شىمالى ئامېرىكا ۋە لاتېن ئامېرىكىسىكى ئىنگىلىزتىلى، ئىسپان تىللىرى SVO شەكلىدە بولىدۇ، بىراق بۇ تۇپراقلاردا ياشاپ ئۆتكەن ئازتەكلەرنىڭ تىلى SOV شەكلىدە بولىدۇ. بۇنىڭدىن باشقا مايا تىلىنىڭ بەزى دېئالېكتىكلىرىمۇ SOV شەكلىدە...
2016-09-22
«توققۇز ئۇيغۇر قاغانى تۆھپە مەڭگۈ تېشى» ئورقۇن ئۇيغۇر خانلىقىغا دائىر يادىكارلىقلارنىڭ ئىچىدە ئومۇمىي تەزكىرە شەكلىدە يېزىلغان مۇھىم بىر يادنامە بولۇپ، قىممىتىنىڭ يۇقىرىلىقى ئۆ...
گەنجۇ ئۇيغۇر خانلىقىنىڭ سىياسىي تۈزۈلمىسى ئورقۇن ئۇيغۇر خانلىقىنىڭ ھاكىمىيەت تۈزۈلمىسىگە ۋارىسلىق قىلغان بولۇپ، يەنە خوشنا ئەللەرنىڭ ئەمەلدارلىق تۈزۈمىنىڭ تەسىرىگىمۇ ئۇچرىغان. ئەمما، ئورقۇن ئۇيغۇر خانلىقى بىلەن سېل...
جياڭ جيېشىنىڭ خاتىرىسى ۋە تارىخىي ھۆججەتلەردە ئاشكارلىنىشچە، ئامېرىكىلىقلار ئىلگىرى چوڭ قۇرۇقلۇققا ئاتوم بومبىسى ئارقىلىق ھوجۇم قىلىشنى ئۈچ قېتىم ئويلاشقان. بىراق جياڭ جيېشىنىڭ رەت قىلىشىغا ئۇچرىغان. جياڭ جيېشى شۇ پۇ...
چىيەنلۇڭنىڭ 37-يىلى (1772-يىلى) چىڭ سۇلالىسى ئۈچۈن «كۆپ يىل كۈچ چىقارغان» ئىمىن خۇجا يۇرتىغا قايتىپ دەم ئېلىشقا ئىجازەت ئالغان، پادىشاھ چىيەنلۇڭ ئۇنىڭ ئېغىر كېسەل بولۇپ قالغىنىنى ئاڭلىغاندىن كېيىن، يوقلاپ كېلىشكە ئادەم ئە...
شامەخسۈت چىنۋاڭ چىڭ سۇلالىسى ھۆكۈمىتىگە ئىنتايىن سادىق بولۇپ، تاكى 1911-يىلى چىڭ سۇلالىسى ئوردىسى مۇنقەرز بولۇش ئالدىدا تۇرغاندىمۇ يەنىلا بېيجىڭدىكى خان ئوردىسىغا سالامغا بارماقچى بولدى. چىڭ سۇلالىسى ھۆكۈمىتى پەقەت:«يو...
ئۇيغۇر كىلاسسىك ئەدەبىياتى مىسلى بىرقامۇس، ئۇ ئۇيغۇر مىللىي كىملىكىنىڭ بەلگىسى ۋە زىننىتى، ئۇيغۇر مەدەنىيىتىيارىخىنى نۇرانە يورۇتۇپ بېرىدىغان جاھاننامە ئەينىكى. ئۇنىڭدا ئۇنىڭ مىللىيتەركىبى ۋە مەنسۇپىيىتىنى ئېنىق ئا...
2016-07-16
غەربىي ياۋروپادىكى كىچىك دۆلەتلەر باش كۆتۈرۈشتە تارىختىن بۇيان غەلىبە قىلالماي تەسلىم بولۇپ كەلگەن، بۇ ئۈنۈمنىڭ تارىخىي ئەنئەنىسى، شۇنداقلا ئۇنىڭ زۆرۈر مەۋجۇت بولۇپ تۇرۇش قائىدىسى، كىچىك دۆلەتكە نىسبەتەن ئېيتقاندا،...
ئامېرىكا ئارمىيەسىنى ئاساس قىلغان ئىتتىپاقداش ئارمىيە 1944-يىلى 6-ئىيۇن فرانسىيەنىڭ نورماندىدىن قۇرۇقلۇققا چىققان، بۇ جەرياندا ئامېرىكا ئ...
ئالىملار ئەڭ قەدىمكى مەدەنىيەتلىك مىللەت دەپ قارىلدىغان سۇمېرلارنىڭ زاتىنى ئالتايغاۋە تۈركىي قەۋملەرگە باغلايدۇ ھەم ئۇلارنىڭ مىلادىدىن نەچچە مىڭ يىل بۇرۇن(بەزىلەربەش مىڭ يىل بۇرۇن دېسە، بەزىلەر، تۆت مىڭ بۇرۇن بۇرۇن،...
تېز ھەرىكەت قىلىش ئىقتىدارى تۈرك - ئۇيغۇر قوشۇنلىرىنىڭ ئەڭ چوڭ ئالاھىدىلىكى ئىدى. شۇ سەۋەبلىك، خەنزۇچە مەنبەلەردە ئۇرۇشقا ئاتلانغان ھۇن، كۆكتۈرك ۋە ئۇيغۇر قوشۇنلىرىنىڭ ھەرىكىتى چاقماقنىڭ چېقىشىغا، قۇشلارنىڭ ئۇچىشىغا...
قەشقەر خەلقنىڭ پىغانلىق كۆز يېشى بىلەن قوشۇلۇپ ئاققان تۈمەن دەرياسى بويىدا ، كوزىچى يار بېشى قوينىدا سېيىت ئىسىملىك بىر ئەزىمەت بارلىققا كەلدى . ئۇ شىرنىڭكىدەك كەڭ كۆكرىكى ، يولۋاس تاپىنىدەك ئالقىنى بىلەن ھەممىنى ئۆزىگ...
2016-06-06
«شورۇق»ئۇزاق تارىخقا ئىگە، قەدىمى يۇرت بولۇپ، ئۇ، «قەدەمجاي» ۋە «بەخشەندى خوجام»نى ئۆز قوينىغا ئېلىپ ياتقان ئىپتىخارلىق زىمىن. «شورۇق» نامىنىڭ پەيدا بولۇش تارىخىنى ئۈچ نوختىدىن: 1) مىلادىدىن بۇرۇنقى 350-يىللىرى ئەتراپىد...
ئاتۇشتىن تېپىلغان بۇنىڭدىن 20- 30 مىڭ يىللار ئىلگىرىكى تاشقا ئايلانغان ئادەم كاللىسى ئەجدادسىز ۋە ئەۋلاتسىز يەككە – يىگانە ھادىسە ئەمەس ، ئەلۋەتتە . بۇ يۇرتتا ئۇيغۇر - ئارىيان ساكلىرى ، ئارغۇ- ياغما قەبىلىلىرى ئۇزاقتىن ياش...
ئۇيغۇر خانلىقى 627-يىلى بوسات تېكىن تەرىپىدىن قۇرۇلۇپ ، 646- يىلى تومېد ئۇلۇغ ئېلتەبىر تەرىپىدىن تۇنۇلۇپ ، 840-يىلى خانلىق ئوردۇسى ۋەيران قىلىنىپ ، 848-يىلى ئەڭ ئاخىرقى قاغان -ئۈنەن (ئىنەن) دەۋرىدە خانلىق يۇقالغانغا قەدەر ، 200يى...
تۈرك خانلىقىغا مەنسۈپ بولغان بەش دانە مەڭگۈ تاش بىلەن ئورخۇن ئۇيغۇر خانلىقىغا تەۋە بولغان بىر دانە مۈڭگۈ تاشنىڭ خەنزۇچە تەرجىمىسى، قەدىمكى تۈرك يېزىقىدىكى ئەسلىدىكى تېكىستكە ئاساسەن تەرجمە قىلىنغان. دەسلەپكى ئورىگىنا...
2015-12-28
ئىدىقۇت خانلىقى دەۋرىدىكى ئۇيغۇر بىناكارلىق سەنئىتى شۇ دەۋردىكى رەسساملىق، ھەيكەلتىراشلىق سەنئىتىگە ئوخشاش «ئۇيغۇر دەۋرى ئۇسلۇبى» دەپ ئاتالغان كىلاسسىك بىر سەنئەت ئېقىمىنى مەيدانغا كەلتۈرگەن. بۇ ئېقىم گۈمبەزلىك ئىما...
يېڭى ئاۋات
