ماتىماتكىلىق ئۇيۇنلارنى دەرىسىخانىغا ئېلىپ كىرىشنىڭ ئەۋزەللىكى

ئادىل10

ماتىماتكىلىق ئۇيۇنلارنى دەرىسىخانىغا ئېلىپ كىرىشنىڭ ئەۋزەللىكى

ماتىماتىكا دەرىسخانا ئوقۇتۇشىنى سەرخىللاشتۇرۇشنىڭ ئالدىنقى شەرتى –ماتىماتىكا ئوقۇتۇش جەريانىدا ساپا مائارىپىنى دادىللىق بىلەن كىرگۇزۇش ۋە ساپا مائارىپىنىڭ مەزمۇنى ،ئالاھىدىلىكى ۋە تەلىپى قاتارلىقلارنى ئۇنىڭدا ھەقىقى گەۋدىلەندۇرۇشتىن ئىبارەت
كۆپ ۋاستىلىك ئوقۇتۇش ئۇسۇلىنى قوللىنىپ ،ساپا مائارىپى تەلىپى بۇيىچە ئادەم تەربىيلەلەش تەكىتلىنىۋاتقان بۈگۈنكى كۈندە ،ماتىماتىكا ئوقۇتقۇچىللىرىغا نىسبەتەن دەرس مەزمۇنى بىلەن باغلىنىشى زىچ بولغان قىزىقارلىق ئويۇن ،تېپىشماق،ھىكايەۋەيۇمۇرلارنى دەرسخانىخا ئەكىرىپ، ئوقۇغۇچىلارنىڭ دەرىسكە بولغان قىزىقىشى ۋە ئىنتىلىشنى قوزغاپ ،ئوقۇغۇچىلارنىڭ تەپەككۇر ىقتىدارىنى تەرەققىيقى قىلدۇرۇش ئنتايىن مۇھىم .
ماتىماتىكىلىق ئويۇنلار ئوقۇغۇچىلارنىڭ كەيپىياتىنى جانلاندۇرۇپ ،لوگىكىلىق پىكىر ۋە مەنتىقىلىق ھۈكۈم چىقىرىش جەھەتتە ئوقۇغۇچىلاردا بىر قەدەر ئىلگىرلىگەن سەۋىينى پەيداقىلالايدىغان ،مىڭىنىڭ ئىنكاسىنى ئەڭ تەبىي قوزغىتىپ ،ئەقلى بىلىش ئىقتىدارىنى تەرەققى قىلدۇرۇشتا ياخشى ئۈنۈمگە ئىگە .
ماتىماتكىلىق تېپىشماقلارنى ئوقۇغۇچىلارنىڭ ئەڭ تىز پىكىر قىلىش ،تىز ھېساپلاش ،تىزلىكتە باغلانما ۋە چاچما تەپەككۇر قىلىش ئىقتىدارىنى ئاشۇرۇش ئۈنۈمىگە ئىگە .
ماتىماتكىلىق ھېكايە ۋە يۇمۇرلانى ئوقۇغۇچىلارنىڭ دىققىتىنى يىغىش ،دەرىس مەزمۇنىدىكى تىئورما ،ھۆكۈم ،فورمۇلا ،ئۇقۇم ۋە قانۇنىيەتلىرىگە بولغان تۇنۇشىنى ،ئەستە ساقلىشى ۋە چاچما تەپەككۇر قىلىش ئىقتىدارىنى ئاشۇرۇش ئۈنۈمىگە ئىگە .
ماتىماتكىلىق ھېكايە ۋە يۇمۇرلار ئوقۇغۇچىلارنىڭ دىققىتىنى يىغىش ،دەرىس مەزمۇنىدىكى تىئورما ،ھۆكۈم ،فورمۇلا ،ئۇقۇم ۋە قانۇنىيەتلەرگە بولغان تۇنۇشنى ،ئەستە ساقلىشى ۋە چۈشىنىشىنى ئىلگىرى سۈرۈشكە ياردەم بىرىدۇ .
دەرىسخانىدا ماتىماتكىلىق ئويۇن ،تېپىشماق ،ھېكايە ۋە يۈمۇرلارنى دادىللىق بىلەن ئەكىرىپ ئوقۇتۇش ئېلىپ بارغاندا ئوقۇتۇشنىڭ كاپالەتكە ئىگە قىلىنىشىدا تۆۋەندىكىدەك ئەۋزەللىككە ئىگە :
1،ئوقۇغۇچىلارنىڭ دىققىتىنى مەركەزلەشتۈرگىلى ۋە قىزىقىشىنى ئاشۇرغىلى بولىدۇ .
ئەگەر ئوقۇتۇشتا كىتاپتىكى مەزمۇن ،قائىدە-قانۇنىيەت ئاساس قىلىنىپ ئۆتۈلگەندە(بۇخىل ئوقۇتۇش ئۇزاق داۋاملاشسا ) ئوقۇغۇچىلاردا دەرىسكە قارىتا زېرىكىش ،دىققىتى چېچىلىش ،خالىماسلىق قاتارلىق پاسسىپ كەيپىيات شەكىللىنىپ ،ئوقۇتۇش ئۈنۈمى تۆۋەنلەيدۇ .ئوقۇتقۇچى دەرىسكە قارىتا لايىھىلەش ئېلىپ بارغاندا دەرىس مەزمۇنى بىلەن زىچ باغلىنىشلىق ئويۇنلار ،تېپىشماق ،ھېكايە ۋە يۇمۇرلارنى تەييارلاپ ،دەرىس ئۆتكەندە،ئوقۇغۇچىلارنىڭ پاسسىپ كەيپىياتىنى ئۆزگەرتىپ ،دىققىتىنى دەرىسكە مەركەزلەشتۈگىلى،بۇنىڭ بىلەن ئوقۇتۇش ئۈنۈمىنى يۇقىرى كۆتۈرگىلى بولىدۇ.
2.ئوقۇغۇچىلارنىڭ پىكىر قىلىش، مەسلىلەرنى ھەل قىلىش ۋە تەپەككۇر قىلىش ئىقتىدارىنى يۇقىرى كۆتۈرگىلى(يىتىلدۈرگىلى) بولىدۇ.
  ھەرخىل ئويۇن، تېپىشماقلار ئوتتۇرىغا قۇيۇلغاندا،ئوقۇغۇچىلاردا بۇنىڭغا قارىتا ‹قانداق ھەل قىلىش كىرەك› دىگەندەك سۇئاللار پەيدا بۇلىدۇ ۋە ئويلىنىدۇ،تەھلىل قىلىدۇ.بۇ خىل ئۇسۇل داۋاملىشىۋارسە ، ئوقۇغۇچىلاردا ئويلىنىش پىكىر قىلىش ۋە مەسىللەرنى ھەل قىلىش ئادىتى شەكىللىنىپ ،ئىجادىي ئىقتىدارى تەرەققىي قىلىدۇ .
3.ئوقۇغۇچىلاردا ئارسىدا رىقابەت ۋە ھەمكارلىق ئىقتىدارىنى يىتىلدۈرگىلى بولىدۇ .
«كىم تىز ھىسابلىيالايەۇ ؟كىم تىز تاپالايدۇ « دىگەندەك سۇئاللارغا ماش كىلىدىغان ئويۇن-تىپىشماق ئارقىلىق توغرا بولغان ئۆگىنىش رىقابىتى شەكىللەندۈرگىلى ،«قايسى گۇرۇپىنىڭ ئوقۇغۇچىلىرى بۇ مەسىلىنىى ھەل قىلالايدۇ ؟دىگندەك سۇئاللارغا ماس كىلدىغان ئويۇن تىپىشماقلار  ئارقىلىق ئوقۇغۇچىللاردا ھەمكارلىشىش ئىقتىدارىنى يىتىلدۈرگىلى بولىدۇ .
4.دەرىسخانىدا ئەركىن-ئازادە كەيپىيات شەكىللەندۈرۈپ ، بالىلارنىڭ ساغلام يىتىلىشىگە كاپالەتلىك قىلغىلى بولىدۇ .
ساپا مائارىپىدىكى دەرىسخانىغا ئەركىن بولۇش تەلىپى ماتىماتىكىلىق ئويۇن ، تىپىشماق،ھىكايە ، يۇمۇرلارنى دەرىخانىغا ئىلىپ كىرىش تەبىئىي ھالدا كاپالەتكە ئىگە قىلنىىپ ، ئوقۇغۇچىلارنىڭ تەپەككۇر قىلىش ئاكتىپچانلىقىنى ،زور دەرىجىدە قوزغاتقىلى بولىدۇ . بولۇپمۇ جاۋاپ بىرىش ،تىز ھىساپلاش ، تالىشىپ جاۋاپ بىرىش ، مۇنازىرلىشىش ،بەسلىشىش قاتارلىق كەيپىيارلار ئارقىلىق ئوقۇغۇچىلارغا دىموكىراتىك ،ئەركىن-ئازادە بولغان جانلىق ئوقۇتۇش مۇھىتى يارىتىپ بەرگىلى ، بۇنىڭ بىلەن پىسخىك جەھەتتىن ساغلام ، جۇشقۇن يىتىلىشىگە ئاساس سالغىلى بولىدۇ .
ئوقۇتقۇچى قەرەللىك ھالدا ساپا مائارىپى يۆلىنىشى بويىچە ماتىماتىكىلىق ئويۇن-تىپىشماق ،ھىكايە ، يۇمۇرلارنى سىنىپقا ئىلىپ كىرگەندە ئوقۇغۇچىلارنىڭ دىققىتىنى مەكەزلەشتۈرۈش ، قىزىقىشىنى قوزغاش ، كەيپىياتىنى جانلاندۇرۇش ، جانلىق پىكىر قىلىش ، مەسىللەرنى مۇستەقىل ھەل قىلىش ، ماتىماتىكىلىق تەپەككۇر قىلىش شۇنداقلا ئىجادىي قابىليەت يىتىدۈرۈشتە مۇھىم ئەۋزەللىككە ئىگە . ئەلۋەتتە ، بۇ خىل ئوقۇتۇش ئىلىپ بارغاندا شۇنىڭغا دىققەت قىلىشىمىز كىرەككى ، ماتىماتىكىلق ئويۇن ، تىپىشماقلارنىڭ سائەتلىك مىقدارى زىيادە كۆپ بولۇپ كەتمەسلىكى ، شۇنداقلا دەرس مەزمۇنىدىن زىيادە چەتنەپ كەتمەسلىكى لازىم .يەنى بۇ خىل ماتىماتىكىلق ئويۇن ، تىپىشماق ،ھىكايە ، يۇمۇرلارنىڭ ئىلمىيلىقىغا ، زامانىۋىلىقىغا ، لوگىكىلىق تەپەككۇر قاتلىمىنىڭ كۆپ-ئازلىقىغا ،دەرىس مەزمۇنى بىلەن بىۋاستە مۇناسىۋەتلىكلىكىگە ئالاھىدە دىققەت قىلىپ ، سان ئەمەس سۈپەت قوغلاش ئاساسىدا جانلىق بولغان ئوقۇتۇش ئىلىپ بىرىش لازىم .
مەنبەسى:تۇرسۇنجان

كۆل

ماتىماتىكا ئوقۇتقۇچىلىرى ئۈچۈن پايدىلىنىش قىممىتى ناھايىتى زور ماتىريالكەن.