۈرلۈك ۋە تەمكىن چىقىرىپ ،خۇددى بىرىنى ئەيىپلىگەندەك تۈستە غاققىلدايدۇ
ئاق غازنىڭ                     قەدەم ئېلىشى ــ غاز بىمالال،گىدەيگەن ھالدا ،خۇددى چېلىشچىلارمەيدانغا چىقىپ كەلگەندەك ماڭىدۇ
ئالاھىدىلىكى                   نەرسە يىيىشى ــــــــ ئاق غاز ئالدىرماي ‹‹غىزالانغاچقا ››ئۇنىڭغا خۇددى ئاشخانىدىكى كۈتكۈچىلەرگە ئوخشاش بىر چەتتە قاراپ تۇرۇشقا توغرا كىلىدۇ
        10. ئوقۇتۇش جەريانى
دەرس تېمىسى
ئاق غازنىڭ ئالاھىدىلىكى        11. دوسكا لاھىيىسى
كىچىك مەشق دەپتىرىنى ئىشلەپ كىلىش        12. تاپشۇرۇق



        13. دەرستىن كىيىنكى خاتىرە


   -يىلى    –ئاينىڭ    -كۈنى        1.ۋاقتى
10-دەرس.ئەركەك ئاق غاز        2.تېمىسى
1-سائەت   يېڭى دەرس        3.دەرس تۈرى
ئوقۇغۇچىلار تىكىستنى توغرا ،راۋان ھېسىياتلىق  ئوقۇشنى ئۆگىنىۋېلىش        4.ئوقۇتۇش نىشانى
،تىكىستتىكى چۈشىنىكسىز بولغان سۆز-جۈمىللەرنىڭ مەنىسىنى ئوقۇتقۇچىنىڭ يىتەكچىلىكىدە چۈشىنىۋېلىش ھەمىدە ئەمەلىي تۇرمۇشتكى قوللىنىلىش ئورنىنى بىلىۋېلىش.       
بۇدەرس ئارقىلىق ئوقۇغۇچىلارنىڭ قۇشلارنى ئاسىراش،قۇشلار تۇرمۇشىنى چۈشىنىش قىزغىنلىقى يۇقىرى كۆتۈرۈلىدۇ ھەمدەئادەم ۋە شەيئىلەرنى تەسۋىرلىگەندە توغرا ،ئوبرازلىق تىللارنى ئىشلىتىش كېرەكلىكىنى تۇنۇتۇپ،ئەستايىدىل كۈزىتىش ئادىتى يىتىلدۈرۈلىدۇ       
تكىستتىكى چۈشىنىكسىز سۆز-جۈمىللەرنىڭ مەنىسىنى  تىكىست مەزمۇنىغا باغلاپ چۈشىنىۋېلىش ھەمدە ئۇنى ئەمەلىي تۇرمۇشتا قوللىنالايدىغان بۇلۇش.        5.مۇھىم نوقتا
ئاپتۇرنىڭ ئىپادىلەش ئۇسۇلى جەھەتتە ‹‹ئاق غاز ››دىگەن ئەسەر بىلەن قانداق ئوخشاشلىق ۋە پەرقى بارلىقىنى بىلۋېلىش. .        6.قىيىن نوقتا
ھەمكارلىشىپ ئۈگىنىش، مۇلاھىزە  قىلىش، گۇرۇپپىلار بويىچە تەھللىل          7.ئۈگىنىش ئوسۇلى
ئىلھاملاندۇرۇش،يىتەكلەش،چۈشەندۈرۈش،ئىزدىنىش        8.ئوقۇتۇش ئۇسۇلى
بور،دوسكا،پايدىلىنىش ماتىرىيالى، كومپىيۇتېر        9. ئوقۇتۇش قورالى
ئوقۇتقۇچى ئاۋال تىكىستنى ئۈلگە كۆرسىتىپ ئوقۇپ بىرىدۇ.ئوقۇغۇچىلارنى تىكىستنى ئىچىدە ئوقۇغاچ يەنە بىر تەرەپتىن تىكىسىت  ئىچىدىكى چۈشىنىكسىز  سۆز-جۈمىللەرنى تېپىپ چىقشقا يىتەكلەيدۇ.
ئوقۇغۇچىلار بىر تەرەپتىن ئوقۇتقۇچىنىڭ تىكىستنى ئوقۇغىنىغا دىققەت قىلغاچ ،يەنەبىر تەرەپتىن ئۆزى چۈشەنمەيدىغان سۆز-جۈمىللەرنى تېپپ چىقىدۇ.
ئوقۇتقۇچى ئوقۇغۇچىلار تېپپ چىققان سۆز-جۈمىللەرنىىڭ مەنىسىنى ئوقۇغۇچىلارغا چۈشەندۈرۈش ئېلىپ بارىدۇ ھەمىدە ئوقۇغۇچىلارنى بۇ سۆزلەرگە جۈمىلە تۈزۈشكە يىتەكلەيدۇ.
يېڭى سۆزلەرگە ئىزاھات
‹1›ھەقلىق ــــــ مۇناسىپ،لايىق دىگەن مەنىلەرنى بىلدۈرىدۇ.
‹2›سالماقلىق ــــــــ تەمكىن ،ئېغىر – بېسىقلىقنى كۆرسىتىدۇ.
‹3›مىتمۇ قىلىپ قويماسلىق ــــــــ قىلچە ھېيقماسلىق،ھىچبىر قورۇنماسلىق.
‹4›ئەۋجىگە چىقماق ـــــــــ يۇقىرى پەللىگە كۆتۈرلۈشنى كۆرسىتىدۇ.
‹5›ھۆكۈمران ــــــــــ ئادەم ياكى شەيئىلەرگە ئىگىدارچىلىق قىلغۇچى،خوجايىن ،باشقۇرغۇچى دىگەن مەنىلەردە.
ساۋاقداشلار ،بۇتىكىستتە بىر قانچە مۇھىم سۆز-جۈمىللەر بار بۇلۇپ بۇلارنىڭ مەنىسىنى چۈشەنگەندىلا ئاندىن دەرىس مەزمۇنىنى چۈشىنىۋالغىلى بۇلىدۇ.بىز بىرلىكتە بۇ جۈمىللەرنىڭ مەنىسىنى تىكىست مەزمۇنىغا بىرلەشتۈرۈپ چۈشىنىۋالايلى :
‹1›‹‹ناۋادا قۇش تۈردىكىلەرگە ھەربىي ئونۋان بىرىشكە توغرا كەلسە ،بۇ ئاق ئەركەك غاز دېڭىز ئارمىيە گېنىراللىق ئۇنۋانىنى ئېلىشقا تامامەن ھەقلىق .ئۇنىڭ قەددىنى تىك تۇتۇش بولسىۇن ياكى مېڭىشى ۋە باشقا غازلاربىلەن ‹ئەھۋاللاشقان ›چاغدىكى ئاۋازى بولسۇن ،ھەممىسىدىنلا دېڭىز ئارمىيە گېنىراللىرىغا خاس سالاپەت چىقىپ تۇرىدۇ.››
‹‹ھەربني ئونۋان ››ھەربىيلەرنىڭ دەرىجىسىنى پەرقلەندۈرۈشتىكى ئاتالغۇ ھېسابلىنىدۇ،مەسىلەن،مارشال،گېنىرال،پولكوۋنىڭ قاتارلىقلار.‹‹ئەھۋاللىشىش››دىگەن سۆز پاراڭلىشىش دىگەن مەنىدە .ئاپتۇر ئەركەك ئاق غازنى گېنىرالغا ئوخشىتىش ئارقىلىق ئۇنىڭ ئالاھىدە سالاپەتكە ئىگە ئالاھىدىلىكىنى گەۋدىلەندۈرگەن.‹‹قەددىنى تىك تۇتۇشى››،‹‹ئەھۋاللىشىشى›،قاتارلىقلار جانلاندۇرۇش ۋاستىسى ھىسابلىنىدۇ.بۇنداق يېزىش ئەسەر تىلىنى ئوبرازلىق قىلىولا قالماستىن بەلكى بىزگە ئاپتۇرنىڭ غازغا بولغان زوقلىنىش ۋە ياخشى كۆرۈش ھېسىياتىنى  ھېس قىلدۇرىدۇ.
‹2›‹‹بۇ غاز ئۆستەڭ قىرغىقىدىكى تېيىز سۇدا قەددىنى كىرىپ ،ئۇزۇن ھەم كۈچلۈك قاناتلىرىنى قاققاندا ،قات-قات بۇژغۇنلار چاچىراپ،قىرغاقتىكى قۇمۇشلارمۇ شاراقشىپ كىتىدۇ.››
‹‹بۇژغۇن ››سۇدىن پەيدا بۇلىدىغان كىچىك دولقۇنلارنى كۆرسىتىدۇ.بۇ جۈمىلدە غازنىڭ قانىتىنىڭ چوڭ ھەم كۈچلۈك ئىكەنلىكى ئەكىس ئەتتۈرۈلگەن .زادى قانچىلىك كۈچلۈك ئىكەنلىكى سۇ يۈزىدە چاچىرغان قات-قات بۇژغۇنلارنىڭ چاچىرشى ،قىرغاقتىكى قۇمۇشلارنىڭمۇ شاراقشىپ كىتىشىدىن كۆرىۋالغىلى بۇلىدۇ.
‹3› ‹‹بۇ غاز ئېھتىمال بۇ دۇنيادىكى نەرسىلەرنىڭ ھەممىسىنى ئۆزىگىلا مەنسۈپ دەپ ئويلىسا كېرەك.ناۋادائۇ ئۆزىنىڭمۇ مۇشۇ مەھەللىدىكى سىكاپۇكا دىگەن بالىغا تەۋە ئىكەنلىكىنى ،سىكاپۇكا ئۇنى ئاپىسىغا تۇتۇپ بىرىشكە ماقۇل بولسىلا ،ئاپىسىنىڭ ئۇنى يۇمىران يېسىۋىلەك بىلەن قۇشۇپ شورپا قاينىتىدانلىقىنى بىلسە ،قانچىلىك ھەيران قالار –ھە!››
بۇ ئاپتۇرنىڭ مەردانە سۆزى .ئۇنى ئۆزىنى ‹‹ھۆكۈمران ›،ھېسابلايدىغان غازدىن ئاپتۇر گەرچە بىزار بولسىمۇ،لىكىن ئۇنىڭدىن نەپرەتلەنمەيدۇ،بۇنداق بۇلىشىدىكى سەۋەپ،ئۇنى ياخشى كۆرگەنلىكىدىن ئىبارەت..ئاپتۇر ئۇنى ياخشى كۆرگەچكە ،ئۇنىڭ ھەر بىر ھەركىتىنى كۆڭۈل قۇيۇپ كۈزەتكەن ،تۈرلۈك قىياسلارنى قىلغان،غازنىڭ پىسخىكىسىنى ئادەمنىڭ پىسخىكىسى بۇيىچە تەسەۋۋۇر قىلغان .غازنىڭ ھەددىن ئاشقان قىلمىشىنى گەۋدىلەندۈرۈپ،يۇمۇرلۇق تۈسنى كۈچەيىتكەن ،كىشىگە كۈلكىلىك ،قىزىقارلىق ھېس قىلدۇرغان .
ساۋاقداشلار سىلەر يۇقارقى جۈمىللەردىن ئەركەك ئاق غاز ھەققىدە نىمىلەرنى ھېس قىلدىڭلار ؟
ئوقۇغۇچىلار ئۆز چۈشەنچىلىرىنى ئىختىيارى ھالدا ئوتتۇرغا قۇيىدۇ.
ئاخىردا ئوقۇتقۇچى ئومۇملاشتۇرۇپ خۇلاسىلەپ بىرىدۇ.
        10. ئوقۇتۇش جەريانى
دەرس تېمىسى
يېڭى سۆزلەر        11. دوسكا لاھىيىسى
تىكىسىت  مەزمۇننى ئىگەللەپ كىلىش        12. تاپشۇرۇق


        13. دەرستىن كىيىنكى خاتىرە



    -يىلى   –ئاينىڭ     -كۈنى        1.ۋاقتى
10-دەرس.ئەركەك ئاق غاز        2.تېمىسى
2-سائەت  مەزمۇن سۆزلىنىدۇ        3.دەرس تۈرى
ئوقۇغۇچىلار تىكىستنى توغرا ،راۋان ھېسىياتلىق  ئوقۇشنى ئۆگىنىۋېلىش        4.ئوقۇتۇش نىشانى
،تىكىست  مەزمۇنىنى ئەسلەش،  سۇئاللار ئاساسىدا  تەھلىل قىلىپ  ،ئەركەك ئاق غازنىڭ ئالاھىدىلىكلىرىنى بىلىۋېلىش       
بۇدەرس ئارقىلىق ئوقۇغۇچىلارداتېكىسىت ئوقۇغاندا سېلىشتۇرۇپ ئوقۇش ھەم مۇلاھىزە قىلىش ،تەبىيەر دۇنياسىدىكى بارلىق شەيئى ۋە جان جانىۋارلارنى كۈزىتىشكە ماھىر بۇلۇش ھەم يېزىش تۇيغۇسى  تۇرغۇزۇش قۇشلارنى ئاسىراش،قۇشلار تۇرمۇشىنى چۈشىنىش قىزغىنلىقى يۇقىرى كۆتۈرۈلىدۇ ھەمدەيازغۇچىنىڭ تىل ئىشلىتىش جەھەتتىكى ئالاھىدىلىكىنى ھېس قىلدۇرۇپ،ئەستايىدىل كۈزىتىش ئادىتى يىتىلدۈرۈلىدۇ       
تىكىست مەزمۇنىنى سۇئاللار ئاساسىدا  چۈشىنىۋېلىش ھەمدە تىكىستنى ھىكايە شەكىلىدە بايان قىلىپ بىرەلەيدىغان بۇلۇش.        5.مۇھىم نوقتا
ئاپتۇرنىڭ ئىپادىلەش ئۇسۇلى جەھەتتە ‹‹ئاق غاز ››دىگەن تىكىست  بىلەن قانداق ئوخشاشلىق ۋە پەرقى بارلىقىنى بىلۋېلىش.         6.قىيىن نوقتا
ھەمكارلىشىپ ئۈگىنىش، مۇلاھىزە  قىلىش، گۇرۇپپىلار بويىچە تەھللىل          7.ئۈگىنىش ئوسۇلى
ئىلھاملاندۇرۇش،يىتەكلەش،چۈشەندۈرۈش،ئىزدىنىش        8.ئوقۇتۇش ئۇسۇلى
بور،دوسكا،پايدىلىنىش ماتىرىيالى، كومپىيۇتېر        9. ئوقۇتۇش قورالى
ئوقۇتقۇچى ئاق غازنىڭ رەسىمنى ئېكراندا كۆرسىتىپ ئوقۇغۇچىلارنى رەسىمنى كۈزىتىپ،ئەركەك ئاق غاز توغرىسىدا ھېس قىلغانلىرىنى ئوتتۇرغا قۇيۇشقا يىتەكلەش ئاساسىدا ئوقۇغۇچىلارنى يېڭى دەرىسكە باشلاپ كىرىدۇ.
ئوقۇتقۇچى ئوقۇغۇچىلارنىڭ رەسمنى كۈزىتىپ بەرگەن جاۋاپلىرىنى تۈزىتىش ،مۇئەييەنلەشتۈرۈش ئاساسىدا دەرىس ماۋزۇسىنى ئوتتۇرغا قۇيىدۇ.
ساۋاقداشلار ،بۇتىكىست بىلەن ‹‹ ئاق غاز›› دىگەن تىكىستنىڭ قانداق ئوخشاشلىقى بارلىقىنى ھېس قىلدىڭلار؟
(ئوقۇغۇچىلار ئىختىيارى ھالدا جاۋاپ بىرىدۇ.)
ئۇنداقتا بىز تىكىست مەزمۇنى ئۈستىدە مۇلاھىزە يۈرگۈزۈپ،تىكىسىت مەزمۇنى ئۈستىدە تېخىمۇ چۇڭقۇر چۈشەنچىگە ئىگە بۇلايلى .
ئوقۇتقۇچى ئوقۇغۇچىلارنى تۆۋەندىكىدەك سۇئاللار ئاساسىدا مۇلاھىزىگە يىتەكلەيدۇ:

‹1›تىكىستتىكى ئەركەك ئاق غازغا نىمە دەپ ئونۋان بەرسەك بۇلىدۇ؟
‹2›ئەركەك ئاق غاز يول ماڭغاندا قانداق ماڭىدۇ؟
‹3›ئەركەك ئاق غاز سۇدا قانداق ھەركەت قىلىدۇ؟
مۇلاھىزە قىلپ ئومۇملاشتۇرۇلىدۇ.
ئاپتۇر تىكىستتىكى ئەركەك ئاق غازغا دېڭىز ئارمىيە گېنىرالىلىق ئونۋانىنى بەرسەك بۇلىدۇ.چۈنىكى ئۇنىڭ  ‹‹قەددىنى تىك تۇتۇشى››،‹‹ئەھۋاللىشىشى››دىن دېڭىز ئارمىيە گېنىرالغا خاس سالاپەت چىقىپ تۇرىدۇ

‹2›ئەركەك ئاق غاز يول ماڭغاندا ئەتىراپنى سالماقلىق كۈزىتىپ ماڭىدۇ.قەدەم ئېلىشتىن ئىلگىرى ئاۋۋال تاپىنىنى كۆتۈرۈپ،پەنجىسىنى خۇددى يەلپۈگۈچنى يىغقاندەكيىغىدۇ.مۇشۇ ھالەتتە دەقىقە تۇرىۋېلىپ،ئالدىرماي تاپىنىنى يەرگە قۇيىدۇ.
‹3›ئەركەك ئاق غاز ئۆستەڭ قىرغىقىدىكى تېيىز سۇدا قەددىنى كىرىپ ،ئۇزۇن ھەم كۈچلۈك قاناتلىرىنى قاققاندا ،قات-قات بۇژغۇنلار چاچىراپ،قىرغاقتىكى قۇمۇشلارمۇ شاراقشىپ كىتىدۇ.››بەزىدە ئۆستەڭ بۇيىدا يۇيۇنۇپ،غاقىلداپ،قاناتلىرىنى قېقىپ ئوينايدۇ،بەزىدە بىر توپ غاز قاتتىق ئۇرۇشۇپ،ئۆستەڭنى پەيگە توشقۇزىۋىتىشىدۇ.
ئوقۇتقۇچى :ساۋاقداشلار بۇ سائەتلىك دەرىس ئارقىلىق سىلەر ئەركەك ئاق غاز توغرىسىدا نىمىلەرنى بىلىۋالدىڭلار؟
ئوقۇغۇچىلار ئۆز چۈشەنچىلىرىنى ئىختىيارى ھالدا ئوتتۇرغا قۇيىدۇ.
ئاخىردا ئوقۇتقۇچى ئومۇملاشتۇرۇپ خۇلاسىلەپ بىرىدۇ.
‹1›تىكىستتىكى ئەركەك ئاق غازغا نىمە دەپ ئونۋان بەرسەك بۇلىدۇ؟
‹2›ئەركەك ئاق غاز يول ماڭغاندا قانداق ماڭىدۇ؟
‹3›ئەركەك ئاق غاز سۇدا قانداق ھەركەت قىلىدۇ؟
        10. ئوقۇتۇش جەريانى
دەرس تېمىسى
ئەركەك ئاق غازنىڭ ئالاھىدىلىكى        11. دوسكا لاھىيىسى
يانداشما مەشىق دەپتىرىدىن بىرىلدۇ        12. تاپشۇرۇق


        13. دەرستىن كىيىنكى خاتىرە



    -يىلى   –ئاينىڭ     -كۈنى        1.ۋاقتى
مەنمۇ ئوقۇيالايمەن        2.تېمىسى
1-سائەت  پائاليەت دەرىسى        3.دەرس تۈرى
ئوقۇغۇچىلار ئەسەرلەرنى توغرا ،راۋان ھېسىياتلىق  ئوقۇشنى ئۆگىنىۋېلىش        4.ئوقۇتۇش نىشانى
ئوقۇغۇچىلارنىڭ تىل بايلىقىنى ئاشۇرۇش       
ئوقۇغۇچىلارنىڭ  دەرىستىن سىرىتقى  پائاليىتىنى بىيىتىپ، ئوقۇغۇچىلاردا كىتاب ئوقۇش قىزغىنلىقىنى ئاشۇرۇش، كىتابىنى سۆيۈش تەربىيىسى ئىلىپ بىرىش       
ئوقۇغۇچىلار ئەسەرلەرنى توغرا ،راۋان ھېسىياتلىق  ئوقۇشنى ئۆگىنىۋېلىش        5.مۇھىم نوقتا
ئەسەرلەرنى دىئالوگلار بويىچە راۋان ،ھىسسىياتلىق ئوقۇش        6.قىيىن نوقتا
ھەمكارلىشىپ ئۈگىنىش، مۇلاھىزە  قىلىش، گۇرۇپپىلار بويىچە تەھللىل  ،شەخىسلەر بويىچە مۇسابىقلىشىش        7.ئۈگىنىش ئوسۇلى
ئىلھاملاندۇرۇش،يىتەكلەش،چۈشەندۈرۈش،ئىزدىنىش        8.ئوقۇتۇش ئۇسۇلى
بور،دوسكا،پايدىلىنىش ماتىرىيالى، كومپىيۇتېر        9. ئوقۇتۇش قورالى
بۇ سائەتلىك دەرس سائىتىدە ئاساسلىق ئوقۇغۇچىلارنىڭ راۋان،ھىسىياتلىق،توغرا بولغان ئوقۇش ئىقتىدارىنى يوقىرى كۆتۈرۈش مەقسىتىدە  بىر سائەتلىك ‹‹ مەنمۇ ئوقۇيالايمەن ›› تىمىسىدا كىتاب ئوقۇش پائاليىتى ئىلىپ بىرىلىپ، ئوقۇغۇچىلارنىڭ  كىچىكىدىنلا كىتاب ئوقۇشنى ئادەت قىلىدىغان، دەرستىن  سىرىتقى كىتابلارنى ئوقۇش قىزغىنلىقىنى يوقىرلىتىپ، ئوقۇغۇچىلارغا  بىر  ياخشى كىتاب ئوقۇغانلىق  ياخشى  بىر ئۇستازغا ئىرىشكەن بىلەن باراۋەر ئىكەنلىكىنى بىلدۈرۈپ، ئوقۇغۇچىلارنىڭ تىل بايلىقىنى ئاشۇرۇش ئاساسىدا ئۈگىنىش قىزغىنلىقىنى يوقىرى كۆتۈرۈشكە ئاساس سىلىپ، ئوقۇغۇچىلارنىڭ ساۋاتسىلىق ئەھۋالىنى تۈگىتىپ، ھەممە ئوقۇغۇچى يازالايدىغان ھەم ئوقۇيالايدىغان ياخشى بولغان دەرسخانا كەيپىياتى بەرپا قىلىپ ، ئوقۇغۇچىلارنىڭ ماقالە يېزىش قابىليىتىنى ئۆستۈرۈشكە ئاساس سىلىش.
پائاليەت مەزمۇنى تۆۋەندىكى  مەزمۇنلار بويىچە ئىلىپ بىرىلدۇ.
1. ئوقۇغۇچىلار شەخسىلەر بويىچە مۇسابىقىلىپ ئوقۇش
2. گۇرۇپپىلار بويىچە ئوقۇش
3. ياخشى ئوقۇغانلارنى ئوقۇغۇچىلار باھالاش
4. ئوقۇغان ئەسەردىن تەسىرات  سۆزلەش
5. ئۆزلىرى ئوقۇغان ئەسەرلىرىنى ئۆز تىلىغا ئايلاندۇرۇپ سۆزلەپ بىرىش
6. نەتىجىسى ئالاھىدە بولغان ئوقۇغۇچىلارنى  ماددى بۇيۇم بىلەن مۇكاپاتلاش.
7. كەمچىللىكلەرنى ئوتتۇرغا قويۇش ، ھەل قىلىش ئۇسۇلىنى  مۇلاھىزە  قىلىش
        10. ئوقۇتۇش جەريانى
مەنمۇ ئوقۇيالايمەن
ئوقۇغان ئەسەر ئىسمى
        11. دوسكا لاھىيىسى
ئۆزلىرى ئوقۇغان ئەسەردىن تەسىرات يېزىپ كىلىش
        12. تاپشۇرۇق




        13. دەرستىن كىيىنكى خاتىرە




     -يىلى    -ئاينىڭ      -كۈنى        1.ۋاقتى
11-دەرس .قەيسەر ھەرە        2.تېمىسى
1-سائەت  يېڭى  دەرس        3.دەرس تۈرى
ئوقۇغۇچىلار تىكىستنى توغرا ،راۋان ھېسىياتلىق  ئوقۇشنى ئۆگىنىۋېلىش        4.ئوقۇتۇش نىشانى
تىكىستتىكى چۈشىنىكسىز بولغان سۆز-جۈمىللەرنىڭ مەنىسىنى ئوقۇتقۇچىنىڭ يىتەكچىلىكىدە چۈشىنىۋېلىش ھەمىدە ئەمەلىي تۇرمۇشتكى قوللىنىلىش ئورنىنى بىلىۋېلىش.       
بۇدەرس ئارقىلىق ئوقۇغۇچىلارنىڭ قۇشلارنى ئاسىراش،قۇشلار تۇرمۇشىنى چۈشىنىش قىزغىنلىقى يۇقىرى كۆتۈرۈلىدۇ ھەمدەئادەم ۋە شەيئىلەرنى تەسۋىرلىگەندە توغرا ،ئوبرازلىق تىللارنى ئىشلىتىش كېرەكلىكىنى تۇنۇتۇپ،ئەستايىدىل كۈزىتىش ئادىتى يىتىلدۈرۈلىدۇ.       
تكىستتىكى چۈشىنىكسىز سۆز-جۈمىللەرنىڭ مەنىسىنى  تىكىست مەزمۇنىغا باغلاپ چۈشىنىۋېلىش ھەمدە ئۇنى ئەمەلىي تۇرمۇشتا قوللىنالايدىغان بۇلۇش.        5.مۇھىم نوقتا
ئاپتۇرنىڭ ھەرىنى  ئىپادىلەش جەھەتتىكى تىل ئالاھىدىلىكىنى ئىگەللىۋېلىش        6.قىيىن نوقتا
ھەمكارلىشىپ ئۈگىنىش، مۇلاھىزە  قىلىش، گۇرۇپپىلار بويىچە تەھللىل          7.ئۈگىنىش ئوسۇلى
ئىلھاملاندۇرۇش،يىتەكلەش،چۈشەندۈرۈش،ئىزدىنىش        8.ئوقۇتۇش ئۇسۇلى
بور،دوسكا،پايدىلىنىش ماتىرىيالى، كومپىيۇتېر        9. ئوقۇتۇش قورالى
ئوقۇتقۇچى ئۆزى ئالدىن تەييارلاپ كەلگەن ھەرىنىڭ رەسىمنى ئېكراندا كۆرسىتىپ ئوقۇغۇچىلارنى رەسىمنى كۈزىتىپ، ئۇنىڭ قانداق جانلىق ئىكەنلىكى ،قانداق ئالاھىدىلككە ئىگە ئىكەنلىكىنى ئوقۇغۇچىلاردىن سوراپ كۆرۈش ئاساسىدا ئوقۇغۇچىلارنى يېڭى دەرىسكە باشلاپ كىرىدۇ.
ئوقۇتقۇچى ئوقۇغۇچىلارنىڭ رەسمنى كۈزىتىپ بەرگەن جاۋاپلىرىنى تۈزىتىش ،مۇئەييەنلەشتۈرۈش ئاساسىدا دەرىس ماۋزۇسىنى ئوتتۇرغا قۇيىدۇ.
ئوقۇتقۇچى ئاۋال تىكىستنى ئۈلگە كۆرسىتىپ ئوقۇپ بىرىدۇ.ئوقۇغۇچىلارنى تىكىستنى ئىچىدە ئوقۇغاچ يەنە بىر تەرەپتىن تىكىسىتنى ئابزاسلارغا ئايرىپ  ،تىكىست ئىچىدىكى چۈشىنىكسىز  سۆز-جۈمىللەرنى تېپىپ چىقشقا يىتەكلەيدۇ.
ئوقۇغۇچىلار بىر تەرەپتىن ئوقۇتقۇچىنىڭ تىكىستنى ئوقۇغىنىغا دىققەت قىلغاچ ،يەنەبىر تەرەپتىن ئۆزى چۈشەنمەيدىغان سۆز-جۈمىللەرنى تېپپ چىقىدۇ.ئابزاسلارغا ئايرىيدۇ.
ئوقۇتقۇچى ئوقۇغۇچىلار تېپپ چىققان سۆز-جۈمىللەرنىىڭ مەنىسىنى ئوقۇغۇچىلارغا چۈشەندۈرۈش ئېلىپ بارىدۇ ھەمىدە ئوقۇغۇچىلارنى بۇ سۆزلەرگە جۈمىلە تۈزۈشكە يىتەكلەيدۇ.
يېڭى سۆزلەرگە ئىزاھات
‹1›قورساقنى ئەستەرلەش ـــــــــ قورساقنى تويغۇزۇش.قورساققا بىر نەرسە يىيىش.
‹2›خىرىس قىلىش ـــــــــ ھۇجۇم قىلش،ھەيۋە قىلىش.
‹3›ئەتەي ـــــــــــ قەستەن،مەقسەتلىك
‹4›بىزەڭ  ــــــــــ قېلىن ،گەپ ئۆتمەيدىغان،
‹5›زەئىپ ــــــــ ئاجىز،كۈچسىز.
‹6›ھالسىز ــــــــ ماغدۇرسىز.
‹7›يۇلقۇنۇش ـــــــ كۈچەپ ئاجىرلىش،
ئوقۇتقۇچى ئوقۇغۇچىلارنى يۇقارقى يېڭى سۆزلەرگە جۈمىلە تۈزۈپ بېقىشقا يىتەكلەيدۇ.
ئوقۇغۇچىلار بەس-بەستە جۈمىلە تۈزىدۇ.
ئوقۇتقۇچى تۈزىتىدۇ مۇئەييەنلەشتۈرىدۇ.ھەمدە ئوقۇغۇچىلاردىن بۇتىكىستىنى قانچە ئابزاسقا ئايرىشقا بۇلىدىغانلىقىنى سورايدۇ.
ئوقۇغۇچىلار ئىختىيارى ھالدا  ئۆز كۆز قارىشىنى ئوتتۇرغا قۇيىدۇ.
ئوقۇتقۇچى ئوقۇغۇچىلارنىڭ جاۋابىغا ئاساسەن ئومۇملاشتۇرۇپ خۇلاسىلەپ بىرىدۇ.
        10. ئوقۇتۇش جەريانى
دەرس تېمىسى
يېڭى سۆزلەر
        11. دوسكا لاھىيىسى
تىكىسىت ئىچىدىكى ئۆزىڭىز مۇھىم دەپ قارىغان جۈملىلەرىنى تىپىپ كېلىڭ.
        12. تاپشۇرۇق



        13. دەرستىن كىيىنكى خاتىرە


     -يىلى     -ئاينىڭ     -كۈنى        1.ۋاقتى
11-دەرس .قەيسەر ھەرە        2.تېمىسى
2-سائەت مەزمۇن سۆزلىنىدۇ        3.دەرس تۈرى
ئوقۇغۇچىلار تىكىستنى توغرا ،راۋان ھېسىياتلىق  ئوقۇشنى ئۆگىنىۋېلىش        4.ئوقۇتۇش نىشانى
تىكىست  مەزمۇنىنى ئەسلەش،  سۇئاللار ئاساسىدا  تەھلىل قىلىپ  ،قەيسەرلىكىنى  بىلىۋېلىش.       
بۇدەرس ئارقىلىق ئوقۇغۇچىلارداتېكىسىت ئوقۇغاندا سېلىشتۇرۇپ ئوقۇش ھەم مۇلاھىزە قىلىش ،تەبىيەر دۇنياسىدىكى بارلىق شەيئى ۋە جان جانىۋارلارنى كۈزىتىشكە ماھىر بۇلۇش ھەم يېزىش تۇيغۇسى  تۇرغۇزۇش قۇشلارنى ئاسىراش،قۇشلار تۇرمۇشىنى چۈشىنىش قىزغىنلىقى يۇقىرى كۆتۈرۈلىدۇ ھەمدەيازغۇچىنىڭ تىل ئىشلىتىش جەھەتتىكى ئالاھىدىلىكىنى ھېس قىلدۇرۇپ،ئەستايىدىل كۈزىتىش ئادىتى يىتىلدۈرۈلىدۇ.       
تىكىست مەزمۇنىنى سۇئاللار ئاساسىدا  چۈشىنىۋېلىش ھەمدە تىكىستنى ھىكايە شەكىلىدە بايان قىلىپ بىرەلەيدىغان بۇلۇش.        5.مۇھىم نوقتا
ئاپتۇرنىڭ  تىل ئىشلىتىش ئالاھىدىلىكىنى ئىگەللەپ،كۆزىتىش ۋە ئىپادىلەش ئۇسۇلىنى ئۆگىنىش.        6.قىيىن نوقتا
ھەمكارلىشىپ ئۈگىنىش، مۇلاھىزە  قىلىش، گۇرۇپپىلار بويىچە تەھللىل          7.ئۈگىنىش ئوسۇلى
ئىلھاملاندۇرۇش،يىتەكلەش،چۈشەندۈرۈش،ئىزدىنىش        8.ئوقۇتۇش ئۇسۇلى
بور،دوسكا،پايدىلىنىش ماتىرىيالى، كومپىيۇتېر        9. ئوقۇتۇش قورالى
ئوقۇتقۇچى ئاۋال تىكىستنى ئۈلگە كۆرسىتىپ ئوقۇپ بىرىدۇ.ئوقۇغۇچىلارنى تىكىستنى ئىچىدە ئوقۇغاچ يەنە بىر تەرەپتىن تىكىسىت  ئىچىدىكى چۈشىنىكسىز  سۆز-جۈمىللەرنى تېپىپ چىقشقا يىتەكلەيدۇ.
ئوقۇغۇچىلار بىر تەرەپتىن ئوقۇتقۇچىنىڭ تىكىستنى ئوقۇغىنىغا دىققەت قىلغاچ ،يەنەبىر تەرەپتىن ئۆزى چۈشەنمەيدىغان سۆز-جۈمىللەرنى تېپپ چىقىدۇ.
ئوقۇتقۇچى ئوقۇغۇچىلار تېپپ چىققان سۆز-جۈمىللەرنىىڭ مەنىسىنى ئوقۇغۇچىلارغا چۈشەندۈرۈش ئېلىپ بارىدۇ ھەمىدە ئوقۇتقۇچى ھەرىنىڭ رەسىمنى ئېكراندا كۆرسىتىپ ئوقۇغۇچىلارنى رەسىمنى كۈزىتىپ،ھەرە توغرىسىدا ئۆز چۈشەنچىلىرىنى  ئوتتۇرغا قۇيۇشقا يىتەكلەش ئاساسىدا ئوقۇغۇچىلارنى يېڭى دەرىسكە باشلاپ كىرىدۇ.
ئوقۇتقۇچى ئوقۇغۇچىلارنىڭ رەسمنى كۈزىتىپ بەرگەن جاۋاپلىرىنى تۈزىتىش ،مۇئەييەنلەشتۈرۈش ئاساسىدا دەرىس ماۋزۇسىنى ئوتتۇرغا قۇيىدۇ.
ساۋاقداشلار بىز ئالدىنقى سائەتتە قەيسەر ھەرە توغرىسىدا دەسلەپكى چۈشەنچىگە ئىگە بولغان ئىدۇق بىز بۇ سائەتتە تىكىست مەزمۇنى ئۈستىدە مۇلاھىزە يۈرگۈزۈپ،تىكىسىت مەزمۇنى ئۈستىدە تېخىمۇ چۇڭقۇر چۈشەنچىگە ئىگە بولساق قانداق دەيسىلەر؟
ئوقۇتقۇچى ئوقۇغۇچىلارنى تۆۋەندىكىدەك سۇئاللار ئاساسىدا مۇلاھىزىگە يىتەكلەيدۇ:
‹1›ھەرە نىمە ئۈچۈن ئەجەللىك زەربىگە ئۇچىرىدى؟
‹2›‹‹مەن››ھەرىنى ئاچچىقىدا ئىككى قېتىم دەسسىگەندىن كىيىن ،يەنىلا ئۆمىلەپ چىققان ،ھەرىگە قاراپ نىمىشقا پۇشايمان قىلدى؟
‹3›ئەسەرنى ئوقۇغاندىن كىين ھەرىگە قانداق باھا بەرگىڭىز كىلىۋاتىدۇ؟
مۇلاھىزە قىلپ ئومۇملاشتۇرۇلىدۇ.       
ھەرە ‹‹مەن››نىڭ ھېرىپ –ئېچىپ كىلىپ،ئەمدى بىر كىچىككىنە ئۈزۈم يەپ قورسىقىنى ئەستەرلەي دەپ تۇرغاندا ھەرە ‹‹مەن››نىڭ قۇلىدىكى ئۈزۈمنى ئەگىپ،خىرىس قىلىپ، كەتمەي تۇرۋېلىپ ‹‹مەن››نى تىرىكتۈرگەنلىكى ئۈچۈن ئەجەللىك زەربىگە ئۇچىردى.
‹2›‹‹مەن››ئاچچىقىدا كۆپ ئويلىمايلا ھەرنى دەسسەپ ،ئۇنى ئۇچالماس قىلىپ قويغانلىقىغا ،ئۇنى بەكلا ئېغىر يارلاندۇرغىنىغا پۇشايمان قىلدى.
‹3›تكىسستتىكى ھەرە ھاياتقا،ياشاشقا ئۈمىد بىلەن قارايدىغان،ئېغىر قىيىنچىلىققا ئۇچىرسىمۇ ،يەنىلا قىييىنچىلىقنى يېڭىش ئۈچۈن بار كۈچى بىلەن تىرىشىدىغان ئىنتايىن قەيسەر ھەرىلەرنىڭ ۋەكىلى.
ئوقۇتقۇچى :ساۋاقداشلار بۇ سائەتلىك دەرىس ئارقىلىق سىلەر ھەرە ھەققىدە  نىمىلەرنى بىلىۋالدىڭلار؟
ئوقۇغۇچىلار ئۆز چۈشەنچىلىرىنى ئىختىيارى ھالدا ئوتتۇرغا قۇيىدۇ.
ئاخىردا ئوقۇتقۇچى ئومۇملاشتۇرۇپ خۇلاسىلەپ بىرىدۇ.
‹1›ھەرە نىمە ئۈچۈن ئەجەللىك زەربىگە ئۇچىرىدى؟
‹2›‹‹مەن››ھەرىنى ئاچچىقىدا ئىككى قېتىم دەسسىگەندىن كىيىن ،يەنىلا ئۆمىلەپ چىققان ،ھەرىگە قاراپ نىمىشقا پۇشايمان قىلدى؟
‹3›ئەسەرنى ئوقۇغاندىن كىين ھەرىگە قانداق باھا بەرگىڭىز كىلىۋاتىدۇ؟        10. ئوقۇتۇش جەريانى
دەرس تېمىسى
تكىسستتىكى ھەرە ھاياتقا،ياشاشقا ئۈمىد بىلەن قارايدىغان،ئېغىر قىيىنچىلىققا ئۇچىرسىمۇ ،يەنىلا قىييىنچىلىقنى يېڭىش ئۈچۈن بار كۈچى بىلەن تىرىشىدىغان ئىنتايىن قەيسەر ھەرىلەرنىڭ ۋەكىلى.        11. دوسكا لاھىيىسى
يانداشما مەشىق دەپتىرىدىن بىرىلدۇ        12. تاپشۇرۇق
        13. دەرستىن كىيىنكى خاتىرە


       -يىلى   -ئاينىڭ     -كۈنى        1.ۋاقتى
12-دەرس. ئۈچەككە كىرىش        2.تېمىسى
1-سائەت  يېڭى  دەرس        3.دەرس تۈرى
ئوقۇغۇچىلار تىكىستنى توغرا ،راۋان ھېسىياتلىق  ئوقۇشنى ئۆگىنىۋېلىش        4.ئوقۇتۇش نىشانى
تىكىستتىكى چۈشىنىكسىز بولغان سۆز-جۈمىللەرنىڭ مەنىسىنى ئوقۇتقۇچىنىڭ يىتەكچىلىكىدە چۈشىنىۋېلىش ھەمىدە ئەمەلىيى تۇرمۇشتا قوللىنالايدىغان بۇلۇش.       
بۇدەرس ئارقىلىق ئوقۇغۇچىلاردا ھايۋانلارنى قوغداش،ھايۋانلانى قالايمىقان تۇتماسلىق،ئادەم بىلەن ھايۋانلار ئوتتۇرسىدا دوستلۇق،مۇناسىۋىتىنى شەكىللەندۈرۈش.       
ئوقۇغۇچىلار ئوقۇپ چۈشىنىش ئىقتىدارنى ئىلگىرى سۈرۈش. تكىستتىكى چۈشىنىكسىز سۆز-جۈمىللەرنىڭ مەنىسىنى  تىكىست مەزمۇنىغا باغلاپ چۈشىنىۋېلىش .        5.مۇھىم نوقتا
ھايۋانلارنىڭ ئۈچەككە كىرىشگە مۇناسىۋەتلىك ساۋاتلارنى ۋەئاپتۇرنىڭ ئىپادىلەش ئۇسۇلىنى ئىگەللەش.        6.قىيىن نوقتا
ھەمكارلىشىپ ئۈگىنىش، مۇلاھىزە  قىلىش، گۇرۇپپىلار بويىچە تەھللىل          7.ئۈگىنىش ئوسۇلى
ئىلھاملاندۇرۇش،يىتەكلەش،چۈشەندۈرۈش،ئىزدىنىش        8.ئوقۇتۇش ئۇسۇلى
بور،دوسكا،پايدىلىنىش ماتىرىيالى، كومپىيۇتېر        9. ئوقۇتۇش قورالى
ساۋاقداشلار ،ئادەملەرنىڭ ئۇخلايدىغانلىقىنى ھەمىمىز بىلىمىز.ئۇنداقتا ھايۋانلارمۇ ئۇخلامدۇ؟
ئوقۇغۇچىلار ئىختىيارى ھالدا جاۋاپ بىرىدۇ.
ئوقۇتقۇچى :مەسلەن قايسى ۋاقىتتا ،قانداق ئۇخلايدۇ؟قايسىڭلار ئېيتىپ بىرىسىلەر؟(ئوقۇغۇچىلار بىلدىغانلىرى بۇيىچە ھايۋانلارنىڭ ئۇخلاش ھالىتىنى ئېيتىپ بىرىدۇ.)
ئوقۇتقۇچى :سىلەر خىېلى كۆو ھايۋانلارنىڭ ئۇخلايدىغانلىقىنى بىلىدىكەنسىلەر ،ھايۋانلار نىمىشقا قىشلىق ئۇيقۇغا كىرىدۇ؟قانداق شارائىتتا كىرىدۇ؟قىشلىق ئۇيقۇغا كىرگەندىن كىيىن قانداق ياشايدۇ؟
دىگەندەك سۇئاللارنى سوراش ئارقىلىق ئوقۇغۇچىلارنى يېڭى دەرىسكە باشلاپ كىرىدۇ.
ئوقۇتقۇچى ئاۋال تىكىستنى ئۈلگە كۆرسىتىپ ئوقۇپ بىرىدۇ.ئوقۇغۇچىلارنى تىكىستنى ئىچىدە ئوقۇغاچ يەنە بىر تەرەپتىن تىكىسىت  ئىچىدىكى چۈشىنىكسىز  سۆز-جۈمىللەرنى تېپىپ چىقشقا يىتەكلەيدۇ.
ئوقۇغۇچىلار بىر تەرەپتىن ئوقۇتقۇچىنىڭ تىكىستنى ئوقۇغىنىغا دىققەت قىلغاچ ،يەنەبىر تەرەپتىن ئۆزى چۈشەنمەيدىغان سۆز-جۈمىللەرنى تېپپ چىقىدۇ.
ئوقۇتقۇچى ئوقۇغۇچىلار تېپپ چىققان سۆز-جۈمىللەرنىىڭ مەنىسىنى ئوقۇغۇچىلارغا چۈشەندۈرۈش ئېلىپ بارىدۇ ھەمىدە ئوقۇغۇچىلارنى بۇ سۆزلەرگە جۈمىلە تۈزۈشكە يىتەكلەيدۇ.
يېڭى سۆزلەرگە ئىزاھات
‹1›ئۈچەككە كىرىش ـــــــــ ھايۋانلارنىڭ قىشلىق ئۇيقۇغا كىرىشى .
‹2›كۈچ –سەرپىياتى ــــــــ كۈچ سەرىپ قىلىشى، كۈچنىڭ خورىشى.
‹3›ھارارەت ــــــــــ ئىسسىقلىق.
‹4›ئىشتىھا ـــــــــ ئىشتەي،ئوزۇقلىنىشقا بولغان تەلەپ.
‹5›سېلسىيە گىرادۇس ــــــــ تېمپىراتۇرنى ئۆلچەشتىكى ئۆلچەم بىرلىكى
‹6›ياۋۇزلارچە ـــــــــــ قەبىھلىك بىلەن ،ۋەھشىيلەرچە.
‹7›خىرىس قىلىش ــــــ باشقىلارغا قەستەن ياكى كۈچلۈك ئۆچمەنلىك بىلەن قىلىنغان ھەيۋە.
ئوقۇتقۇچى ئوقۇغۇچىلارغا يېڭى سۆزلەرنى چۈشەندۈرۈپ بولغاندىن كىيىن ،ئوقۇغۇچىلارنىڭ  تىېكىستىنىڭ ئاساسىي مەزمۇنىنى ئەستە ساقلاش ئىقتىدارىنى سىناش ئۈچۈن تىكىست ۋەقەلىكىنى ھىكايە شەكىلىدە بايان قىلىپ بىرىشكە ئۇيۇشتۇرىدۇ.
بىر قانچە ئوقۇغۇچى ئختىيارى ھالدا ئەستە قالدۇرغىنى بۇيىچە تىكىسىت ۋەقەلىكىنى ئاغزاكى بايان قىلىپ بىرىدۇ.
ئاخىردا ئوقۇتقۇچى ئومۇملاشتۇرۇپ خۇلاسىلەپ بىرىدۇ.
        10. ئوقۇتۇش جەريانى
دەرس تېمىسى
يېڭى سۆزلەر
        11. دوسكا لاھىيىسى
تىكىسىت ئىچىدىكى ئۆزىڭىز مۇھىم دەپ قارىغان جۈملىلەرىنى تىپىپ كېلىڭ.
        12. تاپشۇرۇق



        13. دەرستىن كىيىنكى خاتىرە



     -يىلى     –ئاينىڭ    -كۈنى        1.ۋاقتى
12.ئۈچەككە كىرىش        2.تېمىسى
2-سائەت مەزمۇن سۆزلىنىدۇ        3.دەرس تۈرى
ئوقۇغۇچىلار تىكىستنڭ بايان ئۇسۇلىنى ئىگەللەش        4.ئوقۇتۇش نىشانى
ئاپتۇرنىڭ تەرتىپلىك بايان بىلەن قىستۇرما بايان ئۇسۇلىنى بىرلەشتۈرۈپ قوللىنىش،بايان جەريانىدا تەسىراتنى قۇشۇپ ئىپادىلەشتەك يېزىش ئۇسۇلىنى ئۆزلەشتۈرۋېلىش.       
بۇدەرس ئارقىلىق ئوقۇغۇچىلاردا ھايۋانلارنى قوغداش،ھايۋانلانى قالايمىقان تۇتماسلىق،ئادەم بىلەن ھايۋانلار ئوتتۇرسىدا دوستلۇق،مۇناسىۋىتىنى شەكىللەندۈرۈش ئېڭىنى يىتىلدۈرۈش.       
تىكىست مەزمۇنىنى سۇئاللار ئاساسىدا ئىگەللىۋېلىش ھەم ئۆز تىلىغا ئايلاندۇرۇپ سۆزلەپ بىرىش.        5.مۇھىم نوقتا
ئاپتۇرنىڭ تەرتىپلىك بايان بىلەن قىستۇرما بايان ئۇسۇلىنى بىرلەشتۈرۈپ قوللىنىشتتەك ئۇسۇلىنى چۈششىنىۋېلىش.        6.قىيىن نوقتا
ھەمكارلىشىپ ئۈگىنىش، مۇلاھىزە  قىلىش، گۇرۇپپىلار بويىچە تەھللىل          7.ئۈگىنىش ئوسۇلى
ئىلھاملاندۇرۇش،يىتەكلەش،چۈشەندۈرۈش،ئىزدىنىش        8.ئوقۇتۇش ئۇسۇلى
بور،دوسكا،پايدىلىنىش ماتىرىيالى، كومپىيۇتېر        9. ئوقۇتۇش قورالى
ئوقۇتقۇچى ئاۋۋال ئوقۇغۇچىلارنى تىكىستنى بىر قېتىم ئوقۇپ،سۇئاللار ئاساسىدا جاۋاپ بىرىشكە يىتەكلەيدۇ.
ئوقۇغۇچىلار تىكىستنى ئوقۇپ،تۆۋەندىكى سۇئاللار ئاساسىدا تىكىست مەزمۇنىنى چۈشىنىۋالىدۇ.
1><<مەن>>قايسى ۋاقىتتا ،قەيەردە كىم بىلەن نىمە ئىش قىلىپ يۈرەتتى؟
جاۋاپ:<<مەن>>9-ئاينىڭ مەلۇم بىر كۈنى گۇگۇم ۋاقىتتا بازار سىرىتىدىكى ئۈزۈمزارلىقتا ئوۋ ئىتىنى ئەگەشتۈرۈپ سەيلە قىلىپ يۈرەتتى.
2›ئوۋ ئىتى نىمىنى ئېلىپ كەلدى؟ئۇنىڭ شەكىلى نىمىگە ئوخشايتتى؟
جاۋاپ:ئوۋ ئىتى بىر كىرپىنى ئېلىپ كەلدى،قورقۇپ كەتكەنلىكتىن چىڭ تۈگىلىۋالغان كىرپىنىڭ شەكىلى خۇددى تىكەنلىك پومزەككە ئوخشايىتتى.
3›مەن ئۇخلاۋېتىپ قانداق ئاۋازنى ئاڭلىدى؟بۇ ئاۋاز قەيەردىن ئاڭلاندى؟
جاۋاپ:مەن ئۇخلاۋېتىپ تىرىقشىغان ئاۋازنى ئاڭلىدى.بۇ ئاۋاز ئاشخانىدىن ئاڭلاندى.
4›ھايۋانلارنىڭ قىشلىق ئۇيقۇسى نىمە دەپ ئاتىلىدۇ؟ئۇلارنىڭ ئۈچەككە كىرىشى كالىنداردىكى ئاي،كۈنلەر بىلەن مۇناسىۋەتلىكمۇ؟
جاۋاپ:ھايۋانلارنىڭ قىشلىق ئۇيقۇسى ئۈچەككە كىرىش دەپ ئاتىلىدۇ.ئۇلارنىڭ ئۈچەككە كىرىشى كالىنداردىكى  ئاي،كۈنلەربىلەن مۇناسىۋەتسىز.تېمپىراتۇرا بىلەن مۇناسىۋەتلىك.
5›ھايۋانلار ئۈچەككە كىرگەندىن كىيىن توڭلاپ ئۈلۈپ قالمامدۇ؟
جاۋاپ:ھايۋانلار ئۈچەككە كىرگەندىن كىيىن  بەدەن تېمپىراتۇرسى  ھاۋا تېمپىراتۇرسىغا  ماسلىشىپ قالىدۇ.شۇڭا ئۈلۈپ قالمايدۇ.
6›كىرپە قانچە سېلسىيە گىرادۇستىن  تۆۋەن تېمپىراتۇردا  ئىشتىھادىن قېلىپ ئۇخلايدۇ؟
جاۋاپ:كىرپە  يەتتە سېلسىيە گىرادۇستىن تۆۋەن تېمپىراتۇردا ئىشتىھادىن قېلىپ ئۇخلايدۇ.
7›كىرپە قانچە ھەپتىدە بىر قېتىم ئويغىنىدۇ؟
جاۋاپ:ئىككى-ئۈچ ھەپتىدە بىر قېتتىم ئويغىنىدۇ.
8›ئاپتۇر نىمە ئۈچۈن كىرپىنى دەسلەپ تېپىۋالغان  جايغا ئاپىرۋەتتى؟
جاۋاپ:ئاپتۇر شۇنچە تۈجۈپلەپ كىرپىنىڭ قىشتىن خاتىرجەم ،بىخەتەر چىقىۋېلىشىغا شارائىت ھازىرلاپ بەرگەن بولسىمۇ ،ياۋايى ھايۋانبولغاچقا  ئادەملەرنىڭ بېقىشىغا كۆنمەي،ياۋايىلىقنى ئاشكارىلاپ ‹‹مەن››گە خىرىس قىلدى.شۇ سەۋەپلىك كىرپىنى تېپىۋالغان جايغا ئاپىرۋەتتى
ئاخىردا ئوقۇتقۇچى ئومۇملاشتۇرۇپ خۇلاسىلەپ بىرىدۇ        10. ئوقۇتۇش جەريانى
دەرس تېمىسى
ھايۋانلارنىڭ قىشلىق ئۇيقۇسى ئۈچەككە كىرىش دەپ ئاتىلىدۇ.ئۇلارنىڭ ئۈچەككە كىرىشى كالىنداردىكى  ئاي،كۈنلەربىلەن مۇناسىۋەتسىز.تېمپىراتۇرا بىلەن مۇناسىۋەتلىك.        11. دوسكا لاھىيىسى
يانداشما مەشىق دەپتىرىدىن بىرىلدۇ        12. تاپشۇرۇق
        13. دەرستىن كىيىنكى خاتىرە


       -يىلى    -ئاينىڭ      -كۈنى        1.ۋاقتى
مەنمۇ ئوقۇيالايمەن        2.تېمىسى
1-سائەت  پائاليەت دەرىسى        3.دەرس تۈرى
ئوقۇغۇچىلار ئەسەرلەرنى توغرا ،راۋان ھېسىياتلىق  ئوقۇشنى ئۆگىنىۋېلىش        4.ئوقۇتۇش نىشانى
ئوقۇغۇچىلارنىڭ تىل بايلىقىنى ئاشۇرۇش       
ئوقۇغۇچىلارنىڭ  دەرىستىن سىرىتقى  پائاليىتىنى بىيىتىپ، ئوقۇغۇچىلاردا كىتاب ئوقۇش قىزغىنلىقىنى ئاشۇرۇش، كىتابىنى سۆيۈش تەربىيىسى ئىلىپ بىرىش       
ئوقۇغۇچىلار ئەسەرلەرنى توغرا ،راۋان ھېسىياتلىق  ئوقۇشنى ئۆگىنىۋېلىش        5.مۇھىم نوقتا
ئەسەرلەرنى دىئالوگلار بويىچە راۋان ،ھىسسىياتلىق ئوقۇش        6.قىيىن نوقتا
ھەمكارلىشىپ ئۈگىنىش، مۇلاھىزە  قىلىش، گۇرۇپپىلار بويىچە تەھللىل  ،شەخىسلەر بويىچە مۇسابىقلىشىش        7.ئۈگىنىش ئوسۇلى
ئىلھاملاندۇرۇش،يىتەكلەش،چۈشەندۈرۈش،ئىزدىنىش        8.ئوقۇتۇش ئۇسۇلى
بور،دوسكا،پايدىلىنىش ماتىرىيالى، كومپىيۇتېر        9. ئوقۇتۇش قورالى
بۇ سائەتلىك دەرس سائىتىدە ئاساسلىق ئوقۇغۇچىلارنىڭ راۋان،ھىسىياتلىق،توغرا بولغان ئوقۇش ئىقتىدارىنى يوقىرى كۆتۈرۈش مەقسىتىدە  بىر سائەتلىك ‹‹ مەنمۇ ئوقۇيالايمەن ›› تىمىسىدا كىتاب ئوقۇش پائاليىتى ئىلىپ بىرىلىپ، ئوقۇغۇچىلارنىڭ  كىچىكىدىنلا كىتاب ئوقۇشنى ئادەت قىلىدىغان، دەرستىن  سىرىتقى كىتابلارنى ئوقۇش قىزغىنلىقىنى يوقىرلىتىپ، ئوقۇغۇچىلارغا  بىر  ياخشى كىتاب ئوقۇغانلىق  ياخشى  بىر ئۇستازغا ئىرىشكەن بىلەن باراۋەر ئىكەنلىكىنى بىلدۈرۈپ، ئوقۇغۇچىلارنىڭ تىل بايلىقىنى ئاشۇرۇش ئاساسىدا ئۈگىنىش قىزغىنلىقىنى يوقىرى كۆتۈرۈشكە ئاساس سىلىپ، ئوقۇغۇچىلارنىڭ ساۋاتسىلىق ئەھۋالىنى تۈگىتىپ، ھەممە ئوقۇغۇچى يازالايدىغان ھەم ئوقۇيالايدىغان ياخشى بولغان دەرسخانا كەيپىياتى بەرپا قىلىپ ، ئوقۇغۇچىلارنىڭ ماقالە يېزىش قابىليىتىنى ئۆستۈرۈشكە ئاساس سىلىش.
پائاليەت مەزمۇنى تۆۋەندىكى  مەزمۇنلار بويىچە ئىلىپ بىرىلدۇ.
1. ئوقۇغۇچىلار شەخسىلەر بويىچە مۇسابىقىلىپ ئوقۇش
2. گۇرۇپپىلار بويىچە ئوقۇش
3. ياخشى ئوقۇغانلارنى ئوقۇغۇچىلار باھالاش
4. ئوقۇغان ئەسەردىن تەسىرات  سۆزلەش
5. ئۆزلىرى ئوقۇغان ئەسەرلىرىنى ئۆز تىلىغا ئايلاندۇرۇپ سۆزلەپ بىرىش
6. نەتىجىسى ئالاھىدە بولغان ئوقۇغۇچىلارنى  ماددى بۇيۇم بىلەن مۇكاپاتلاش.
7. كەمچىللىكلەرنى ئوتتۇرغا قويۇش ، ھەل قىلىش ئۇسۇلىنى  مۇلاھىزە  قىلىش
        10. ئوقۇتۇش جەريانى
مەنمۇ ئوقۇيالايمەن
ئوقۇغان ئەسەر ئىسمى
        11. دوسكا لاھىيىسى
ئۆزلىرى ئوقۇغان ئەسەردىن تەسىرات يېزىپ كىلىش
        12. تاپشۇرۇق




        13. دەرستىن كىيىنكى خاتىرە




       -يىلى       -ئاينىڭ       -كۈنى        1.ۋاقتى
ئۇيغۇرتىلى مۇنبىرى(قوش تىرناق ۋە ئۇنىڭ ئىشلىتىلىشى)        2.تېمىسى
1-سائەت يېڭى دەرس        3.دەرس تۈرى
ئۇقۇغۇچىلار قوش تىرناق ۋە ئۇنىڭ تىنىش بەلگىسى  ھەققىدىكى قائىدە قانۇنيەتلەرنى توغرا ئىگەللەش.        4.ئوقۇتۇش نىشانى
ئۇقۇغۇچىلارنىڭ بىرىلگەن جۈمىلدىكى كۈچۈرمە جۈمىللەرنى ئايرىپ بىرەلەيدىغان ،مۇناسىۋەتلىك سۆز - جۈممىللەرنى قوش تىرناق ئىچىگە ئالالايدىغان ئىقتىدارنى يىتىلدۈرۈش.       
بۇ سائەتلىك دەرىسنى ئۈتۈش ئارقىلىق ئانا تىلنى پىششىق توغرا ئۆگىنىش ،ئىملاغا دىققەت قىلىش،تىنىش بەلگىسىگە دىققەت قىلىش توغرىسىدا تەربىيە بىرىلدۇ ھەمدە ئوقۇغۇچىلارغا ئانا تىلنى ئۆگىنىشنىڭ مۇھىملىقى ھىس قىلدۇرۇلدۇ.        
قوش تىرناق ۋە ئۇنىڭ تىنىش بەلگىسى ھەققىدىكى قائىدىنى تۇلۇق ، پۇختا ئىگەللىۋېلىش.        5.مۇھىم نوقتا
قائىدىگە ئاساسەن مىساللارنى توغرا ئىشلىيەلەيدىغان بۇلۇش.        6.قىيىن نوقتا
ھەمكارلىشىپ ئۈگىنىش، مۇلاھىزە  قىلىش، گۇرۇپپىلار بويىچە تەھللىل          7.ئۈگىنىش ئوسۇلى
ئىلھاملاندۇرۇش،يىتەكلەش،چۈشەندۈرۈش،ئىزدىنىش        8.ئوقۇتۇش ئۇسۇلى
بور،دوسكا،پايدىلىنىش ماتىرىيالى،كىتاب        9. ئوقۇتۇش قورالى
ساۋاقداشلار ياخشىمۇ سىلەر؟بىز ئالدىنقى بۆلەكتىكى ‹‹ئۇيغۇرتىلى مۇنبىرى ›› ‹‹كۆچۈرمە جۈمىلەۋە ئۇنىڭ ئىشلىتىلىشى››  دىگەن مەزمۇنىنى ئۆگەنگەندۇق، ئۇنىڭدا قوش تىرناق بىلەن دەسلەپكى قەدەمدە تۇنۇشقان  ،ئەمدى ئۇنىڭ ئىشلىتىلىشى بىلەن تۇنۇشۇپ ئۆتىمىز.
ئوقۇتقۇچى ئوقۇغۇچىلارغا  كۆچۈرمە جۈمىلە ھەققىدىكى بىلىملەرنى ئەسلىتىپ ئۆتۈش ئاساسىدا ئوقۇغۇچىلارنى يېڭى دەرىسكە باشلاپ كىرىدۇ.
ئوقۇغۇچىلار غا  تۆۋەندىكى بىر قانچە مىسالنى چۈشەندۈرۈش  ئاساسىدا دەرىس مەزمۇنى ئىگەللىتىلىدۇ.
1.ئاپتۇر سۆزى ئىچىدە كەلگەن كۆچۈرمە جۈمىلە ۋە كۆچۈرمە سۆزلەر قوش تىرناق ئىچىگە ئېلىنىدۇ.مەسلەن:
بىر دوستۇم:‹‹بۇ يەردە  پەقەت بىر تۈپ توغراق بار ئىكەن››دىسە يەنە بىرەيلەن :‹‹ياق ئىككىسى بار ئىكەن ››دېدى.
‹‹ئۆلمەكنىڭ ئۈستىگە تەپمەك ››دىگەندەك ئىش بوپتۇ.
2.بىرەر سۆزنى ئاتاپ كۆرسەتكەندە ياكى بىرەر سۆز ئەسلى مەنىسىدە ئىشلىتىلمەي كۆچمە مەنىدە ئىشلىتىلگەندە بۇنداق سۆز قوش تىرناق ئىچىگە ئېلىنىدۇ.مەسلەن:
تۆنۈگۈن كۆزلىرىم مېنى ئالداپتۇ.بۇ ‹‹قۇشلار جەننىتى ››ھەقىقەتەن قۇشلار جەننىت ئىكەن.
ئۇ بەك قىززىقچى ،شۇڭا بىز ئۇنى ‹‹كىچىك نەسىردىن ئەپەندى ››دەۋالدۇق.
3.جۈمىلە ئىچىدە كەلگەن كىتاپ، گېزىت ،ژورنال ۋە ئەسەرلەرنىڭ ناملىرى قوش تىرناق ئىچىگە ئېلىنىدۇ.
مەسلەن:
ئۇ‹‹پەرۋاز›،ژورنىلى تەھرىر بۆلۈمىدە ئىشلەيدۇ.
ئۇقۇتقۇچى ئۇقۇغۇچىلارنى قائىدىۋى بىلىملەرنى مىساللار بىلەن بىرلەشتۈرۈپ يادىلاپ چىقىشقا يىتەكلەيدۇ.
ئۇقۇغۇچىلار كچىك گۇرۇپپلار بۇيىچە قائىدىنى يادىلاپ چىقىدۇ ، مۇشۇ ئاساستا ئۇقۇغۇچىلار دەرىس مەزمۇننى ئىگەللىۋالىدۇ.        10. ئوقۇتۇش جەريانى
دەرس تېمىسى
قوش تىرناقنىڭ ئىشلىتىش ئورنى
مىسال        11. دوسكا لاھىيىسى
قائىدە-قانۇنيەتلەرنى ئۆگىنىپ كىلدۇ.        12. تاپشۇرۇق
        13. دەرستىن كىيىنكى خاتىرە



            -يىلى       -ئاينىڭ      -كۈنى        1.ۋاقتى
قوش تىرناق ۋە ئۇنىڭ ئىشلىتىلىشى         2.تېمىسى
2-سائەت مەزمۇن سۆزلىنىدۇ        3.دەرس تۈرى
ئۇقۇغۇچىلار قوش تىرناق ۋە ئۇنىڭ تىنىش بەلگىسى  ھەققىدىكى قائىدە قانۇنيەتلەرنى توغرا ئىگەللەش.        4.ئوقۇتۇش نىشانى
ئۇقۇغۇچىلارنىڭ بىرىلگەن جۈمىلدىكى كۈچۈرمە جۈمىللەرنى ئايرىپ بىرەلەيدىغان ،مۇناسىۋەتلىك سۆز - جۈممىللەرنى قوش تىرناق ئىچىگە ئالالايدىغان ئىقتىدارنى يىتىلدۈرۈش.       
بۇ سائەتلىك دەرىسنى ئۈتۈش ئارقىلىق ئانا تىلنى پىششىق توغرا ئۆگىنىش ،ئىملاغا دىققەت قىلىش،تىنىش بەلگىسىگە دىققەت قىلىش توغرىسىدا تەربىيە بىرىلدۇ ھەمدە ئوقۇغۇچىلارغا ئانا تىلنى ئۆگىنىشنىڭ مۇھىملىقى ھىس قىلدۇرۇلدۇ.        
ئۆگەنگەن قائىدىۋى بىلىملەرنى توغرا قوللىنىشنى بىلۋېلىش.        5.مۇھىم نوقتا
قائىدىگە ئاساسەن مىساللارنى توغرا ئىشلىيەلەيدىغان بۇلۇش        6.قىيىن نوقتا
ھەمكارلىشىپ ئۈگىنىش، مۇلاھىزە  قىلىش، گۇرۇپپىلار بويىچە تەھللىل          7.ئۈگىنىش ئوسۇلى
ئىلھاملاندۇرۇش،يىتەكلەش،چۈشەندۈرۈش،ئىزدىنىش        8.ئوقۇتۇش ئۇسۇلى
بور،دوسكا،پايدىلىنىش ماتىرىيالى،كىتاب        9. ئوقۇتۇش قورالى
ساۋاقداشلار ياخشىمۇ سىلەر؟بىز ئالدىنقى سائەتلىك دەرىسىمىزدە ‹‹قوش تىرناق ۋە ئۇنىڭ ئىشلىتىلىشى ››ھەققىدە بىلىمگە ئىگە بولغان .قېنى قايسىڭلار بۇ ھەقتىكى قائىدىلەرنى بايان قىلىپ بىرەلەيسىلەر؟
ئوقۇتقۇچى ئوقۇغۇچىلارنى ئالدىنقى سائەتتە ئۆگەنگەن قائىدىۋى بىلىملەرنى ئەسلەكە يىتەكلەش ئارقىلىق ئوقۇغۇچىلارنى بۇ سائەتلىك يېڭى دەرىسكە باشلاپ كىرىدۇ.
ئوقۇتقۇچى ئوقۇغۇچىلارنى بىېرىلگەن پارچىنى ئوقۇپ،مۇناسىۋەتلىك سۆز-جۈمىللەرنى قوش تىرناق ئىچىگە ئېلىپ چىقىشقا يىتەكلەيدۇ.
ئوقۇغۇچىلار  ئۆگەنگەن ‹‹قوش تىرناق ۋە ئۇنىڭ ئىشلىتىلىشى›› ھەققىدىكى قائىدىۋى بىلىملەرنى ئەمەلىي قوللىنىپ ،بېرىلگەن پارچىنى ئوقۇپ، مۇناسىۋەتلىك سۆز- جۈمىللەرنى قوش تىرناق ئىچىگە ئېلىپ چىقىدۇ.
ئوقۇتقۇچى ئوقۇغۇچىلارنىڭ مەشىق تەلىپىنى ئورۇندىشىغا يىتەكچىلىك قىلىدۇ، تۈزىتىدۇ،مۇئەييەنلەشتۈرىدۇ.خۇلاسىلەيدۇ.
كىچىك خۇلاسە:
قوش تىرناق ئىچىگە ئېلىشقا تىگىشلىك سۆز –جۈمىللەر1)‹‹ئىتىپاقلىق كۈچ›› ،‹‹ئىلغار سىنىپ كوللىكتىپى››،‹‹ئىتىپاقلىق كۈچ››،
(2)‹‹شىنجاڭ ئۆسمۈرلىرى››                     (3)‹‹پەرۋاز››
    (4)‹‹ھاۋ-ھاۋ››                               (5)‹‹ئالىم بولساڭ ،ئالەم سىنىڭكى ››
(6)‹‹ئۇيغۇر خەلىق چۆچەكلىرى››‹‹ئۇر توقماق››
(7)‹‹ئەستايىدىل كۈزەتسەڭ سىرىنى بىلەلەيسەن ››      (8)‹‹ئوغرى››
(9)‹‹ئېلىېكتىرون بۇرۇن››
.ئاپتۇر سۆزى ئىچىدە كەلگەن كۈچۈرمە جۈمىلە ۋە كۆچۈرمە سۆزلەر قوش تىرناق ئىچىگە ئېلىنىدۇ.
2.بىرەر سۆزىنى ئاتاپ كۆرسەتكەندە ياكى بىرەر سۆز ئەسلى مەنىسىدە ئىشلىتىلمەي كۆچمە مەنىسىدە ئىشلىتىلگەندە بۇنداق سۆز قوش تىرناق ئىچىگە ئېلىنىدۇ.
3.جۈمىلە ئىچىدە كەلگەن كىتاپ ،گېزىت ۋە ئەسەرلەرنىڭ ناملىرى قوش تىرناق ئىچىگە ئېلىنىدۇ.         10. ئوقۇتۇش جەريانى
دەرس تېمىسى
قوش تىرناقنىڭ ئىشلىتىش  ئورنى   
مىساللار
        11. دوسكا لاھىيىسى
ھەر بىر قائىدىگە  ئىككىدىن جۈملە تۈزۈپ كىلىڭ        12. تاپشۇرۇق
        13. دەرستىن كىيىنكى خاتىرە


      -يىلى    -ئاينىڭ       -كۈنى        1.ۋاقتى
   مەشىق باغچىسى         2.تېمىسى
1-سائەت مەشىق         3.دەرس تۈرى
ئوقۇغۇچىلار مۇشۇ بۆلەكتىكى ئەسەرلەرنى ئۆگىنىش جەريانىدا ئۆزىگە چوڭقۇر تەسىر قىلغان يازغۇچىلارنىڭ ئۆتكۈر،ئىنچكە كۈزىتىش قابىليىتى ھەققىدە تەسىراتلىرىنى سۆزلىشىش ئارقىلىق ئاغزاكى ئالاقە ۋە كۈزىتىش ئىقتىدارنى يىتىلدۈرۈش.         4.ئوقۇتۇش نىشانى
ئوقۇغۇچىلار نىڭ ئاغزاكى ئالاقە ۋە كۈزىتىش ئىقتىدارنى يىتىلدۈرۈش.       
بۇ مەشىق باغچىسىنى ئۆتۈش ئارقىلىق ئوقۇغۇچىلارنىڭ كىتاپ ئوقۇش قىزغىنلىقىنى قوزغاپ،كۈزىتىش ئىقتىدارىنى يىتىلدۈرۈپ ،ئاغىزاكى ئالاقىنىڭ مۇھىملىقى ھېس قىلدۇرۇلىدۇ .       
ئوقۇغۇچىلارنىڭ كۈزىتىش ئىقتىدارىنى ئۆستۈرۈش ،ئاغىزاكى ئالاقىنىڭ مۇھىملىقنى ھېس        5.مۇھىم نوقتا
تىل خەزىنىسىدىكى بىلىملەرنى يادىلۋېلىش.        6.قىيىن نوقتا
ھەمكارلىشىپ ئۈگىنىش، مۇلاھىزە  قىلىش، گۇرۇپپىلار بويىچە تەھللىل          7.ئۈگىنىش ئوسۇلى
ئىلھاملاندۇرۇش،يىتەكلەش،چۈشەندۈرۈش،ئىزدىنىش        8.ئوقۇتۇش ئۇسۇلى
بور،دوسكا،پايدىلىنىش ماتىرىيالى،كىتاب        9. ئوقۇتۇش قورالى
ئوقۇتقۇچى ئوقۇغۇچىلارنى مۇشۇ بۆلەكتىكى ئەسەرلەر ئىچىدىن خالىغان بىر ھايۋانات  ھەققىدە ئۆز كۆز قارىشىنى ئوتتۇرغا قۇيۇپ بېقىشقا يىتەكلەش ئاساسىدا ئوقۇغۇچىلارنى يېڭى دەرىسكە باشلاپ كىرىدۇ.
ئاغزاكى ئالاقە ،يېزىقچىلىق
ئۆزىڭىز ئەڭ ياقتۇردىغان ھايۋان قايسى؟ ئۇ توغرىسىدا نىمىلەرنى بىلىسىز؟ (ئوقۇغۇچىلار تەسىرات سۆزلەشكە  يىتەكلىنىدۇ)
بايقىغانلىرىم :
بىرىلگەن ئوقۇغۇچىلار مۇھاكىمىسى بۇيىچە ئۆزنىڭ  بايقىغانلىرىڭلارنى ئوتتۇرغا قۇيۇپ بېقىشقا يىتەكلىنىدۇ.
تىل خەزىنىسى
ئەدەبىي ئەسەرلەدە تىل سەنئىتى ئىنتايىن مۇھىم.تىل خەزىنىسدە بېرىلگەن تۆۋەندىكى سۆز-جۈمىللەر تۇراقلىق ئىبارىلەر بۇلۇپ بىزنىڭ تىل ئالاقىمىزدە ناھايىتى مۇھىم رول ئوينايدۇ.
ئوقۇتقۇچى  ئوقۇغۇچىلارنى  بىرىلگەن ئىدىيۇملارنى نىڭ مەنىسىنى ئېيىتىپ بىرىشكە ھەمدە   يادىلۋېلىشقا يىتەكلەيدۇ.
ئوقۇغۇچىلار ئىختىيارى ھالدا  ئىدىيۇملارنىڭ مەنىسىنى ئېيىتىپ بىر ىدۇ . ھەمدە  يادىلۋالىدۇ.
ئوقۇتقۇچى باھالايدۇ،خۇلاسىلەيدۇ.ھەمدە ئوقۇغۇچىلارنى قىزىقارلىق ئەدەبىيات بۆلىكىدىكى ‹‹شائىر ئوغرىسى››دىگەن ئەسەرنى ئوقۇشقا يىتەكلەيدۇ.
ئوقۇغۇچىلارنى‹‹ شائىر ئوغرىسى ››دىگەن ئەسەرنى ئوقۇپ ، تەسىراتنى سۆزلەيدۇ.
ئاخىرىدا ئوقۇتقۇچى ئۇمۇملاشتۇرۇپ بىرىدۇ ھەم دەرىس مەزمۇنىنى خۇلاسىلەيدۇ.
ئۆزىڭىز ئەڭ ياقتۇردىغان ھايۋان قايسى؟ ئۇ توغرىسىدا نىمىلەرنى بىلىسىز؟
        10. ئوقۇتۇش جەريانى
دەرس تېمىسى
ئاغزاكى ئالاقە ،يېزىقچىلىق
بايقىغانلىرىم :
تىل خەزىنىسى
        11. دوسكا لاھىيىسى
بىر پارچە ھايۋانلار  تەسۋىرلەنگەن  ماقالە يىزىپ كىلىش        12. تاپشۇرۇق
        13. دەرستىن كىيىنكى خاتىرە


        1.ۋاقتى
بۆلەكلەر بويىچە ئىمتىھان        2.تېمىسى
2 سائەت   ئىمتىھان        3.دەرس تۈرى
ئىمتىھان  سوئالنى تەلەپلەر بويىچە تولۇق ئەشلەش        4.ئوقۇتۇش نىشانى
ئىمتىھاندا ئەستايىدىل بولۇش،خەت سۈپىتىگە دىققەت قىلىش       
ئۆزىنىڭ ئۈگەنگەنلىرى ياخشى ئۆزلەشتۈرۈش، كەمچىللىكلىرنى تونۇپ يىتىش
       
ئىمتىھان  سوئالنى تەلەپلەر بويىچە تولۇق ئەشلەش
        5.مۇھىم نوقتا
ئۆزىنىڭ ئۈگەنگەنلىرى ياخشى ئۆزلەشتۈرۈش، كەمچىللىكلىرنى تونۇپ يىتىش
        6.قىيىن نوقتا
مۇستەقىل ئورۇنداش، ئەستايىدىل تەھللىل قىلىش         7.ئۈگىنىش ئوسۇلى
ئوقۇغۇچىلار ئۆزلىرى مۇستەقىل ئورۇندايدۇ        8.ئوقۇتۇش ئۇسۇلى
ئىمتىھان قەغەز
        9. ئوقۇتۇش قورالى
بۇ سائەتلىك دەرس مەزمۇنى ئىمتىھان بولغانلىقى ئۈچۈن ئوقۇغۇچىلار مۇستەقىل ئورۇنداش ئاساسى مەخسەت قىلىنىپ، ئوقۇغۇچىلارنىڭ بۇ بىر بۆلەك مەزمۇنىدىن قانچىلىك دەرىجىدە بىلىم ئۆز لەشتۈرگەنلىكىنى بىلىپ بىقىش مەخسىتىدە ئوقۇتقۇچى پەقەت نازارەتچىلىك قىلىدۇ. پۈتكۈل مەزمۇن ئوقۇغۇچىلارنىڭ ئەستايىدىل ئىزدىنىش،ئويلىنىش،مۇستەقىل پىكىر يۈرگۈزىشىگە قالدۇرۇلدۇ.
ئوقۇغۇچىلار ئىمتىھان جەريانىد تۆۋەندىكىلەرگە دىققەت قىلىشى
كىرەك.
1. ئىمتىھان سوئالغا ئىسمىنى تولۇق يېزىش.
2. ئىمتىھاندا ئىشلەش جەريانىدا تەلەپلەرنى ئەستايىدىل ئوقۇپ ئاندىن ئورۇنداش.

3. ئوقۇغۇچىلار كۆچۈرمىچىلىك قىلماسلىق
4. خەت سۈپىتىگە دىققەت قىلىش، خېتى چىرايلىق بولۇش.
5. ئىمتىھان قەغىزىنىڭ يىرتىلىپ كىتىشىنىڭ ئالدىنى ئىلىش

        10. ئوقۇتۇش جەريانى
دەرس تېمىسى
ئىمتىھان قائىدىسى        11. دوسكا لاھىيىسى
كىيىنكى سائەتلىك دەرس مەزمۇنىنى ئوقۇپ كىلىش        12. تاپشۇرۇق





        13. دەرستىن كىيىنكى خاتىرە




        1.ۋاقتى
13. كىروران گۈزىلى        2.تېمىسى
1-سائەت يېڭى دەرس        3.دەرس تۈرى
ئوقۇغۇچىلار ئەسەرنى توغرا،راۋان،ھېسسىياتلىق ئوقۇشنى بىلىش        4.ئوقۇتۇش نىشانى
ئوقۇغۇچىلار كىروران شەھىرى ۋە كىروران گۈزىلى توغرىسىدا ماتىرىيال توپلاشنى بىلىش       
كىروران گۈزىلىنىڭ ھەقىقىي گۈزەللىك سەۋەبىنى ھىس قىلىش       
ئوقۇغۇچىلار ئەسەرنى توغرا،راۋان،ھېسسىياتلىق ئوقۇشنى بىلىش        5.مۇھىم نوقتا
كىروران گۈزىلىنىڭ ھەقىقىي گۈزەللىك سەۋەبىنى ھىس قىلىش        6.قىيىن نوقتا
ھەمكارلىشىپ ئۈگىنىش، مۇلاھىزە  قىلىش، گۇرۇپپىلار بويىچە تەھللىل          7.ئۈگىنىش ئوسۇلى
ئىلھاملاندۇرۇش،يىتەكلەش،چۈشەندۈرۈش،ئىزدىنىش        8.ئوقۇتۇش ئۇسۇلى
بور،دوسكا،پايدىلىنىش ماتىرىيالى، كومپىيۇتېر        9. ئوقۇتۇش قورالى
ئوقۇغۇچىلارغا بۇسائەتلىكدەرس مەزمۇننى ئەتىراپلىق ياخشى يەتكۈزۈش ئۈچۈن، تۆۋەندىكىدەك ئوقۇتۇش ئۇسۇللىرىدىن ئۈنۈملۈك ۋەماس ھالدا  ياخشى پايدىلىنىمەن.

        ئوقۇغۇچىلار توپلاپ كەلگەن ماتىرىياللاردىن پايدىلىنىش
        ئوقۇتقۇچى ئۈلگە ئاساسىدا ئوقۇغۇچىلارغا دەرس مەزمۇنى ئوقۇپ بىرىش
        ئوقۇغۇچىلارنى شەخىسلەر  بويىچە ئوقۇشقا يىتەكلەش ۋە باھالاش
        تەللەپپپۇز قىلىش تەس بولغان سۆزلەرنى قايتا- قايتا ئوقۇتۇش
        ئوقۇغۇچىلارغا تىكىست مەزمۇنىنى ئابزاسىتلارغا ئايرىشقا يىتەكلەش
        تىكىسىت ئىچىدىكى تەسۋىرىي سۆز- جۈملىلەرنى تىپىشقا يىتەكلەش
دەرس مەزمۇنى يەتكۈزۈش جەريانىدا ئوقۇغۇچىلار ئاساسقىلىنىپ، يېڭى سۆزلەرنى ئوقۇغۇچىلارغا تاپقۇزۇش، ئالدىن بىلەن ئوقۇغۇچىلار جاۋاب بىرش ئاندىن ئوقۇتقۇچى تولۇقلاش ئارقىلىق يېڭى سۆزلەرنى چۈشەندۈرۈش ئاساسىدا ئوقۇغۇچىلارنىڭ دەرسكە بولغان  تونۇشىنى ئۆستۈرۈپ يەتمەكچى بولغان نىشاننى تولۇق ئىشقا ئاشۇرۇش ئۈچۈن تىرىشىمەن.
ئاپتۇر ئەسئەت سۇلايمان 1969-يىل قۇمۇلدا تۇغۇلغان. دوكتۇر، پىروفىسسور، شىنجاڭ ئونۋىرسىتىتنىڭ ئوقۇتقۇچىسى.
1.        ئالدى بىلەن كىروران گۈزىلى توغرىسىدىكى ئوقۇتۇش دىتالى ئارقىلىق كىروران شەھىرى ۋە كىروران گۈزىلى توغرىسىدا چۈشەنچە بىرىلدۇ.
2.        ئوقۇغۇچىلاردىن كىروران شەھرى ۋە كىروران گۈزىلى توغرىسىدا نىمىلەرنى بىلىدىغانلىقى سورۇلدۇ.
3.        دەرس تېمىسى ئىلان قىلىنىپ تىكىست مەزمۇنى ئوقۇتۇش قىلىنىدۇ.
1). ئوقۇتقۇچى ئۈلگە ئاساسىدا ئوقۇپ بىرىش
2). ئوقۇغۇچىلار كوللىكتىپ ئوقۇش
3). شەخىسلەربويىچە ئوقۇش ۋەگۇرۇپپىلار  ئابزاستىلار بويىچە ئوقۇش ئىلىپ بىرىلدۇ.
4. ئوقۇغۇچىلارغا يېڭى سۆزلەرنى تىپىپ چىقىشقا يىتەكلەپ، ئوقۇغۇچىلار ئاساسىدا يېڭى سۆزلەرگە چۈشەنچە بىرىلدۇ.
5. ئۆزلىرى ياقتۇرغان ئابزاستىلار ۋە جۈملىلەرنى ئوقۇشقا يىتەكلىنىلدۇ.
6.ئاپتور ھەققىدە چۈشەنچە بىرلدۇ.
7. دەرس مەزمۇنىدىن خۇلاسسە چىقىرىلدۇ.
بۇ دەرىسلىك  مەزمۇنى 1992-يىلى ياپۇنيەدە ئۆتكۈزۈلگەن بىر  قىتىملىق ‹‹كىروران  گۈزىلى›› ئاساسىي تىما قىلغان مەدىنيەت –يادىكارلىقلىرى يەرمەنكىسى ئاساسىي مەزمۇن قىلىنغان بولۇپ، كىروان گۈزىلىنىڭ گۈزەللىكى ۋە ياپۇنيەگە بولغان تەسىرى سۆزلەنگەن.        10. ئوقۇتۇش جەريانى
دەرس تېمىسى
يەرمەنكە ئۆتكۈزۈلگەن ئورۇن ۋە ۋاقىت
يېڭى سۆزلەر        11. دوسكا لاھىيىسى
تىكىسىت مەزمۇنىنى ئىگەللەش ئاساسىدا ، مۇھىم جۈملىلەرنى  تىپىپ كىلىش        12. تاپشۇرۇق
        13. دەرستىن كىيىنكى خاتىرە


        1.ۋاقتى
13. كىروران گۈزىلى        2.تېمىسى
2-سائەت مەزمۇن سۆزلىنىدۇ        3.دەرس تۈرى
ئوقۇغۇچىلار مۇھىم –سۆز جۈملىلەرنىڭ مەنىسىنى چۈشىنىۋىش        4.ئوقۇتۇش نىشانى
ئوقۇغۇچىلارنى قەدىمىي ئىزلارنىڭ بىرسى  بولغان كىروران ۋە كىروران گۈزىلى توغرىسىدا چۈشەنچىگە ئىگە  قىلىش، ئەسەر مەزمۇنىنى  چۈشىنىپ سۆزلەشكە يىتەكلەش       
ئوقۇغۇچىلارنى ئەجدادلىرىمىزنىڭ قەدىمدە مۇشۇنداق بىر  سەلتەنەتلىك شەھەر بەرپا  قىلغانلىقىدىن،  كىروران  گۈزىلىگە ئوخشاش تارىخىي ئىزلارنىڭ دەلىل- پاكىتى ئىكەنلىكىدىن پەخىرلىنىش تۇيغۇسىغا ئىگە قىلىپ،ئۇلارنى ھۆرمەتلەش ۋە سۆيۈش، قوغداش تەربىيىسى بىرىش       
ئوقۇغۇچىلارنى ئەجدادلىرىمىزنىڭ قەدىمدە مۇشۇنداق بىر  سەلتەنەتلىك شەھەر بەرپا  قىلغانلىقىدىن،  كىروران  گۈزىلىگە ئوخشاش تارىخىي ئىزلارنىڭ دەلىل- پاكىتى ئىكەنلىكىدىن پەخىرلىنىش تۇيغۇسىغا ئىگە قىلىپ،ئۇلارنى ھۆرمەتلەش ۋە سۆيۈش، قوغداش تەربىيىسى بىرىش        5.مۇھىم نوقتا
ئەسەر مەزمۇنىنى چۈشىنىشىپ سۆزلەشكە يىتەكلەش        6.قىيىن نوقتا
ھەمكارلىشىپ ئۈگىنىش، مۇلاھىزە  قىلىش، گۇرۇپپىلار بويىچە تەھللىل          7.ئۈگىنىش ئوسۇلى
ئىلھاملاندۇرۇش،يىتەكلەش،چۈشەندۈرۈش،ئىزدىنىش        8.ئوقۇتۇش ئۇسۇلى
بور،دوسكا،پايدىلىنىش ماتىرىيالى، كومپىيۇتېر        9. ئوقۇتۇش قورالى
ئوقۇغۇچىلاردىن كىروران ۋە كىروران گۈزىلى توغرىسىدا ئۆزلىرى توپلاپ كەلگەن ماتىرىياللاردىن سوئال سوراش ئاساسىدا يېڭى دەرسكە باشلاپ كىرىلدۇ.
1.        مۇھىم جۈملىلەرنى تەھلىل قىلىش
1). ‹‹ تىنچ ئوكيان قىرغاقلىرىدىن سوققان غۇر – غۇر شامال شەھەر ئاسمىنىدا ئەكىس ئىتىپ تۇرغان ئەتىگەنلىك بىر قەۋەت نېپىز تۇماننى سۈزۈپ يىراقلارغا ئېلىپ باراتتى.››
2). ‹‹ زۇمرەتتەك كۆكۈچ لوپنۇر كۆلى قۇياش نۇرى ئاستىدا تىنىمسىز جىمىرلاپ تۇراتتى.››
3).‹‹ شۇنداق،ئۇ بىر سىھىرلىك ئەپسانىمۇ ئەمەس، گۈزەل بىر رىۋايەتمۇ ئەمەس.››
2. تۆۋەندىكى سوئاللار ئاساسىدا دەرس مەزمۇننى يەتكۈزۈلدۇ
1). نىمەئۈچۈن كۆرگەزمىنى  ياپۇنيىدە ئۆتكۈزىدۇ؟
2). بۇ كۆرگەزمە نىمە ئۈچۈن ياپۇنيىدە كەڭ كۈلەملىك ئۆتكۈزۈلدۇ؟
3). ياپۇنيىلىكلەر كىروران گۈزىلىگە شۇنچىلا مەپتۇن بولىدۇ؟
4). ئاپتور نىمەئۈچۈن ئەپسۇسلىنىدۇ؟ نىمىگە ئەپسۇسلىنىدۇ؟
5). كىروران شەھرىنىڭ تىلۋىزۇردىكى تەقلىدى كۆرۈنىشىدىن ياپۇنيىلىكلەرنى نىمىلەرنى ئويلىغاندۇ؟ئەگەر سىز بولسىڭىزچۇ؟
6). كىروران گۈزىلىنىڭ ئەسلىگە كەلتۈرۈلگەن رەسىمىدىن نىمىلەرنى ئويلىدىڭىز؟
7). ياپۇنيىلىكلەرنى نىمە ئۈچۈن مەدەنىيەت –سەنئەتكە خۇشتار دەيمىز؟
8). نىمە ئۈچۈن تەكلىماكان رىۋايىتى تىخى ئاخىرلاشمىدى دەيمىز؟
9). كىروران ئانىغا دەيدىغان قانداق يۈرەك سۆزلىرىڭىز  بار؟
10). بۇ دەرستىن نىمىنى ھىس قىلدىڭىز؟
ئاخىرىدا خۇلاسسە چىقىرىلدۇ ۋە ئوقۇغۇچىلارغا مەدەنىيەت يادىكارلىقلارنى قوغداش تەربىيىسى ئىلىپ بىرىلدۇ.        10. ئوقۇتۇش جەريانى
دەرس تېمىسى
ئەسەردىكى  مۇھىم جۈملىلەر
        11. دوسكا لاھىيىسى
يانداشما مەشىق مەزمۇننى ئورۇنداپ كىلىش        12. تاپشۇرۇق




        13. دەرستىن كىيىنكى خاتىرە


        1.ۋاقتى
14. ئۇنتۇلمايدۇ مەخمۇد كاشغەرىي (قەسىدە)        2.تېمىسى
1-سائەت  يېڭى دەرس        3.دەرس تۈرى
ئوقۇغۇچىلار شېئىرنى ھېسسىياتلىق ،جانلىق دېكلاماتسىيە قىلىشنى ئۈگىنىۋىلىش        4.ئوقۇتۇش نىشانى
يېڭى سۆزلەرنىڭ ئىشلىتىشنى بىلىش       
ئوقۇغۇچىلار مەھمۇد كاشغەرىي توغرىسىداچۈشەنچىگە ئىگە قىلىش       
ئوقۇغۇچىلار مەھمۇد كاشغەرىي توغرىسىداچۈشەنچىگە ئىگە قىلىش
ئوقۇغۇچىلار شېئىرنى ھېسسىياتلىق ،جانلىق دېكلاماتسىيە قىلىشنى ئۈگىنىۋىلىش
        5.مۇھىم نوقتا
ئوقۇغۇچىلار شېئىرنى ھېسسىياتلىق ،جانلىق دېكلاماتسىيە قىلىشنى ئۈگىنىۋىلىش        6.قىيىن نوقتا
ھەمكارلىشىپ ئۈگىنىش، مۇلاھىزە  قىلىش، گۇرۇپپىلار بويىچە تەھللىل          7.ئۈگىنىش ئوسۇلى
ئىلھاملاندۇرۇش،يىتەكلەش،چۈشەندۈرۈش،ئىزدىنىش        8.ئوقۇتۇش ئۇسۇلى
بور،دوسكا،پايدىلىنىش ماتىرىيالى، كومپىيۇتېر        9. ئوقۇتۇش قورالى
ساۋاقداشلار سىلەر تارىخىمىزا ئۆتكەن مەشھۇر شەخىسلەردىن كىملەرنى بىلىسىلەر؟
ئۇلار نىمە ئىشلارنى قىلغان؟
مەھمۇد كاشغەرىي توغرىسىدا نىمىلەرنى بىلىسىلەر؟
مەھمۇد زەئىدى  قانداق شارائىتتا بۇ شېئىرنى يازغان؟
ساۋاقداشلار ناھايتىمۇ ياخشى جاۋابلارنى بەردىڭلار،ئۇنداقتا مەھمۇد كاشغەرىي بۇۋىمىزغا ئاتاپ يىزىلغان شېئىر بىلەن تونۇشۇشنى  خالامسىلەر؟
1.تېما ئىلان قىلىندۇ
2. ئۈلگە  خاراكتىرلىك ئوقۇش (ئوقۇتقۇچى دىكلاماتسىيە قىلىدۇ.)
3. باھالاش خاراكتىرلىك ،كوبلىتلار بويىچە ئوقۇش ( شەخىسلەر بويىچە ۋە پويىز شەكلىدە دىكلاماتسىيە قىلىندۇ.)
4.گۇرۇپپىلار بويىچە مۇسابىقىقە شەكلىدە ئوقۇش
5. قىز – ئوغۇللار ئارا مۇسابىقىلىشىپ ئوقۇش
5. ياقتۇرغان كوبلىتلار بويىچە ئوقۇش
6. پارتىداشلار ئارا ئوقۇتۇش
7. ياقتۇرغان  مىسىرالارنى يېزىۋىلىشقا يىتەكلەش
8. ئاپتور توغرىسىدا چۈشەنچە بىرىلدۇ ( ئوقۇغۇچىلار سوراش ئاساس قىلىندۇ )
ئوقۇتۇش جەريانىدا يېڭى سۆزلەر ئوقۇغۇچىلار تاپقۇزۇلۇپ چۈشەندۇرۇش ئىلىپ بىرىلدۇ.
مەھمۇد زەئىدى  1932-يىلى تۇرپاندا تۇغۇلغان .ئەدەبىيات تەتقىقاتچى،شىنجاڭ ئىجتىمائىي پەنلەر  ئاكادىمىيىسىدە ئىشلەيدۇ.‹‹ مەدەنيەتتىن مەدەنيەتكە يول ›› قاتارلىق  كىتابلىرى بار.
بۇ ئەسەر مەھمۇد كاشغەرىي تەۋەللۇتىنىڭ 1000يىلىقىنى خاتىرلەش مۇناسىۋىتى  بىلەن يىزىلغان بولۇپ، ئاپتۇرنىڭ ئالىمغا بولغان سېغىنىشى،ئۇنىڭ بىلىم سۆيەر روھىغا بولغان يۈكسەك ھۆرمىتى پاساھەتلىك تىللا بىلەن يارقىن ئىپادىلەنگەن.        10. ئوقۇتۇش جەريانى
دەرس تېمىسى
يېڭى سۆزلەر
ئاپتور ھەققىدە
‹‹ تۈركىي تىللا دىۋانى››  ‹‹ تۇنجى دۇنيا خەرىتىسى››
        11. دوسكا لاھىيىسى
شېئىرنى يادلاپ كىلىش        12. تاپشۇرۇق



        13. دەرستىن كىيىنكى خاتىرە


        1.ۋاقتى
14. ئۇنتۇلمايدۇ مەخمۇد كاشغەرىي (قەسىدە)        2.تېمىسى
2-سائەت  مەزمۇن سۆزلىنىدۇ
        3.دەرس تۈرى
ئوقۇغۇچىلار مۇھىم مىسرالار ۋە  سۆزلەرنىڭ مەنىسىنى چۈشىنىش        4.ئوقۇتۇش نىشانى
ئالىمىنىڭ ئىلىم سۆيەر روھىدىن تەسىرلىنىش،گۈزەل غايە،كۈچلۈك ئىرادە يېتىلدۈرۈش       
سوئاللار ئاساسىدا دەرس مەزمۇنىنى ئىگەللتىش       
ئالىمىنىڭ ئىلىم سۆيەر روھىدىن تەسىرلىنىش،گۈزەل غايە،كۈچلۈك ئىرادە يېتىلدۈرۈش
سوئاللار ئاساسىدا دەرس مەزمۇنىنى ئىگەللتىش        5.مۇھىم نوقتا
ئوقۇغۇچىلار مۇھىم مىسرالار ۋە  سۆزلەرنىڭ مەنىسىنى چۈشىنىش
سوئاللار ئاساسىدا دەرس مەزمۇنىنى ئىگەللتىش        6.قىيىن نوقتا
ھەمكارلىشىپ ئۈگىنىش، مۇلاھىزە  قىلىش، گۇرۇپپىلار بويىچە تەھللىل          7.ئۈگىنىش ئوسۇلى
ئىلھاملاندۇرۇش،يىتەكلەش،چۈشەندۈرۈش،ئىزدىنىش        8.ئوقۇتۇش ئۇسۇلى
بور،دوسكا،پايدىلىنىش ماتىرىيالى، كومپىيۇتېر        9. ئوقۇتۇش قورالى
مەھمۇد كاشغەرىي توغرىسىدا نىمىلەرنى بىلىسىلەر؟
مەھمۇد زەئىدى  قانداق شارائىتتا بۇ شېئىرنى يازغان؟
سىلەر مەھمۇد بۇۋىمىزغا قانداق بىرىسىلەر؟
ئۇنداقتا بىز تۆۋەندىكى مىسرالار ئۈستىدە ئويلىنىپ باقايلى.
‹‹ مەرىپەتنىڭ دانا رەھبىرى››، ‹‹ موللا بولدى مەھمۇد كاشغەرىي››
‹‹ ئەۋلىيالار بولدى سىردىشى ››، ‹‹ ئىلىم – پەننىڭ ئۆچمەس مەشئىلى.››
ئۇ ‹‹ تۈركىي تىللار دىۋانى ›› يېزىشتا قانداق ئىزدەندى؟
‹‹ دانا رەھبەر ›› نىمىگە قارىتىلغان ؟
قانداق ئادەملەرنى موللا دەيمىز؟ ئۇنى موللا دىگىنى نىمىگە قارىتىلغان؟
شائىرنىڭ ‹‹ئەۋلىيالار بولدى سىردىشى ›› دېگىنى نېمىگە  قارىتىلغان؟
‹‹ ئىلىم – پەننىڭ ئۆچمەس مەشئىلى.›› دىگەن مىسرادا قايسى ۋاستە قوللىنىلغان؟
ئۇنىڭ يۇملاق خەرىتىسى دېگىنى نىمىنى كۆرسىتىدۇ؟
بىز ئالىمدىن قانداق پەخىرلىنىمىز؟
مەھمۇد كاشغەرىي بۇۋىمىزغا دەيدىغان سۆزىڭىز بارمۇ؟
ئۆزىڭىز ياخشى كۆرگەن كوبلىتنى جۈملە شەكلىدە سۆزلەپ بىرىڭ.
بۇ ئەسەر مەھمۇد كاشغەرىي تەۋەللۇتىنىڭ 1000يىلىقىنى خاتىرلەش مۇناسىۋىتى  بىلەن يىزىلغان بولۇپ، ئاپتۇرنىڭ ئالىمغا بولغان سېغىنىشى،ئۇنىڭ بىلىم سۆيەر روھىغا بولغان يۈكسەك ھۆرمىتى پاساھەتلىك تىللا بىلەن يارقىن ئىپادىلەنگەن.        10. ئوقۇتۇش جەريانى
دەرس تېمىسى
‹‹ مەرىپەتنىڭ دانا رەھبىرى››، ‹‹ موللا بولدى مەھمۇد كاشغەرىي››
‹‹ ئەۋلىيالار بولدى سىردىشى ››، ‹‹ ئىلىم – پەننىڭ ئۆچمەس مەشئىلى.››
        11. دوسكا لاھىيىسى
يانداشما مەشىقتىن بىرىلدۇ
        12. تاپشۇرۇق




        13. دەرستىن كىيىنكى خاتىرە


        1.ۋاقتى
15. ئادالەت ھامىيىسى (تارىخىي ھىكايە)        2.تېمىسى
1-سائەت يېڭى دەرس
        3.دەرس تۈرى
ئوقۇغۇچىلار ئەسەرنى توغرا راۋان ئوقۇشنى بىلىش        4.ئوقۇتۇش نىشانى
يېڭى سۆزلەرنى چۈشىنىش ۋە ئىشلىتىشنى بىلىش       
ئوقۇش جەريانىدا پىرسۇناژلارنىڭ ئىديىۋى ھېسسىياتىنى ھېس قىلىش       
ئوقۇغۇچىلار ئەسەرنى توغرا راۋان ئوقۇشنى بىلىش        5.مۇھىم نوقتا
ئوقۇش جەريانىدا پىرسۇناژلارنىڭ ئىديىۋى ھېسسىياتىنى ھېس قىلىش
        6.قىيىن نوقتا
ھەمكارلىشىپ ئۈگىنىش، مۇلاھىزە  قىلىش، گۇرۇپپىلار بويىچە تەھللىل          7.ئۈگىنىش ئوسۇلى
ئىلھاملاندۇرۇش،يىتەكلەش،چۈشەندۈرۈش،ئىزدىنىش        8.ئوقۇتۇش ئۇسۇلى
بور،دوسكا،پايدىلىنىش ماتىرىيالى، كومپىيۇتېر        9. ئوقۇتۇش قورالى
سىلەر  تارىختا ئۆتكەن ئۇيغۇر خانلىقلىرى ۋە خانلىرىدىن كىملەرنى بىلىسىلەر؟
سەئىدىخانننىڭ كىملىكىنى بىلەمسىلەر؟
سىلەرنىڭ سەئىدىخان بىلەن تىخىمۇ  ياخشى تونۇشقىڭلار بارمۇ؟ ئۇنداقتا  بۈگۈنكى دەرس مەزمۇنىنى بىلەن تونۇشۇپ، سەئىدە خان توغرىسىدا تىخىمۇ كۆپ بىلىملەر بىلەن تونۇشۇپ چىقايلى.
بۇ ئەسەرنىڭ ئاپتورى ياسىنجان سادىق چوغلان 1966-يىلى يەكەندە توغۇلغان. داڭلىق يازغۇچى.
1. تېما ئىلان قىلىنىدۇ
2.شائىر توغرىسىدا چۈشەنچە بىرىلدۇ.
3.ئوقۇتقۇچى ئۈلگە خاراكتىرىدە ئوقۇپ بىرىدۇ.
4. ئوقۇغۇچىلار ئىچىدە  ئوقۇش قىلىندۇ.
5. ئابزاسىتلار بويىچە ئوقۇتۇش قىلىندۇ.
6. ئوقۇش جەريانىدا ئوقۇغۇچىلارنى يېڭى سۆزلەرنى تىپىپ چىقىشقا يىتەكلەپ ئوقۇغۇچىلار ئاساسىدا يېڭى سۆزلەرگە چۈشەنچە بىرىلدۇھەم جۈملە تۈزۈش ئىلىپ بىرىلدۇ.
7. روللار بويىچە ئوقۇتۇش قىلىندۇ.
دەرس مەزمۇنىدىن خۇلاسسە چىقىرىلدۇ.
بۇ ئەسەر 1514-يىلى 9-ئاينىڭ 30 –كۈنى ئۆزىنىڭ خان ئىكەنلىكىنى جاكارلاپ، يەركەنىت،قەشقەر، خوتەندىن ئىبارەت بۇ زىمىنغا خانلىق سەلتەنىت تىكلەپ، ياركەنىتتە ھاكىميەت يۈرگۈزگەن،خانلىق سەلتەنىتىنىڭ نامىنى ئۆز ئىسمى بىلەن ‹‹ سەئىدىيە ›› خانلىقى دەپ ئاتىغان خان سەئىدە خانلىق باللىق دەۋرىدىكى ھىكايىلىرى ۋە كىيىنكى ئىش –ئىزلىرىدىن بىرى تەسۋىرلەنگەن ئەسەردۇر.
        10. ئوقۇتۇش جەريانى
دەرس تېمىسى
1514-يىلى 9-ئاينىڭ 30 –كۈنى
‹‹ سەئىدىيە ›› خانلىقى
        11. دوسكا لاھىيىسى
سەئىدىيە  خانلىقىغا ئائىت ماتىرىيال توپلاپ كىلىش.
ئۆزلىرى ياقتۇرغان جۈملىلەرنى  يادلاپ كىلىش
        12. تاپشۇرۇق



        13. دەرستىن كىيىنكى خاتىرە


        1.ۋاقتى
15. ئادالەت ھامىيىسى (تارىخىي ھىكايە)        2.تېمىسى
2-سائەت مەزمۇن  سۆزلىنىدۇ
        3.دەرس تۈرى
ئوقۇغۇچىلار مۇھىم سۆز –جۈملىلەرنى چۈشىنىۋىلىش        4.ئوقۇتۇش نىشانى
سەئىدخاننىڭ باللىق مەزگىلىدىكى ۋە كىيىن مەزگىلىدىكى ئىش – پائاليەتلىرى بىلەن تونۇشۇش       
ئوقۇغۇچىلانىڭ ياخشى ئوقۇش ۋە ئەخلاقلىق ئادەم بولۇشى بىلەن دۆلەتنىڭ گۈللىنىشى ۋە مىللەتنىڭ روناق تېپىشىدەك بۈيۈك ئىشلارنى بىر –بىرىگە باغلىشىغا ئىلھام بىرىش، ئەينى چادىكى ئىجتىمائىي ئارقا كۆرۈنۈشنى  توغرا چۈشىنىش،بۇ تارىخىي ئىزلاردىن پەخىرلىنىش تۇيغۇسىنى قوزغاش       
ئوقۇغۇچىلار مۇھىم سۆز –جۈملىلەرنى چۈشىنىۋىلىش        5.مۇھىم نوقتا
ئوقۇغۇچىلار سەئىدخاننىڭ تەربىيەلىنىش جەريانىنى بىلىۋېلىش،ئوقۇش جەريانىدا پىرسۇناژلارنىڭ ئىدىيەۋى ھېسسىياتىنى ھېس قىلىش        6.قىيىن نوقتا
ھەمكارلىشىپ ئۈگىنىش، مۇلاھىزە  قىلىش، گۇرۇپپىلار بويىچە تەھللىل          7.ئۈگىنىش ئوسۇلى
ئىلھاملاندۇرۇش،يىتەكلەش،چۈشەندۈرۈش،ئىزدىنىش        8.ئوقۇتۇش ئۇسۇلى
بور،دوسكا،پايدىلىنىش ماتىرىيالى، كومپىيۇتېر        9. ئوقۇتۇش قورالى
بىز ئالدىنقى سائەتتە دەرس مەزمۇنى بىلەن تونۇشۇپ چىققان،ئۇنداقتا سىلەر سەئىدخان بىلەن تىخىمۇ ئىچكىرلەپ تونۇشىشنى خالامسىلەر؟
سەئىدخان توغرىسىدا نىمىلەرنى توپلاپ كەلدىڭلار؟
يوقارقى سوئاللار ئاساسىدا يېڭى دەرسكە باشلاپ كىرىلدۇ.
1.        دەرس تېمىسى يېزىلدۇ.
2.        سوئاللار ئاساسىدا دەرس مەزمۇنىغا ئىچكىرلەپ باشلاپ كىرىلدۇ؟
1). ئۇستاز نىمە ئۈچۈن ياخشى- يامان توغرىسىدا دەرس بىرىدۇ؟
2). ‹‹ چىن ›› دېگەن سۆزنىڭ مەنىسىنى قانداق چۈشىنىسىز؟
3). ئۇستازنىڭ بالىلارنى مۇنازىرىگە سىلىشتىكى مەىسىتى نىمە؟
4). زۇلۇمنى سەئىدخان نېمە دەپ شەرھىلىدى؟ سىلەرچە زۇلۇم دېگەن نىمە؟
5). مىرزا ھەيدەر سەئىدخاندىن كىچىك بولسىمۇ، مەشىقنى قانداق قىلىدىكەن؟
6). ‹‹ بىلەك قۇۋۋىتى ›› دېگەن  نېمىنى كۆرسىتىدۇ؟ ‹‹ يۈرەك قۇۋۋىتى›› چۇ؟ ‹‹ قۇۋۋەت ›› نىمىگە قارىتىلغان؟
7). سەئىدخان خان بولغاندىن كىيىن  قانداق ئىشلارنى قىلدى؟
8). ئۇ خان بولغاندىن كىيىن نىمە ئۈچۈن مۇناسىۋەتنى ياخشىلايدۇ؟ سىز بولسىڭىزچۇ؟
9). نېمە ئۈچۈن سەئىدخاننى ‹‹ ئادالەت ھامىيسى ›› دەيمىز؟
10). سەئىدخانغا دەيدىغان قانداق يۈرەك سۆزلىرىڭىز بار؟
3. ئوقۇتۇش جەريانىدا مۇۋاپىق ئورۇنلاردا مۇھىم جۈملىلەر بىرلەشتۈرۈلۈپ تەھلىلىل قىلىندۇ.
1). ‹‹ بىر كىشى ئۆزىنى چۈشەنمىسە ئېلىنى،ئىلىم ئەھلىنى، ياخشى  كىشىلەرنى بىلمىگەي،ئۆز ئەيىبىنى بىلىپ ئۇنى تۈزەتمەككە ئەستايىدىل كىرىشكەن كىشى چىن باھادىر كىشىدۇر. ››
2). ‹‹ چوڭلۇقنىڭ ئىززىتى زۇلۇم ۋە تەئەددىدە  ئەمەس، شەپقەت ۋە مەرھەمەتتىدۇر.››
3). ‹‹ ئەگەر يۈرەكتە قۇۋۋەت بولمىسا، بىلەكتىمۇ قۇۋۋەت بولمايدۇ، بىلەك قۇۋۋىتى يۈرەك قۇۋۋىتىگە باغلىق.››
4). ‹‹ ئۇرغان قىلىچىنىڭ خىلىلا  تورى بار .››
5). ‹‹ تەرلەپ كەتكەن يىگىتلەرنىڭ ئىككى مەڭزى ئاناردەك قىزىرىپ كەتكەنىدى. ››
بۇ ئەسەر 1514-يىلى 9-ئاينىڭ 30 –كۈنى ئۆزىنىڭ خان ئىكەنلىكىنى جاكارلاپ، يەركەنىت،قەشقەر، خوتەندىن ئىبارەت بۇ زىمىنغا خانلىق سەلتەنىت تىكلەپ، ياركەنىتتە ھاكىميەت يۈرگۈزگەن،خانلىق سەلتەنىتىنىڭ نامىنى ئۆز ئىسمى بىلەن ‹‹ سەئىدىيە ›› خانلىقى دەپ ئاتىغان خان سەئىدە خانلىق باللىق دەۋرىدىكى ھىكايىلىرى ۋە كىيىنكى ئىش –ئىزلىرىدىن بىرى تەسۋىرلەنگەن ئەسەردۇر.        10. ئوقۇتۇش جەريانى
دەرس تېمىسى
1514-يىلى 9-ئاينىڭ 30 –كۈنى                   مۇھىم سۆز - جۈملىلەر
‹‹ سەئىدىيە ›› خانلىقى        11. دوسكا لاھىيىسى
يانداشما مەشىقتىن بىرىلدۇ.        12. تاپشۇرۇق

        13. دەرستىن كىيىنكى خاتىرە


        1.ۋاقتى
16. دۇكانچى بۇۋاي (ھىكايە)        2.تېمىسى
1-سائەت يېڭى دەرس
        3.دەرس تۈرى
ئوقۇغۇچىلار ئەسەرنى توغرا، راۋان ئوقۇشنى بىلىش        4.ئوقۇتۇش نىشانى
يېڭى سۆزلەرنى چۈشىنىش ۋە ئىشلىتىشنى بىلىش       
ئوقۇغۇچىلار نەزەر غوجا بۇۋايدەك كىشىلەردىن تەلىم ئېلىش ئادىتىنى يىتىلدۈرۈش       
ئوقۇغۇچىلار ئەسەرنى توغرا راۋان ئوقۇشنى بىلىش        5.مۇھىم نوقتا
ئوقۇغۇچىلار نەزەر غوجا بۇۋايدەك كىشىلەردىن تەلىم ئېلىش ئادىتىنى يىتىلدۈرۈش        6.قىيىن نوقتا
ھەمكارلىشىپ ئۈگىنىش، مۇلاھىزە  قىلىش، گۇرۇپپىلار بويىچە تەھللىل          7.ئۈگىنىش ئوسۇلى
ئىلھاملاندۇرۇش،يىتەكلەش،چۈشەندۈرۈش،ئىزدىنىش        8.ئوقۇتۇش ئۇسۇلى
بور،دوسكا،پايدىلىنىش ماتىرىيالى، كومپىيۇتېر        9. ئوقۇتۇش قورالى
ساۋاقداشلار سىلەر ئىلگىرى  تارىخىمىزدا ئۆتكەن ئەدىبلىرىمىزدىن كىملەرنى بىلىسىلەر؟
ئەخمەتجان قاسىمىنى بىلەمسىلەر؟ ئۇ قانداق ئىشلارنى قىلغان؟
مەن سورىغان سوئاللارغا ناھايتى ياخشى جاۋاب بەردىڭلار، ئۇنداقتا بىز بۈگۈن شۇ ئەدىبلىرىمىزنىڭ بىرى  بولغان نەزەر غوجا بىلەن تونۇشۇپ چىقايلى.
1. تېما ئىلان قىلىنىدۇ
2.ئاپتور ھەققىدە چۈشەنچە بىرىلدۇ.
3.ئوقۇتقۇچى ئۈلگە خاراكتىرىدە ئوقۇپ بىرىدۇ.
4. ئوقۇغۇچىلار ئىچىدە  ئوقۇش قىلىندۇ.
5. ئابزاسىتلار بويىچە ئوقۇتۇش قىلىندۇ.
6. ئوقۇش جەريانىدا ئوقۇغۇچىلارنى يېڭى سۆزلەرنى تىپىپ چىقىشقا يىتەكلەپ ئوقۇغۇچىلار ئاساسىدا يېڭى سۆزلەرگە چۈشەنچە بىرىلدۇھەم جۈملە تۈزۈش ئىلىپ بىرىلدۇ.
7. روللار بويىچە ئوقۇتۇش قىلىندۇ.
دەرس مەزمۇنىدىن خۇلاسسە چىقىرىلدۇ.
بۇ ئەسەردە ئاپتورنىڭ بالىلىقىدىكى ھەقىقىي بىر ئىش يىزىلغان بولۇپ،پەزىلەت ۋە بىلىملىكى بىلەن ‹‹ مەن ›› دە چوڭقۇر تەسىر قالدۇرغان، ئۇيغۇر ھازىرقى زامان تارىخىدىكى مۇھىم شەخىسلەرنىڭ بىرى بولغان نەزەر غوجا ئابدىسەمەت ئۇيغۇر بالىسىغا بولغان ھۆرمىتى ئىپادىلەنگەن.
ئاپتور ھەققىدە:
يۈسۈپجان ئەيسا 1924-يىلى غۇلجىنىڭ  جاغىستاي دېگەن يېرىدە تۇغۇلغان. بىر قىسىم ئەسەرلەرنى يىزىپ قالدۇرغان.
ئەخمەتجان قاسىمى ئۈچ ۋىلايەت ئىنقىلابىنىڭ دانا رەھبىرى بولۇپ ،    19 –يىل   - ئاينىڭ    - كۈنى تۇغۇلۇپ،1949-يىلى  ئايرۇپلان ۋەقەسى بىلەن بەخىتكە قارشى ۋاپات بولغان.
        10. ئوقۇتۇش جەريانى
دەرس تېمىسى
ئەخمەتجان قاسىمى
يېڭى سۆزلەر
        11. دوسكا لاھىيىسى
ئەخمەتجان قاسىمى توغرىسىدا ماتىرىيال توپلاپ كىلىش
تىكىسىت مەزمۇنى ئۆز تىلىغا ئايلاندۇرۇپ سۆزلەشنى مەشىق كىلىپ كىلىش
        12. تاپشۇرۇق


        13. دەرستىن كىيىنكى خاتىرە


        1.ۋاقتى
16. دۇكانچى بۇۋاي (ھىكايە)        2.تېمىسى
2-سائەت يېڭى دەرس        3.دەرس تۈرى
ئوقۇغۇچىلارتىكىسىت ئىچىدىكى مۇھىم سۆز- جۈملىلەرنىڭ مەنىسىنى بىلىۋىلىش        4.ئوقۇتۇش نىشانى
ئوقۇغۇچىلار  سوئاللار ئاساسىدا تېكىسىت مەزمۇنىنى  چۈشىنىۋىلىش       
ئوقۇغۇچىلار ‹‹ مەن ›› نىڭ ‹‹ دۇكانچى بۇۋاي›› غا بولغان ھۆرمىتىنى چۈشىنىپ ئەتراپتىكى پەزىلەتلىك، پاراسەتلىك كىشىلەردىن تەلىم ئېلىش ئادىتىنى يېتىلدۈرۈش       
ئوقۇغۇچىلار ‹‹ مەن ›› نىڭ بۇۋايغا بولغان ھۆرمىتىنى چۈشىنىش
ئوقۇغۇچىلار نەزەر غوجا بۇۋايدەك كىشىلەردىن تەلىم ئېلىش ئادىتىنى يىتىلدۈرۈش، گۈزەل غايە تىكلەشنى ئۈگىنىش        5.مۇھىم نوقتا
ئوقۇغۇچىلارتىكىسىت ئىچىدىكى مۇھىم سۆز- جۈملىلەرنىڭ مەنىسىنى بىلىۋىلىش        6.قىيىن نوقتا
ھەمكارلىشىپ ئۈگىنىش، مۇلاھىزە  قىلىش، گۇرۇپپىلار بويىچە تەھللىل          7.ئۈگىنىش ئوسۇلى
ئىلھاملاندۇرۇش،يىتەكلەش،چۈشەندۈرۈش،ئىزدىنىش        8.ئوقۇتۇش ئۇسۇلى
بور،دوسكا،پايدىلىنىش ماتىرىيالى، كومپىيۇتېر        9. ئوقۇتۇش قورالى
نەزەر غوجا بۇۋاي بىلەن ئەخمەتجان قاسىمى ئوتتۇرسىدا قانداق مۇناسىۋەت بارلىقىغا قىزىقۋاتامسىلەر؟ئۇنداقتا بۈ  سائەتلىك  دەرس مەزمۇنىغا دىققەت قىلايلى.
1. دەرس تېمىسى  دوسكىغا يېزىلىدۇ.
2. پىشىقلاپ ئوقۇش قىلىنىدۇ.
3. سوئال سوراش ئاساسىدا  دەرس مەزمۇنى پىشىقلىنىدۇ.
1). نەزەر  خوجا بىلەن بالا توغرىسىدا نىمىلەرگە ئىگە بولدۇڭلار؟
2). قايسى  ئابزاس ۋە جۈملىلەردە ئۇلار ئارىسىدىكى مۇناسىۋەت سۆزلىنىپتۇ؟
3). بالا باشتا نەزەر خوجا بۇۋايغا قانداق قارايدۇ؟ نىمە ئۈچۈن؟
ئەگەر  سىز  بالىنىڭ ئورنىدا بولسىڭىز قانداق قىلاتتىڭىز؟
4). قايسى ئىش بالىنىڭ كۆز قارىشىنى ئۆزگەرتتى؟ شۇ ۋاقىتتا بالا نىمىلەرنى ئويلىغان بولۇشى  مۇمكىن؟
5). ئەخمەتجان قاسىمى توغرىسىدا نىمىلەرنى بىلىسىز؟
6). نىمە ئۈچۈن ئەخمەتجان قاسىمى بۇۋاينى شۇنچە ھۆرمەتلەيدۇ؟
7). بالىنىڭ ‹‹ ئۇلارنىڭ گېپى ›› دېگىنى قايسى گەپنى كۆرسىتىدۇ؟
8). نەزەر غوجا بۇۋاينىڭ بالىغا دېگەنلىرىدىن نىمىنى ھىس قىلدىڭىز؟
9). نەزەر غوجا بۇۋايغا دەيدىغان گېپىڭىز بارمۇ؟
10). ئەخمەتجان قاسىمى شۇنچە داڭلىق شەخىس تۇرۇپ ئۇستازىنى  شۇنچىلىك ھۆرمەتلەيدىكەن. ئۇنداقتا،بىز قانداق قىلىشىمىز لازىم؟
11). بالا،بالدۇراراق بۇۋايدىن مەسىلىھەت سورىغان بولسا قانداق بولار ئىدى؟
12). ئەگەر، بىز ئەتراپىمىزدىكى كىشىلەردىن پايدىلىنىشنى بىلمىسەك قانداق بولار؟
13). بۇ دەرستىن قانداق تەسىراتقا كەلدىڭىز؟
بۇ ئەسەردە ئاپتورنىڭ بالىلىقىدىكى ھەقىقىي بىر ئىش يىزىلغان بولۇپ،پەزىلەت ۋە بىلىملىكى بىلەن ‹‹ مەن ›› دە چوڭقۇر تەسىر قالدۇرغان، ئۇيغۇر ھازىرقى زامان تارىخىدىكى مۇھىم شەخىسلەرنىڭ بىرى بولغان نەزەر غوجا ئابدىسەمەت ئۇيغۇر بالىسىغا بولغان ھۆرمىتى ئىپادىلەنگەن.        10. ئوقۇتۇش جەريانى
دەرس تېمىسى
نەزەر غوجا توغرىسىدا  ۋە ئۇنىڭ ئەسەرلىرى
مۇھىم سۆز  - جۈملىلەر        11. دوسكا لاھىيىسى
ئەخمەتجان قاسىمى توغرىسىدا ماتىرىيال توپلاپ كىلىش
تىكىسىت مەزمۇنى ئۆز تىلىغا ئايلاندۇرۇپ سۆزلەشنى مەشىق كىلىپ كىلىش        12. تاپشۇرۇق


        13. دەرستىن كىيىنكى خاتىرە


        1.ۋاقتى
مەنمۇ ئوقۇيالايمەن        2.تېمىسى
1-سائەت  پائاليەت دەرىسى        3.دەرس تۈرى
ئوقۇغۇچىلار ئەسەرلەرنى توغرا ،راۋان ھېسىياتلىق  ئوقۇشنى ئۆگىنىۋېلىش        4.ئوقۇتۇش نىشانى
ئوقۇغۇچىلارنىڭ تىل بايلىقىنى ئاشۇرۇش       
ئوقۇغۇچىلارنىڭ  دەرىستىن سىرىتقى  پائاليىتىنى بىيىتىپ، ئوقۇغۇچىلاردا كىتاب ئوقۇش قىزغىنلىقىنى ئاشۇرۇش، كىتابىنى سۆيۈش تەربىيىسى ئىلىپ بىرىش       
ئوقۇغۇچىلار ئەسەرلەرنى توغرا ،راۋان ھېسىياتلىق  ئوقۇشنى ئۆگىنىۋېلىش        5.مۇھىم نوقتا
ئەسەرلەرنى دىئالوگلار بويىچە راۋان ،ھىسسىياتلىق ئوقۇش        6.قىيىن نوقتا
ھەمكارلىشىپ ئۈگىنىش، مۇلاھىزە  قىلىش، گۇرۇپپىلار بويىچە تەھللىل  ،شەخىسلەر بويىچە مۇسابىقلىشىش        7.ئۈگىنىش ئوسۇلى
ئىلھاملاندۇرۇش،يىتەكلەش،چۈشەندۈرۈش،ئىزدىنىش        8.ئوقۇتۇش ئۇسۇلى
بور،دوسكا،پايدىلىنىش ماتىرىيالى، كومپىيۇتېر        9. ئوقۇتۇش قورالى
بۇ سائەتلىك دەرس سائىتىدە ئاساسلىق ئوقۇغۇچىلارنىڭ راۋان،ھىسىياتلىق،توغرا بولغان ئوقۇش ئىقتىدارىنى يوقىرى كۆتۈرۈش مەقسىتىدە  بىر سائەتلىك ‹‹ مەنمۇ ئوقۇيالايمەن ›› تىمىسىدا كىتاب ئوقۇش پائاليىتى ئىلىپ بىرىلىپ، ئوقۇغۇچىلارنىڭ  كىچىكىدىنلا كىتاب ئوقۇشنى ئادەت قىلىدىغان، دەرستىن  سىرىتقى كىتابلارنى ئوقۇش قىزغىنلىقىنى يوقىرلىتىپ، ئوقۇغۇچىلارغا  بىر  ياخشى كىتاب ئوقۇغانلىق  ياخشى  بىر ئۇستازغا ئىرىشكەن بىلەن باراۋەر ئىكەنلىكىنى بىلدۈرۈپ، ئوقۇغۇچىلارنىڭ تىل بايلىقىنى ئاشۇرۇش ئاساسىدا ئۈگىنىش قىزغىنلىقىنى يوقىرى كۆتۈرۈشكە ئاساس سىلىپ، ئوقۇغۇچىلارنىڭ ساۋاتسىلىق ئەھۋالىنى تۈگىتىپ، ھەممە ئوقۇغۇچى يازالايدىغان ھەم ئوقۇيالايدىغان ياخشى بولغان دەرسخانا كەيپىياتى بەرپا قىلىپ ، ئوقۇغۇچىلارنىڭ ماقالە يېزىش قابىليىتىنى ئۆستۈرۈشكە ئاساس سىلىش.
پائاليەت مەزمۇنى تۆۋەندىكى  مەزمۇنلار بويىچە ئىلىپ بىرىلدۇ.
1. ئوقۇغۇچىلار شەخسىلەر بويىچە مۇسابىقىلىپ ئوقۇش
2. گۇرۇپپىلار بويىچە ئوقۇش
3. ياخشى ئوقۇغانلارنى ئوقۇغۇچىلار باھالاش
4. ئوقۇغان ئەسەردىن تەسىرات  سۆزلەش
5. ئۆزلىرى ئوقۇغان ئەسەرلىرىنى ئۆز تىلىغا ئايلاندۇرۇپ سۆزلەپ بىرىش
6. نەتىجىسى ئالاھىدە بولغان ئوقۇغۇچىلارنى  ماددى بۇيۇم بىلەن مۇكاپاتلاش.
7. كەمچىللىكلەرنى ئوتتۇرغا قويۇش ، ھەل قىلىش ئۇسۇلىنى  مۇلاھىزە  قىلىش
        10. ئوقۇتۇش جەريانى
مەنمۇ ئوقۇيالايمەن
ئوقۇغان ئەسەر ئىسمى
        11. دوسكا لاھىيىسى
ئۆزلىرى ئوقۇغان ئەسەردىن تەسىرات يېزىپ كىلىش
        12. تاپشۇرۇق






        13. دەرستىن كىيىنكى خاتىرە


        1.ۋاقتى
قىستۇرما سۆز        2.تېمىسى
1-سائەت يېڭى دەرس        3.دەرس تۈرى
قىستۇرما سۆزنىڭ قائدىسىنى ئەستە چىڭ ساقلاش        4.ئوقۇتۇش نىشانى
جۈملە ئىچىدىكى قىستۇرما سۆزلەرنى پەرىقلەندۈرەلەيدىغان بولۇش       
قىستۇرما سۆزلەرنىڭ جۈملە ئىچىدىكى رولىنى ئەستە چىڭ ساقلاش       
قىستۇرما سۆزنىڭ قائدىسىنى ئەستە چىڭ ساقلاش
جۈملە ئىچىدىكى قىستۇرما سۆزلەرنى پەرىقلەندۈرەلەيدىغان بولۇش        5.مۇھىم نوقتا
قىستۇرما سۆزلەرنىڭ جۈملە ئىچىدىكى رولىنى ئەستە چىڭ ساقلاش        6.قىيىن نوقتا
ھەمكارلىشىپ ئۈگىنىش، مۇلاھىزە  قىلىش، گۇرۇپپىلار بويىچە تەھللىل          7.ئۈگىنىش ئوسۇلى
ئىلھاملاندۇرۇش،يىتەكلەش،چۈشەندۈرۈش،ئىزدىنىش        8.ئوقۇتۇش ئۇسۇلى
بور،دوسكا،پايدىلىنىش ماتىرىيالى        9. ئوقۇتۇش قورالى
ساۋاقداشلار سىلەر ‹‹ قىستۇرما ›› دېگەن سۆزنى قانداق چۈشىنىسىلەر؟
ئۇنداقتا سىلەر تۆۋەندىكىبىر قانچە جۈملە ئىچىدىكى قىستۇرلۇپ كەلگەن سۆزلەرنى تاپالامسىلەر؟
1. مۇئەللىمنىڭ قىشىغا ،ئەڭ ياخشىسى ئۆزۈڭ بار.
2. مۇھىمى، بۇ ئىشنى توغرا  قىلىش لازىم.
3. سەن بۈگۈن بارىسەن، ئەلۋەتتە.
بۇ جۈملىلەردىكى قىستۇرۇلۇپ كەلگەن سۆزلەر؛ مۇئەللىمنىڭ  قىشىغا،  مۇھىمى،  ئەلۋەتتە.
دەرس تىمىسى ئىلان قىلىندۇ.
يوقارقى جۈملىلەرگە ئوخشاش جۈملە بۆلەكلىرى بىلەن گىرامماتىكىلىق باغلىنىشى بولمايدىغان، جۈملە بۆلىكى بولۇپ كەلمەيدىغان، جۈملىلەردە باشقا سۆزلەر بىلەن پەش ئارقىلىق ئايرىپ يىزىلدىغان،جۈملىدە ئىپادىلەنگەن ئوي- پىكىرىگە قارىتا سۆزلىگۈچىنىڭ ھەر خىل كۆز قاراشلىرىنى ۋە پوزىتسىيەسىنى بىلدۈردىغان سۆزلەر قىستۇرما سۆزلەر دەپ ئاتىلىدۇ.
مەسىلەن:
راستىمنى ئىيىتسام،بۇ ئىشنى مەن قىلمىغان.
شۇنداق، بىز تىرىشىپ ئۈگىنىشىمىز كىرەك.
بۇ ئىشنى سەنمۇ بىلىسەن، ئەلۋەتتە.
ساۋاقداشلار بۇ جۈملىلەردىكى قىستۇرما سۆزلەرنى  چىقىرۋىتىشكە بولامدۇ؟
ئەگەر قىستۇرما سۆزلەر جۈملىدىن چىقىرۋىتىلسە، جۈملەراۋان بولماي قالىدۇ. قىستۇرما سۆزلەر ئۆزلىرى جۈملە بۆلىكى بولالمىسىمۇ، جۈملىنىڭ تىخىمۇ راۋان بولىشىدا مۇھىم رول ئوينايدۇ.
        10. ئوقۇتۇش جەريانى
دەرس تېمىسى
جۈملىلەر
قىستۇرما سۆز  قائىدىسى
        11. دوسكا لاھىيىسى
قىستۇرما سۆز قائىدىسىنى يادلاپ كىلىڭ.
    - بەتتىكى مەزمۇنلارنى  ئىشلەپ كىلىڭ.        12. تاپشۇرۇق



        13. دەرستىن كىيىنكى خاتىرە


        1.ۋاقتى
قىستۇرما سۆز        2.تېمىسى
2-سائەت دەرس مەزمۇنى پىشىقىلىدۇ
        3.دەرس تۈرى
قىستۇرما سۆزنىڭ قائدىسىنى ئەستە چىڭ ساقلاش        4.ئوقۇتۇش نىشانى
قىستۇما سۆزلەر بىلەن ئىملىق سۆزلەرنى ياخشى پەرىقلەندۈرۈش       
قىستۇرما سۆزلەرنىڭ تىنىش بەلگىلىرىنى توغرا قويۇش       
قىستۇرما سۆزنىڭ قائدىسىنى ئەستە چىڭ ساقلاش
قىستۇرما سۆزلەرنىڭ تىنىش بەلگىلىرىنى توغرا قويۇش        5.مۇھىم نوقتا
قىستۇما سۆزلەر بىلەن ئىملىق سۆزلەرنى ياخشى پەرىقلەندۈرۈش        6.قىيىن نوقتا
ھەمكارلىشىپ ئۈگىنىش، مۇلاھىزە  قىلىش، گۇرۇپپىلار بويىچە تەھللىل          7.ئۈگىنىش ئوسۇلى
ئىلھاملاندۇرۇش،يىتەكلەش،چۈشەندۈرۈش،ئىزدىنىش        8.ئوقۇتۇش ئۇسۇلى
بور،دوسكا،پايدىلىنىش ماتىرىيالى        9. ئوقۇتۇش قورالى
قىستۇما سۆز دېگەن نىمە؟ كىم مىسال كەلتۈرەلەيدۇ؟
ئۇنداقتا سىلەر تۆۋەندىكى بىر قانچە جۈملە ئىچىدىكى قىستۇرما سۆزلەرنى تاپالامسىلەر؟
1. مۇئەللىمنىڭ قىشىغا ،ئەڭ ياخشىسى ئۆزۈڭ بار.
2. مۇھىمى، بۇ ئىشنى توغرا  قىلىش لازىم.
3. سەن بۈگۈن بارىسەن، ئەلۋەتتە.
دەرس تىمىسى ئىلان قىلىندۇ.
يوقارقى جۈملىلەرگە ئوخشاش جۈملە بۆلەكلىرى بىلەن گىرامماتىكىلىق باغلىنىشى بولمايدىغان، جۈملە بۆلىكى بولۇپ كەلمەيدىغان، جۈملىلەردە باشقا سۆزلەر بىلەن پەش ئارقىلىق ئايرىپ يىزىلدىغان،جۈملىدە ئىپادىلەنگەن ئوي- پىكىرىگە قارىتا سۆزلىگۈچىنىڭ ھەر خىل كۆز قاراشلىرىنى ۋە پوزىتسىيەسىنى بىلدۈردىغان سۆزلەر قىستۇرما سۆزلەر دەپ ئاتىلىدۇ.
خۈملىلەردىكى قىستۇرما سۆزلەر بىلەن ئىملىق سۆزلەرنى ياخشى پەرىقلەندۈرۈش كىرەك. ئىملىق سۆزلەر سۆز تۈركىمى بولۇپ، تىلىمىزدا مۇستەقىل ھالدا مەۋجۇت بولۇپ تۇرالايدۇ. قىستۇرما سۆزلەر بولسا ئايرىم سۆز تۈركۈمى ئەمەس، تىلىمىزدا مۇستەقىل بىر سۆز تۈركۈمى  سۈپىتىدە مەۋجۇت ئەمەس. ئۇلار ھەرخىل سۆز تۈركۈمىگە تەۋە. پەقەت جۈملە ئىچىدىلا پەش ئارقىلىق ئايرىپ يىزىلىپ ئىپادىلىنىدۇ.
قىستۇرما  سۆزلەرنىڭ ئورنى مۇقىم بولمايدۇ. ئۇلار جۈملىنىڭ بىشىدا، ئوتۇرىدا، ئاخىرىدا كىلىدۇ.
تىلىمىزدىكى تۆۋەندىكىدەك سۆزلەر قىستۇما  سۆزلەر ئىچىدە كۆپ ئۇچىرايدۇ.
كۈنۈكمە سوئاللىرى ئىشلىتىلىپ ئوقۇغۇچىلارنىڭ قىستۇرما سۆزلىرىگە بولغان چۈشەنچىسى تىخىمۇ پىشىقلىنىدۇ.
ئوقۇغۇچىلارغا ئۇيغۇر تىلىنى ئەدەبىيات دەرىسىگە بىرلەشتۈرۈپ ئۈگىنىش تەربىيىسى بېرىلىدۇ.        10. ئوقۇتۇش جەريانى
دەرس تېمىسى
جۈملىلەر
قىستۇما سۆزلەر ئورنى
كۈنۈكمە سوئاللىرى        11. دوسكا لاھىيىسى
قىستۇما  سۆزلەر قائىدىسىنى ياخشى يادلاپ كىلىڭ
ئۈچ خىل ئورۇندا كەلتۈرۈپ قىستۇما سۆزلەرنى ئىچىگە ئالغان جۈملە تۈزۈڭ.        12. تاپشۇرۇق




        13. دەرستىن كىيىنكى خاتىرە


        1.ۋاقتى
مەشىق باغچىسى        2.تېمىسى
1-سائەت دەرس مەشىق
        3.دەرس تۈرى
ئوقۇغۇچىلار ئۆزىنىڭ ئۆسۈپ يېتىلىش  جەريانىدىكى كەچۈمىشلىرىنى سۆزلەپ بىرەلەيدىغان بولۇش        4.ئوقۇتۇش نىشانى
ئوقۇغۇچىلار ئۆزىنىڭ ياكى باشقىلارنىڭ ئۆسۈپ يېتىلىشىگە ئائىت ئىشلارنى ئېنىق ، چۈشىنىشلىك قىلىپ يازالايدىغان بولۇش       
ئوقۇغۇچىلار ئۆزىنىڭ ئۆسۈپ يېتىلىش  جەريانىدىكى كەچۈمىشلىرىنى سۆزلەپ بىرەلەيدىغان بولۇش ۋە يازالايدىغان بولۇش        5.مۇھىم نوقتا
ئوقۇغۇچىلار ئۆزىنىڭ ياكى باشقىلارنىڭ ئۆسۈپ يېتىلىشىگە ئائىت ئىشلارنى ئېنىق ، چۈشىنىشلىك قىلىپ يازالايدىغان بولۇش        6.قىيىن نوقتا
ھەمكارلىشىپ ئۈگىنىش، مۇلاھىزە  قىلىش، گۇرۇپپىلار بويىچە تەھللىل          7.ئۈگىنىش ئوسۇلى
ئىلھاملاندۇرۇش،يىتەكلەش،چۈشەندۈرۈش،ئىزدىنىش        8.ئوقۇتۇش ئۇسۇلى
بور،دوسكا،پايدىلىنىش ماتىرىيالى        9. ئوقۇتۇش قورالى
ساۋاقداشلار سىلەرنىڭ 1-سىنىپقا كىرگەن ھالىتىڭلار بىلەن ھازىرقى ھالىتىڭلار ئوخشامدۇ؟
بۇ جەرياندا بىشىڭلاردىن ئۆتكەن قىزىقارلىق، تەسىرلىك ئىشلارنى سۆزلەشنى خالامسىلەر؟
ساۋاقداشلار، سىلەر ھازىرغا قەدەر يولۇققان ئەڭ تەسىرلىك ئىش قايسى؟
ئۇنداقتا، ئەڭ قىزىقارلىق ئىش قايسى؟
سىلەرنى ئەڭ ھاياجانغا سالغان قايسى ئىش؟
ئىنسان ئۆز ھاياتىدا نۇرغۇنلىغان كەچۈرمىشلەرنى باشىلىندۇ.
بۇ قېتىمكى ئاغىزاكى ئالاققە ۋە يېزىقچىلىق مەشىقى بىرلىكتە ئىتىن كەچۈرىدۇ. قېنى شۇ كەچۈرمىشلىڭلار ئىچىدىن ئەڭ ياخشى كۆرگەننى يېزىپ چىقىڭلار.
ئاخىرىدا يىزىپ بولغان ئوقۇغۇچىلارغا سىنىپ ئىچىدە ئوقۇتۇش قلىپ بىرىلدۇ. بۇنىڭ ئۈچۈن ئۆزىنىڭ ۋە باشقىلارنىڭ ئۆسۈپ يىتىلىش ھەققىدىكى كەچۈرمىشلىرىنى سۆزلەش ۋەيېزىش،‹‹ كىروران گۈزىلى ›› نى ئوقۇغاندىن كىيىنكى ئوقۇغانلىرىنى سۆزلەشتىن ئىبارەت ئىككى خىل پائاليەت مەزمۇنى كۆرسىتىلگەن بولۇپ، بۇ ئىككىسىدىن  بىرنى تاللاپ  مەشىق قىلىنىدۇ.
ئالدى بىلەن ئوقۇغۇچىلارنى ئاغىزاكى ئالاقىدە بىرلگەن مەزمۇن بويىچە سۆزلەشكە يىتەكلەپ، ئۆزىنىڭ ياكى باشقىلارنىڭ ئۆز بىشىدىن ئۆتكەن ئۆزىگە ئالاھىدە تەسىر  قىلغان كەچۈرمىشلىرىنى سۆزلەشكە ئورۇنلاشتۇرۇپ ، سۆزلىگىنى ئاساسىدا شۇ سۆزلىرىنى مەلۇم شەكىلدە يېزىپ چىقىشقا ئورۇنلاشتۇرۇلدۇ.        10. ئوقۇتۇش جەريانى
مەشىق باغچىسى
ئاغىزاكى ئالاققە ۋە يېزىقچىلىق
مىنىڭ كەچۈرمىشىم        11. دوسكا لاھىيىسى
ئۆز بىشىدىن ئۆتكۈن مەلۇم بىر ئىشنى ماقالە شەكلىدە يېزىپ كىلىش        12. تاپشۇرۇق




        13. دەرستىن كىيىنكى خاتىرە


        1.ۋاقتى
مەشىق باغچىسى        2.تېمىسى
2-سائەت دەرس مەشىق         3.دەرس تۈرى
ئوقۇغۇچىلار تىل ئىشلىتىش جەھەتتىكى ماھارەتلەرنى ئۈگىنىۋىلىش        4.ئوقۇتۇش نىشانى
ئوقۇغۇچىلار بىرىلگەن ئەقىليە سۆزلەر توغرىسىدا پىكىرلىشەلەيدىغان بولۇش       
ئوقۇغۇچىلار ئۆزلىرىنىڭ ئۈگىنىشتىن ئىرىشكەنلىرىنى دوكىلات قىلالايدىغان بولۇش       
        ئوقۇغۇچىلار بىرىلگەن مەشىقنى ئىشلىيەلەيدىغان بولۇش        5.مۇھىم نوقتا
ئوقۇغۇچىلار تىل ئىشلىتىش جەھەتتىكى ماھارەتلەرنى ئۈگىنىۋىلىش، ئۈگىنىشتىن ئىرىشكەنلىرىنى دوكىلات قىلالايدىغان بولۇش        6.قىيىن نوقتا
ھەمكارلىشىپ ئۈگىنىش، مۇلاھىزە  قىلىش، گۇرۇپپىلار بويىچە تەھللىل          7.ئۈگىنىش ئوسۇلى
ئىلھاملاندۇرۇش،يىتەكلەش،چۈشەندۈرۈش،ئىزدىنىش        8.ئوقۇتۇش ئۇسۇلى
بور،دوسكا،پايدىلىنىش ماتىرىيالى        9. ئوقۇتۇش قورالى
ساۋاقداشلار سىلەرنى كىتاب ئوقۇشنى ياخشى كۆرەمسىلەر؟ سىلەر قانداق كىتابلارنى ئوقۇغان؟
ئۆزىڭلار ئەڭ ياخشى كۆرگەن بىر پارچە ئەسەر مەزمۇنىنى تونۇشتۇرۇپ باقامسىلەر؟
قانداق ئوقۇغۇندا كىتابنى چۈشىنىشلىك ئوقۇغىلى بولىدۇ؟كىم ئۆز ئۇسۇللىرىنى سۆزلەپ باقىدۇ؟
بىرەر مەسىلىگە يولۇققاندا باشقىلاردىن مەسىلىھەت سوراش كىرەكمۇ؟ نىمە ئۈچۈن؟
باشقىلاردىن مەسلىھەت سوراش ئەقىلگە ئەقىل، بىلىمگە بىلىم قوشقانلىق، ئۇنداقتا ھەممىز بىرلىكتە كىتابىمىزدا بىرىلگەن ئەقىليە سۆزلەرنى بىرلكتە ئۈگىنەيلى ۋە مۇلاھىزە قىلايلى.
يەنە كىم باشقا خىل ئەقىليە سۆز،ماقال - تەمسىللەرنى بىلىدۇ؟
يوقارقى سۆزلىگىنىڭلارغا ئاساسەن كىم تۆۋەندىكى سۆزلەرنى چۈشەندۈرۈپ باقىدۇ؟
تېگى –تەكتىنى سۈرۈشتۈرمەسلىك،   قىزىقسىنىش ھېسسىياتى،  ھەقىقەتنى بىلىش
قۇدرەت تاپقۇزۇش،  ئىشتىياقى كۈچەيمەك،   ھالى خاراب
ھەيۋە كۆرسەتمەك،  قەد كۆتۈرۈش، رايى قايىتماق
ئۇنداقتا كىم ئۆزىنىڭ ئۆسۈپ يىتىلىش جەريانىدا يولۇققان ئىشلارنى تىخىمۇ  تەپسىلى قىلىپ تونۇشتۇرۇپ باقىدۇ؟
        10. ئوقۇتۇش جەريانى
مەشىق باغچىسى
ئەقىليە سۆزلەر
ماقال- تەمسىللەر        11. دوسكا لاھىيىسى
ھەر بىر ئوقۇغۇچى بەشتىن ماقال-تەمسىل،ئەقىليە سۆز توپلاپ كىلىش        12. تاپشۇرۇق





        13. دەرستىن كىيىنكى خاتىرە


        1.ۋاقتى
بۆلەكلەر بويىچە ئىمتىھان        2.تېمىسى
1 سائەت   ئىمتىھان        3.دەرس تۈرى
ئىمتىھان  سوئالنى تەلەپلەر بويىچە تولۇق ئەشلەش        4.ئوقۇتۇش نىشانى
ئىمتىھاندا ئەستايىدىل بولۇش،خەت سۈپىتىگە دىققەت قىلىش       
ئۆزىنىڭ ئۈگەنگەنلىرى ياخشى ئۆزلەشتۈرۈش، كەمچىللىكلىرنى تونۇپ يىتىش       
ئىمتىھان  سوئالنى تەلەپلەر بويىچە تولۇق ئەشلەش        5.مۇھىم نوقتا
ئۆزىنىڭ ئۈگەنگەنلىرى ياخشى ئۆزلەشتۈرۈش، كەمچىللىكلىرنى تونۇپ يىتىش        6.قىيىن نوقتا
مۇستەقىل ئورۇنداش، ئەستايىدىل تەھللىل قىلىش         7.ئۈگىنىش ئوسۇلى
ئوقۇغۇچىلار ئۆزلىرى مۇستەقىل ئورۇندايدۇ        8.ئوقۇتۇش ئۇسۇلى
ئىمتىھان قەغەز        9. ئوقۇتۇش قورالى
بۇ سائەتلىك دەرس مەزمۇنى ئىمتىھان بولغانلىقى ئۈچۈن ئوقۇغۇچىلار مۇستەقىل ئورۇنداش ئاساسى مەخسەت قىلىنىپ، ئوقۇغۇچىلارنىڭ بۇ بىر بۆلەك مەزمۇنىدىن قانچىلىك دەرىجىدە بىلىم ئۆز لەشتۈرگەنلىكىنى بىلىپ بىقىش مەخسىتىدە ئوقۇتقۇچى پەقەت نازارەتچىلىك قىلىدۇ. پۈتكۈل مەزمۇن ئوقۇغۇچىلارنىڭ ئەستايىدىل ئىزدىنىش،ئويلىنىش،مۇستەقىل پىكىر يۈرگۈزىشىگە قالدۇرۇلدۇ.
ئوقۇغۇچىلار ئىمتىھان جەريانىد تۆۋەندىكىلەرگە دىققەت قىلىشى كىرەك.
1. ئىمتىھان سوئالغا ئىسمىنى تولۇق يېزىش.
2. ئىمتىھاندا ئىشلەش جەريانىدا تەلەپلەرنى ئەستايىدىل ئوقۇپ ئاندىن ئورۇنداش.
3. ئوقۇغۇچىلار كۆچۈرمىچىلىك قىلماسلىق
4. خەت سۈپىتىگە دىققەت قىلىش، خېتى چىرايلىق بولۇش.
5. ئىمتىھان قەغىزىنىڭ يىرتىلىپ كىتىشىنىڭ ئالدىنى ئىلىش

        10. ئوقۇتۇش جەريانى
دەرس تېمىسى
ئىمتىھان قائىدىسى        11. دوسكا لاھىيىسى
كىيىنكى سائەتلىك دەرس مەزمۇنىنى ئوقۇپ كىلىش        12. تاپشۇرۇق


        13. دەرستىن كىيىنكى خاتىرە












        1.ۋاقتى
        17.        دىۋىنىڭ بىغى (چۆچەك )        2.تېمىسى
1-سائەت يېڭى دەرس
        3.دەرس تۈرى
ئوقۇغۇچىلار ئەسەرنى توغرا، راۋان ئوقۇشنى بىلىش        4.ئوقۇتۇش نىشانى
يېڭى سۆزلەرنى چۈشىنىش ۋە ئىشلىتىشنى بىلىش       
ئوقۇغۇچىلار ئوقۇش تەسىراتى ئۈستىدە ساۋاقداشلىرى بىلەن پىكىرلىشەلەيدىغان بولۇش       
ئوقۇغۇچىلار ئوقۇش تەسىراتى ئۈستىدە ساۋاقداشلىرى بىلەن پىكىرلىشەلەيدىغان بولۇش        5.مۇھىم نوقتا
ئوقۇغۇچىلار چۆچەكلەرنىڭ تۈرلىرىنى بىلۋىلىش        6.قىيىن نوقتا
ھەمكارلىشىپ ئۈگىنىش، مۇلاھىزە  قىلىش، گۇرۇپپىلار بويىچە تەھللىل          7.ئۈگىنىش ئوسۇلى
ئىلھاملاندۇرۇش،يىتەكلەش،چۈشەندۈرۈش،ئىزدىنىش        8.ئوقۇتۇش ئۇسۇلى
بور،دوسكا،پايدىلىنىش ماتىرىيالى، كومپىيۇتېر        9. ئوقۇتۇش قورالى
ساۋاقداشلار سىلەر چۆچەك ئاڭلاشنى ياخشى كۆرەمسىلەر؟
كىم ئۆزى بىلىدىغان چۆچەكلەردىن سۆزلەپ باقىدۇ؟
ئۇنداقتا بىز بۈگۈن ئۆز ئارا چۆچەك ئىتىشىپ باقايلى بولامدۇ؟
1. دەرس تېمىسى ئىلان قىلىنىدۇ.
2.ئاپتور ھەققىدە چۈشەنچە بىرىلدۇ.
3.ئوقۇتقۇچى ئۈلگە خاراكتىرىدە ئوقۇپ بىرىدۇ.
4. ئوقۇغۇچىلار ئىچىدە  ئوقۇش قىلىندۇ.
5. ئابزاسىتلار بويىچە ئوقۇتۇش قىلىندۇ.
6. ئوقۇش جەريانىدا ئوقۇغۇچىلارنى يېڭى سۆزلەرنى تىپىپ چىقىشقا يىتەكلەپ ئوقۇغۇچىلار ئاساسىدا يېڭى سۆزلەرگە چۈشەنچە بىرىلدۇھەم جۈملە تۈزۈش ئىلىپ بىرىلدۇ.
7. روللار بويىچە ئوقۇتۇش قىلىندۇ.
دەرس مەزمۇنىدىن خۇلاسسە چىقىرىلدۇ.
ئوسكار ۋېلد (1845-1900) ئەنگىليىلىك يازغۇچى.
چۆچەكلەر ئادەتتە ئىككى خىل بولىدۇ، يەنى:
بىرى قەدىمدىن تارتىپ ئىيتىلىپ كىلۋاتقان،ئىغىزدىن – ئىغىزغا كۆچۈپ، تا بۈگۈنگىچە يىتىپ كەلگەن چۆچەكلەر.
ئىككىنچىسى: كىشىلەر  تەرىپىدىن ئىجاد قىلىنىپ يىزىلدىغان، شۇ دەۋىرنى ئارقا كۆرۈنىش قىلىدىغان چۆچەكلەر.
دەرس ئاخىرىدا ئوقۇغۇچىلارنى باشقاخىل ئۆزلىرى بىلىدىغان چۆچەكلەرنى  ئىيىتىپ بىرىشكە يىتەكلەپ،ئوقۇغۇچىلارنىڭ كىتاپ ئوقۇش قىزغىنلىقى يوقىرى كۆتۈرۈلدۇ.
        10. ئوقۇتۇش جەريانى
دەرس تېمىسى
يېڭى سۆزلەر
چۆچەكلەرنىڭ تۈرلىرى
        11. دوسكا لاھىيىسى
چۆچەك  مەزمۇنى ئۆز تىلىغا ئايلاندۇرۇپ سۆزلەشنى مەشىق كىلىپ كىلىش
        12. تاپشۇرۇق


        13. دەرستىن كىيىنكى خاتىرە




        1.ۋاقتى
        17.        دىۋىنىڭ بىغى (چۆچەك )        2.تېمىسى
2-سائەت مەزمۇن سۆزلىنىدۇ
        3.دەرس تۈرى
مۇھىم  سۆز –جۈملىلەرنىڭ مەنىسىنى بىلۋىلىش        4.ئوقۇتۇش نىشانى
تىكىستىكى جۈپ سۆزلەرنى تىپىپ ئۇلارنىڭ ئىشلىتىلىشىنى بىلۋىلىش       
ئەسەر مەزمۇنىغان ئاساسەن كۆرۈنۈشلەرنى تەھلىل قىلالايدىغان بولۇش       
ئەسەر مەزمۇنىغان ئاساسەن كۆرۈنۈشلەرنى تەھلىل قىلالايدىغان بولۇش
دىۋىنىڭ ھەركىتى ۋە ئىچكى كەچۈمىشلىرىدىكى ئۆزگىرىشنى ئىگەللەش        5.مۇھىم نوقتا
چۆچەكنىڭ ئىپادىلەش جەھەتتىكى روشەن ئالاھىدىلىكىنى بىلۋىلىش        6.قىيىن نوقتا
ھەمكارلىشىپ ئۈگىنىش، مۇلاھىزە  قىلىش، گۇرۇپپىلار بويىچە تەھللىل          7.ئۈگىنىش ئوسۇلى
ئىلھاملاندۇرۇش،يىتەكلەش،چۈشەندۈرۈش،ئىزدىنىش        8.ئوقۇتۇش ئۇسۇلى
بور،دوسكا،پايدىلىنىش ماتىرىيالى، كومپىيۇتېر        9. ئوقۇتۇش قورالى
ساۋاقداشلار سىلەر دىۋىنىڭ قانداق ئىكەنلىكىنى بىلەمسىلەر؟
ئۇنداقتا بۈگۈنكى دەرىسىمىزدىكى دىۋە قانداقتۇ؟ بىز ھەممىمىز بىرلىكتە تونۇشۇپ باقايلى.
1. دەرس تىمىسى ئىلان قىلىنىدۇ.
2. تىكىسىت مەزمۇنى بايان قىلىنىدۇ.
3. سوئاللار ئاساسىدا دەرس مەزمۇنى يەتكۈزۈلدۇ.
1). دىۋىنىڭ بىغى توغرىسىدا قانداق چۈشەنچىگە ئىگە بولدىڭلار؟
قايسى ئابزاس ۋە جۈملىلەردە ئىپادىلەنگەن.
2). دىۋە قايتىپ كىلىشتىن بۇرۇن باغنىڭ مەنزىرىسى قانداق ئىدى؟ قايتىپ كەلگەندىن كىيىن قانداق بولدى؟
3). دىۋىنىڭ بىغىنىڭ بۇرۇن مەنزىرىسى قانداق ئىدى؟  شۇ جۈملىلەرنى جۈ كىم ئوقۇپ بىرەلەيدۇ؟
4). كىيىن دىۋىنىڭ بىغىنىڭ مەنزىرىسى قانداق بولدى؟دىۋە سەۋەبىنى بىلەلىدىمۇ؟
5). دىۋە خۇدىغا كىلىشتىن ئاۋۋال قانداق ئىدى؟خۇدىغا كەلگەندىن كىيىنچۇ؟
6). دىۋىنىڭ ئەقلىنى تىپىشتىن ئاۋۋالقى سۆزلىنى قانداق ئوقۇش كىرەك؟
7). ئەگەر بالا بولمىغان بولسا دىۋە ئەقلىنى تاپارمىدى؟
8). دىۋە ئاخىرى قانداق ھەقىقەتنى چۈشىنىپ يەتتى؟
9). دىۋىگە دەيدىغان يۈرەك سۆزلىرىڭلار بارمۇ؟
10).  تىكىستىكى جۈپ سۆزلەرنىڭ رولىنى بىلەمسىلەر؟
11). بۇ ئەسەرنىڭ ياخشى چىقىشى ئۈچۈن ئاپتور قانداق ئۇسۇل قوللانغان؟
12). تىكىسىت مەزمۇنىنى قانداق ماقال – تەمسىل بىلەن خۇلاسىلىسەك بولار؟
ئاخىرىدا ئوقۇغۇچىلارغا بىر خوشاللىقتىن باشقىلار بىلەن ئورتاق بەھرىمان بولۇش تەربىيىسى بىرىلدۇ.
مۇھىم جۈملىلەر:
‹‹ بالا قېچىشنى خىيالىغىمۇ كەلتۈرمەي، دىۋىگە  مەنىلىك قاراپ تۇراتتى.››
‹‹ قىشنىڭ كەتمەسلىكى ئەسلىدە مىنىڭ رەھىمسىز، تاش يۈرەكلىكىمدىن بولغانىكەن.››
        10. ئوقۇتۇش جەريانى
دەرس تېمىسى
مۇھىم  جۈملىلەر
ماقال -تەمسىللەر
        11. دوسكا لاھىيىسى
يانداشما مەشىقتىن بىرىلدۇ
        12. تاپشۇرۇق


        13. دەرستىن كىيىنكى خاتىرە