ۋاڭ مېڭ:قولىڭىزغا قەلەم ئالغاندا...(4)

يوللانغان ۋاقتى:23-02-2012   مەنبە: تارىم 2007-يىل 5-سان   مۇھەررىر: ھەزرەتئەلى ئەخەت   كۆرۈلۈشى: قېتىم   ئىنكاس: 1 پارچە
مانا بۇ ئىشەنچىڭىزدىكى ئىككىنچى كاپالەتتۇر. مانا بۇ سىز ئەتراپلىق تەپەككۇر قىلغان، ھېس ھاسىلاتلىرىڭىز بولغان

مانا بۇ ئىشەنچىڭىزدىكى ئىككىنچى كاپالەتتۇر. مانا بۇ سىز ئەتراپلىق تەپەككۇر قىلغان، ھېس – ھاسىلاتلىرىڭىز بولغان، ئەھمىيەتلىك نەرسىلەردۇر.
3. سىز يەنە ئۆز يازمىڭىزنىڭ سېھرىي كۈچكە، جەلپكارلىققا، قىزغىنلىققا تويۇنغانلىقىغا ئىشىنىشىڭىز، شۇنداقلا بۇلارنى تونۇپ يېتىشىڭىز، ھېس قىلىشىڭىز لازىم. سىزنىڭ ئۇنى يېزىشىڭىز قانداقتۇر ئەدەبىياتقا قىزىقىشىڭىز، يازغۇچىلىققا ھەۋەس قىلىشىڭىز ۋەجىدىن ئەمەس، شۇنداقلا مەلۇم بىر خىل تېمىنىڭ بازارلىق ئىكەنلىكى، تەھرىراتلارنىڭ ئاشۇ خىل تېمىغا ئېھتىياجلىق ئىكەنلىكىدىنمۇ ئەمەس، بەلكى ئاشۇ خىل تېما سىزنىڭ قەلب قەسىرىڭىزنىڭ ئىشىكىنى چېكىپ، سىزگە يىلان كەبى چىرمىشىپ، سىزنى ئارامىڭىزدا قويماي، قولىڭىزغا قەلەم ئېلىشىڭىزنى كۈتكەنلىكى، تەخىرسىزلىكى، يازمىسىڭىز سىزگە ئاراملىق بولمايدىغانلىقى سەۋەبلىك قولىڭىزغا قەلەم ئالىسىز. ئۇ سىزنى مەپتۇن قىلىدۇ، سىزگە ئاراملىق بەرمەيدۇ، چۈنكى ئۇ ئۆزىگە خاس ئاھاڭغا، ساداغا ۋە سىياققا ئىگە؛ ئۇ بەلكىم قايغۇ ئىلكىدە كۆزدىن ياش ئىچەر، تېرەنلىكىدىن كۆزگە مۇڭ تۆكەر، جۇشقۇنلۇقىدىن تەنگە كۈچ قوشار، رەھىمسىزلىكىدىن دىلغا ۋەھىمە سالار، خۇشاللىقىدىن كەيپنى چاغ قىلار، ئۆتكۈرلۈكىدىن جاننى يايرىتار، ھەزىللىكىدىن كۆڭۈل خۇش بولار، يەكتالىقىدىن ئاپىرىن ئېيتقۇزار، يېقىشلىقىدىن جان ئارام تاپار، مۇكەممەللىكىدىن دىلنى يورۇتار... ئۇ بەلكىم ساناقسىز جەلپكارلىققا ئىگە بولۇشى مۇمكىن، ئەمما ئۇ ھەرگىزمۇ مەززىسىز ھەم مەنىسىز بولماسلىقى كېرەك.
مانا بۇ ئىشەنچىڭىزنىڭ ئۈچىنچى كاپالىتى. جەلپكارلىققا ئىگە ئەسەرلەرنى يېزىش يېزىقچىلىقنى جاپالىق ئەمگەككە ئايلاندۇرۇش بىلەن بىرگە قەلبىڭىزنىڭ ئېھتىياجى، روھىڭىزنىڭ ئىشتىياقى ھەم گۈزەللىكنىڭ ئىمتىيازىغا ئايلاندۇرىدۇ.
4. ئۆزىڭىزنىڭ خاسلىقتا «يەكتا» بىر ئەسەرنى روياپقا چىقىرىۋاتقىنىڭىزغا ئىشەنچىڭىز كامىل بولۇشى كېرەك. ئادەمنىڭ ئىقتىدارى پەرقلىق بولىدۇ. يازغۇچىنىڭ ئىجادىيىتىمۇ ھەم شۇنداق. ئەمما يېزىقچىلىقتا چوقۇم ئىجادىيلىق بولۇشى كېرەك، ئىجادىيلىق بولمىسا قەلەم تۇتماڭ. يېزىقچىلىقتا مەغلۇپ بولغان، يازمىڭىز ئىنكار قىلىنغان ھالەتتىمۇ، شاتۇتى كەبى دورامچىلىقتىن، تەقلىدچىلىكتىن خالىي بولۇڭ. تەقلىدچىلىك ئەدەبىياتنىڭ ئەشەددىي دۈشمىنىدۇر. تەقلىدچىلىك بولىدىكەن ئەدەبىيات مەۋجۇت بولمايدۇ.
ھەربىر ئادەمنىڭ تۇرمۇش سەرگۈزەشتىسى، بوي – تۇرقى باشقىلاردىن پەرقلىق بولىدۇ. دۇنيادا مۇتلەق ئوخشاش ئىككى ياپراق بولمىغىنىدەك، مۇتلەق ئوخشاش ئىككى ئادەممۇ بولمايدۇ. ھەر بىر ئادەم ئاۋام ئارىسىدا يۈرگىنىدە ھەمراھىنىڭ، دوستلىرىنىڭ ئۆزىنى تونۇيالماسلىقىدىن ئەنسىرەش بىھاجەت. چۈنكى ھەربەندە خاس بىر ئىجادىيەت. ئەپسۇسكى، سىز ئۆز ئەسىرىڭىزنىڭ باشقىلارنىڭ ئەسىرى بىلەن دوقۇرۇشۇپ قېلىشىدىن ئېسەنكىرەيسىز. ئەدەبىي ئىجادىيەت يولىدا تالايلارنىڭ بىر خىل تۈس، بىر خىل ھالدا ئىكەنلىكىدەك ئوخشاشلىق ھالىتىنى بايقايسىز، بۇ نەقەدەر يىرگىنچلىك ۋە بىچارىلىك – ھە !
بۇ خىل مەغلۇبىيەتتىن خالىي بولۇشتىكى نېگىزلىك مەسىلە ئىجادىيەت داۋامىدا ئۆزىڭىزنىڭ خاس تۇرمۇش سەرگۈزەشتىڭىزنى، ئۆز روھىيىتڭىزنى قېدىرىشقا. ئۆزىڭىزنىڭ بەدىئىي ئۇسلۇبىڭىزنى تولۇق يېتىلدۈرۈش ۋە جارى قىلدۇرۇشقا ماھىر بولغان – بولمىغانلىقىڭىزدا. ھەرگىزمۇ «جاھان رەپتارى»غا مەپتۇن بولماڭ، ئۇتۇققا ئېرىشكەن ئەسەرنىڭ ئۇسلۇبىغا كۆز تىكمەڭ، دورامچىلىق قىلىش، مۈشۈككە قاراپ يولۋاس سىزىش نەقەدەر تېتىقسىزلىق، نەقەدەر بىزارلىق – ھە ! خاسلىق ئىشەنچىڭىزنىڭ تۆتىنچى كاپالىتى.

5. سىز ئەمەلىي تۇرمۇشقا، ئەسلىمىگە، تەپەككۇرغا، ئىشتىياق ھەم خاسلىققا ئىگە بولۇپلا قالماي، يەنە قەلەم تەۋرىتىشكە تۇشلۇق بۆسۈش نۇقتىسىغا ئىگە. دېمەكچى، سىز يازماقچى بولغان ئەسەر ئەمدى سىزگە نىسبەتەن ئەبجەش، رەتسىز ئۇقۇم ئەمەس، بىر خىل قايناق، قىزغىن ھەۋەس تېخىمۇ ئەمەس. مەلۇم نۇقتىدىن ئېيتقاندا ئۇ ئاللىبۇرۇن ئۆزىنى ئاشكارىلاپ، سىزگە تەلمۈرمەكتە. ئۇ بەلكىم بىرەر پېرسوناژنىڭ خاس خاراكتېرى بولۇشىمۇ، بىرەر ھېكايىنىڭ پۈتكۈل سۇژىتى بولۇشىمۇ، ۋەقەلىكنىڭ مۇقەددىمىسى ياكى خاتىمىسى بولۇشىمۇ، بىر بۆلۈك قەلب ئىزھارى بولۇشىمۇ، ھەتتا مۇھىت تەسۋىرى ياكى پورترېت تەسۋىرى بولۇشىمۇ مۇمكىن. دەل يۇقىرىقىلار سىزنىڭ روياپقا چىققۇسى ئەسىرىڭىزنىڭ ئىدىيىسى ۋە ئۇسلۇبىدۇر. مانا بۇ ئىشەنچىڭىزنىڭ بەشىنچى كاپالىتى.
يۇقىرىقى بىر قانچە تەرەپ سىزنىڭ قەلەم تەۋرىتىشىڭىزنىڭ ئاساسى ۋە يۆلەنچۈكى بولىدۇ. ئەلۋەتتە يۇقىرىقى بىر قانچە تەرەپتىن باشقا يەنە سىزنىڭ تەپەككۇر كامالىتىڭىز، تۇرمۇش تەجرىبىڭىز، بەدىئىي ئىقتىدارىڭىز، بەدىئىي ئىپادىلەش ماھارىتىڭىزمۇ مۇھىمدۇر. ئەدەبىي ئىجادىيەتتە ئۆزىڭىز چۈشەنگەن نەرسىلەرنى باشقىلارغا چۈشەندۈرەلىشىڭىز، سىز تەسىرلەنگەن نەرسىلەر باشقىلارنى تەسىرلەندۈرەلىشى، سىزنى مەپتۇن قىلغان نەرسىلەرنىڭ ئوقۇرمەننى مەپتۇن قىلىشى ناتايىن. بۇنىڭ ئەكسىچە ئۆزىڭىز چۈشەنمىگەن، تەسىرلەنمىگەن، مەپتۇن بولمىغان نەرسىلەرنى مەجبۇرىي زورلاپ يازسىڭىز سىزگە قۇچاق ئاچىدىغىنى مەغلۇبىيەت يولىدۇر.


4


ھازىر، سىز ئاچقۇچلۇق، نازۇك، جاپالىق ۋە پارلاق بولغان باسقۇچقا قەدەم ئالدىڭىز. بۇ جەرياندا سىز رېئاللىقتىكى ئەسلىمىلەر قوينىدىن تەسەۋۋۇرىڭىزدىكى بەدىئىي دۇنياغا يۈزلىنىسىز. مانا بۇ ئىجادىيەتتۇر. چۈنكى، بۇنداق بىر دۇنيا ئەزەلدىن مەۋجۇت ئەمەس، سىزنىڭ تەسەۋۋۇرىڭىز ئۇنى يارىتىدۇ. مانا بۇ تەپەككۇر. سىز روھىي تالالىرىڭىز بىلەن ئنى توقۇيسىز، روھىي تۈۋرۈكىڭىز ئارقىلىق بۈيۈك بىر ئىمارەت بەرپا قىلىسىز؛ روھىي چاپچىشلىرىڭىز بىلەن بىپايان دالىنى بارلىققا كەلتۈرىسىز؛ روھىي ئۆتكۈرلىكىڭىز بىلەن تاغ باغرىنى قازىسىز.
بۇ يەنە توقۇلمىدۇر. چۈنكى ئۇ ھەقىقىي ئەمەس. ناۋادا بۇ پەقەت رېئاللىقتىن پەرقسىز ھالدىكى تەسۋىرلەش بولسا، ئەدەبىيات – سەنئەتنىڭ نېمە ھاجىتى؟ ھەر قانچە گۈزەل تۇرمۇشتىمۇ تەكرارلىنىدىغان ئاددىي، ئەھمىيەتسىز ئىشلار بولىدۇ؛ ئەسلىدە بىباھا، جەلپكار نەرسىلەر ئېتىبارسىز، بىنەزەر قالىدىغان، ۋاقىتنىڭ قۇربانىغا ئايلىنىدىغان، چاكىنىلىق تەرىپىدىن ۋەيران قىلىنىدىغان ئەھۋاللارمۇ بولىدۇ. شۇڭا ئاددىي ھالدىكى خاتىرىلەش، تەسۋىرلەش ئەدەبىيات بولالمايدۇ.
ئەلۋەتتە، پەزلى پازىل ھەم تۇيغۇن كىشىلەرگە نىسبەتەن، ھەقىقىي بىر يازغۇچىغا نىسبەتەن، تۇرمۇش مەڭگۈ ئۆز سېھېىي كۈچىنى يوقاتمايدۇ. ئۆتكەن ھەر بىر كۈن يېڭى تۇيغۇ، يېڭى پىكىر ئاتا قىلىدۇ. ئەمما يىللارنىڭ ھەر بىر كۈنى ھەم كۈنلەرنىڭ ھەر بىر سائىتى پۈتۈنلەي ئوخشاش ۋە باراۋەر بولغان ئىستېتىك قىممەتكە ئىگە دېيىشكە بولمايدۇ.
ئەدەبىياتتىن ئىبارەت بۇ دۇنيا ئويدۇرمىلىققا تولغان. تالايلىغان توقۇلما پېرسوناژلار توقۇلما مۇھىت ئىچىدە ئۆزلىرىنىڭ توقۇلما تۇرمۇشىنى ئۆتكۈزۈپ، سۈنئىي ياشلىرىنى تۆكىدۇ.




ھالقىلىق سۆزلەر : قەلەم، ئىجادىيەت


بۇ سەھىپىدىكى ئەڭ يېڭى ئەسەرلەر
------分隔线----------------------------

ئىنكاس يېزىش كۆزنىكى
ئەڭ يېڭى ئىنكاسلار