بىر جۈملىلىك مۇلاھىزە ___ نۇربەگ   [ئۇلانما كۆچۈرۈش]

خۇداغا شۈكۈر ھېلھەم ئەرچىن ئىسىملىك بىرى بۇ سەھيىپىگە مەسئۇل بولۇپ قالماپتۇ!

قۇربان ئىسمايىل تەسەددۇق ئىنىم،
ئالدى بىلەن ئىملا  ساۋادىڭىزنى چىقىرىپ، ئاندىن مېنى ئەيىپلەڭ!  
ئىملا ھەر بىر قەلەم ئىگىسى ئۈچۈن ئىنتايىن مۇھىم.
سىز ئىلگىرى بۇ مۇنبەردە زىددىيەت تۇغدۇرۇشقا ئورۇنغانلىقىڭىز ئۈچۈن نەچچە قېتىم قوغلانغان،  يەنە شۇ خۇيىڭىزنى تاشلىماپسىز.
سىزگە دېسەم، يامان خۇي سىزدەك-بىزدەك قەلەم تۇتقان ئادەمگە ياراشمايدۇ!

بۇ يازمىنى ئاخىرىدا   Erchin تەھرىرلىگەن. ۋاقتى  2013-7-13 23:00  

مۇڭلان ئىنىم، سىز دېگەن شۇ قۇربانجان تەۋەككۈل (otluk) بىر تېمىسىنىڭ تەستىقلانمىغانلىقى ئۈچۈن، باشقۇرغۇچىلار ئۇچۇر سۇپىسىغا سۆز قالدۇرۇپ، باشقۇرغۇچىلارغا تىل سالغان. مەن  قەلەم ئىگىسىنىڭ بىر نېمە يېزىشتىن بۇرۇن، باشقىلارنى ھۆرمەتلەشنى،، ئىلمىي گەپ قىلىشنى ئۆگۈنۈۋېلىشىنى تەكلىپ  قىلىمەن.

گۈل نېمە ئۈچۈن گۈزەل كۆرۈنىدۇ؟ - چۈنكى ئۇ ھەر كۈنى «پاك-پاكىز شەمنەم سۈيى» دە يۇيۇلۇپ تۇرغىنى ئۈچۈندۇر...
ئەرچىن ئاكا، ئۆزرىلىكمەن...

ساپا

ئەسسالامۇ ئەلەيكۇم نۇربەگ!

«ئىككى يۈرەك» ھەققىدىكى ئېسىل سۆزىڭىزدىن سۆيۈنۈپ سىزدىن ھاردۇق سورىغۇم كەلدى. ھارمىغايسىز!...

ئەرچىن، سىزگە ئېيتقان ئەرزىمنىڭ بۇ تېما ئارقىلىق يورۇتۇلغىنىدىن خۇش بولدۇم... سىزنىڭ

ئەستايىدىللىقىڭىز ۋە سەۋرچانلىقىڭىزدىن تەسىرلەندىم.

مېنىڭچە،  مۇشۇنداق بىر تېما زۈرۈر بولۇپمۇ قالغان ئىدى...

بۇ تېمىدا مۇلاھىزە قىلىنىۋاتقان كۆزقاراشلار ھەقىقەتەن ئۇيغۇر تور ئەدەبىياتىنىڭ تەرەققىياتى ئۈچۈن بىر قېتىملىق ئويغىنىش پۇرسىتى ئېلىپ كېلىدۇ. بۇ تور بەتتە «ھەۋەسكارلار» سۇپىسى قۇرۇپ، تەھرىرلەش-تەسدىقلاش ئۆتكىلىنى چىڭ تۇتۇش ئاساسىدا، ھەرقانچە نامدار بولسىمۇ، ئەسەر سۈپىتى تەلەپكە يەتمەيدىغانلار ئۆزىنى «ھەۋەسكارلار» سۇپىسىدىن كۆرۈۋالىدىغان قىلساق قانداق بولار؟ دېمىسىمۇ تور ئەدەبىياتى بىر قەدەر ئەركىن سەھنە دەپ قارالغان تەقدىردىمۇ، «شىنجاڭ يازغۇچىلار تورى»دا ئېلان قىلىنىۋاتقان ئەسەرلەرنىڭ سۈپىتىگە ئەھمىيەت بېرىدىغان دەرىجىگە بېرىپ يەتتى. پاخال يازمىلار كۆپىيىپ كېتىۋەرسە بولمايدۇ. نۇربەگنىڭ مۇشۇ مەقسەتتە ئۇتتۇرىغا قويغان تېمىسى ھەم يۇقىرىدا تورداشلار ئىلمىي يوسۇندا تالاش-تارتىش قىلىۋاتقان كۆزقاراشلارنىڭ رېئال ئەھمىيىتى بار، مەن قوللايمەن.

شۇنداق دىلىستان. بۇ تېما ياخشى ئوتتۇرىغا قويۇلغان ئىدى، بىراق، تېمىنىڭ يۆنىلىشى باشقا ياققا كېتىپ بارىدۇ.

ئەسسالامۇ ئەلەيكۇم نۇربەگ!
«ئىككى يۈرەك» ھەققىدىكى ئېسىل سۆزىڭىزدىن سۆيۈنۈپ سىزدىن ھاردۇق سورىغۇم كەلدى. ھارمىغايسىز!...
دىلىستان،
بىز دۇنياغا قانداق مۇددىئادا تىكىلسەك، دۇنيامۇ شۇنىڭغا لايىق تەبەسسۇم بىلەن بىزگە باقىدىكەن. مەن نۇرغۇنلىغان ئىشلارغا ۋە نۇرغۇنلىغان ئادەملەرگە بەزىدە ھەيران قالسام، بەزىدە گۇمان بىلەن قارايدىغان بوپ قالدىم. بىز يەنىلا جان ساقلاۋاتقان كەسپىمىز ئەدەبىيات ھەققىدە دېئالوگ قۇرايلى. نەزىرىمىزدە ئۇلۇغ ئاتالغانلارنىڭ 30 يىللىق ئىجادىيىتىگە ئەسلىمە نوقتىسىدىن دىققەت قىلىپ باقتىم. دىققەت قىلدىم-يۇ، چۆچۈپ كەتتىم. نېمىشقا چۆچۈدۈم؟ ئۇ « ئۇلۇغ »لار ئۇيغۇر يېنى شېئىرىيەت دولقۇنى كۆتۈرۈلگەندە، ئۆزىنىڭ بۇرۇنىدىكى ھالىتىنى ئۆزىنىڭ ساختىپەزلىكىگە يوشۇرۇپ، شائىرلىق ئوقۇرىغا بوي سوزۇپتۇ. ھەتتا، خەلقىمىز تەرىپىدىن شائىر دەپ قارىلىپتۇ. شائىرلىق ۋەزىپىسى تاماملانغاندىن كېيىن، چوقۇم پەلسەپە ساھەسىدىكى بوشلۇقنى تولدۇرۇشقا يۈرۈش قىلىپ، بۇ ھەقتە فارابىدىن كېيىنكى بوشلۇقنى تولدۇرۇپ، پەيلاسۇپ بولۇشۇپتۇ. پەلسەپە ساھەسىدىكى بوشلۇقنى تولدۇرۇش بىلەن بىرگە ئىجدىمائىي تېمىدىكى ماقالىلار ئارقىلىق نادانلارنى ئەمەس، ئالدى بىلەن زىيالىيلارنىڭ كۆزىنى ئېچىش مۇھىم دەپ قاراپ، ئەۋەل زىيالىيلار ئىچىدە، كېيىن دېھقان، چارۋىچىلار ئىچىدە ئىجدىمائىيەتچى ھەم جامائەت ئەربابى بولۇشۇپتۇ. ئەمدى يولنىق قەيىرىدە مېڭىشىمىز كېرەك؟ بۇ مەسىلىگە ئۇلار ناھايىتى مۇلايىم جاۋاب تېپىپتۇ. بۇ قانداق جاۋاب دېسىڭىز، بىز ئالدىنقى ئەسىرنىڭ 80 يىللىرىدىن كېيىنكى زىيالىيلارنىڭ قەلبىدە ئوبرازىمىزنى تىكلەپ بولدۇق، ئەمدىكى نۆۋەت يېڭى ئەسىرنىڭ بوغۇنلىرىنىڭ قەلبىدە ھەيكىلىمىزنى تىكلەش قالدى، دېيىشىپ، ئالىي بىلىم يۇرتلىرىدا تەتقىقاتچى ئوقۇغۇچى تەربىيىلەشكە چۈشۈپ، بۇ يىرىك پىلاننىمۇ لاياقەتلىك ئورۇنداپتۇ. قىزىقى، ئۇلارنى ئاۋام –خەلق، پارتىيە – ھۆكۈمەت، تىجارەتچى، تۈرلۈك قول ھۈنەرۋەنلەردىن تارتىپ، داڭلىق كارخىنىلارنىڭ دېرىكتۇر ھەم لېدىرلىرىغىچە قولىدا ئەمەس، بېشىدا كۆتۈرۈشتى... بۇ رېئاللىقنى كۆرىۋاتقان كۆزۈم ئەدەبىيات- سەنئەتچىلەرنىڭ يورۇق تەرىپىنى كۆرۈشكە ئادەتلەنگەن. قاراڭغۇ تەرىپىنى كۆرۈدىغان كۆزۈمنىڭ بايانى : ئۇلارغا بېرىلگەن شان-شەرەپلەرنىڭ ھەممىسى ساختا...ئۇيغۇرنىڭ 30 يىللىق ئەدەبىياتىدا ئۇلارنىڭ ئىچىدىن پەقەت ئىكككىلا شائىر چىقتى، بىرى پەرھات تۇرسۇندۇر! يەنە بىرى...!
ئۇيغۇرنىڭ 30 يىللىق ئەدەبىياتىدا ئۇلارنىڭ ئىچىدىن دۇنياۋى تەسىرگە بىرلا يازغۇچى چىقتى، ئۇ بولسىمۇ پەرھات تۇرسۇندۇر! ئۇيغۇرنىڭ 30 يىللىق ئەدەبىياتىدا ئۇلارنىڭ ئىچىدىن بىرمۇ دراممتروگ چىقمىدى! ئۇيغۇرنىڭ 30 يىللىق ئەدەبىياتىدا ئۇلارنىڭ ئىچىدىن رەسمىي كەسىپلەشكەن، بارلىقىنى شۇ كەسىپكە ئاتىغان بىرمۇ تەنقىدچى ياكى ئەدەبىي ئوبزۇرچى چىقمىدى! ئۇيغۇرنىڭ 30 يىللىق ئەدەبىياتىدا ئۇلارنىڭ ئىچىدىن جامائەت ئېتىراپ قىلغۇدەك بىرمۇ نەسىرچى چىقمىدى!  ئۇيغۇرنىڭ 30 يىللىق ئەدەبىياتىدا ئۇلارنىڭ ئىچىدىن ئىجدىمائىي تەشكىلاتچى ياكى جامائەت ئەربابى چىقمىدى!  ئۇيغۇرنىڭ 30 يىللىق ئەدەبىياتىدا ئۇلارنىڭ ئىچىدىن پەيلاسۇپ ئەمەس، پەلسىپىنى چۈشىندىغانلاردىن بىر نەچچە ئادەم چىقتى دېيىلگەندە، بىزنىڭ رايۇنىمىزدا پەقەت ۋە پەقەت پەلسىپىنى چۈشۈنىدىغان پەرھات تۇرسۇنلا چىقتى! مەسىلىنىڭ قاراڭغۇ تەرەپىنى كۆرۈدىغان نۇربەگنىڭ بۇ ئەما كۆزىگە سۇئال؟ سېنىڭ بۇ كۆزۈڭ پەرھات تۇرسۇن بىلەن ئىسمىنى ئاتىمىغان كىمدىن باشقىنى كۆرمەمدۇ؟ جاۋاب: مېنىڭ بۇ كۆزۈم ئەما بولغانلىقى ئۈچۈنلا سۇئالدا قەيت قىلىنغان ئىككى سەتئەتكارنى كۆرۈدۇ. ناۋادا سىلەرنىڭكىدەك روشەن بولغان بولسا، ئۇ ئىككىسىنى كۆرمەي، ساختا شۆھرەتنىڭ مېغىزىنى چېقىۋاتقان سەنئەت « قاتىل »لىرىنى كۆرگەن بولاتتى. دېمەك، بىزنىڭ يازما ئەدەبىياتىمىزنىڭ ئەھۋالى شۇنداق... مۇشۇنداق بىر پىراق يازغۇچىلار تورىغا ئۇشبۇ مۇنازىرە تېمىسىنى ئوتتۇرىغا قويۇشقا تۈرتكە بولدى!
دىلىستان، ئامان بولۇڭ!

بۇ يازمىنى ئاخىرىدا   nurbag تەھرىرلىگەن. ۋاقتى  2013-7-14 14:51  

نۇربەگ،
تەپسىلىرەك توختالسىڭىز بوپتىكەن.
پەرھات تۇرسۇننىڭ ئىجتىھاتىغا  كۆز يۇمغىلى بولمايدۇ. بۇ پىكىرنى مەنمۇ قوللايمەن. بىراق،  سىزنىڭ نەزىرىڭىزدە يالغۇز پەرھات تۇرسۇنلا بولغان بىلەن، باشقىلارنىڭ نەزەرىدە، روزى سايىت، مۇھەممەتجان راشىدىن،  ئوسمانجان ساۋۇت، ئادىل تۇنىياز، غۇجىمۇھەممەت مۇھەممەت، ئاسىمجان ئوبۇلقاسىم، چىمەنگۈل ئاۋۇت... قاتارلىق نۇرغۇن كىشىلەر شائىر ئاتىلىشى، ئۇلارنىڭ شېئېئىرلىرىنى سۆيۈپ ئوقۇشى مۇمكىنغۇ...
ئەھمەت ئىمىن، ئوسمان قاۋۇللارمۇ ئىقتىدارلىق نەسرچى ئاتىلىشى مۇمكىنغۇ؟

بۇ يازمىنى ئاخىرىدا   Erchin تەھرىرلىگەن. ۋاقتى  2013-7-14 15:44  

ئابدۇرېھىم ئۆتكۈر، مەمتىمىن ھوشۇر، زوردۇن سابىر، توختى ئايۇپ، نۇرمۇھەممەت توختى، مۇھەممەت باغراش، نۇر روزى، ياسىنجان سادىق... قاتارلىق خېلى  نۇرغۇن  يازغۇچىلىرىمىز نەزەرىڭىزگە ئىلىنمىدىمۇ؟    بۇ يازمىنى ئاخىرىدا   Erchin تەھرىرلىگەن. ۋاقتى  2013-7-14 15:52  

مەزكۇر مۇنبەرنىڭ نامى «شىنجاڭ يازغۇچىلار تورى»بولغىنى بىلەن ئۇنى يازغۇچىلار جەمىيىتىدە خىزمەت قىلىدىغان بىرلا خادىم ئۆز خاھىشى بويىچە باشقۇرىدىكەن. باشقۇرغۇچىلارنىمۇ شۇ خادىم ئۆزى قارار قىلىپ بەلگىلەيدىكەن ياكى ئەمىلىدىن ئېلىپ تاشلايدىكەن.  
ئىلگىرى تەستىقلانغان ئەسەرلەر تەھرىرلىنەتتى. ھارىز كوپىنچە باشقۇرغۇچىلار (ئۇلار باشقۇرغۇچى تەڭشەيدىغان چاغدا تەستىقلاشقا تېما كۈتۈپ كېچە-كۈندۈز ئولتۇرارمىش ئاڭلىساق. )مۇنبەرگە كىرمىگەچكە، بىر ئىككىلا ئادەم تېمىلارنى تەپسىلى ئوقۇپ تەستىقلاشقا يېتىشەلمىسە كېرەك، توغرا چۈشىنەيلى،
تىما تەستىقلاۋاتقانلارنىڭ ئىسمىغا قارىساقلا نۇرغۇن باشكۇرغۇچىنىڭ قارىسىنى كۆرسەتمەيدىنى ئېنىق بولىدكەن.
قېنى قاراپ بېقىڭلار.
ئاخىرىدا نۇربەككە رەخمەت دەيمەن.

ئەرچىن،
مەن پەقەت ئالدىنقى ئەسىرنىڭ 80 يىللىرىنىڭ ئىككىنچى يېرىمىدا ئەدەبىيات- سەنئەت سەھنىمىزگە چىققان ياشلار توغرىسىدا توقتىلىۋاتىمەن. ئىنكاسنى سەل تەپسىلىي ئوقۇڭ!

مەن يوللىغان ئەمما تەستىقلانمىغان ئۇ شېئىرنى  ئۇنداق ناچار دەپ كەتكىلى بولمايتى.  ئەرچىن ئەپەندىم بولسا شۇنىمۇ يوللاپ قويمامسىز، ئوقۇرمەن ئادىل باھا بېرىدۇ.   ئەدەبىي تەنقىدچىلىكتە داڭىق چىقارغان بىر ئەدىب «پوتبولنى پوتبولچىدىن مەيداندىكى تەنەركەتچى ياخشى ئوينايدۇ» دەپ ئېيىتقان. بۇگەپنى چۈشەنگۈچلىكىزنىڭ بارلىقىغىمۇ ئىشنىمەن.      بۇ يازمىنى ئاخىرىدا   otluk تەھرىرلىگەن. ۋاقتى  2013-7-15 00:15