بىر جۈملىلىك مۇلاھىزە ___ نۇربەگ   [ئۇلانما كۆچۈرۈش]

بولدىلا ئەرچىنكا.   مەن مۇنازىرنىڭ يۈلنىشگە ئۈتۈپ كېتەي.    نۇربەگ ئاكامنڭ مۇنازىردە ئېيتقانلىرىنى ئەدەبىياتتىكى كۆپ خىل ئىزىملارنى ئويلاشقاندا   بىر تەرەپلىمىلىككە ئېگە دىيشىمىز مۇمكىن. مەن يەنىلا ھەممە ئەدىبنىڭ خاسلىقىنى ئەلا بىلمەن. خاسلىق دېگەنمۇ دەل شېئىريەتتكى ئىلگىرلەشنىڭ ھاسىلاتى...

نۇربەگ،
مەنمۇ پەرھات تۇرسۇننىڭ ئىستېداتىغا بەك قايىلمەن. بۇ  قېتىم كۇچادىكى مۇھاكىمە مۇنبىرىدە ئۇنىڭ يىغىن ۋاقىت چەكلىمىسى تۈپەيلىدىن، دېسسىرتاتسىيەسىنىڭ ئىنتايىن ئاز بىر قىسىمىنى ئاڭلاشقا مۇيەسسەر بولساممۇ، (ئۇ يىغىن ۋاقىت چەكلىمىسى تۈپەيلى، ماقالىسنىڭ مۇقەددىمىسىنىڭ ئىنتايىن ئاز بىر بۆلىكىنىلا ئوقۇپ تۈگىتەلىدى)
ئۇقۇلغان ماقالىسىدىن نۇرغۇن پايدىغا ئېرىشتىم، ۋە ئۇنىڭ بىلىم قۇرۇلمىسىغا قول قويماي تۇرالمىدىم. ئۇنىڭ پوئېزىيە ئەسەرلىرىنى تولۇق، پروزا  ئەسەرلىرىنى ئاساسەن ئوقۇپ چىققانمەن. ئۇ ئەدەبىياتنى ھەقىقىي مەنىسى بىلەن چۈشەنگەن  كىشى ئىكەن دەپ بىلدىم. دەرۋەقە، ئۇ ئىجادىيەتتە ئۆزىگە خاس يول تۇتۇپ، دورامچىلىق، تەقلىتچىلىك خاھىشىدىن ساقلاندى. ئەسەرلىرىگە  بىھۇدە رەڭ-بۇياق بېرىپ، كىتابخانلارنى ئالداپ يۈرمىدى. بۇنىڭغا كۆز يۇمغىلى بولمايدۇ.
بىراق، سىز ئۇنىڭ زامانداشلىرى ئارىسىدىكى نۇرغۇن مۇنەۋۋەر  قەلەم ئىگىلىرىنى ئىنكار قىلىشىڭىزدىكى ئاساسلىرىڭىزنى ئوتتۇرىغا تاشلاپ بېقىڭ. ئىنكارچىلىق  كۆزىڭىزنى كور قىلىپ قويغاندەك تۇرىدۇ. ئىنكارچىلىق، مەركەزچىلىك خاھىشىڭىز ئۆز نۆۋىتىدە  بىزنىڭ نۇرغۇن قەلەم ئىگىلىرىنى يوققا چىقىرىپتۇ. بىزدە ئېسىل يازىدىغان يەنە نۇرغۇن ئەدىبلىرىمىز بارغۇ.
يەنە بىر ئويلىنىپ بېقىڭ دوستۇم!  سىز بەكلا چوڭ خاتالىققا  يول قويۇۋاتىسىز. بۇ يازمىنى ئاخىرىدا   Erchin تەھرىرلىگەن. ۋاقتى  2013-7-15 00:53  

ئەرچىنكا، ئۇششاق-چۈشەك تالاش تارتىشلارنى قويۇپ تۇرايلى!
نۇربەگنىڭ ئاۋۇ ئىنكاسسىمان قارىشىنىڭ خېلى ئىلمىي ئاساسىي بار، لېكىن ئۇ قاراش بەكلا تومتاق ئوتتۇرىغا تاشلانغاچقا، بىزدە سەل گۇمانىي تۇيغۇ پەيدا قىلىۋاتىدۇ، ئەگەر ئۇ بۇ تومتاق قارىشىنى ئىلمىي ئۇسۇلدا ئىسپاتلاپ بېرەلىسىلا، ھەر بىر ئۇيغۇر ئوقۇرمەن نۇربەگنىڭ پەرھات تۇرسۇن قاتارلىقلارغا ئەمەس، ئۇيغۇر ئەدەبىياتىنىڭ كەلگۈسى ئۈچۈن يان بېسىپ سۆزلەۋاتقانلىقىنى ھېس قىلىپ قالىدۇ!...
قېنى، نۇربەگ سۆزلىسۇن! بىزمۇ ئەگىشەيلى!

ھەي، تەلەيسىز بالىلار، سىلەر مەڭگۈ مېڭىشنى ئۆگەنمەڭلار! ئاناڭلارنىڭ قۇرسىقىدىن ئۇچۇشنى ئۆگۈنىپ بولۇپلا تۇغۇلۇڭلار-دە، بۈركۈتكە ئوخشاش قىيانى قۇچاقلارلار. ئەگەر بۇ قۇلۇڭلاردىن كەلمىسە، پالاچ بولۇپ قالغان بىچارە مەسۈمەلەردەك ئۆلۈمنى كۈتۈڭلار. بولمىسا ئۇلۇغلارنىڭ ۋەز-نەسىھىتىدىن، توقماق-كالتەكلىرىدىن قۇتۇلالمايسىلەر. ئەڭ ياخشىسى ئۇلارغا يول بېرىڭلار. بولمىسا پاجىئەگە دۇچار بولىسىلەر. چۈنكى، ئەدەبىياتنىڭ قازىسى بولىۋالغان بىلەرمەنلەرنىڭ نىيىتى دۇرۇس بولسىمۇ، كۆزى «ئۆزى»دىن باشقىسىنى كۆرمەيدۇ. ئۆزنىڭ تەمتىلەپ مېڭىپ، بۈگۈنگە كەلگەندە يۈگۈرگىدەك بولغانلىقىنىمۇ بىلىشمەيدۇ. لېكىن بالىلىرىم، بۇنىڭ بىلەن ئۇخلاپ قالماڭلار، تاققا يامىشىڭلار، ئاخىرى چوقىغا چىقىدىغانلارمۇ، يېرىم يولدا قالىدىغانلارمۇ پەيدا بولىدۇ. بىلىڭلاركى، مەن ھەرگىزمۇ پەستە تۇرۇپ، يۇقىرىدىكىلەرنىڭ پاچىقىدىن پەسكە تاتمايمەن. قۇلۇمدىن كەلسە، ئۆزۈمدىن پەستە قلاغانلارغا قۇلۇمنى سۇنىمەن ياكى چامىمنىڭ يېتىشىچە يامىشىمەن. ھەرگىزمۇ -ھەرگىز يوللارغا تىكەن چاچمايمەن! مېڭىڭلار بالىلىرىم، مېڭىڭلار ! گەرچە ھەممىڭلار ئۇلۇغ بولالمىساڭلارمۇ توختاپ قالماڭلار! سەۋەبى، «توختاپ قېلىش ئۈلۈمنى كۈتۈش دېمەكتۇر» شۇنىڭغا ئىشىنىڭلاركى بالىلىرىم، خەقنىڭ قۇلىدىكى نانغا كۆز قىزارتقاندىن ئۆزى نان يېقىپ يىگەن ناۋاي ئۇلۇغ. شۇنى بىلىڭلاركى بالىلىرىم، مېنىڭ نەزىرىمدە باشقىلارغا ئىسىم قويغان داموللامدىن بالا تاپقان(ئۇلۇغ بولمىسىمۇ)ئاددى دېھقان ئۇلۇغ. ئىسىت دەيمەن باللىرىم، يولىمىزنى ئۇمۇ توسسا، يەنە كېلىپ تۇققۇنىمىزمۇ توسسا بىز زادى نېمە قىلىشىمىش كېرەك؟ بالىلىرىم، سىلەرگە يول باشلاپ بەرگەن دانكودەك ئادەملىرىمىزگە ئىشىنىڭلار. ئەمما سىلەرگە «ئۇلۇغ»يوللارنىڭ خەرىتىسىنى سىزىپ بەرگەن ئەمما سىلەر بىلەن بىر سەپتە قاراڭغۇ جاڭگالغا بارمىغان ساختا دانكولارغا ئىشەنمەڭلەر. ئاخىردا دەيدىغىنىم، زەيتۇن دەرىخى بولالمىساڭمۇ بىر تۈپ ئۈژمە بول! قارا ئۈژمە بولساڭمۇ مەيلى. چۈنكى، كىمدۇر بىرى: «مىڭ ئېغىز نەسىھەتتىن بىر ئەمەلىي ئىش ئەۋزەل»دەپتىكەن. باشتا مۇلاھىزىدىن سۆيىنگەن بولساممۇ، ئاخىرىدا كۆڭلۈم بەك غەش بولدى. چۈنكى، مۇلاھىزىدىن شەخسىيەتچىلىكنىڭ سېسىق ھىدى پۇراپ تۇىدۇ. مېنىڭ ئاخىرىدا ئۆزەمگە دەيدىغىنىم، چوقا بولالمىساڭمۇ، ئازگالدا قالما! باشىلارغا يول بەرگىن!تۆر تالاشماي مىننەتسىز ئۇيغۇر ئۈچۈن قەلەم تەۋرىتىۋاتقانلارنىڭ قۇلۇڭدىن كەلسە قۇلىغا سۇ قۇي! تۇكۇر بالىنى ئۇچرىتىپ قالساڭ، «بۇ بالا نېمانداق توكۇر؟»دەپ ئەيىپلىمەي، قۇلۇڭنى سۇن! ئۇمۇ ئۆز يۇلىدا ماڭسۇن! ئۇ كەلگۈسىدە پەرھات تۇرسۇن بولالمىسىمۇ،ئۆز ھاجىتىدىن چىقالايدىغان ئادەم بولسۇن! مانا بۇ بىزنىڭ يولىمىز. ياق، ھەممىمىزنىڭ يۇلى. ئەگەر بۇنىڭغىمۇ پۇرسەت بەرمىسەك، «ئۇلۇغ»شۇئار توۋلاپ، ئۇنىڭ بىرىگىمۇ ئەمەل قىلمايدىغان «شۇئارۋاز»لادىن نېمە پەرقىمىز بولسۇن!قېرنىداشلىرىم، پېقىرنى تىللىساڭلارمۇ مەيلى، بىز ئىنكارچىلىق پاتقىقىغا پېتىپ، گېلىمىزدىن سىقىشقانسىرى، ئىشەكلەرنىڭ كۆتى غىجەك تارتىدۇ. ئۆزىمىنى ماختاپ ئۇچۇرغانسىرى، ئىچ-قارنىمىز سېسىيدۇ.شۇڭا سىقىشمايلى، پۈدەشمەيلى! بىز ماڭىدىغان يول ئالدىمىزدا.

يازغان ئىنكاسىمنىڭ يوقۇلۇپ كېتىشىدىن قورقۇپ، ئابزاسلارنى ئايرىيالمىدىم ياكى ئىملادىكى بەزى كەتكەن تەرەپلەرنى تۈزۈتەلمىدىم. توغرا چۈشۈنىشىڭلارنى ئۈمىد قىلىمەن! يەنە بىرى ئىنكاستىن كېيىنكى ھىسسىياتىمنى تۈز كۆڭۈللۈك بىلەن يازدىم. ھەرگىزمۇ بىرەرسىگە بىر نېمە دىيىۋېلىش نىيىتىم يوق. يەنە كېلىپ مەن ھازىرغىچە ھەممە قېرىنداشلىرىمنى غايىۋانە سۈيۈپ كەلدىم. ھەتتا ئىنكاسقا قاتناشقان بىر قىسىم دوستلارنىڭ ئىپادىلەشتىكى ئۆگىچىلىكى بىلەن ئوقۇرمەنلەرنى ئويلاندۇرغان يېڭىچە شېئىرلىرىنى سۆيۈپ ئوقۇغانمەن. پەقەت ئىنكاسلەردىكى رىلىستىن چىقىپ كېتىش ھادىسىدىن سىقىلدىم. شۇڭا دەقىق مەس بولدۇم. يازمىللىرىم شۇ مەسلىكنىڭ غەرەزسىز ئىنكاسى خالاس.

ئالىم ئەپەندى، «پەقەت قەلبىمگە دورا ياسىسام» دېگەن قارىشىڭىزنى «قەلىبلەرگە»دېسىڭىز بەكمۇ خوش بولاتتىم. مەنمۇ كىتابخانا ئېچىش جەريانىدا شۇنى ھېس قىلدىمكى، ئەسەرنى قانداق يېزىشىتىن بەكراق نېمىنى يېزىش، كىم ئۈچۈن يېزىش بەك مۇھىمكەن. قاراشلىرىڭىزنىڭ كوپىنى قەلبىمگە يېزىۋالدىم. سۆزىڭىزنى ئوقۇپ لۇشۇننىڭ«دورا»سى ئېسىمگە كېلىپ قالدى.

ئەسسالامۇ ئەلەيكۇم شاھىپكا! ئوبدان تۇرىۋاتقانسەن. مۇنبەر يېڭىلانغاندىن بۇيانقى ئەڭ ياخشى تىمدىن بىرنى ئېچىپسەن. ئەدەبىياتىمىزدا جۈملىدىن شېئىرىيىتىمىزدە ساقلانغان مەسىلىلەر ئەدەبىياتنى سۆيىدىغان ھەرقانداق ئادەمنى ئچىندۇرىدۇ.( ئەگەر ئۇ راستىنلا ئەدەبىياتنى سۆيسە) بۇ ھەقتە  دادىللىق بىلەن پىكىر قىلغىنىڭغا ۋە بىزنى چۆچىتىپ تۇرغىنىڭغا رەھمەت. بىزدىكى كەم نەرسە يەنىلا تەربىيلىنىشتە دەپ قارايمەن. يىقىندىن بىرى ئوكتابىئو پاس Octavio Paz ( بۇرۇن مەتبۇئاتلاردا ئوكتاۋىئو پاز دەپ ئېلىنغان،  ئىسپان تىلىدىكى ئوقۇلۇشى بويىچە ئالدىم) نىڭ «تەنقىدتىكى قىزغىنلىق» ناملىق كىتابىنى ئوقۇۋىتىپ چۆچۈدۈم، بىزدە ئەدەبىيات،  بولۇپمۇ شېئىرىيەت نەزىرىيىسىگە ئائىت ئەسەرلەر بارلىققا كەلمەيدىكەن بىزنىڭ نۆۋەتتىكى ئەدەبىياتىمىزدىن ئۈمىد كۈتكىلى بولمايدۇ. يېىقىندا ئامېرىكىلىق شائىر ھېنىك لېيزىر ئەپەندىم بىلەن بولغان سۆھبىتىمىزدىمۇ شۇ توغۇرلۇق گەپلەر بولۇندى. بىزدىكى كەم نەرسە ئۈگىنىش، ۋە قوبۇل قىلىش. ئاخىرقى ئىنكاسىڭ سەل ئېغىپ كېتىپتۇ. بىزدەXXX ۋە  پەرھاتكامدىن باشقا يەنە تاھىر ھامۇت، ئەركىن نۇر ( ئۇ بەك 低调  (بۇ گەپنى ئۇيغۇرچە نېمە دەپ ئېلىشنى بىلەلمىدىم ئۆزرە.) يۈرۈشكە ئامراق، ئەمما مەن ئەركىن نۇرنى ئۇيغۇر شېئىرىيىتىدە ئەڭ مۇھىم ئورۇنغا قويىمەن.)  ئادىل تۇنياز، سەن، ئوۋچى ۋە قاسىمجانلار بار.  يۇقارقىلار مېنىڭ بىر يىلدىن بىرى «20-ئەسىر مودىرنىزىم شېئىرىيەت تارىخى »نى يېزىش جەريانىدا ئۆزىمىزگە سېلىشتۇرۇپ ھېس قىلغانلىرىم. ئوبدان پىكىرلەر بولىۋاتىدۇ، داۋاملاشسۇن

دېڭىزنىڭ ئىلمىي، سالماقلىقىدىن سۆيىندىم. قاھشاش، ئىنكار بىلەن ھېچ ئىشنى ۋۇجۇتقا چىقارغىلى بولمايدۇ. زادى نېمە قىلىش كېرەك؟ يولسىزلارغا يول كۆرسىتىڭلار! ئۇلار مېڭىپ باقسۇن!

بەس-مۇنازىرنىڭ ئوندىن توققۇزىنىڭ نەتىجىسى ئىككى تەرەپ ئۆزىنىڭ مۇتلەق توغرا ئىكەنلىكىگە ئىلگىركىدىنمۇ بەكرەك ئىشىنىش بىلەن خۇلاسىلىنىدۇ. ئىش تامامدۇر.

كارامات ئېسىل مۇنازىرە بوپتۇ.

  لېكىن پىكىرنىڭ ئاساسىي يۈزلىنىشىگە «نۇربەگچە »دېگەن بىر سۆزنى قوشۇپ قويۇش كېرەك.پەقەت شۇنداق بولغاندىلا  پۈتۈن ئىنكار قىلىش پەقەت بىر ئادەمنىڭ نەزرىدىكى ئىنكار قىلىش بولىدۇ.  باشقىلارنىڭ بولۇپمۇ كەڭ ئەدەبىيات ئەھلىنىڭ ئورتاقلىق ھاسىل قىلغان قارىشى باشقا گەپ.
    ئەمما ئەدەبىياتنى سۆيۈش ۋە ئەدەبىياتقا بولغان قىزغىنلىقتىن ئىبارەت ئىككى نوقتىدا ھەممەيلەن نۇربەگ بىلەن ئورتاقلىققا ئىگە.ئەيبۇ ياقۇپنىڭ ئىمزاسىدىكى «ئەدەبىيات ئۈچۈن بولسا بىزگە قېتىلىڭ» دېگەن سۆزىمۇ مەزكۇر مۇنبەرنىڭ ھەممەيلەننى ئەدەبىيات ئۈچۈن جەم قىلغانلىقىنى ئەسلىتىدۇ.

قارىغاندا نۇربەگ « 30 يىلدىن بۇيان پەرھات تۇرسۇندىن باشقا بىر يازغۇچى ۋە شائىر چىقمىدى» دېگەن ئۇلۇغ ھەيۋەتلىك گېپىنى قايىل قىلارلىق پاكىتلار بىلەن ئوتتۇرغا قويۇپ ئەدەبىيات ساھەسىدىكىلەرنى ھەيرانۇ-ھەس قالدۇردىغان ئوخشايدۇ.

  شائىرنىڭ ئۆزى بىر زىق كاۋاپ. ھەر بىر زىق كاۋاپنىڭ ئۆزى  تەم-خۇرۇچى تەڭشىلىپ پىشقان شېئىر.

ئەركىن نۇرنى- ئامرىكىلىق مەشھۇر شائىر، ئىماگىزىم شېئىرىيتىنىڭ يولباشىچىسى ئىزرا پوندقا ئوخشاتقۇم كېلىدۇ.
ئۇنىڭ ئاساسلىق تۆھپىسى« تەڭرتاغ»ژۇرنىلنى بازا قىلىپ تۇرۇپ« ئۇيغۇر مودېرنىزىم ئەدەبىياتى»نىڭ بارلىققا كېلىش، تەرەققى قىلىش، تارقىلىش، كۆلەملىشىشدە ئۈن-تىنسىز تۆكۈۋاتقان 27 يىلدىن بۇيانقى قان ۋە تەرىدە كۆرۈلىدۇ،( بۇ باشقا ژۇرناللارنى،تەھرىرلەرنى ھېچ ئىش قىلمىدى،تۆھپىى يوق دىگىنىم ئەمەس،ئۇلارنىڭمۇ مۇناسىپ تۆھپىسى بار) شۇنداقلا « تەڭرتاغ»  ژۇرنىلنى بازا قىلىپ تۇرۇپ نەزەرىيە، ئىجادىيەت، تەرجىمە، تەھرىرلىك، نەشىر قىلىش، ئوبزۇر يېزىش، ئىجادىيەت سېپدىكى ياش كۈچەرنى بايقاش، تونۇشتۇرۇش، قاتارلىق جەھەتلەرە ئېلىپ بارغان  بىر قاتار ھەركىتىدە كۆرۈلىدۇ.ئەلۋەتتە بۇ ژۇرنالدا بۇرۇن خىزمەت قىلغان، پىنسيەگە چىققان، ھازىر داۋاملىق ژۇرنال ئۈچۈن جان پىدالىق بىلەن ئىشلەۋاتقان ئاكا -ھەدىلىرمىز، دوسىتلىرىمىزدىن ئا. باقى، سەنەۋەر ئۆمەر، ھەبىبۇللا رېقىپ، ھەبىبۇللا مۇھەممەد، پولات ھېۋزۇللا، ئەكبەر سالىھ، ئىمىر ھەسەن ماخمۇت، شاۋكەت شۆھرەت قاتارلىقلارىڭ قىلغان بىر قاتار خىزمەتلىرىگە كۆز يۇمماقچى ئەمەس بىز.  ئۇلارنىڭمۇ  يۇقارقى مەن ئېيتىپ ئۆتكەن خىزمەتلەردە كۆز يۇمغۇسىز تۆھپىسى بار. ئەنە ئاشۇ كىشلەر بولغاچ ۋە قوللىغاچ ئەركىن نۇر ئۇلار بىلەن يېقىندىن ھەمكارلىشىپ ژۇرنال خىزمىتىنى دادىل ئىشلەپ تەڭرتاغ ژۇرنىلنىڭ بۈگۈنكىدەك رايونىمىزدىكى داڭلىق ژۇرناللاردىن بىرى بولۇپ چىقىشدامۇھىم رول ئوينىغان. دوستىمىز پولات ھېۋزۇللامۇ بىز ھۆرمەت قىلدىغان ئاتاقلىق ياش شائىر ۋە ژۇرنالىست، ئۇمۇ ژۇرنال ئۈچۈن 26 يىلدىن بۇيان سەمەرىلىك ئەمگەك قىلغان،ژۇرنال ئۈچۈن، ياشلار ئۈچۈن ئۆزىنىڭ يېزىقچىلىق ئىشلىرىنىمۇ بىر چەتكە قايرىپ قويۇپ بارلىقىنى ئاتىغان كىشلەردىن بىرى.
دېڭىز ئىنىم ئىنكاسىدا ئەركىن نۇرنىڭ ئىسمنى تىلغا ئاپتىكەن، شۇ باھانىدا نەچچە يىلدىن بىرى كۆڭلىمدە ئېيتاي دەپ ئېيىتماي يۈرۈۋاتقان بۇ سۆزلەر چىقىپ كېتىپ قالدى، توغرا چۈشۈنۈشكەيلا.

ئەپسۇس- نۇربەگىڭ تېمىسى قېيىپ كېتىپ قالدى،نۇربەگنىڭ تېمىسى نەدە قالدى، بىز نىمە يېزىۋاتىمىز، بۇنى ئويلۇنۇپ باقساق بولاتتى.

بۇ يازمىنى ئاخىرىدا   yoruq تەھرىرلىگەن. ۋاقتى  2013-7-15 15:45  

مېنىڭ قارىشىمچە ئەركىن ئىرزا پوندقا ئەمەس ئامېرىكىلىق مەشھۇر شائىر W.S مېرۋىنغا ئوخشايدۇ. ئۇ ئۆزى تەرجىمە قىلغان شائىرلارنىڭ شېئىرلىرىنىڭ چوڭقۇر تەسىرىگە ئۇچرىغان، ۋە ئۇنى مۇاپىق رەۋىشتە بىر تەرەپ قىلىش ئارقىلىق ئۇيغۇر شېئىرىيىتىدە ئەزەلدىن يوق بولغان تەجىربىچىلكنى بەرپا قىلغان. ئۇندىن قالسا رىسالەت مەردانمۇ ئوخشاش ئۇسۇلدا ئوتتۇرىغا چىققان شائىردۇر.

شائىر تەرەققى قىلامدۇ؟ تەرەققى قىلسا قانداق تەرەققى قىلىدۇ؟ « شېئىرىيەت تەرەققىياتى » دېگەن ئاتالمىنى سىلەر توغرا دەپ قارامسىلەر؟

شائىر تەرەققى قىلسا شېئىر ئۆلىدۇ! مېنىڭچە شائىرنى شائىر قىلىدىغىنى ئۇنىڭ ساپ شېئىرى تۇيغۇسى.شۇڭا شائىر بىر سەبھى بالا بولىشى كېرەككى،ھەرگىزمۇ تەرەققى قىلىپ چوڭ ئادەم بولۇپ كەتمەسلىكى كېرەك.شېئىر ھېسسى نەرسە،ئەگەر شائىرنى تەرەققى قىلدۇرغاندا شېئىر ئەقەلىلىشىپ ھېسىيات قۇرغاقلىشىپ كېتىدۇ،شېئىرمۇ پەلسەپەگە ئايلىنىپ كېتىشى مۆمكۈن.چۈنكى پەلسەپە شېئىر ئەمەس،شۇڭا شائىر تەرەققى قىلمايدۇ.
يېزىقچىلىق جەريانىدا شائىردا شېئىريەت تەجىربىسى توپلىنىدۇ،بىراق بۇمۇ ئەشۇ تۇيغىنى ئىپادىلەش ئۈچۈن خىزمەت قىلىدۇ.بۇ نوقتىدىن ئالغاندىمۇ شائىر ئەمەس،شېئىرى تەجىربە تەرەققى قىلىدۇ.
مېنىڭچە‹‹شېئىريەت تەرەقىياتى›› دىگەن ئاتالما توغرا ئەمەس.ئۇنى ‹‹شېئىريەت يۈزلىنىشى››دىسە توغرا بولامدىكىن.ئەگەر ‹‹شېئىريەت تەرەقىياتى››بولغان بولسا بىز ئاللىقاچان نەۋائى ھەزىرەتتتىن ئېشىپ كەتكەن بولاتتۇق.ئەپسۇس!ھازىر بىز نەۋائى،مەشرەپلەر يەتكەن يۈكسەكلىكلەرگە يېتەلمەي يۈرىۋاتمايمىزمۇ.شۇڭا ئۇنى ‹‹شېئىريەت يۈزلىنىشى››ياكى‹‹شېئىريەت ئىسلاھاتى››دەپ ئالساق توغرا بولامدىكىن...