ۋۇلقان ئەمگەك سۇغۇرتابىلوگى

74 – ماددا ئىجتىمائىي سۇغۇرتا بېجىرگۈچى ئاپپارات كەسىپ بېجىرىش، ئىستاتىستىكا قىلىش، تەكشۈرۈش ئارقىلىق، ئىجتىمائىي سۇغۇرتا خىزمىتىگە كېرەكلىك سانلىق مەلۇماتقا ئېرىشمەكچى بولغاندا، ئالاقىدار ئورۇن ۋە شەخسلەر ۋاقتىدا، ئەينەن بېرىشى كېرەك.

ئىجتىمائىي سۇغۇرتا بېجىرگۈچى ئاپپارات ئادەم ئىشلەتكۈچى ئورۇن ۋاقتىدا ئارخىپ تۇرغۇزۇپ، ئىجتىمائىي سۇغۇرتىغا قاتناشقانلارنى، ھەق تاپشۇرۇش قاتارلىق ئىجتىمائىي سۇغۇرتا سانلىق مەلۇماتلىرىنى تولۇق، توغرا خاتىرىلىشى، تىزىملاتقان، مەلۇم قىلغان ئەسلىي دوكومېنت ۋە بېرىم راسچوتىنىڭ بوغالتىرلىق دوكومېنتىنى ئوبدان ساقلىشى كېرەك.

ئىجتىمائىي سۇغۇرتا بېجىرگۈچى ئاپپارات ئىجتىمائىي سۇغۇرتىغا قاتناشقان شەخسلەرنىڭ ھەق تاپشۇرۇش ئەھۋالى ۋە ئادەم ئىشلەتكۈچى ئورۇننىڭ شەخسلەر ئۈچۈن ھەق تاپشۇرۇش ئەھۋالىنى، شۇنىڭدەك شەخسلەرنىڭ ئىجتىمائىي سۇغۇرتا تەمىناتى قاتارلىقلارنى ئېلىش جەھەتتىكى ھوقۇق – مەنپەئىتىنى ۋاقتىدا، تولۇق، توغرا خاتىرىلىشى، شەخسلەرنىڭ ھوقۇق – مەنپەئەت خاتىرە قەغىزىنى شۇ كىشىگە ھەقسىز ئەۋەتىپ بېرىشى كېرەك.

ئادەم ئىشلەتكۈچى ئورۇن ۋە شەخسلەر ئىجتىمائىي سۇغۇرتا بېجىرگۈچى ئاپپاراتتىن ئۆزلىرىنىڭ ھەق تاپشۇرۇش ۋە ئىجتىمائىي سۇغۇرتا تەمىناتىدىن بەھرىمەن بولۇش خاتىرىسىنى ھەقسىز سۈرۈشتۈرسە، ئېنىقلىسا، ئىجتىمائىي سۇغۇرتا بېجىرگۈچى ئاپپاراتتىن ئىجتىمائىي سۇغۇرتىغا دائىر مەسلىھەت بېرىش قاتارلىق ئالاقىدار مۇلازىمەت قىلىشنى تەلەپ قىلسا بولىدۇ.

75 – ماددا پۈتۈن مەملىكەتنىڭ ئىجتىمائىي سۇغۇرتا ئۇچۇر سىستېمىسىنى دۆلەتنىڭ بىر تۇتاش پىلانىغا ئاساسەن، ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتى دەرىجە بويىچە مەسئۇل بولۇش پىرىنسىپىغا بىنائەن ئورتاق بەرپا قىلىدۇ.

10 – باب ئىجتىمائىي سۇغۇرتا نازارەتچىلىكى

76 – ماددا ھەر دەرىجىلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتلىرى شۇ دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ ئىجتىمائىي سۇغۇرتا فوندى كىرىم – چىقىم ئەھۋالى، ئۇنى باشقۇرۇش، تىجارەتكە سېلىش ئەھۋالى، شۇنىڭدەك نازارەت قىلىپ تەكشۈرۈش ئەھۋالى توغرىسىدىكى مەخسۇس خىزمەت دوكلاتىنى ئاڭلايدۇ ۋە قاراپ چىقىدۇ، مۇشۇ قانۇننىڭ ئىجراسىنى تەكشۈرۈشكە تەشكىلاتچىلىق قىلىدۇ، نازارەتچىلىك ھوقۇقىنى قانۇن بويىچە يۈرگۈزىدۇ.

77 – ماددا ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ ئىجتىمائىي سۇغۇرتا مەمۇرىي تارمىقى ئادەم ئىشلەتكۈچى ئورۇن ۋە شەخسلەرنىڭ ئىجتىمائىي سۇغۇرتىغا دائىر قانۇن، نىزاملارغا رىئايە قىلىش ئەھۋالىنى نازارەت قىلىپ تەكشۈرۈشنى كۈچەيتىشى كېرەك.
ئىجتىمائىي سۇغۇرتا مەمۇرىي تارمىقى نازارەت قىلىپ تەكشۈرگەندە، تەكشۈرۈلگۈچى ئورۇن ۋە شەخسلەر ئىجتىمائىي سۇغۇرتىغا ئالاقىدار ماتېرىياللارنى ئەينەن بېرىشى، تەكشۈرۈشنى رەت قىلماسلىقى ياكى يالغان مەلۇم قىلماسلىقى، يوشۇرماسلىقى كېرەك.

78 – ماددا مالىيە تارمىقى ۋە ئىقتىسادىي تەپتىش ئورگىنى ئىجتىمائىي سۇغۇرتا فوندى كىرىم – چىقىم ئەھۋالى، ئۇنى باشقۇرۇش ۋە تىجارەتكە سېلىش ئەھۋالىنى مەسئۇلىيىتى بويىچە نازارەت قىلىدۇ.

79 – ماددا ئىجتىمائىي سۇغۇرتا مەمۇرىي تارمىقى ئىجتىمائىي سۇغۇرتا فوندى كىرىم – چىقىم ئەھۋالى، ئۇنى باشقۇرۇش ۋە تىجارەتكە سېلىش ئەھۋالىنى نازارەت قىلىپ تەكشۈرگەندە مەسىلىلەرنى بايقىسا، تۈزىتىش تەكلىپى بېرىشى، قانۇن بويىچە بىر تەرەپ قىلىش قارارى چىقىرىشى ياكى ئالاقىدار مەمۇرىي تارماققا بىر تەرەپ قىلىش تەكلىپى بېرىشى كېرەك. ئىجتىمائىي سۇغۇرتا فوندىنى تەكشۈرۈش نەتىجىسىنى جەمئىيەتكە قەرەللىك ئېلان قىلىپ تۇرۇشى كېرەك.

ئىجتىمائىي سۇغۇرتا مەمۇرىي تارمىقى ئىجتىمائىي سۇغۇرتا فوندىنى نازارەت قىلىپ تەكشۈرۈشتە، تۆۋەندىكى تەدبىرلەرنى قوللىنىشقا ھوقۇقلۇق:

(1) ئىجتىمائىي سۇغۇرتا فوندى كىرىم – چىقىمىغا، ئۇنى باشقۇرۇش ۋە تىجارەتكە سېلىشقا ئالاقىدار ماتېرىياللارنى كۆرۈش، خاتىرىلىۋېلىش، كۆپەيتىۋېلىش؛ يۆتكىۋېتىش، يوشۇرۇپ قويۇش ياكى يوقىتىۋېتىش ئېھتىمالى بولغان ماتېرىياللارنى پېچەتلەش؛

(2) تەكشۈرۈلىدىغان ئىشقا مۇناسىۋەتلىك ئورۇن ۋە شەخسلەردىن ئەھۋال ئۇقۇش، ئۇلاردىن تەكشۈرۈلىدىغان ئىشقا دائىر مەسىلىلەر ھەققىدە چۈشەنچە بېرىش، ئالاقىدار ئىسپات ماتېرىياللارنى بېرىشنى تەلەپ قىلىش؛

(3) ئىجتىمائىي سۇغۇرتا فوندىنى يوشۇرۇپ قويۇش، يۆتكىۋېتىش، ئىگىلىۋېلىش، ئىشلىتىۋېلىش قىلمىشلىرىنى توسۇش ھەم تۈزىتىشكە بۇيرۇش.

80 – ماددا غەملىگۈچى جايدىكى خەلق ھۆكۈمىتى ئادەم ئىشلەتكۈچى ئورۇننىڭ ۋەكىلى، سۇغۇرتىغا قاتناشقانلار ۋەكىلى، شۇنىڭدەك ئىشچىلار ئۇيۇشمىسى ۋەكىلى، مۇتەخەسسىسلەر قاتارلىقلاردىن تەركىب تاپقان ئىجتىمائىي سۇغۇرتا نازارەتچىلىك كومىتېتى قۇرۇپ، ئىجتىمائىي سۇغۇرتا فوندىنى كىرىم – چىقىم قىلىش، باشقۇرۇش ۋە تىجارەتكە سېلىش ئەھۋالىنى ئىگىلەپ ۋە تەھلىل قىلىپ، ئىجتىمائىي سۇغۇرتا خىزمىتى ھەققىدە مەسلىھەت ۋە تەكلىپ بېرىدۇ، ئىجتىمائىي نازارەتچىلىك قىلىدۇ.

ئىجتىمائىي سۇغۇرتا بېجىرگۈچى ئاپپارات ئىجتىمائىي سۇغۇرتا فوندىنى كىرىم – چىقىم قىلىش، باشقۇرۇش ۋە تىجارەتكە سېلىش ئەھۋالىنى ئىجتىمائىي سۇغۇرتا نازارەتچىلىك كومىتېتىغا قەرەللىك دوكلات قىلىشى كېرەك. ئىجتىمائىي سۇغۇرتا نازارەتچىلىك كومىتېتى بوغالتىرلىق ئورنى تەكلىپ قىلىپ، ئىجتىمائىي سۇغۇرتا فوندىنى كىرىم – چىقىم قىلىش، باشقۇرۇش ۋە تىجارەتكە سېلىش ئەھۋالىنى يىللىق ئىقتىسادىي تەپتىش قىلسا ۋە مەخسۇس ئىقتىسادىي تەپتىش قىلسا بولىدۇ. ئىقتىسادىي تەپتىش قىلىش نەتىجىسىنى جەمئىيەتكە ئاشكارىلاش كېرەك.

ئىجتىمائىي سۇغۇرتا نازارەتچىلىك كومىتېتى ئىجتىمائىي سۇغۇرتا فوندىنى كىرىم – چىقىم قىلىش، باشقۇرۇش ۋە تىجارەتكە سېلىشتا مەسىلە بارلىقىنى بايقىسا، تۈزىتىش تەكلىپى بېرىشكە ھوقۇقلۇق؛ ئىجتىمائىي سۇغۇرتا بېجىرگۈچى ئاپپارات ۋە ئۇنىڭ خادىملىرىنىڭ قانۇنغا خىلاپ قىلمىشىنى قانۇن بويىچە بىر تەرەپ قىلىش ھەققىدە ئالاقىدار تارماققا تەكلىپ بېرىشكە ھوقۇقلۇق.

81 – ماددا ئىجتىمائىي سۇغۇرتا مەمۇرىي تارمىقى ۋە باشقا ئالاقىدار مەمۇرىي تارماقلار، ئىجتىمائىي سۇغۇرتا بېجىرگۈچى ئاپپارات، ئىجتىمائىي سۇغۇرتا ھەققى ئالغۇچى ئاپپارات، شۇنىڭدەك ئۇنىڭ خادىملىرى ئادەم ئىشلەتكۈچى ئورۇن ۋە شەخسلەرنىڭ ئۇچۇر مەخپىيىتىنى قانۇن بويىچە ساقلىشى، ھەر قانداق شەكىلدە ئاشكارىلاپ قويماسلىقى كېرەك.

82 – ماددا ھەر قانداق تەشكىلات ياكى شەخس ئىجتىمائىي سۇغۇرتىغا دائىر قانۇن – نىزاملارغا خىلاپ قىلمىشلارنى پاش قىلىشقا، شىكايەت قىلىشقا ھوقۇقلۇق.

ئىجتىمائىي سۇغۇرتا مەمۇرىي تارمىقى، سەھىيە مەمۇرىي تارمىقى، ئىجتىمائىي سۇغۇرتا بېجىرگۈچى ئاپپارات، ئىجتىمائىي سۇغۇرتا ھەققى ئالغۇچى ئاپپارات ۋە مالىيە تارمىقى، ئىقتىسادىي تەپتىش ئورگىنى ئۆز تارمىقى، ئۆز ئاپپاراتىنىڭ مەسئۇلىيەت دائىرىسىگە كىرىدىغان ئەرز – شىكايەتنى قانۇن بويىچە بىر تەرەپ قىلىشى كېرەك؛ ئۆز تارمىقى، ئۆز ئاپپاراتىنىڭ مەسئۇلىيەت دائىرىسىگە كىرمەيدىغانلىرىنى بىر تەرەپ قىلىش ھوقۇقىغا ئىگە تارماق ۋە ئاپپاراتقا يازما ئۇقتۇرۇش قىلىشى ھەمدە ئۆتكۈزۈپ بېرىشى كېرەك. بىر تەرەپ قىلىش ھوقۇقى بار تارماق ۋە ئاپپارات بىر – بىرىگە ئىتتىرمەي ۋاقتىدا بىر تەرەپ قىلىشى كېرەك.

83 – ماددا ئادەم ئىشلەتكۈچى ئورۇن ياكى شەخسلەردىن ئىجتىمائىي سۇغۇرتا ھەققى ئالغۇچى ئاپپاراتنىڭ ھەرىكىتى قانۇنىي ھوقۇق – مەنپەئىتىمگە زىيان يەتكۈزدى، دەپ قارىغانلىرى قانۇن بويىچە مەمۇرىي قايتا قاراپ چىقىشنى ئىلتىماس قىلسا ياكى مەمۇرىي دەۋا قىلسا بولىدۇ.

ئىجتىمائىي سۇغۇرتا بېجىرگۈچى ئاپپارات قانۇن بويىچە ئىجتىمائىي سۇغۇرتىنى تىزىملىمىسا، ئىجتىمائىي سۇغۇرتا ھەققىنى بېكىتمىسە، ئىجتىمائىي سۇغۇرتا تەمىناتىنى بەرمىسە، ئىجتىمائىي سۇغۇرتىنى يۆتكەپ بېرىش، ئۆتكۈزۈۋېلىش رەسمىيىتىنى ئۆتىمىسە ياكى ئىجتىمائىي سۇغۇرتا ھوقۇق – مەنپەئىتىگە زىيان يەتكۈزىدىغان باشقا قىلمىش سادىر قىلسا، ئادەم ئىشلەتكۈچى ئورۇن ياكى شەخس مەمۇرىي قايتا قاراپ چىقىشنى قانۇن بويىچە ئىلتىماس قىلسا ياكى مەمۇرىي دەۋا قىلسا بولىدۇ.

شەخسلەر بىلەن ئۇلار ئىشلەيدىغان ئورۇن ئوتتۇرىسىدا ئىجتىمائىي سۇغۇرتا تالاش – تارتىشى كۆرۈلسە، مۇرەسسە قىلىش، كېسىم قىلىشنى قانۇن بويىچە ئىلتىماس قىلىشقا، دەۋا قىلىشقا بولىدۇ. ئادەم ئىشلەتكۈچى ئورۇن شەخسلەرنىڭ ئىجتىمائىي سۇغۇرتا ھوقۇق – مەنپەئىتىگە زىيان يەتكۈزگەن بولسا، شەخسلەر ئىجتىمائىي سۇغۇرتا مەمۇرىي تارمىقى ياكى ئىجتىمائىي سۇغۇرتا ھەققى ئالغۇچى ئاپپاراتتىن قانۇن بويىچە بىر تەرەپ قىلىشنى تەلەپ قىلسىمۇ بولىدۇ.

11 – باب قانۇن جاۋابكارلىقى

84 – ماددا ئادەم ئىشلەتكۈچى ئورۇن ئىجتىمائىي سۇغۇرتىغا تىزىملاتمىسا، ئىجتىمائىي سۇغۇرتا مەمۇرىي تارمىقى مۆھلەت ئىچىدە تۈزىتىشكە بۇيرۇيدۇ؛ مۆھلەت ئۆتكىچە تۈزەتمىسە، ئادەم ئىشلەتكۈچى ئورۇن تاپشۇرىدىغان سۇغۇرتا ھەققى سوممىسىنىڭ بىر ھەسسىسىدىن يۇقىرى، ئۈچ ھەسسىسىدىن تۆۋەن جەرىمانە قويىدۇ؛ بىۋاسىتە جاۋابكار مەسئۇل خادىم ۋە باشقا بىۋاسىتە جاۋابكارلارغا 500 يۈەندىن يۇقىرى، 3000 يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويىدۇ.

85 – ماددا ئادەم ئىشلەتكۈچى ئورۇنلاردىن ئەمگەك مۇناسىۋىتىنى ئاخىرلاشتۇرۇش ياكى بىكار قىلىش ئىسپاتى بەرمىگەنلىرى ‹‹جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ ئەمگەك توختامى قانۇنى›› دىكى بەلگىلىمە بويىچە بىر تەرەپ قىلىنىدۇ.

86 – ماددا ئادەم ئىشلەتكۈچى ئورۇنلاردىن ئىجتىمائىي سۇغۇرتا ھەققىنى ۋاقتىدا، تولۇق تاپشۇرمىغانلىرىنى ئىجتىمائىي سۇغۇرتا ھەققى ئالغۇچى ئاپپارات بەلگىلەنگەن مۆھلەتتە تاپشۇرۇشقا ياكى تولۇقلاپ تاپشۇرۇشقا بۇيرۇيدۇ ھەم تاپشۇرمىغان كۈندىن باشلاپ، كۈنىگە 10 مىڭدە %5 بويىچە كېچىكتۈرگەنلىك پۇلىنى قوشۇپ ئالىدۇ؛ مۆھلەت ئۆتكىچە تاپشۇرمىغانلىرىغا ئالاقىدار مەمۇرىي تارماق تاپشۇرمىغان سوممىسىنىڭ بىر ھەسسىسىدىن يۇقىرى، ئۈچ ھەسسىسىدىن تۆۋەن جەرىمانە قويىدۇ.

87 – ماددا ئىجتىمائىي سۇغۇرتا بېجىرگۈچى ئاپپارات، شۇنىڭدەك داۋالاش ئاپپاراتى، دورا تىجارەت ئورنى قاتارلىق ئىجتىمائىي مۇلازىمەت ئاپپاراتلىرى ئىجتىمائىي سۇغۇرتا فوندىنى ئالدامچىلىق قىلىش، ئىسپات ماتېرىياللىرىنى ئويدۇرۇش يولى ياكى باشقا يول بىلەن ئېلىۋالغان بولسا، ئىجتىمائىي سۇغۇرتا مەمۇرىي تارمىقى ئالداپ ئېلىۋالغان ئىجتىمائىي سۇغۇرتا پۇلىنى قايتۇرۇشقا بۇيرۇيدۇ، ئالداپ ئېلىۋالغان سوممىسىنىڭ ئىككى ھەسسىسىدىن يۇقىرى، بەش ھەسسىسىدىن تۆۋەن جەرىمانە قويىدۇ؛ ئىجتىمائىي سۇغۇرتا مۇلازىمەت ئاپپاراتى شۇنداق قىلغان بولسا، مۇلازىمەت كېلىشىمىنى بىكار قىلىدۇ؛ بىۋاسىتە جاۋابكار مەسئۇل خادىم ۋە باشقا بىۋاسىتە جاۋابكارلاردىن كەسپىي سالاھىيىتى بارلىرىنىڭ كەسپىي سالاھىيىتىنى قانۇن بويىچە بىكار قىلىدۇ.

88 – ماددا ئىجتىمائىي سۇغۇرتا تەمىناتىنى ئالدامچىلىق قىلىش، ئىسپات ماتېرىياللىرىنى ئويدۇرۇش يولى بىلەن ئېلىۋالغان ياكى باشقا يول بىلەن ئالداپ ئېلىۋالغانلارنى ئىجتىمائىي سۇغۇرتا مەمۇرىي تارمىقى ئالداپ ئېلىۋالغان ئىجتىمائىي سۇغۇرتا پۇلىنى قايتۇرۇشقا بۇيرۇيدۇ، ئالداپ ئېلىۋالغان سوممىسىنىڭ ئىككى ھەسسىسىدىن يۇقىرى، بەش ھەسسىسىدىن تۆۋەن جەرىمانە قويىدۇ.

89 – ماددا ئىجتىمائىي سۇغۇرتا بېجىرگۈچى ئاپپارات ۋە ئۇنىڭ خادىملىرىدىن تۆۋەندىكى قىلمىشنىڭ بىرىنى سادىر قىلغانلىرىنى ئىجتىمائىي سۇغۇرتا مەمۇرىي تارمىقى تۈزىتىشكە بۇيرۇيدۇ؛ ئىجتىمائىي سۇغۇرتا فوندىغا، ئادەم ئىشلەتكۈچى ئورۇن ياكى شەخسكە زىيان سالغانلىرى قانۇن بويىچە تۆلەم جاۋابكارلىقىنى ئۈستىگە ئالىدۇ؛ بىۋاسىتە جاۋابكار مەسئۇل خادىم ۋە باشقا بىۋاسىتە جاۋابكارلارغا قانۇن بويىچە چارە كۆرۈلىدۇ:

(1) ئىجتىمائىي سۇغۇرتا ئىشلىرىدا قانۇندا بەلگىلەنگەن مەسئۇلىيىتىنى ئادا قىلمىغانلار؛

(2) ئىجتىمائىي سۇغۇرتا فوندىنى مالىيە مەخسۇس ئىسچوتىغا قويمىغانلار؛

(3) ئىجتىمائىي سۇغۇرتا تەمىناتىنى قىسىپ قالغان ياكى ۋاقتىدا بەرمىگەنلەر؛

(4) ھەق تاپشۇرغانلىق خاتىرىسى، ئىجتىمائىي سۇغۇرتا تەمىناتى ئېلىش خاتىرىسى قاتارلىق ئىجتىمائىي سۇغۇرتا سانلىق مەلۇماتلىرىنى شەخسلەرنىڭ ھوقۇق – مەنپەئىتىگە دائىر خاتىرىنى يوقىتىپ قويغانلار ياكى ئۆزگەرتكەنلەر؛

(5) ئىجتىمائىي سۇغۇرتىغا دائىر قانۇن – نىزاملارغا خىلاپ باشقا قىلمىشلارنى سادىر قىلغانلار.

90 – ماددا ئىجتىمائىي سۇغۇرتا ھەققى ئالغۇچى ئاپپاراتلاردىن تاپشۇرۇلىدىغان ئىجتىمائىي سۇغۇرتا ھەققى ئاساس سانى ۋە ھەق نىسبىتىنى ئۆز بېشىمچىلىق بىلەن ئۆزگەرتىپ، ئىجتىمائىي سۇغۇرتا ھەققىنىڭ ئاز ياكى كۆپ ئېلىنىشىغا سەۋەبچى بولغانلىرىنى ئالاقىدار مەمۇرىي تارماق تاپشۇرۇشقا تېگىشلىك ئىجتىمائىي سۇغۇرتا ھەققىنى تاپشۇرۇشقا ياكى تاپشۇرۇشقا تېگىشلىك بولمىغان ئىجتىمائىي سۇغۇرتا ھەققىنى قايتۇرۇشقا بويرۇيدۇ؛ بىۋاسىتە جاۋابكار مەسئۇل خادىم ۋە باشقا بىۋاسىتە جاۋابكارلارغا قانۇن بويىچە چارە كۆرىدۇ.

91 – ماددا مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، ئىجتىمائىي سۇغۇرتا فوندىنى يوشۇرۇپ قويغان، يۆتكىۋەتكەن، ئىگىلىۋالغان، ئىشلىتىۋالغان ياكى قائىدىگە خىلاپ ھالدا تىجارەتكە سالغانلارنى ئىجتىمائىي سۇغۇرتا مەمۇرىي تارمىقى، مالىيە تارمىقى، ئىقتىسادىي تەپتىش ئورگىنى قايتۇرۇشقا بۇيرۇيدۇ؛ قانۇنغا خىلاپ تاپاۋىتى بارلارنىڭ قانۇنغا خىلاپ تاپاۋىتىنى مۇسادىرە قىلىدۇ؛ بىۋاسىتە جاۋابكار مەسئۇل خادىم ۋە باشقا بىۋاسىتە جاۋابكارلارغا قانۇن بويىچە چارە كۆرىدۇ.

92 – ماددا ئىجتىمائىي سۇغۇرتا مەمۇرىي تارمىقى ۋە باشقا ئالاقىدار مەمۇرىي تارماقلار، ئىجتىمائىي سۇغۇرتا بېجىرگۈچى ئاپپاراتلار، ئىجتىمائىي سۇغۇرتا ھەققى ئالغۇچى ئاپپاراتلار ۋە ئۇلارنىڭ خادىملىرىدىن ئادەم ئىشلەتكۈچى ئورۇن ۋە شەخسنىڭ ئۇچۇرىنى ئاشكارىلاپ قويغانلىرىنىڭ بىۋاسىتە جاۋابكار مەسئۇل خادىمى ۋە باشقا بىۋاسىتە جاۋابكارلىرىغا قانۇن بويىچە چارە كۆرۈلىدۇ؛ ئادەم ئىشلەتكۈچى ئورۇن ياكى شەخسكە زىيان سالغانلىرى تۆلەم جاۋابكارلىقىنى ئۈستىگە ئالىدۇ.

93 – ماددا دۆلەت خادىملىرىدىن ئىجتىمائىي سۇغۇرتىنى باشقۇرۇش، نازارەت قىلىش خىزمىتىدە خىزمەت ھوقۇقىدىن كەلسە – كەلمەس پايدىلانغان، خىزمەتتە بىپەرۋالىق قىلىغان، نەپسانىيەتچىلىك قىلغانلىرىغا قانۇن بويىچە چارە كۆرۈلىدۇ.

94 – ماددا مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، جىنايەت شەكىللەندۈرگەنلەر قانۇن بويىچە جىنايى جاۋابكارلىققا تارتىلىدۇ.

12 – باب قوشۇمچە پىرىنسىپ

95 – ماددا شەھەردە ئىشلەۋاتقان يېزا ئاھالىسى مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمە بويىچە ئىجتىمائىي سۇغۇرتىغا قاتنىشىدۇ.

96 – ماددا يېزا كوللېكتىپ ئىگىدارلىقىدىكى يەرنى ئېلىشتا، ئىجتىمائىي سۇغۇرتا ھەققىنى يېرى ئېلىنغان دېھقانلارغا تولۇق ئورۇنلاشتۇرۇپ، يېرى ئېلىنغان دېھقانلارنى گوۋۇيۈەننىڭ بەلگىلىمىسى بويىچە مۇناسىپ ئىجتىمائىي سۇغۇرتا تۈزۈمى دائىرىسىگە كىرگۈزۈش كېرەك.

97 – ماددا چەت ئەللىكلەردىن جۇڭگو چېگراسى ئىچىدە ئىشقا ئورۇنلاشقانلىرى مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىدىن پايدىلىنىپ ئىجتىمائىي سۇغۇرتىغا قاتنىشىدۇ.

98 – ماددا بۇ قانۇن 2011 – يىل 7 – ئاينىڭ 1 – كۈنىدىن باشلاپ يولغا قويۇلىدۇ.

(تەرجىمىسىنى ئاپتونوم رايونلۇق خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتى بەنگۇڭتىڭى قانۇن – نىزاملارنىڭ تەرجىمىسىنى بېكىتىش گۇرۇپپىسى بېكىتتى)
شىنجاڭ گېزىتى