ئەنئەنىۋى بالىلار ئويۇنى - ‹‹مېھماندارچىلىق›› ئويۇنى

  ‹‹مېھماندارچىلىق›› ئويۇنىنى ئۇيغۇر قىز ئۆسمۈرلىرى ياز ۋە كۈز پەسلىنىڭ ھاۋاسى مۆتىدىل كۈنلىرى ھويلا–ئاراملاردا ۋە دەل–دەرەخلەر تۈۋىدە ئوينايدۇ.

   قىزلار ئاۋۋال خۇددى يىراق بىر يەرگە مېھماندارچىلىققا بارىدىغان چوڭ كىشىلەرگە ئوخشاش كىيىنىپ، مېھماندارچىلىققا ئىشلىتىلىدىغان ‹‹قاچا–قۇچا››، ‹‹داستىخان››، ‹‹گېزەك››، ‹‹يېمەكلىك›› ۋە باشقا لازىمەتلىكلەرنى ئۆز شارائىتىغا قاراپ لاي ۋە باشقا ماتېرىياللاردىن تەييارلىۋالىدۇ.

   قىزلار ئۆز ئىچىدىن كۆرسىتىلگەن ‹‹ئانا›› لارنىڭ نۆۋەت بىلەن تاللىشى ئارقىلىق ئىككى گۇرۇپپىغا بۆلۈنۈپ، ‹‹مېھمان›› ياكى ‹‹ساھىبخان››غا ئايرىلىدۇ، ئاندىن ئۆزلىرى مېھماندارچىلىققا ئېلىپ كەلگەن لازىمەتلىكلەرنى ئىككى ‹‹ئانا›› غا تاپشۇرىدۇ. ‹‹ئانا››لار بۇ نەرسىلەرنى رولىغا قاراپ تەڭشەيدۇ، ئۆز گۇرۇپپىسىدىكى قىزلارنى ئالاھىدىلىكىگە قاراپ ‹‹ۋەزىپە››گە قويىدۇ. ئادەتتە مېھمان بىلەن ساھىبخانا شۇ سورۇندا ئۇرۇنداشقا تېگىشلىك ئىشلارنىڭ ھەممىسىگە ئېتىبار بىلەن قارايدۇ. مېھمانلار كىيىنىش، داستىخان كۆتۈرۈش، سىلىق–سىپايىلىق بىلەن كۆرۈشۈش، قائىدىلىك ئولتۇرۇش–قوپۇش، نازاكەت بىلەن غىزالىنىش، چاي ئىچىش، ساھىبخانىنى ئىززەتلەش؛ ساھىبخانلار ھەممە ھەرىكىتىدە مېھمانلارنىڭ كۆڭلىگە بېقىش، كۈتۈش ئىشلىرىنى ئۆز تەرتىپى بىلەن تولۇق ئىشلەپ، مېھمانلارنى ھۆرمەتلەش قاتارلىق جەھەتلەردە ئامالىنىڭ بارىچە تىرىشچانلىق كۆرسىتىدۇ. مېھمان ۋە ساھىبخانىلار باشياغلىقلىرىنى رومالچىلاپ ئارتىپ چوڭ ئايال سىياقىغا كىرىدۇ. مېھمانلار ئۆز ‹‹ئۆي›› لىرىدە تەييارلىغان ‹‹سوۋغات›› لارنى داستىخانلارغا رەتلىك يۆگەپ قولتۇقلىرىغا قىستۇرۇپ كۆتۈرۈپ كېلىپ، ئۆزلىرىنى كۈتۈشكە چىققان ساھىبخانىلارغا ئىككى قوللاپ سۇنىدۇ. ساھىبخانىلار مېھمانلار ئېلىپ كەلگەن ‹‹سوۋغات›› لارنى ‹‹بۇنىڭ ھاجىتى يوق ئىدى، لازىم ئەمەس ئىدى، بۇنچە كايىماي كېلىۋەرسىلىمۇ بولاتتى›› دېگەنگە ئوخشاش تەكەللۇپ سۆزلەرنى ئېيتىپ قوبۇل قىلىشىدۇ؛ مېھمانلارنى تارتىنماي، ئەركىن–ئازادە ئولتۇرۇپ بەھۇزۇر ‹‹يەپ–ئىچىش›› گە تەكلىپ قىلىدۇ؛ ئاخىرىدا مېھمانلارنى ئېلىپ كەلگەن ‹‹سوۋغات››لارغا لايىق ‹‹يارىشىق›› قىلىپ ئۇزىتىشىدۇ.

   بۇ ئويۇن ئۇيغۇر قىزلىرىنى شەرم–ھايالىق، قائىدە–يوسۇنلۇق، ئەپچىل، ئىدىتلىق بولۇشقا، ئۆز مىللىتىنىڭ ئېسىل ئۆرپ–ئادەتلىرىنى ئىلىم سۈپىتىدە ئۆگىنىشكە دەۋەت قىلىدۇ، ئۆزئارا ئىناق ئۆتۈشكە ئۈندەيدۇ.

(تەھرىر : بەشتاش)

• دەسىلەپكى مەزگىلىدىكى بالىلار تەربىيىس
• بالىلارنىڭ ھەسەتخورلۇق پىسىخىكىسىغا قا
• ‹‹موت كەتتى›› ئويۇنى
• ‹‹ئوردا تۆشۈكى›› ئويۇنى
• ‹‹ئاداش ــ ئاداش›› ئويۇنى
• سالما تاشلاش ئويۇنى
• ‹‹لام ــ جىم›› ئويۇنى
• پىلانلىق بالا
• تاپالامسىز؟
• ‹‹ئىلىشماق›› ئويۇنى
• ‹‹قارا – قارا قۇشلارىم›› ئويۇنى
• ‹‹سۇناي›› ئويۇنى
• ‹‹چىلىشىش›› ئويۇنى
• ‹‹ئىلەڭگۈچ›› ئويۇنى
• ئەنئەنىۋى بالىلار ئويۇنلىرى ۋە بۈگۈنكى
• ‹‹بىجىگەن توپ›› ئويۇنى