قازاقىستان بىئولوگىيىلىك يېقىلغۇ ساھەسىگە قەدەم قويدى

      قازاقىستان بولسا قېزىلما بايلىقلار ۋە ئېنېرگىيە دۆلىتى، لېكىن يېقىنقى يىللاردىن بۇيان قازاقىستان ھۆكۈمىتىنىڭ بىئولوگىيىلىك يېقىلغۇ تەتقىقاتى ۋە ئىشلەپچىقىرىشىغا قارىتا قىزىقىشى كۈچەيمەكتە. ئەنگلىيە تەتقىقات ئورگىنىنىڭ مۆلچىرىگە ئاساسلانغاندا، 2013 - يىلى پۈتۈن يەر شارى مىقياسىدا نېفىت كرىزىسى يۈز بېرىدىكەن. بۇ خىل ئەھۋال ئاستىدا، بىئولوگىيىلىك ئېنېرگىيە كىشىلەر ئەڭ دىققەت قىلىدىغان نۇقتىغا ئايلىنىدىكەن، بىئولوگىيىلىك ئېنېرگىيە ئەنئەنىۋى ئېنېرگىيە باھاسىنىڭ مۇقىملىقىنى ساقلاپ قېلىش بىلەن بىرگە، يەنە ھەرقايسى دۆلەتلەرنىڭ نېفىت ۋە تەبىئىي گازغا نىسبەتەن تايىنىشچانلىقىنىمۇ يېنىكلىتىدىكەن. ئاخبارات ۋاسىتىلىرىنىڭ خەۋىرىگە ئاساسلانغاندا، بىئولوگىيىلىك ئېنېرگىيىنىڭ بازار كۆلىمى يىلىغا %25- %20 لىك نىسبەت بويىچە كېڭىيىۋېتىپتۇ. ياۋروپا ئىتتىپاقدىشى، ئامېرىكا ۋە برازىلىيە قاتارلىق دۆلەتلەر بىئولوگىيىلىك ئېنېرگىيە تەرەققىياتىنىڭ كۈچلۈك قوللىغۇچىلىرى ئىكەن. ھازىر ئېنېرگىيە چوڭ دۆلىتى قازاقىستانمۇ بىئولوگىيىلىك ئېنېرگىيەنى تەرەققىي قىلدۇرغۇچىلار سېپىگە قوشۇلدى.
      قازاقىستان يېزا ئىگىلىك مىنىستىرلىكى چاقىرغان يىغىندا، يېزا ئىگىلىك مىنىستىرلىقىنىڭ مۇئاۋىن مىنىستىرى يېپنىيېۋ مۇنۇلارنى بىلدۈردى: قازاقىستان ھۆكۈمىتى سۈپىتى ناچار ئاشلىقتىن پايدىلىنىپ بىئولوگىيىلىك يېقىلغۇ ئىشلەپچىقىرىشقا رىغبەتلەندۈرىدۇ ھەم ئۇنى چەت ئەللەرگە ئېكسپورت قىلىپ، قازاقىستاننىڭ بىئولوگىيىلىك ئېنېرگىيە سانائىتىنى تەرەققىي قىلدۇرىدۇ. ياۋروپا ئىتتىپاقى كومىتېتىنىڭ قازاقىستاندا تۇرۇشلۇق ۋەكىلى ئىلگىرى مۇنۇلارنى بىلدۈرگەنىدى: ياۋروپا ئىتتىپاقى قايتا ھاسىل قىلىشقا بولىدىغان ئېنېرگىيە ساھەسىدە قازاقىستان بىلەن ھەمكارلىشىشنى ئۈمىد قىلىدۇ ھەمدە قازاقىستان تەرەپنىڭ ياۋروپا ئىتتىپاقى بېكىتكەن بىئولوگىيىلىك ئېنېرگىيە ئىشلەپچىقىرىش ئۆلچىمىگە ئېتىبار بېرىشىنى مۇراجىئەت قىلىدۇ. قازاقىستان ھۆكۈمىتىنىڭ بىئولوگىيىلىك يېقىلغۇ ئىشلەپچىقىرىش قارارىغا ئاساسلانغاندا، 2010 - يىلى مەزكۇر دۆلەتنىڭ بىئولوگىيىلىك يېقىلغۇ مەھسۇلات مىقدارى بىر مىليارد 700 مىليون لىتىرغا يېتىدىكەن، ئۇنىڭ ئاساسلىق ئىشلەپچىقىرىش خام ماتېرىيالى سۈپىتى ناچار بۇغداي ۋە تۇرۇپ قالغان ئاشلىق بولىدىكەن. 2010 - يىلىدىن كېيىن، بىئولوگىيىلىك يېقىلغۇنىڭ يىللىق ئېكسپورت مىقدارى 6- 3 مىليارد لىتىرغا يېتىدىكەن، باھاسى بىرازىلىيە ۋە ياۋرو - ئامېرىكا دۆلەتلىرىنىڭ بىئولوگىيىلىك يېقىلغۇ ئېكسپورت باھاسىدىن كۆپ تۆۋەن بولىدىكەن.
      بىئولوگىيىلىك يېقىلغۇ ئىشلەپچىقارغاندا، قازاقىستاننىڭ خەلقئارا ئېنېرگىيە بازىرىدىكى ئورنى يۇقىرى كۆتۈرۈلۈپلا قالماستىن، يەنە قازاقىستان ئېنېرگىيە ئېكسپورتى كۆپ خىللىشىدۇ. شۇنىڭ بىلەن بىرگە، بىئولوگىيىلىك يېقىلغۇ ئىشلەپچىقىرىشنىڭ يېزا ئىگىلىكىنى تەرەققىي قىلدۇرۇشقىمۇ پايدىسى بار. قازاقىستاننىڭ نوپۇسى بىرقەدەر ئاز بولۇپ، ئاران 16 مىليونغا يېتىدۇ، دۆلەت ئىچىدىكى ئاشلىق تەمىنات ئېھتىياجىنى قاندۇرۇش ئۇنچە تەس ئەمەس. يېقىنقى يىللاردىن بۇيان قازاقىستاننىڭ ئاشلىق مەھسۇلات مىقدارى يىلسېرى ئېشىپ، ئاشلىق سېتىش تەس بولۇش دېھقانلار ئەڭ ئەنسىرەيدىغان مەسىلىگە ئايلاندى. ئەگەر بىئولوگىيىلىك يېقىلغۇنىڭ كەڭ كۆلەمدە ئىشلەپچىقىرىلىشى ئىشقا ئاشۇرۇلسا، ئۇ ھالدا زور تۈركۈمدىكى سۈپىتى ناچار ئاشلىقلارنىڭ ھەممىسى بىئولوگىيىلىك يېقىلغۇ ئىشلەپچىقىرىشقا ئىشلىتىلىدۇ، بۇنداقتا قازاقىستاننىڭ ئېنېرگىيە ساھەسى ۋە دېھقانلار ئوخشاشلا زور پايدىغا ئېرىشىدۇ.

      غالىپ مامۇت خەنزۇچە «ئوتتۇرا ئاسىيا ئۇچۇرلىرى» ژۇرنىلىدىن تەرجىمە قىلدى