يېڭى قىزىق نۇقتا :
نېمە ئۈچۈن ئامېرىكىد
نوبېل مۇكاپاتى نامزا
پاسپورت دېگەن نىمە ؟
نوبېل مۇكاپاتى ھەققى
پاسپورت دېگىنىمىز بىر دۆلەتنىڭ پۇقراسىغا دۆلەت ھالقىپ چىگىردىن چىقىش ئۈچۈن بېرىلدىغان خەلقئارالاشقان كىملىك .
پاسپورت نەچچە خىل بولىدۇ؟
جوڭگۇدا ھازىر تارقىتىلىۋاتقان پاسپورت 3 خىل بولۇپ:
1، شەخسىي پاسپورت (خۇسۇسىي پاسپورت)
2، ھۆكۈمەت ئىشلىرى پاسپورتى (شىركەت پاسپورتى، سودا ئىشلىرى پاسپورتى دەپمۇ ئاتىلىدۇ)
3، دېپلۇماتىيە پاسپورتى (ئالاھىدە پاسپورت يەنى كەچۈرۈم ھوقۇقى بار پاسپورت)
تارقىتىش دائىرىسى:
1-خىل پاسپورت گىراژدانلارنىڭ ساياھەت، تۇغقان يوقلاش، چەتكە چىقىپ ئوقۇش، شەخسىي سالاھىيەت بىلەن بېرىپ كېلىپ تىجارەت قىلىش، چىگىر سىرتىدىكى مۈلۈككە ياكى مىراسقا ۋارىسلىق قىلىش، توي تۆكۈن-نەزىر چىراق، ھەج تاۋاب …قاتارلىق قانۇنلۇق سەۋەبلەردىن چەتكە چىقىدىغانلارغا جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇريىتى پۇخرالارنىڭ چېگرىدىن چىقىپ كىرىشنى باشقۇرۇش تارماقلىرى، يەنى جامائەت خەۋپسىزلىك مىنىستىرلىكى ئاستىدىكى ھەر قايسى ئۆلكە، ئاپتونۇم رايون، مەمۇرىي رايون قاتارلىقلار پۇقرالارنىڭ دائىم تۇرۇشلۇق (نوپۇس تەۋەلىكى) ئۆز تەۋەلىكىدىكى ج خ نازارىتى ياكى ئىدارىسى تارقىتىدۇ.
2- خىل پاسپورت گىراژدانلارنىڭ سالاھىيتىگە قاراپ، ئاساسلىقى ھۆكۈمەت ئورگانلارنىڭ، ئادەتتىكى ۋە مەمۇرىي رەھبىرىي كادىرلار، ھۆكۈمەت باشقۇرىشىدىكى ھەرخىل ئاممىۋىي تەشكىلاتلار، دۆلەت ئىگىلىكىدىكى ۋە ئومۇم ئىگىدارچىلقىدا بولغان كان-كارخانىلار، ھەرخىل تەتقىقات ئورگانلىرى، مەكتەپ،خۇسۇسىي ئىگىدارچىلىقىدىكى كان-كارخانىلار… دىن چەتكە چىقماقچى بولغان خادىملارغا جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇريىتى دېپلۇماتىيە مېنىستىرلىكى ۋە مېنىستىرلىك ئاستىدىكى ھەر قايسى ئۆلكە ، ئاپتۇنۇم رايۇن، مەمۇرىي رايۇن قاتارلىقلار پۇخرالارنىڭ دائىم تۇرۇشلۇق (نوپۇس تەۋەلىكى) ئۆز تەۋەلىكىدىكى تاشقى ئىشلار(مۇھاجىرلار) ئىشخانىسى، ئىدارىسى تارقىتىدۇ.
3-خىل پاسپورت دۆلەت ئىشلىرى بىلەن چەتئەلدە دائىمىي تۇرىدىغان، زىيارەتتە بولىدىغان، دۆلەتكە ۋەكىل خاراكتىرلىك پائالىيەت بىلەن شۇغۇللىنىدىغان ھەمدە دۆلىتىمىزنىڭ ھەرقايسى دۆلەتلەردە تۇرۇشلۇق كونسۇلخانا، ئەلچىخانا خادىملىرى ھەمدە ھەرخىل خەلقئارا تەشكىلاتلاردا تۇرىدىغان، خىزمەت قىلىدىغان خادىملارغا جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇريىتى دېپلۇماتىيە مېنىستىرلىكى تارقىتىدۇ.
ئۇنداقتا ۋىزا دېگەنچۇ؟
ۋىزا بولسا سىز پاسپورت بېجىرىپ بولغاندىن كېيىن ، قايسى دۆلەت ياكى رايونغا چىقماقچى بولسىڭىز ، شۇ دۆلەت ياكى رايوننىڭ دۆلىتىمىزدىكى ئەلچىخانىسىغا بېرىپ ، شۇ يەرگە چىقماقچى بولغانلىق توغرىسىدىكى رۇخسەت خېتى ، يەنى خەلقئارالىق يول خېتى . ھەر بىردۆلەت ياكى رايوننىڭ ۋىزىغا بولغان تەلىپى ۋە تەرتىپلىرى ئوخشاپ كەتمەيدۇ . مۇنداقچە ئېيتقاندا دۆلىتىمىز بىلەن دىپلوماتىك مۇناسىۋىتى ياخشى دۆلەتلەرگە ۋىزا بېجىرىش بىر قەدەر ئاسان بولىدۇ . مۇناسىۋەت ياخشى بولمىسا ياكى سىز بارماقچى بولغان دۆلەت ئەلچىخانىسىدىكىلەر ھەر خىل سەۋەبلەر بىلەن بېجىرىپ بەرمەسلىكى ياكى تەستىرەك بېرىشى مومكىن .
ئۇنداقتا پاسپورت بىلەن ۋىزىنىڭ قانداق مۇناسىۋىتى بار؟
ئاۋۋال پاسپور بېجىرىسىز ، بۇ مەلۇم دۆلەتكە قارىتىلغان بولمايدۇ ، ئەمما سىز پاسپورت بېجىرمەكچى بولغاندا ج خ ئورۇنلىرى سىزنىڭ كەلگۈسىدە قەيەرەە بېرىش ئۈچۈن پاسپورت بېجىرىدىغانلىقىڭىزنى سورايدۇ . ئەمما پاسپورتنى پەقەت ئامېرىكىغىلا ياكى تۈركىيەگىلا قارىتىپ بېجىردىم ، باشقا دۆلەتلەرگە بارغىلى بولمايدۇ دېگەنلىك ئەمەس . بۇ خۇددى سىز كىملىكىڭىزنى كۆتۈرۈپ جۇڭگونىڭ قەيىرىگىلا بارالىغىنىڭىزغا ئوخشاش پۈتۈن دۇنياغا بارسىڭىز ئوخشاش ئىشلەۋېرىدۇ . ئەمما ۋىزا ئۇنداق ئەمەس . ۋىزىنى پاسپورت بېجىرىپ بولغاندىن كېيىن سىز بارماقچى بولغان دۆلەتنىڭ دۆلىتىمىزدىكى باش ئەلچىخانىسىغا بېرىپ بېجىرىسىز . يەنى «دۆلىتىمىزگە كەلسە بولىدۇ»دېگەن يول خېتىنى ئالىسىز . ئاندىن شۇ ۋىزا ئارقىلىق شۇ دۆلەتكىلا چىقالايسىز . باشقا دۆلەتكە چىقىش ئۈچۈن بۇ ۋىزىڭىز ئىشلىمەيدۇ .