-
ھازىرقى زامان ئۇيغۇر تىلىدىكى تەقلىد سۆزلەرنىڭ پېئىللارغا ئايلىنىش يوللىرى ۋە ئۇنىڭ ئالاھىدىلىكى - [تارىخ ۋە مەدەنىيەت]
2010-12-26
قىسقىچە مەزمۇنى: بۇ ماقالىدە ھازىرقى زامان ئۇيغۇر تىلىدىكى تەقلىد سۆزلەردىن پېئىللارنىڭ ياسىلىش يوللىرى تونۇشتۇرۇلۇپ، «ھازىرقى زامان ئۇيغۇر تىلىنىڭ ئىزاھلىق لوغىتى» (قىسقارتىلمىسى)غا كىرگۈزۈلگەن تەقلىد سۆزلەردىن ياسالغان پېئىللار تۈرگە ئايرىلىپ سىتاستىكا قىلىنىدۇ.
ئاچقۇچلۇق سۆز: تەقلىد سۆز، ئارقا قوشۇمچە، پېئىل
摘 要：本文介绍现代维吾尔语中摹拟词运用派生法构成动词的途径，并且对《维吾尔详解词典》中出现的由摹拟词构成的动词形式进行了分类统计。关键词： 摹拟词、 后缀、 动词Abstract:The paper mostly introduces the approaches how can onomatopoeia in mordern Uyghur language derive its verbs, becides sorting and stating the verb forms appeared in Uyghur language expatiatory dictionary. Key words: onomatopoeia suffix verb
-
قېنى ئۇ ئوغۇز روھى سىڭگەن ئۇيغۇر يىگىتى - [ئەدەبىيات-سەنئەت]
2010-12-20
ئۇيغۇر ئانا
تۇغدى ئۇيغۇر ئوغۇل.
ئوغۇز سۈتىدە
ئوغۇز روھى سىڭدۈرۈپ.
چوڭ قىلىدۇ ئۇنى
جەسۇرلۇقتا گويا
ئاتىللادەك،
ئاپراسىياپتەك. -
ئۇيغۇرتىل-يېزىقى - [تارىخ ۋە مەدەنىيەت]
2010-12-20
ئۇيغۇرلارنىڭ تىلى ئالتاي تىل سېستىمىسىنڭ تۈركىي تىللار تۈركۈمى ھۇن تىلى تارمىقى قارلۇق تىلى گوروپپىسىغا مەنسۇپ بولۇپ، مورفولوگىيلىك تۈزۈلۈشى جەھەتتىە يېپىشقاق تىللار تىپىغا تەۋە. ئۇزاق مەزگىللىك تارىخىي تەرەققىياتلار جەريانىدا، ئۇيغۇر تىلىغا باشقا مىللەتلەرنىڭ تىلىدىن كۆپلىگەن سۆزلەر قوبۇل قىلىنىپ، ئۇيغۇر تىلىنىڭ لىكسىكىسىنى ئۇزلۈكسىز تولۇقلىدى ۋە بېيىتتى. ئۇيغۇر يېزىقى ئۇيغۇرلارنىڭ مەدەنىيەت تەرەققىياتىدا ناھايىتى زور رول ئوينىدى. ھەمدە ئۇ ئارقىلىق مول مەدەنىيەت مىراسلىرى ساقلاپ قېلىندى.
ئويغۇرلارنىڭ يېزىق قوللىنىش تارىخى ناھايتى ئوزۇن. دۆلىتىمىزنىڭ شىنجاڭ، گەنسۇ ۋە مۇڭغۇلىيە قاتارلىق جايلاردا بايقالغان ئابىدە ھۆججەتلىرىگە ئاساسلانغاندا، ئۇيغۇرلار ئوخشاش بولمىغان تارىخىي دەۋرلەردە، ئىلگىرى-ئاخىر بولۇپ سوغدى يېزىقى، تۈرك يېزىقى، قەدىمكى ئۇيغۇر يېزىقى ۋە ئەرەب ئېلىبەسى ئاساسىدىكى ئۇيغۇر يېزىقلىرىنى قوللانغان -
قەدىمقى دەۋىردىكى مەشھۇر ئۇيغۇر بازارلىرى - [تارىخ ۋە مەدەنىيەت]
2010-11-01
خەن، تاڭ سۇلالىلىرى دەۋرىدىكى غەربىي يۇرت ئىقتىساد ۋە مەدىنىيەت جەھەتتە تەرەققىي قىلغان، ئىچكى-تاشقى سودىسى گۇلەنگەن بىر باسقۇچقا قەدەم باسقان. بۇ دەۋردىكى’ ئىقتىسادىي تەرەققىياتنىڭ يۈكسەلگەنلىكىنى، مەدەنىيەتنىڭ گۇللەنگەنلىكى ھەققىدە تارىخىي ماتىرياللاردا كۆپلەپ خاتىرە قالدۇرۇلغان، بۇ ئاساسەن شەھەر كۆلىمىنىڭ كەڭەيگەنلىكى ، پۇلنىڭ كەڭ كولەمدە ئوبرۇت قىلىنغانلىقى قاتارلىق جەھەتلەردىمۇ گەۋدىلىك، مول ئارخىلوگىيلىك ئاساسلار ئارقىلىق دەلىللەپ چىقىلغان. بولۇپمۇ، تاڭ سۇلالىسى دەۋردىكى غەربىي يۇرت بازارلىرىدا يەرلىك پۇللىرى، ئوتتۇرا ئاسىيا ۋە ياۋرۇپا پۇللىرىنىڭ ئوبرۇت قىلىنغانلىقى يىقىنقى يىللاردا ئېلىپ بېرىلغان ئارخىلوگىيلىك تەكشۇرۇشلەردە نۇرغۇن ماددىي پاكىتلار بىلەن ئىسپاتلاندى.
-
ئۇيغۇرلاردىكى پىسىخىك ئاجىزلىق -يۇرتۋازلىق - [بىز كىم؟]
2010-07-01
يۇرتۋازلار نەيرەڭۋاز كېلىدۇ.ئۇلار باشقا يۇرتلۇقلارنى ئالداپ سىيلاپ ئۆزىنىڭ سىزىقىغا دەسسىتىشكە ،ئۆزى ئۈچۈن كەتمەن چاپتۇرۇشقا تىرىشىدۇ.ھىيلىسى ئاقمىسا بىر ئۆرۈلۈپلا ئۆزىنىڭ ئەسلى قىياپىتىنى ئاشكارلاپ دۈشمەنلىىشىشكە ئۆتۈدۇ.。。。
-
ئۇيغۇرتىل-يېزىقى - [بىز كىم؟]
2010-06-30
ئۇيغۇرلارنىڭ تىلى ئالتاي تىل سېستىمىسىنڭ تۈركىي تىللار تۈركۈمى ھۇن تىلى تارمىقى قارلۇق تىلى گوروپپىسىغا مەنسۇپ بولۇپ، مورفولوگىيلىك تۈزۈلۈشى جەھەتتىە يېپىشقاق تىللار تىپىغا تەۋە. ئۇزاق مەزگىللىك تارىخىي تەرەققىياتلار جەريانىدا، ئۇيغۇر تىلىغا باشقا مىللەتلەرنىڭ تىلىدىن كۆپلىگەن سۆزلەر قوبۇل قىلىنىپ، ئۇيغۇر تىلىنىڭ لىكسىكىسىنى ئۇزلۈكسىز تولۇقلىدى ۋە بېيىتتى
-
ئۇيغۇر مەشھۇر شەخسلىرى - [بىز كىم؟]
2010-06-30
تۆۋەندىكىسى ئۇ شەخسلەرنى قىسقىچە چۈشۈندۈرۈش :
ئابباس بۇرھان: پەننى ئومۇملاشتۇرۇش يازغۇچىسى، تەتقىقاتچى، ئاپتونوم رايونلۇق پەن-تېخنىكا جەمئىيىتىدىن.
ئابدۇكېرىم نەسىردىن: سەنئەت ئىنستىتۇتىنىڭ پروفېسسورى، رەسسام.
ئابدۇكېرىم راخمان: شىنجاڭ ئ...
