نىدائىي يانبىلوگى

   دۇنيادىكى تۇنجى تور كىتابخانىسى 1995-يىلى ئىيۇلدا ئامېرىكىدا قۇرۇلغان. بۇ كىتابخانىنىڭ ئىسمى «ئامازون (amazon) كىتابخانىسى» بولۇپ، ئەينى چاغدا ئادەتتىكى بىر تور بېكىتى ئىدى، قىسقىغىنا تۆت يىل ئىچىدە تېز گۈللىنىپ، دۇنيادىكى 100 دىن ئارتۇق دۆلەت ۋە رايونغا كېڭىيىپ، مەخسۇس تور كىتابخانىسى شىركىتىگە ئايلانغان. 1999-يىلى بۇ شىركەتنىڭ تور كىتابخانىسىدىن كىتاب سېتىۋالغانلار 6 مىليون 200 مىڭ ئادەم قېىتىمدىن ئاشقان، شۇنىڭ بىلەن شىركەت تىجارەت دائىرىسىنى كىتاب سېتىۋېلىش-سېتىش،DVD ،VCD پىلاستىنكىلىرىنى سېتىشقىچە كېڭەيتكەن ۋە باشقا نەشىر بۇيۇملىرىنى، نەشرىياتچىلىققا مۇناسىۋەتلىك پىلاستىنكا، قوللانما، يۇمشاق دېتاللارنى بازارغا سالغان، بۇ جەرياندا دۇنيانىڭ ھەرقايسى جايلىرىدىن 4 مىليون 700 مىڭ خىلدىن ئارتۇق كىتاب-ماتېرىيالنى توپلىغان.

   بۇ كىتابخانىنىڭ قۇرغۇچىسى جېف بېرلوس دۇنيادىكى ئەڭ چوڭ تور كىتابخانىسىنىڭ خوجايىنىغا ئايلانغان. ئۇ تور كىتابخانىسى قۇرۇلۇپ ئىككى يىلدىن كېيىن، يەنى 1997-يىلىلا ئاجايىپ تېز تەرەققىي قىلىپ، 50 مىڭ كىۋادرات مېتىرلىق بىر ئامبار قۇرۇپ، كىتابلارنى شۇ يەرگە يىغىپ، خېرىدارلارغا ئەڭ تېز سۈرئەتتە يەتكۈزۈپ بېرىش مۇلازىمىتىنى يولغا قويغان، شۇنىڭ بىلەن تېخىمۇ ئالقىشلىنىپ، دۇنيانىڭ ھەرقايسى جايلىرىدا تارماق شىركەتلەرنى قۇرغان.