ئۇيغۇر ئوغلى:مىسرانىم مۇنبەر ژورنىلى 3-سان

uyol

	مىسرانىم ژورنىلى  2013-3 -سان بۇ ساندا ئاساسەن ئىجادىي تېمىلار ئېلىندى،تېرىشىپ ئىجادىي تېما يوللاۋاتقان دوسلار قەلەم تۇلپارىڭىلار ھارمىغاي!تېخىمۇ نادىر يازمىلارنى ئىجاد قىلىشىڭلارغا تىلەكداشمەن.جۈملىدىن، ئەھمىيەتلىك تېمىلارنى يوللاۋاتقان دوسلارنىڭ ئېسىل تېمىلارنى يوللاپ سەھىپىلەرنى تېخىمۇ جۇلالاندۇرۇشىنى ئۈمىد قىلىمەن! ئۇيغۇرلار مۇنبۇردىكى باش سەركەردە  مىسرانىم مۇنبىرى ئۇيغۇر ئىلىم مۇنبىرى 3-سان-كارخانا باشقۇرۇش https://uyghur-archive.com/misranim/thread-98765-1-1.html ھۇشۇر ئىسلام بىلەن مىسرانىمدا سۆھبەت https://uyghur-archive.com/misranim/thread-66004-1-1.html جالالىدىن بەھرام بىلەن مىسرانىمدا سۆھبەت https://uyghur-archive.com/misranim/thread-50654-1-1.html ئىران «تېھراندىن قېچىپ چىقىش»ناملىق فىلىمنىڭ فىلىم ئىشلەش         سودىگىرىنى ئەرز قىلدىكەن https://uyghur-archive.com/misranim/thread-102011-1-1.html مۇسۇلمانلار سانى ۋە مەسجىد سانى ئەڭ كۆپ... https://uyghur-archive.com/misranim/thread-101503-1-1.html ئىراندا غايەت زور ساچقان توپى بايقالدى https://uyghur-archive.com/misranim/thread-100470-1-1.html تۈرۈك تىلى ئۆگەنگۈچىلەر ئۈچۈن https://uyghur-archive.com/misranim/thread-101846-1-1.html ئۈرۈمچىدە كەسپىي رىمنۇتچىلىق كۇرسى ئېچىلماقچى https://uyghur-archive.com/misranim/thread-100800-1-1.html كىتاب ئاشنالىرىغا خوش خەۋەر https://uyghur-archive.com/misranim/thread-96497-1-1.html ئايدىن گۈزەل ئاي ئانام   ناملىق كىتاب نەشىردىن چىقتى https://uyghur-archive.com/misranim/thread-98644-1-1.html سودا تەركىپلىك ئىچىملىكلەرنىڭ زىيىنى توغرىسىدا https://uyghur-archive.com/misranim/thread-98532-1-1.html كىتاب ئاشنالىرىغا خوش خەۋەر https://uyghur-archive.com/misranim/thread-96497-1-1.html قارا ھىجران~~~~~ ئەكبەر https://uyghur-archive.com/misranim/thread-99217-1-1.html ھا راقكەش كىلىن~~~~~ شىرخان https://uyghur-archive.com/misranim/thread-99111-1-1.html قەرىزدار سۆيگۈ~~~~~ ناز پەرى https://uyghur-archive.com/misranim/thread-99281-1-1.html نەزىرە مۇھەممەد سالىھقا شېئىرى مەكتۇپ  ~~~~    ياسىنhttps://uyghur-archive.com/misranim/forum.php?mod=viewthread&tid=98389&extra=page%3D1%26filter%3Ddigest%26digest%3D1%26digest%3D1 نورۇز كەلدى، بەرىكەت كەلدى    ~~~~ سايرام قىزى   https://uyghur-archive.com/misranim/thread-101744-1-2.html ھىدايەتنامە    ~~~~  نۇرزات https://uyghur-archive.com/misranim/thread-101493-1-2.html نەگە كەتتى     ~~~~ ئۇيغۇر ئوغلى https://uyghur-archive.com/misranim/thread-101447-1-3.html دېھقىنىم~~~~گۈلۈرۈك https://uyghur-archive.com/misranim/thread-101253-1-3.html نۇرۇزنامە~~~~ئاچارى https://uyghur-archive.com/misranim/thread-101657-1-2.html خېلىل شېئىرلار توپلىمى~~~~ئۇيغۇر ئوغلى https://uyghur-archive.com/misranim/thread-101429-1-3.html ئاۋات مۇنبەر مىسرانىم~~~ ئەرتۇرا https://uyghur-archive.com/misranim/thread-98118-1-2.html غەيۋەتخورلار~~~~قارا سۇ https://uyghur-archive.com/misranim/thread-96559-1-1.html ئانا مۇھەببىتى ھەممىدىن ئۇلۇغ   ئانا مۇھەببىتى ھەممىدىن ئۇلۇغ ، چۈنكى بۇ خىل مۇھەببەتنىڭ ئورنىنى ھېچقانداق نەرسە باسالمايدۇ.          ئانا مۇھەببىتى ھەممىدىن ئۇلۇغ ، چۈنكى بۇ خىل مۇھەببەت تولىمۇ ساپ ، ھەقىقىي ، شەخسىيەتسىز بولىدۇ .          ئانا مۇھەببىتى ھەممىدىن ئۇلۇغ ، چۈنكى بۇ خىل مۇھەببەت ناھايىتى پاك ، يالقۇنلۇق ، نۇرلۇق بولۇپ مەڭگۈ ئۆچمەيدۇ .          ئانا مۇھەببىتى ھەممىدىن ئۇلۇغ ، چۈنكى بۇ خىل مۇھەببەتكە ئانىلارنىڭ جەسۇرلۇقى، قەيسەرلىكى ، چىۋەرلىكى ، ئىشچانلىقى ، ئاق كۆڭۈللىكى . . . مۇجەسسەملەنگەن .          ئانا مۇھەببەتى ھەممىدىن ئۇلۇغ ، چۈنكى ئانىمىز بىزگە ھاياتلىق ئاتا قىلغان ، بىزنى يورۇق دۇنياغا كۆز ئاچقۇزۇپ يېمىگەننى يېگۈزۈپ ، كىيمىگەننى كىيدۈرۈپ ئارزۇلاپ بېقىپ چوڭ قىلغان .          ئانا مۇھەبببىتى ھەممىدىن ئۇلۇغ ، چۈنكى ئانىمىزنىڭ يۈرىكى ھەر ۋاقىت پەرزەنت ئۈچۈن توختاۋسىز سوقىدۇ .          ئانا مۇھەببىتى ھەممىدىن ئۇلۇغ ، چۈنكى ئانىمىز بىزگە ياشاشنى ، ئادەم بولۇشنى ئۆگەتكەن .          ئانا مۇھەببىتى ھەممىدىن ئۇلۇغ ، چۈنكى بۇ خىل مۇھەببەت ناھايىتى چوڭقۇر دېڭىزدەك ، شۇنداقلا ئۆركەشلەۋاتقان دەريادەك مەڭگۈ داۋاملىشىپ تۇرىدۇ  . . .           ئانا مۇھەببىتى ھەممىدىن ئۇلۇغ ، چۈنكى بىز ئانىمىزنى پاساھەتلىك سۆزلەر بىلەن داستان قىلىپ مەدھىيەلەپ تەرىپلىسەكمۇ مەڭگۈ تۈگىمەيدۇ .                                   مەنبە : ئۈرۈمچى كەچلىك گېزىتى                           مۇنبەر ئەزاسى:چىچاك يازمىسى تەرمىلەر ئەسسالاممۇ ئەلەيكۇم مىسرانىم تور بېكىتدىكى بارلىق تورداشلار، ھەممىڭلارغا ئاللانىڭ سالامى بولسۇن، ئارزۇ-ئۈمۈد ئىچىدە ياشاۋاتقان ھەربىر كۈنۈڭلار خاتىرجەم ئىچىدە ئۆتسۈن، سىلەرگە خاتىرەمدىكى تەمەچلەردىن سۇنغۇم كىلۋاتىدۇ، ئاز بولسىمۇ قوبۇل قىلغايسىلەر....... خاتىرەمدىن تەمەچلەر ▲ چوڭلار كۆرمىگەننى كىچىكلەر كۆرىدۇ، كىچىكلەر كۆرمىگەننى چوڭلار كۆرىدۇ. ئۇلار بىرلىشىپ قارىسا، ھېچنەرسە كۆزدىن قاچمايدۇ. ▲بۆرە قېرىسا، ئىتقا كۈلكە بولىدۇ. ▲يىڭنە بىلەن پۈتىدىغان ئىشقا جۇۋالدۇرۇز ئىشلەتمەسلىك كېرەك. ▲خەزىنىگە كىرگەن مۈشۈك ئالتۇن-كۈمۈشكە قارىمايدۇ، چاشقان تۇتىدۇ. ▲ ئۆچكىنىڭ كەينى قىچىشسا، قويچىنىڭ نېنىنى يەيدۇ. ▲ توخۇ سەمرىسە توغۇشى قىيىن بولىدۇ. ▲ ئادەم دۇنياغا چوشقىدەك سەمرىش، پىتتەك سىركىلەش ئۈچۈن كەلمەيدۇ. ▲ ئەركەك كىشى قايسى چاغدا كوچىغا چىقىپ كېتىدۇ؟_ئەگەر ئىزدىگىنىنى ئۆيدىن تاپالمىسا! ▲ خوتۇن كىشنى قانچە قاتتىق تۇتسىڭىز، شۇنچە غەپلەتتە قېلىشىڭىزنى پايلايدۇ. ▲ ھەققىي مۇھەببەتتە مۇزدا قىزىلگۈل ئۈنىدۇ، تاشمۇ مېۋە بېرىدۇ. بۇنداق مۇھەببەتتىن گۈلدۈرماما مۇزىكىغا ئايلىندۇ، چاقماق مەڭگۈلۈك يورۇقلۇق بېرىدۇ. ▲ دۈشمەن ئاتقان تاشتىن، قېرىنداش ئاتقان پاخـتا قاتتىق تېگىدۇ. ▲ يالغۇزلۇقنىڭ ئۆزى بىر تۇتقۇنلۇقتۇر.      ( 2013-يىلى  6-نەۋرۇز  قەدىمى قىزىل كۈرە ----تەرسائىي ) پەيغەمغەر ئەلەيھىسسالام ياشلارغا قانداق مۇئامىلە قىلاتتى؟ رەسۇلۇللاھ سەللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەم توغرا بولمىغان يۆنىلىش، خاتا پىكىر ۋە سەلبىي ھەرىكەتلەرگە قارشى تۇراتتى. ئىنسان روھ بىلەن بەدەننىڭ بىرىكمىسىدىن تەركىب تاپقان بولۇپ ھەر ئىككىسىنىڭ ئىھتىياجى بار. ھەر ئىككىسىگە ئوخشاش ئەھمىيەت بېرىش ۋە ھەر ئىككىسىنىڭ ئىھتىياجىنى قامداش لازىم. چۈنكى ئىسلام روھ بىلەن بەدەننىڭ ئوتتۇرىسىنى تەڭپۇڭلاشتۇرۇشقا چاقىرىدۇ. رەسۇلۇللاھ سەللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەم ياشلارنى مانا مۇشۇنداق تەڭپۇڭلۇق بىلەن تەربىيىلىگەندۇر. ئاللاھ تائالا مۆمىنلەرنى سۈپەتلەپ مۇنداق دەيدۇ: ئۇلارنىڭ ئىچىدىن ئى رەببىمىز! بىزگە دۇنيادىمۇياخشىلىق بەرگىن، ئاخىرەتتىمۇ ياخشلىق بەرگىن ۋە بىزنى دوزاخ ئازابىدىن ساقلىغىن دەيدىغانلار بار. [سۈرە بەقەرە: 201] 2-                        ياشلارغا شەپقتلىك بولۇش. رەسۇلۇللاھ سەللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەم ياشلارغا مېھرىبانلىق ۋە شەپقەت بىلەن مۇئامىلە قىلاتتى. بۇ، ئۇلارنىڭ رەسۇلۇللاھقا بولغان مۇھەببىتىنى ئاشۇراتتى ۋە ئۇلار رەسۇلۇللاھنىڭ يېنىدىن ئايرىلمايتتى. ئاللاھ تائالا رەسۇلۇللاھ سەللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەمنىڭ ئىنسانلارغا يۇمشاق مۇئامىلە قىلىشىنى مەدھىيىلەپ مۇنداق دەيدۇ: ئاللاھنىڭ رەھمىتى بىلەن سەن ئۇلارغا مۇلايىم بولدۇڭ؛ ئەگەر قوپال، باغرى قاتتىق بولغان بولساڭ، ئۇلار چۆرەڭدىن تارقاپ كېتەتتى؛ ئۇلارنى ئەپۇ قىل، ئۇلار ئۈچۈن مەغپىرەت تىلىگىن، ئىشتا ئۇلار بىلەن كېڭەشكىن؛ (كېڭەشكەندىن كېيىن) بىر ئىشقا بەل باغلىساڭ، ئاللاھقا تەۋەككۈل قىلغىن. ئاللاھ ھەقىقەتەن تەۋەككۈل قىلغۇچىلارنى دوست تۇتىدۇ. [سۈرە ئالى ئىمران:159] رەسۇلۇللاھ سەللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەم شەپقەتلىك بولۇشقا تەرغىپ قىلاتتى. رەسۇلۇللاھ مۇنداق دېگەن: شەپقەت قايسى نەرسىگە كىرسە ئۇنى زىننەتلەيدۇ، قايسى نەرسىدىن چىقىرىلسا ئۇ قەبىھ بولىدۇ. يەنە مۇنداق دەيدۇ: دىننى تەسلەشتۈرۈشتىن ساقلىنىڭلار، چۈنكى ئاللاھ تائالا ئۇنى ئاسان قىلدى، كۈچۈڭلار يەتكىنىنى قىلىڭلار، ئاللاھ ئاز بولسىمۇ داۋاملاشقان ياخشى ئەمەللەرنى سۆيىدۇ. رەسۇلۇللاھ سەللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەمنىڭ ھاياتىغا قارىغان چېغىمىزدا، ئۇنىڭ ياشلارغا قانچىلىك مېھرىبان بولغانلىقىنى كۆرسىتىدىغان نۇرغۇنلىغان مىساللارنى ئۇچرىتىمىز. مەسىلەن: 1-        ھەزرىتى ئەنەس رەزىيەللاھۇ ئەنھۇ مۇنداق دەيدۇ: رەسۇلۇللاھ سەللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەم ساھابىلىرىدىن بىرىنى ئۈچ كۈن كۆرمىسە ئۇنى ئىزدەيتتى، ئەگەر بىر يەرگە كەتكەن بولسا دۇئا قىلاتتى، ئەگەر ئۆيىدە بولسا زىيارەت قىلاتتى، ئەگەر كېسەل بولسا يوقلايتتى. 2-        ھەزرىتى ئىبنى ئابباس رەزىيەللاھۇ ئەنھۇ مۇنداق دەيدۇ: مۇھىم بىر نەرسە سۆزلىسە بىر ئىشقا جاۋاپ بەرسە، سۆزىنىڭ چۈشىنىلىشى ئۈچۈن سۆزىنى ئۈچ قېتىم ئېيتاتتى. 3-        ھەزرىتى زەيد ئىبنى سابىت رەزىيەللاھۇ ئەنھۇ مۇنداق دەيدۇ: بىز رەسۇلۇللاھ سەللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەمنىڭ يېنىدا ئولتۇرغىنىمىزدا، ئاخىرەت ھەققىدە سۆھبەتلەشسەك بىزگە قوشۇلاتتى، دۇنيا ئىشلىرى ھەققىدە سۆزلەشسەك بىزگە قوشلاتتى، يېمەك ـ ئىچمەك ھەققىدە مۇڭداشساق بىزگە قېتىلاتتى، مەن سىلەرگە رەسۇلۇللاھ سەللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەم ھەققىدە سۆزلەۋاتىمەن. 4-        ھەزرىتى ئەبۇ ھۇمەيسا مۇنداق دەيدۇ: مەن رەسۇلۇللاھ پەيغەمبەر بولۇشتىن ئىلگىرى بىر يەردە كۆرۈشۈش ئۈچۈن ۋەدىلەشتىم. مەن ۋەدەمنى ئۇنتۇدۇم. ئۇ كۈن ئۆتتى، ئەتىسى ئۆتتى، ئۈچۈنچى كۈنى ئېسىمگە كېلىپ ۋەدىلەشكەن يەرگە بارسام رەسۇلۇللاھ ساقلاپ تۇرۇپتۇ، ماڭا: ئەي يىگىت! ماڭا بەك ئېغىرلىق سالدىڭ، ئۈچ كۈندىن بىرى بۇ يەردە ساقلاۋاتىمەن دېدى. 5-        ھەزرىتى جەرىر ئىبنى ئابدۇللاھ مۇنداق دەيدۇ: رەسۇلۇللاھ سەللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەم ئۆيلىرىدىن بىرىگە كىردى، ئۇنىڭ بىلەن بىللە كىرگەنلەر ئۆينى تولدۇردى، مەن سىرتتا يەردە ئولتۇردۇم. رەسۇلۇللاھ مېنى كۆرۈپ دەرھال ئۈستىدىكى رىداسىنى چىقىرىپ، قاتلاپ، بۇنىڭ ئۈستىگە ئولتۇرغىن دەپ، ماڭا تاشلاپ بەردى. مەن ئۇنى ئېلىپ يۈزۈمگە سۈردۈم ۋە ئۇنى سۆيدۈم.    6-        ھەزرىتى سەلمان فارىسى رەزىيەللاھۇ ئەنھۇ مۇنداق دەيدۇ: بىر كۈنى رەسۇلۇللاھ سەللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەمنىڭ يېنىغا كىردىم، ئۇ ياستۇققا يۆلىنىپ ئولتۇراتتى. ماڭا ياستۇقنى قويۇپ بېرىپ: ئى سەلمان! قايسى بىر مۇسۇلمان يېنىغا كىرگەن مۇسۇلمان قېرىندىشىغا ياستۇق قويۇپ بەرسە، ئاللاھ ئۇنىڭ گۇناھلىرىنى مەغپىرەت قىلىدۇ دېدى. 7-        ھەزرىتى ئەنەس ئىبنى مالىك رەزىيەللاھۇ ئەنھۇ مۇنداق دەيدۇ: مەن ئون يىل رەسۇلۇللاھ سەللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەمنىڭ خىزمىتىنى قىلدىم.رەسۇلۇللاھ ماڭا بىر قېتىم بولسىمۇ قىلغان ئىشىم ئۈچۈن نېمىشكە قىلدىڭ قىلمىغان ئىش ئۈچۈن نېمىشكە قىلمىدىڭ دەپ ئاچچىق قىلمىدى. مانا بۇ مىساللاردىن رەسۇلۇللاھ سەللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەمنىڭ ياشلارغا قانداق شەپقەت كۆرسىتىدىغانلىقى ۋە ئۇلارغا قانداق يۇمشاق مۇئامىلە قىلىدىغانلىقىنى كۆرەلەيمىز. مانا بۇ، دەۋەتنىڭ مۇۋەپپەقىيەتلىك بولۇشىنىڭ ۋە ياشلارنى ئىسلامنىڭ ئەتراپىدا بىرلەشتۈرۈشنىڭ سەۋەبلىرىدىن بىرىدۇر. بۇ ئىسلام دەۋىتىنىڭ ئۇسۇلى بولۇپ، ياشلارنى دىندارلىققا چاقىرىشنى ۋە ئۇلارنى بىرلەشتۈرۈشنى خالايدىغان بارلىق ئالىم ـ ئۆلىمالاردا بولۇشى لازىم بولغان سۈپەتتۇر. قەدىرلىك ياشلار! يۇقىرىدا پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامنىڭ ياشلارغا قانداق مۇئامىلە قىلىدىغانلىقى ماقالىمىزنىڭ بىرىىنچى بۆلىمىنى سۇندۇق. ئىككىنچى بۆلۈمىنى سۇنغانغا قەدەر ھەممىڭلارنى ئاللاھ تائالاغا تاپشۇردۇم. ھۆرمەت بىلەن نۇرىلەم ياسىن مەنبە؛سالىھلەر  تورى ھېسانلىق تېپىشماق    تۆۋەندە مۇنبەر ئەھلىگە ھېسابلىق تېپىشماقتىن بىرنى سۇندۇم، قېنى قايسىڭلار ئەڭ تېز، ئەڭ توغىرا جاۋاب بېرەيسىلەر، تېپىۋالغۇچىلارغا مۇكاپات بار.      بىرئامۇتچى ئۆيىدىن بىرسېۋەت ئامۇت ئېكىلىپ سېتىپ كەچ بولغاندا پەقەت 3دۆۋىلا ئامۇت قاپتۇ، بوۋاي ئەتتىگەندىن بېرى بۇ ئامۇتنىڭ ھەربىر دۆۋىسىنى 2يۋەندىن ساتقان ئىكەن، بىراق بۇ 3ئادەم ئامۇتنى سېتىۋالغىلى تەڭلا كەلگەنلىكى ئۈچۈن بوۋاي 3دۆۋە ئامۇت 5يۋەنگە سېتىپ بېرىپتۇ، بۇ ئۈچ كىشى 2يۋەندىن جەمئى 6يۋەننى بوۋايغا بەرگەن ئىكەن، بوۋاي 5يۋەننى  ئۆزى ئېلىپ قىلىپ بالىسىغا بىريۈەننى تۇتقۇزۇپ ماڭا ماۋۇ پۇلنى پارچىلاپ ماۋۇ 3كىشىگە تەڭ تەقسىم قىلىپ بەرگەن دەپ بېرىپتۇ، بوۋاينىڭ ئوغلى 1يۋەننى ئېلىپ بىردۇكانغا كېرىپ 4موغا كەمپۈت ئېلىپ قالدى 6مونى بۇ 3كىشىگە 2مودىن قايتۇرۇپ بېرىپتۇ، شۇنىڭ بىلەن بۇلارنىڭ ھەربىرى بىردۆۋە ئامۇتنى 1.8يۋەندىن سېتىۋالغان بولۇپتۇ، مۇشۇ ئارلىقتا يوقۇلۇپ كەتكەن 2موچەن زادى قاياققا كەتتى قېنى قايسىڭلار تاپالايسىلەر... يەنە بىرسى: بۇدۇنىيادىكى ھەممە نەرسىگە كېرەكلىك بىرنەرسە بار ئۇ زادى نېمە؟         بۇرۇنقى زاماندا بىر پادىشاھ ئوتكەن ئىكەن ،بۇ پادىشاھنىڭ بىر ئامىراق بىر ۋەزىرى بارئىكەن . بۇ ۋەزىر بىركۇنى ئىغىر بىر خاتالىقتىن بىرنى ئوتكۇزۇپ قويۇپتۇ . پادىشاھ بۇنى بىلىپ جازالىماي دىسە باشقا ۋەزىرلىرنىڭ گىپى چىقىشتى ئەنسىرەپ ۋەزىرنى جازالىماقچى بوپتۇ .   پادىشاھ پۇتكۇل ۋەزىرلىرنىڭ ئالدىدا ئۇ ئامىراق ۋەزىرسىنڭ ئالدىغا بىر توخنى <توخا>ئەكىلىپ سەن مۇشۇ توخىنى قانداق ئۇسۇلدا  ئولتۇرسەڭ مەن سىنى شۇنداق ئۇسۇلدا ئولتۇرەي دەپتۇ. ۋەزىر بۇ توخىنى ناھايتى ئەپچىللىك بىلەن ئولتۇرۇپتۇ ،پادىشاھ " ۋەزىرنى ،ۋەزىر ئولتۇرگەن ئۇسۇلدا ئولتۇرلمەپتۇ  .                ۋەزىر بۇ توخنى قانداق ئۇسۇلدا ئولتۇرگەن ؟ ھېسابلاشقا كىم ئۇستا -  يۈز يۈەنگە ، توخو ، كەپتەر ۋە قۇشقاچ قاتارلىق جانۋاردىن يۈز دانە سىتىۋىلىڭ . بۇنىڭ ئىچىدە توخو 5يۈەن ، كەپتەر 1يۈەن ، قۇشقاچ 1مودىن بولسۇن. (بۇ تىپىشماقنىڭ 2 خىل جاۋابى بار ، قىنى كىم ھەر ئىككىسىنى ئەڭ ئاۋال تاپالايدۇ؟)                                     2- بىر توپ قۇچقاچ كىلىپتۇ ، شاخ ئۈستىگە قونوپتۇ . بەشتىن قونسا ئىشىپ قاپتۇ بىر قۇچقاچ، ئالتىدىن قونسا ئىشىپ قاپتۇ بىر تال شاخ. قۇچقاچ نەچچە ؟ شاخ نەچچە ؟ قىزلار چوقۇم كۆرۈڭ ئەلى تەنتاۋى (ئاللاھ ئۇ كىشىدىن رازى بولسۇن ) ئەي قىزىم ، مەن ھازىرغىچە ئەللىك يىل ئۈمۈر كۆردۈم ،دۇنيادىكى نۇرغۇن مەملىكەتلەرنى كەزدىم،نۇرغۇن ياخشى -يامان ئىشلارنى كۆردۈم ،نۇرغۇن ئىشلارنى ئۆز تەجرىبەمدىن ئۆتكۈزدۈم . مەن بۇگەپلىرىمنى مىنىڭ ئەللىك يىللىق تەجىرىبەمنى چىقىش قىلىپ تۇرۇپ سۆزلەۋاتىمەن ھەم ساڭا نەسھەت قىلىۋاتىمەن . ئادەملەرنى ئىسلاھ قىلىمىز ،تۈزىتىمىز دەپ كۆپ كۈچىدۇق، ھەتتا تولا سۆزلەپ ئاغزىمىز تالدى .نۇرغۇن كىتابلارنى يازدۇق ،قوللىرىمىز تالدى ،قەلەملىرىمىز ئۇپرىدى .بىز ئادەملەرنى تۈزىتىمىز دەپ كۈچىگەنسىرى ئادەملەردە ئەكسىچە بۇزۇلۇش كۈپىيىپ كىتىۋاتىدۇ. پىتنە -پاسات كۈپىيىپ كىتىۋاتىدۇ، ھەتتا بىر شەھەردىن يەنە بىر شەھەرگە ئېقىۋاتىدۇ ،ئاللاھ قىلمادەپ چەكلىگەن ئىش ئەۋىج ئېلىۋاتىدۇ .ئادەملەر جەننەتنىڭ ئىشىكىنىڭ نەدە ئىكەنلىكىنى بىلىپ تۇرۇپ ئەكسىچە دوزاخنىڭ ئىشكىگە ئۈزىنى ئېتىۋاتىدۇ .كۆكرەك ئۇچۇغلۇق ،باش يالىڭاچلىق ،بىھايالىق ،شەرمىي -ھايانىڭ يوقلۇقى بىر شەھەردىن يە نە بىر شەھەرگە سۇزۇلماقتا. ھەتتا باشىدىن ئايىغىغىچە پەرەنجە بىلەن پۈركىنىپ يۈرىدىغان شام (سۈرىيە)دۆلىتىنىڭ ئاياللىرىمۇ كۆكرىكى ئۇچۇق ھالدا كۇچىغا چىقىپ كىتىۋاتىدۇ . بىز شۇنچە سۆزلەپ نىجات تاپالمىدۇق ،مۇۋاپپىقيەتكە ئىرىشىمىز دەپ گۇمان ھەم قىلمايمەن .نىمىشقا ،بۇنى بىلەمسەن ؟بىزئادەملەرنى تۈزىتىمىز دەپ شۇنچە نەسىھەت قىلىپ،شۇنچە دەۋەتلەرنى قىلىپ نەتىجە قازىنالمىدۇق ،ئەسلى بىز ئادەملەرنى تۈزىتىدىغان يولنى تاپالمىغان ئىكەنمىز ،كىرىدىغان ئىشىكنى تاپالمىغان ئىكەنمىز .بىز ئىشىكتىن كىرمەي دەرىزىسىدىن كىرىشكە ئۇرۇنۇپ يۈرۈپتۇق .ئادەملەرنى تۈزىتىدىغان يول قەيەردە ؟ئۇنىڭ ئىشىگى قەيەردە ؟ئۇنىڭ ئاچقۇچى كىمنىڭ قۇلىدا ئىكەنلىكىنى بىلمەي يۈرگەن ئىكەنمىز.ئاخىرى بىلدۇقكى ئادەملەرنى تۈزىتىشنىڭ ئاچقۇچى ئاياللارنىڭ قۇلىدا ئىكەن ،ئادەملەرنى تۈزىتىدىغان يولنىڭ بېشى ئۇ ئاياللاردىن باشلىنىدىكەن .شۇنىڭغا ئەمدى مىنىڭ ئەقلىم قايىل بولدى .تۇلىمۇ ئەپسۇس ،لىكىن مىنىڭ ئۆمرۈم ئاخىرلىشىپ قالغاندا مەن بۇنى ھىس قىلدىم . گۇناھ يۇلى ناھايىتى ئېغىر يول ،بۇيولغا بىرىنجى قەدەمنى ئەركىشى قۇيىدۇ ،ئۇ قەدەمنى ئايال كىشى قۇيالمايدۇ ،يەنى ئايال كىشى ئەر كىشى بولمىسا بۇزۇلالمايدۇ ،بۇقەدەمنى باسالمايدۇ.ئەي قىزىم ،ئەگەر سىنىڭ رازىلىقىڭ بولمىسا ئەركىشى بۇ قەدەمنى باسالمايدۇ ،سىنىڭ مۇلايىلىقىڭ بولمىسا ئەركىشى قاتتىقلىق قىلالمايدۇ .سەن ئىشىكنى ئېچىپ بىرىپ ،ئوغرى قاراقچىغا :“مەرھابا ،ئۆيگە كىرىڭ ”دەپ ،مال -مۈلىكىنى ئوغرى ئېلىپ قاچقاندىن كىيىن كۇچىغا چىقىپ :“ۋاي داد ،ئوغرى مېلىمنى ئېلىپ قاچتى “ ۋارقىرىغان ئەخمەقسەن . ئوغرى مال -مۈلۈكۈڭنى ئوغىرلاپ قاچقاندىن كىيىن كۇچىغا چىقىپ داد -پەرياد ،چۇقان سالساڭ ئوغرىنى تۇتۇشۇڭ مۇمكىن ،ئەگەر مال -مۈلىكۈڭنى يەپ ،سېتىپ تۈگەتمىگەن بولسا ئۇنى ھەم قايتۇرۇپ كىلەلىشىڭ مۇمكىن ، سىنىڭ پاكلىقىڭ -ئىپپىڭ،ئار-نۇمۇسىڭ ئوغۇرلانغاندىن كىيىن ئوغرىنى تاپالىشىڭ مۇمكىن،بىراق سىنڭ پاكلىقىڭنى ،ئار-نۇمۇسۇڭنى مەڭگۈ قايتۇرالمايسەن. بۆرىگەئۇنىڭ ئالدىدا تۇرغان قوينىڭ چىرايلىق تىرىسى لازىم ئەمەس ،چىرايلىق تۇرىقى ھەم لازىم ئەمەس ، ئۇنىڭغا پەقەت قوينىڭ بىر -ئىككى كىلو شىرىن ،مەززىلىك گۈشى كىرەك. سىنىڭ قارشىڭدا تۇرغان بىگانە ئەركەك ئۈچۈن سىنىڭ چىرايلىق خۇلىقىڭ،لاتاپىتىڭ،نازىڭ ھەم كىرەك ئەمەس ،ياراشقان كىيىم -كىچىكىڭ ھەم كىرەك ئەمەس، ئۇئەركەك سىنىڭ ھاياتىڭدا ساڭا شەرەپ ئاتا قىلىپ تۇرغان ،سىنىڭ زىننىتىڭ بۇلۇپ تۇرغان ،سىنىڭ پەخرىڭ بۇلۇپ تۇرغان پاكلىقىڭنى ،شەرمىي-ھايايىڭنى تەلەپ قىلىدۇ.ئۇساڭا كۈتۈلمىگەندە بۆرەقوينىڭ بېشىغا كەلگەن مۇسىبەتتىن ئېغىر مۇسبەتنى ئېلىپ كىلىدۇ.سىنىڭ ئار -نۇمۇسۇڭ بىر -ئىككى كىلو قوينىڭ گۈشىنىڭ قىممىتىدىكى نەرسە ئەمەس ،سىنىڭ ئار نۇمۇسۇڭ شۇنداق نەرسىكى ،ئەگەر بىگانىلەر تەرىپىدىن پايمال قىلىنسا تاكى قىيامەتكىچە سىنىڭ نەسەب-نەسلىڭگەتەسىر قىلىدىغان نەرسىدۇر. سەن ئەتراپىڭدىكى پەرۋانە بۇلۇپ يۈرگەن ئەركەكلەرنىڭ ساڭا ”مەن سىزنىڭ خۇلىقىڭىزغا ئاشىقمەن ،چىراي-ھۆسنىڭىزگە مەپتۇنمەن ،سىزىڭ ناز -لاتاپىتىڭىزغا ئەسرامەن “ دىگەن سەپسەتىلىرىگە ئىشىنىپ يۈرەمسەن ؟ ئاشۇ شىرىن -شىكەر گەپلەرگە ئالىدىنۋاتامسەن؟ ئەي كەم ئەقىل قىزىم ،ئاللاھقا قەسەمكى ،بىگانە ئەركەك يالغۇز ئايالنى كۆرگەندە خىيالەن ئۇ ئايالنىڭ كىيىم -كىچىكىنى يىرتىپ تاشلاپ تۇرۇپ بىھايا خىياللارنى قىلمايدىغان بولسا كىلىپ مىنىڭ يۈزۈمگە تۈكۈر! بىگانە ئەركەكلەرنىڭ ساڭا دوستانە ھالدا ،سىزنى ياخشى كۈرىمەن دىگەن ساختا گەپلىرىگە ئالداندىڭمۇ؟ ئەي ناتىۋان قىزىم سەن ئۇلارغا ئالدانما .ئەگەر سەن بىگانە ئەركەكلەرنىڭ بىر يەرگە كەلگەندە ئۆز ئارا قىلىشقان بىھايا گەپلىرىنى ئاڭلىغىنىڭدا ،قايسى ئايالنىڭ ئار -نۇمۇسىنى قانداق پايمال قىلغانلىقى، قايسى بىھايا ئايال بىلەن نىمە گەپلەرنى ،نىمە قىلىقلارنى قىلغانلىقى توغرىسىدىكى گەپلىرىنى ئاڭلىغىنىڭدا بېرىپ ئۇلارنىڭ يۈزلىرىگە تۈكۈرۈپ كەلگەن بۇلار ئىدىڭ. ئەي قىزىم ! بۇ جەمئىيەت شۇنداق جەمئىيەتكى ،بۇ ئىنسانىيەت شۇنداق ئىنسانىيەتكى ،شۇ گۇناھلار ، زىنا -ھاراملار ،ئاچىغ-ساچىغلىقلار شۇنداق داغ بۇلۇپ چۈشىدۇكى،سىنى شۇ گۇناھقا چاقىرغان ئەركەك شۇ گۇناھلارنى قىلىپ بۇلۇپ ھەممىنى ئۇنتۇپ جەمىيەتتە يۈرگەن چاغدا ساڭا ئېلىپ كەلگەن رەسۋالىقلار سىنىڭ قەددىڭنى مەڭگۈ ئىگىپ قۇيىدۇ .بۇ جەمىيەت شۇنداق جەمىيەتكى ئوغولبالىنىڭ گۇناھىنى ئۇنتۇيدۇ ،“ھە ئوغول بالىكەن ،بوپتۇ ”دەيدۇ ،بىراق سىنىڭ قىلغان گۇناھىڭنى مەڭگۈ كەچۈرمەيدۇ ،سەن ئاللاھقا چىن دىلىڭدىن تەۋبە قىلىپ ،ھەتتا رەھىم ھەم رەھمان بولغان ئاللاھ سىنىڭ گۇناھىڭنى كەچەرگەن تەقدىردىمۇ لىكىن ئادەملەرسىنى كەچۈرمەيدۇ ،“ئۇ شۇنداق بۇزۇق بىر ئايال ئىدى ”دەيدۇ پىشانەڭدىن مەڭگۈ ئۆچمەيدۇ.ئىسىڭدە بولسۇن ئايال كىشىنىڭ ئار-نۇمۇسى نەسلى -نەسەبىگە مەڭگۈ تەسىر كۆرسىتىدۇ ,ئۇ داغنى ھېچكىشى پاكىزلىيالمايدۇ . مەن ئاياللارغا نەسىھەت قىلغىنىمدا ،بىرىنچى سۆزنى < خۇدادىن قورقۇڭلار>دىگەن سۆزدىن باشلايمەن .چۈنكى ھەممە رەزىللىك ،پەسكەشلىك ،رەسۋاچىلىق خۇدادىن قورقماسلىقتىن چىقىدۇ . خۇدادىن قورققان ئادەم ھەممىنى كۈرۈپ ،بىلىپ تۇرغۇچى ئۇلۇغ زاتتىن چىن يۈرىكىدىن قورققانلىقى ئۈچۈن ھېچىكىشى كۆرمەيدىغان قاراڭغۇ خىلۋەتتە بولسىمۇ زىنادىن يىراق تۇرىۋاتىدۇ ،خۇدادىن قورققانلىقى ئۈچۈن يالغان سۆزلىمەيدۇ ،خۇدادىن قورققانلىقى ئۈچۈن گۇناھتىن ئۈزىنى تارتىيدۇ .خۇدادىن قورققانلىقى ئۈچۈن ھاراق ئىچمەيدۇ ،خۇدادىن قورققانلىقى ئۈچۈن ئاللاھ تائالانىڭ پەرىز قىلغان ئەمەللىرىنى جان دىلى بىلەن ئۇرۇندايدۇ ،خۇدادىن قورققانلىقى ئۈچۈن ئاتا-ئانىسىنى ھەققىنى ئاداقىلىپ ئۇلارنىڭ ھالىدىن ياخشى خەۋەر ئېلىۋاتىدۇ.شۇڭا ھەم مەن قىزلارغا نەسىھەت قىلغىنىمدىمۇ ئەي قىزلىرىم ، خۇدادىن قورقۇڭلار دەپ سۈزۈمنى باشلايمەن . ئىنسانننىڭ كۈپىنچىسى شۇنداقكى ،ئۇلارغا ئاخىرەتتىن سۆز قىلسا ئاخىرەتنى كۆرمىگەنلىكى ئۈچۈن گەپ تەسىر قىلمايدۇ ،كۆز ئالدىدا كۈرۈپ تۇرغان نەرسىلەردىن تەسىرلىنىدۇ ،يەنە ئۇلارغا ئىككىنچى دەيدىغىنىم <كىسەللىكلەردىن قورقۇڭلار >.ھەرخىل گۇناھلارنىڭ سەۋەبىدىن ھەرخىل قورقۇنچلۇق ،ئازاپلىق ، ساقايمايدۇ دەپ قارىلىدىغان كىسەللەر بار دەيمەن .ئەگەر ئۇنىڭغىمۇ پىسەنت قىلمىسا كىيىن ئۇلارغا ئېيتاردىمكى : ئەي قىزىم ، دۇنيادا ھېچبىر نەرسە ئەبەدىي تۇرمىغان ھەم تۇرمايدۇ ،خۇددى شۇنىڭغا ئوخشاش سىنىڭ بۇ گۈزەللىكلىرىڭمۇ ئەبەدىي تۇرمايدۇ .كىشىلەرنى ئۈزىگە جەلىپ قىلىپ تۇرغان شۇ چىرايلار بىر كۈنلەر كىلىپ بىر سىقىم بۇغداينى سىپىپ قويسا يەرگە چۈشمەيدىغان غەدىر -غۇدۇر بۇلۇپ ھەيدەلگەن يەرگە ئوخشاش بۇلۇپ كىتىشى بار . ئادەملەرگە كۆز _كۆز قىلىش ئۈچۈن ھەرخىل رەڭلەردە بۇيىۋالغان بۇ ساچلىرىڭ ئىشەكنىڭ تۈكىدەك بۇلۇپ پاخپىيىپ كىتىشلىرى بار .ھېچبىر نەرسىدە كامالەت ئەبەدىي قالمايدۇ ،قۇياش ھەم ئاسمانغا چىقىپ نۇر چېچىپ سارغىيىپ پېتىشلىرى بار ، ھەربىر نەرسىنىڭ زاۋالى بار.خۇددى شۇنىڭغا ئوخشاش سىنىڭ گۈزەل ھۆسىن -قامالىڭنىڭمۇ زاۋالى بار .سىنىڭ ھۆسىن _جامالىڭغا ئاشىق بولغان كىشىلەر لاتاپەت ،ناز -خۇلق سەندىن يۈز ئۆرۈگەندە ئۇلارمۇ سەندىن يۈز ئۆرۈپ كىتىشلىرى بار .سەن قېرىغاندا ،مۇماي بولغندا سىنىڭ غەم -تەشۋىشىڭنى كىم يەيدۇ ؟ سىنىڭ يېنىڭدا پەرۋانە بولغانلار غېمىمنى يەيدۇ دەپ ئويلامسەن ؟ياق .قېرىغان ئايالنىڭ غېمىنى بالىسى يەيدۇ ،نەۋرىسى يەيدۇ .ئەۋلاتلىرىڭ سىنىڭ غېمىڭنى يەپ سەن ئۈچۈن خىزمەت قىلغاندا ،خۇددى تاج كىيگەن مەلىكىگە ئوخشاش بەخىت ئىلكىدە مەستخۇش بولىسەن. لىكىن ياشلىقىدا ھارام بىلەن ،گۇناھ بىلەن يۈرگەن ئايالنىڭ ھالىتى بۇنىڭ ئەكسىچە بۇلىدۇ ئەلۋەتتە، ھۆرمەت -ئىززىتى يوق ،يەيدىغان -كىيىدىغىنى تەل ئەمەس ،ھالىدىن خەۋەر ئالىدىغان ئادىمى يوق قىلغۇلۇقنىڭ جازاسىنى تارتىدۇ . بۇ يەرگە كەلگەندە ئەلى تەنتاۋى سۈزىنى مۇنۇ ھىكايەت بىلەن تامام قىلىدۇ .مەن بىريۇسېل شەھىرىگە بېرىپ بىر يىغىنغا قاتنىشىپ ،يىغىندىن كىيىن نەدىم دىگەن بۇرادىرىم شاگىرتلىرى بىلەن مىنى شەھەر ئايلىنىشقا تەكلىپ قىلدى .بىر چوڭ كوچىدىن قارشى ئۆتىدىغان يەرگە كەلگەندە ماشىنا توختىغاندا ھەممە ئادەم يۈگۈرۈشۈپ ئالدىراپ يولدىن ئۆتۈۋاتىدۇ ،پەقەت بىر قېرى مۇماي پۇتلىرى تىترىگەن ھالدا تەمتىرەپ يولدىن ئۈتۈشكە ئالدىراۋاتىدۇ ،بىراق ھەممە ئادەم ئۇنىڭ قۇلىدىن تۇتۇپ ئۆتكۈزۈپ قۇيۇش ئۇياقتا تۇرسۇن ئەكسىچە ئۈزىنى ئۇنىڭدىن قاچۇرىۋاتىدۇ، ھەتتا ،ماشىنا شوپۇرلىرىمۇ ماشىنىسىنى ئۇنىڭدىن يىراق توختۇتىشقا ئۇرۇنىۋاتاتتى.مەن بۇرادىرىمگە_ ،ھەي بۇرادەر تالىپلىرىڭدىن بىرسى ئۇ مۇماينى قۇلىدىن يىتىلەپ يولدىن ئۆتكۈزۈپ قويسا بولمامدۇ ،دىدىم . ئۇ : –ھەي ئەلى ،مەن بۇ شەھەرگە كەلگىلى قىرىق يىل بولدى ،ئۇ ئايال شۇ ۋاقىتتا چىرايلىق بىر قىز ئىدى ،ئاللاھ تائالا ئۇنى بۇ شەھەرگە شۇنداق بىر فىتنە قىلىپ ،ئىمتىھان قىلىپ بەرگەن ئىدىكى ئادەملەر شۇ قىزنىڭ ئاغزىدىن بىر ئېغىز شىرىن سۆز ئاڭلاش ،بىر قېتىم ئۇنىڭ قۇلىنى تۇتۇۋېلىش ئۈچۈن چۆنتىكىدىكى بار مال -دۇنياسىنى ئۇنىڭ ئالدىغا تۆكۈشكەن ئىدى ،ھەتتا ئايالىغا ،ئۆز ئانىسىغا ئېيىتمىغان شىرىن سۆزلەرنى ئۇنىڭغا ئېيتىشار ئىدى . مانا كۈرۈپ تۇرۇپسەن ھارام ئىش قىلغانلىقى ئۈچۈن خۇدا ئۇنى شۇنداق خار قىلدىكى ئاللا تائالا ھەممە ئادەم ئۇنىڭدىن يىرگىنىدىغان ، ئۇنىڭ قۇلىنى تۇتۇشتىن ئۈزىنى قاچۇرىدىغان قىلىپ قويدى .مەيلى زىنا بولسۇن ،مەيلى ھاراق ئىچىش بولسۇن ،نىمىلا بولسۇن خۇدا قايتۇرغان ئىشىنىڭ ئاقىبىتى ئەنە ئاشۇنداق بولىدۇ .ئەنە خۇدا قىلما دىگەن ئىشنى قىلىپ تۇرۇپ بىرسى ئىككى بولغىنى يوق ،لىكىن خۇدا قىل دىگەننى قىلغان كىشىلەرنى يەنە بىرەر ئەزاسى كەم بۇلۇپ قالمىغان ،تىنچ ،خاتىرجەم ياشىماقتا. خۇدايىتائالا پەيغەمبەر سەللەللاھۇ ئەلەيھىسسالامنىڭ ئاياللىرىغا :بىگانە ئەركەكلەرگە ئاۋازلىرىڭلارنى مەيىن قىلىپ گەپ قىلماڭلار ،ئاۋازىڭلارنى مەيىن قىلىپ گەپ قىلساڭلار قارشىڭلاردا تۇرغان ئەركەكنىڭ قەلبىدە فاسىقلىق،ئىپلاسلىق بولسا ئارتۇقچە گۇماندا ،تەمەدە بۇلۇپ قالىدۇ ،دىدى. ھەتتا پۇتۇڭلارنى يەرگە ئۇرۇپ تاۋۇش چىقارماڭلار ،سىلەرنىڭ گۈزەل ھۆسىن جامالىڭلارئەمەس ،بەلكى ئاياغىڭلاردىن چىققان تاۋۇش فىتنىگە سەۋەپ بولىدۇ ،دەيدۇ ھەق سۇبىھانىتائالا. ھەي قىزلىرىم ،مەن سىلەرگە كىيىمىڭلارنى دەرھال كىيىپ ئۇرۇنۇڭلار دىسەم سىلەر بۇنى قىلالمايسىلەر ،چۈنكى سىلەرنىڭ كىيىمىڭلار بىر غېرىچ ،بىر سانتىدىن قىسقىراپ بىر تال يىپ ھالىتىگە كىلىپ ئەۋرەتلىرىڭلار ئېچىلىپ بولدى .ئەمدى سەن بىر غېرىچ ،ئىككى غېرىچتىن قۇشامسەن قانداقلا بولمىسۇن سىلەرنى ياخشىلىق تەرەپكەقايتىڭلار دىگۈم كىلىدۇ. اللهم أعوذ بك من شر نفسي، و من شر الشيطان وشركه، وان اقترف على نفسي سوءا أو أجره إلى مسلم. ھېكمەتلەر 1.ئىگىز تاغ چوققىسى ھەمىشە ئاشۇنداق ھەيۋەتلىك ،شۇڭا نۇرغۇن كىشىلەر ئۇنىڭغا ھەۋەس بىلەن قارايدۇ،ئۇ ھەمىشە ئاشۇنداق خەتەرلىك،شۇڭا ئاز بىرقىسىم كىشىلەرلا ئۇنىڭغا چىقىشقا جۈرئەت قىلالايدۇ.شۇنداقلا ئۇنىڭغا يامىشىش ئاشۇنداق كۆپ كۈچ تەلەپ قىلىدۇ ،شۇڭا پەقەت ئىنتايىن ئاز بىر قىسىم كىشىلەرلا ئۇنى بويسۇندۇرالايدۇ. 2.ئەمەلسىز ئالىم كۆپ ئەلدە شىكەر گەپ بىلەن كۈچى يوق نەسھەت،ساۋاتسىز ئادەم كۆپ ئەلدە بىكار گەپ بىلەن نېنى يوق ئەمگەك كۆپ. 2.ناداننىڭ قولىغا ئۆتكەن ئەمگەكنىڭ نېنى ،ئايالنىڭ قولىغا قالغان ئەركەكنىڭ دېڭى چىقماس. 3.نادانلار توپى ئىچىدە تىرىكچىلىك قىلغان تەنھا ئاقىل __بىر توپ چاتقاللار ئىچىدىكى پەي-تۈكلىرى تىتىلغان بىچارە غېرىپ بىر قۇشتۇر. 4.پۇشايمان قاچىسىنى كۆتۈرۈپ يۈرگەندىن تاشقا ئۇرۇپ پارە-پارە قىلىۋەتكەن ياخشى. 5.ئۆزىنى قالتىس چاغلايدىغانلارنىڭ قىلغان ئىشلىرىنىڭ قالتىس بولۇشى ناتايىن. 6.بىر تال مىخ كەم بولسا ،پادىشاھلىق گۇمران بولىدۇ: --چۈنكى، بىرتال مىخ كەم بولسا بىرتال تاقا ئاتقا سېلىنالمايدۇ ،بىرتال تاقا كەم بولسا بىرتۇياق ئات جەڭگە چىقالمايدۇ ،بىر تۇياق ئات جەڭگەچىقالمىسا بىر چەۋەنداز جەڭ قىلىشقا ئامالسىز قالىدۇ . 7.ھېچقانداق تېرىشچانلىقسىز ئىرىشىدىغىنىڭ پەقەتلا ياشنىڭ چوڭىيشىدىن ئىبارەت. 8.نۇرغۇن كىشىلەرنىڭ ئازاپلىنىشىنىڭ مەنبەسى كۆپنىچە ئۇنتىيالماسلىق،ئالغاننى قويالماسلىق ۋە كاللىدىن ئۆتكۈزەلمەسلىكتىن كىلىدۇ . 9.ئادەم خۇددى ماشىنىغا ئوخشايدۇ ،ماشىنىنىڭ ماتورىدىن چاتاق چىقسا ئۇنىڭغا ماينى ھەسسىلەپ قۇيساڭمۇ ھەرگىز نورمال خىزمەت قىلالمايدۇ،كۆزلىگەن مەنزىلگىمۇ يىتەلمەيدۇ ،بۇ خۇددى ئادەمنىڭ پىسخىكسىدىن چاتاق چىققانغا ئوخشايدۇ ، پىسخىكاڭنى ،روھي دۇنيارىڭنى گۈزەللەشتۈرمىسەڭ ،نورماللاشتۇرمىساڭ ھەقانچە كۈچىسەڭمۇ ئۇزۇنغا ماڭالمايسەن ،ئېرىشىدىغىنىڭ ئەھمىيەتسىز ھېرىپ چارچاش. (خاتىرەمدىن)م.ئوغلان ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﺧﻼﻗﯩﺪﯨﻦ ﺋﯚﺭﻧﻪﻛﻠﻪﺭ ﺋﺎﺑﺪﯗﻗﺎﮬﺎﺭ ﺋﺎﺑﺪﯗﯞﺍﺭﯨﺲ ﻣﻪﮬﺰﯗﻥ ﺋﺎﻟﻼﮬﺘﺎﺋﺎﻻ ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﺪﻩ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﻣﯘﮬﻪﻣﻤﻪﺩ ﺋﻪﻟﻪﻳﮭﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﺋﻪﺧﻼﻗﻰ ﮬﻪﻗﻘﯩﺪﻩ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﮕﻪﻥ: «(ﺋﻰ ﻣﯘﮬﻪﻣﻤﻪﺩ!) ﺳﻪﻥ ﮬﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻪﻥ ﺑﯜﻳﯜﻙ ﺋﻪﺧﻼﻗﻘﺎ ﺋﯩﮕﯩﺴﻪﻥ.»[1] ﺑﯘ ﺋﺎﻳﻪﺗﺘﻪ ﺋﺎﻟﻼﮬﺘﺎﺋﺎﻻ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﮭﯩﺴﺴﺎﻻﻣﺪﺍ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﮔﯜﺯﻩﻝ ﺋﻪﺧﻼﻕ، ﺋﯧﺴﯩﻞ ﻣﯩﺠﻪﺯ-ﺧﯘﻟﯘﻗﻼﺭﻧﯩﯔ ﻣﯘﺟﻪﺳﺴﻪﻣﻠﻪﻧﮕﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﺑﺎﻳﺎﻥ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎ «ﺳﯩﻠﻪﺭﮔﻪ-ﺋﺎﻟﻼﮬﻨﻰ، ﺋﺎﺧﯩﺮﻩﺕ ﻛﯜﻧﯩﻨﻰ ﺋﯜﻣﯜﺩ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﯞﻩ ﺋﺎﻟﻼﮬﻨﻰ ﻛﯚﭖ ﻳﺎﺩ ﺋﻪﺗﻜﻪﻧﻠﻪﺭﮔﻪ-ﺭﻩﺳﯘﻟﯘﻟﻼﮪ ﺋﻪﻟﯟﻩﺗﺘﻪ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﺋﯜﻟﮕﻪﺩﯗﺭ.»[2] ﺩﯦﻴﯩﺶ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﻰ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﺋﯩﺸﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰﺩﺍ ﺋﯜﻟﮕﻪ ﻗﯩﻠﯩﺸﯩﻤﯩﺰﻏﺎ ﭼﺎﻗﯩﺮﻏﺎﻥ. ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﯩﻚ ﺳﯜﭘﯩﺘﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺑﺎﺭﻏﺎﻥ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﺋﯩﺶ-ﮬﻪﺭﯨﻜﻪﺗﻠﯩﺮﯨﻨﻰ، ﺳﯚﺯﻟﯩﺮﯨﻨﻰ، ﻳﯜﺭﯛﺵ-ﺗﯘﺭﯗﺷﻰ ﯞﻩ ﺗﯘﺭﻣﯩﺸﯩﺪﯨﻜﻰ ﭼﻮﯓ-ﻛﯩﭽﯩﻚ ﺋﯩﺸﻼﺭﻧﯩﯔ ﮬﻪﻣﻤﯩﺴﯩﻨﻰ ﺑﯩﺰ ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻧﻼﺭ ﻛﯜﻧﺪﯨﻠﯩﻚ ﮬﺎﻳﺎﺗﯩﻤﯩﺰﻏﺎ ﺗﻪﺩﺑﯩﻘﻼﭖ ﺋﻪﻣﻪﻝ ﻗﯩﻠﯩﺸﯩﻤﯩﺰ ﻛﯧﺮﻩﻙ. ﺑﯘﻧﯩﯔ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﺎﻟﺪﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﮭﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﯟﻩﺗﻠﯩﺮﯨﻨﻰ، ﻛﯜﻧﺪﯨﻠﯩﻚ ﮬﺎﻳﺎﺗﯩﻨﻰ، ﺋﻪﺧﻼﻗﻰ ﺳﯜﭘﻪﺗﻠﯩﺮﯨﻨﻰ  ﻳﺎﺧﺸﻰ ﺑﯩﻠﯩﺸﯩﻤﯩﺰﮔﻪ ﺗﻮﻏﺮﺍ ﻛﯧﻠﯩﺪﯗ. ﺗﯚﯞﻩﻧﺪﻩ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﺋﻪﯓ ﺋﺎﺩﺩﻯ ﺋﻪﻣﻤﺎ ﺋﯧﺴﯩﻞ ﺋﻪﺧﻼﻗﻰ ﺳﯜﭘﻪﺗﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﮬﻪﺩﯨﺴﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﻧﻪﻗﯩﻞ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﻗﯩﺴﻘﯩﭽﻪ  ﺑﺎﻳﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺋﯚﺗﯩﻤﻪﻥ. ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﮭﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﯟﯨﺘﻰ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﮭﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﻗﯧﺮﻯ-ﻳﺎﺵ، ﺋﻪﺭ-ﺋﺎﻳﺎﻝ ﮬﻪﻣﻤﻪ ﻛﯩﺸﯩﮕﻪ ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ ﻛﯚﯕﯜﻝ ﺑﯚﻟﻪﺗﺘﻰ. ﺳﺎﮬﺎﺑﯩﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﺑﯩﺮﻩﺭﺳﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭﯛﭖ ﺗﯘﺭﻣﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﺳﯜﺭﯛﺷﺘﯩﺴﯩﻨﻰ ﻗﯩﻼﺗﺘﻰ.ﮬﻪﻣﻤﻪ ﺋﺎﺩﻩﻣﻨﯩﯔ ﮬﺎﺟﯩﺘﯩﻨﻰ ﺭﺍﯞﺍ ﻗﯩﻼﺗﺘﻰ. ﻛﯧﺴﻪﻟﻠﻪﺭﻧﻰ ﯞﻩ ﻗﯘﺷﻨﺎ-ﻗﯘﻟﯘﻣﻼﺭﻧﻰ ﻳﻮﻗﻼﭖ ﺩﻩﺭﺩﯨﮕﻪ ﺩﻩﺭﻣﺎﻥ ﺑﯘﻻﺗﺘﻰ. ﺋﯚﻟﯜﻡ-ﻳﯩﺘﯩﻢ ﺋﯩﺸﻠﯩﺮﯨﻐﺎ ﻗﺎﺗﻨﯩﺸﯩﭗ ﺗﻪﺯﯨﻴﻪﺳﯩﻨﻰ ﺑﯩﻠﺪﯛﺭﻩﺗﺘﻰ. ﻣﻪﺳﺠﯩﺪﻧﻰ ﺳﯜﭘﯜﺭﯛﭖ-ﺗﺎﺯﯨﻼﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﺎﻳﺎﻝ ﻛﯚﺭﯛﻧﻤﻪﻱ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ﭼﺎﻏﺪﺍ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻧﯧﻤﻪ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺳﻮﺭﯨﻐﺎﻥ ﯞﻩ ﯞﺍﭘﺎﺕ ﺗﺎﭘﻘﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺋﺎﯕﻼﭖ ﺋﺎﺗﺎﻳﯩﻦ ﻗﻪﺑﺮﯨﺴﯩﮕﻪ ﺑﯧﺮﯨﭗ ﺩﯗﺋﺎ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ.[3] ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ، ﻣﻪﻳﻠﻰ ﺗﯘﻧﯘﺵ ﯞﻩ ﻣﻪﻳﻠﻰ ﻧﺎﺗﯘﻧﯘﺵ ﺑﻮﻟﺴﯘﻥ ﮬﻪﻣﻤﻪ ﻛﯩﺸﯩﮕﻪ ﺳﺎﻻﻡ ﺑﯩﺮﻩﺗﺘﻰ. ﮬﯧﭽﻘﺎﻧﺪﺍﻕ ﺋﯚﻳﮕﻪ ﺭﯗﺧﺴﻪﺗﺴﯩﺰ ﻛﯩﺮﻣﻪﻳﺘﺘﻰ. ﭼﯧﮭﺮﯨﺪﯨﻦ  ﮬﻪﺭ ﺯﺍﻣﺎﻥ ﺗﻪﺑﻪﺳﺴﯘﻡ ﺋﯚﭼﻤﻪﻳﺘﺘﻰ. ﮬﯧﭽﻜﯩﻢ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﺎﺯﺍﺭﻟﯩﺸﯩﭗ ﻗﺎﻟﻤﺎﻳﺘﺘﻰ.ﺳﯚﺭﻩﻥ-ﭼﻮﻗﺎﻥ ﺳﯧﻠﯩﭗ ﻳﯜﺭﻣﻪﻳﺘﺘﻰ. ﻛﯚﭖ ﺳﯚﺯﻟﻪﺷﻨﻰ ﻳﺎﻗﺘﯘﺭﻣﺎﻳﺘﺘﻰ. ﺑﯩﮭﯘﺩﻩ ﺋﯩﺸﻼﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻣﻪﺷﻐﯘﻝ ﺑﻮﻟﻤﺎﻳﺘﺘﻰ. ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻛﻪﻣﭽﯩﻠﻠﻜﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﻳﯜﺯﻣﯘ-ﻳﯜﺯ ﺗﯘﺭﯗﭖ ﺋﯧﻴﺘﻤﺎﻳﺘﺘﻰ.  ﺑﯩﺮﻩﺭﺳﯩﻨﯩﯔ ﻧﺎﺗﻮﻏﺮﺍ ﺋﯩﺸﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﺎﯕﻠﯩﻐﯩﻨﯩﺪﺍ : «ﭘﺎﻻﻧﻰ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﻗﯩﭙﺘﯘ ﺩﻩﭖ ﺋﯩﺴﻤﯩﻨﻰ ﺋﺎﺗﯩﻤﺎﻱ، ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﻼﺭ ﺑﺎﺭﺋﯩﻜﻪﻥ ﺩﻩﭖ ﺷﯘ ﺋﯩﺸﻨﻰ ﭼﻪﻛﻠﻪﻳﺘﺘﻰ».[4] ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﮭﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺑﺎﺷﻘﯩﻼﺭﻧﯩﯔ ﻛﻪﻳﻨﯩﺪﯨﻦ ﮔﻪﭖ ﺗﯧﭙﯩﺸﻨﻰ، ﻏﻪﻳﯟﯨﺘﯩﻨﻰ ﻗﯩﻠﯩﺸﻨﻰ ﻳﺎﻗﺘﯘﺭﻣﺎﻳﺘﺘﻰ. ﭘﯩﺘﻨﻪ-ﭘﺎﺳﺎﺗﻨﯩﯔ ﺋﺎﻟﺪﯨﻨﻰ ﺋﺎﻻﺗﺘﻰ. ﺋﯩﺸﻨﻰ ﺋﺎﺳﺎﻧﻼﺷﺘﯘﺭﯗﺷﻨﻰ ﺗﻪﺷﻪﺑﺒﯘﺱ ﻗﯩﻼﺗﺘﻰ. ﻣﯘﺋﺎﺯ ﺋﯩﺒﻨﻰ ﺟﻪﺑﻪﻝ ﺭﻩﺯﯨﻴﺎﻟﻼﮬﯘ ﺋﻪﻧﮭﯘ ﺟﺎﻣﺎﺋﻪﺗﻜﻪ ﺑﺎﻣﺪﺍﺕ ﻧﺎﻣﯩﺰﯨﻨﻰ ﺋﯘﺯﯗﻥ ﺋﯘﻗﯘﭖ ﺑﻪﺭﮔﻪﻧﻠﯩﻜﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ: «ﭘﯩﺘﻨﻪ ﺗﯧﺮﯨﻤﺎﻗﭽﯩﻤﯘﺳﻪﻥ؟!» ﺩﻩﭖ ﺋﺎﮔﺎﮬﻼﻧﺪﯗﺭﻏﺎﻧﯩﺪﻯ.[5] ﺋﻪﺗﯩﺮﺍﭘﯩﺪﯨﻜﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﯩﺨﻼﺳﻤﻪﻥ ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻥ ﺑﻮﻟﯩﺸﯩﻐﺎ ﺋﻪﮬﻤﯩﻴﻪﺕ ﺑﯩﺮﯨﭗ ﺋﯘﻻﺭﻧﻰ ﺧﺎﺗﺎ ﯞﻩ ﮬﺎﺭﺍﻡ ﺋﯩﺸﻼﺭﻧﻰ ﻗﯩﻠﯩﺸﺘﯩﻦ ﻣﻪﻧﺌﻰ ﻗﯩﻼﺗﺘﻰ. ﺑﯩﺮ ﻛﯜﻧﻰ ﺑﯩﺮ ﻳﺎﺵ ﻳﯩﮕﯩﺖ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﮬﯘﺯﯗﺭﯨﻐﺎ ﻛﯩﻠﯩﭗ ﺯﯨﻨﺎ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺭﯗﺧﺴﻪﺕ ﺳﻮﺭﯨﻐﺎﻧﺪﺍ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ: «ﺑﯘ ﻗﯩﻠﻤﯩﺸﻨﯩﯔ ﺋﺎﭘﺎﯕﻐﺎ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﺸﻨﻰ ﺧﺎﻻﻣﺴﻪﻥ؟!... ﻳﺎﻛﻰ ﮬﻪﺩﻩ-ﺳﯧﯖﯩﻠﻠﯩﺮﯨﯖﻐﺎ، ﮬﺎﻣﻤﺎﭼﯩﻠﯩﺮﯨﯖﻐﺎ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﺸﯩﻨﻰ ﺧﺎﻻﻣﺴﻪﻥ؟» ﺩﯦﮕﻪﻧﺪﻩ ﺑﯘ ﻳﺎﺵ: «ﻳﺎﻕ» ﺩﻩﭖ ﺟﺎﯞﺍﭖ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ. ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﮭﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﻳﺎﺵ ﻳﯩﮕﯩﺘﻜﻪ ﺩﯗﺋﺎ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺷﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯘ ﺑﯘ ﻧﯩﻴﯩﺘﯩﺪﯨﻦ  ﯞﺍﺯ ﻛﻪﭼﻜﻪﻥ.[6] ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﮭﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﻗﻪﺭﯨﺰﻟﻪﺭﻧﻰ ﯞﺍﺧﺘﯩﺪﺍ ﻗﺎﻳﺘﯘﺭﻣﺎﺳﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﯞﻩ ﻗﻪﺭﯨﺰﺩﺍﺭﻧﯩﯔ ﻗﻪﺭﯨﺰﻯ ﺳﻪﯞﻩﺑﯩﺪﯨﻦ ﺗﻪﯕﻘﯩﺴﻠﯩﻘﺘﺎ ﻗﯧﻠﯩﺸﯩﻨﻰ ﺧﺎﻟﯩﻤﺎﻳﺘﺘﻰ. ﺑﯘ ﮬﻪﻗﺘﻪ ﺋﺎﺑﺪﯗﻟﻼﮪ ﺋﯩﺒﻨﻰ ﺋﻪﺑﻰ ﮬﻪﺩﺭﻩﺩ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺭﯨﯟﺍﻳﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﺪﯗ: «ﺑﯩﺮ ﻳﻪﮬﯘﺩﯨﻴﻨﯩﯔ ﻣﻪﻧﺪﻩ ﺗﯚﺕ ﺗﻪﯕﮕﻪ ﺋﯧﻠﯩﺸﻰ ﺑﺎﺭ ﺋﯩﺪﻯ.ﻣﻪﻥ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻗﻪﺭﺯﯨﻨﻰ ﯞﺍﻗﺘﯩﺪﺍ ﺑﻪﺭﻣﯩﮕﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻢ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﯘ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﮭﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻐﺎ ﺷﯩﻜﺎﻳﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺑﯧﺮﯨﭙﺘﯘ. ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﮭﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﻣﺎﯕﺎ ﺑﯘ ﻗﻪﺭﺯﻧﻰ ﺋﺎﺩﺍ ﻗﯩﻠﯩﯟﯦﺘﯩﺸﯩﻤﻨﻰ ﺋﯧﻴﺘﺘﻰ. ﻣﻪﻥ ﺑﻪﺭﮔﯜﺩﻩﻙ ﺑﯩﺮ ﻧﻪﺭﺳﻪﻣﻨﯩﯔ ﻳﻮﻗﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺋﯧﻴﺘﺘﯩﻢ. ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﮭﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺳﯚﺯﯨﻨﻰ ﺋﯚﭺ ﻗﯧﺘﯩﻢ ﺗﻪﻛﺮﺍﺭﻟﯩﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ ﻣﻪﻥ ﺑﺎﺯﺍﺭﻏﺎ ﺑﯧﺮﯨﭗ ﺋﯜﺳﺘﯜﻣﺪﯨﻜﻰ ﺗﻮﻥ ﭼﺎﭘﺎﻧﻨﻰ ﺗﯚﺕ ﺗﻪﯕﮕﯩﮕﻪ ﺳﯧﺘﯩﭗ ﻗﻪﺭﺯﯨﻤﻨﻰ ﻗﺎﻳﺘﯘﺭﻏﺎﻧﯩﺪﯨﻢ».[7] ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﮭﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺋﯘﭼﺮﺍﺷﻘﺎﻥ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻗﻮﻝ ﺋﯧﻠﯩﺸﯩﭗ ﻛﯚﺭﯨﺸﻪﺗﺘﻰ ﯞﻩ ﺋﺎﻳﺮﯨﻠﻐﺎﻧﺪﺍ ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﺗﯩﻠﻪﻛﻠﻪﺭﻧﻰ ﺗﯩﻠﻪﻳﺘﺘﻰ. ﺑﯩﺮ ﻛﯜﻧﻰ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﮬﯘﺯﯗﺭﯨﻐﺎ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﺑﯩﺮ ﻛﯩﺸﻰ: «ﻗﻮﻟﯘﯕﻐﺎ ﺳﯚﻳﺴﻪﻡ ﺑﯘﻻﻣﺪﯗ؟.»ﺩﻩﭖ ﺳﻮﺭﯨﻐﺎﻥ. ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ: «ﺑﻮﻟﻤﺎﻳﺪﯗ»ﺩﻩﭖ ﺟﺎﯞﺍﭖ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ. ﺋﯘ ﻛﯩﺸﻰ: «ﺋﺎﻟﺪﯨﯖﺪﺍ ﺋﯩﮕﯩﻠﺴﻪﻡ ﺑﯘﻻﻣﺪﯗ؟» ﺩﯦﮕﻪﻥ. ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ: «ﻳﺎﻕ» ﺩﯦﮕﻪﻥ. ﺑﯘ ﻧﯚﯞﻩﺕ ﺋﯘ ﻛﯩﺸﻰ: «ﻗﻮﻝ ﺋﯧﻠﺸﯩﭗ ﻛﯚﺭﯛﺷﺴﻪﻣﭽﯘ؟.» ﺩﯦﮕﻪﻧﺪﻩ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ: «ﺑﻮﻟﯩﺪﯗ» ﺩﯦﮕﻪﻥ[8]. ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻥ ﻣﯩﻠﻠﻪﺗﻠﻪﺭﺩﻩ ﮬﯚﺭﻣﻪﺕ ﻳﯜﺯﯨﺴﯩﺪﯨﻦ ﭼﻮﯕﻼﺭﻧﯩﯔ ﻗﻮﻟﯩﻐﺎ ﺳﯚﻳﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﯞﻩ ﺑﯧﺸﯩﻨﻰ ﺋﯩﮕﯩﭗ ﺳﺎﻻﻡ ﺑﯩﺮﯨﺪﯨﻐﺎﻥ ﮬﻪﺭ ﺧﯩﻞ ﻳﻮﻟﻠﯘﻕ ﺳﺎﻻﻣﻠﯩﺸﯩﺶ ﺋﺎﺩﻩﺗﻠﯩﺮﻯ ﺑﺎﺭ ﺑﻮﻟﯘﭖ ﭼﻮﯕﻼﺭﻧﯩﯔ ﻗﻮﻟﯩﻨﻰ ﺳﯚﻳﯜﺷﻨﯩﯔ ﺩﯨﻨﺪﺍ ﮬﯧﭽﻘﺎﻧﺪﺍﻕ ﻛﺎﺭﺍﮬﯩﻴﺘﻰ ﻳﻮﻕ ﺗﯘﺭﯗﻗﻠﯘﻕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﮬﺎﻛﺎﯞﯗﺭﻟﯘﻕ ﺑﻮﻟﯘﭖ ﻗﺎﻟﻤﯩﺴﯘﻥ ﺩﻩﭖ ﺋﯘ ﻛﯩﺸﯩﻨﯩﯔ ﺑﯘ ﺗﻪﻟﯩﯟﯨﻨﻰ ﺭﻩﺕ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ. ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺋﯘﺭﯗﺷﺘﯩﻦ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﯞﺍﻗﯩﺘﻼﺭﺩﺍ ﺑﯩﺮﻩﺭﺳﯩﻨﻰ ﺋﻮﺭﻣﯩﻐﺎﻥ. ﻗﯘﻝ ﯞﻩ ﺩﯨﺪﻩﻛﻠﻪﺭﮔﯩﻤﯘ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﮬﯚﺭ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻏﺎ ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ ﻣﯘﺋﺎﻣﯩﻠﻪ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ. ﺟﺎﺑﯩﺮ ﺋﯩﺒﻨﻰ ﺳﻪﻟﻪﻣﻪ ﺭﯨﯟﺍﻳﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺋﯧﻴﺘﯩﺪﯗ: «ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﮭﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺋﺎﺯ ﺳﯚﺯﻟﻪﻳﺘﺘﻰ، ﺋﺎﺯ ﻛﯜﻟﻪﺗﺘﻰ، ﺳﺎﮬﺎﺑﯩﻠﯩﺮﻯ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻳﯧﻨﯩﺪﺍ ﺷﯧﺌﯩﺮ ﺋﯘﻗﯘﺷﺎﺗﺘﻰ ﯞﻩ ﺋﯚﺯ-ﺋﺎﺭﺍ ﺑﻪﺯﻯ ﺋﯩﺸﻼﺭﻧﻰ ﺳﯚﺯﻟﻪﺷﻜﻪﭺ ﻛﯜﻟﯩﺸﻪﺗﺘﻰ.»[9] ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺋﯩﺸﻠﻪﺷﻨﻰ، ﺗﻪﺭ ﺗﯜﻛﯜﺷﻨﻰ ﺗﻪﺭﻏﯩﭗ ﻗﯩﻼﺗﺘﻰ. ﺗﯩﻠﻪﻣﭽﯩﻠﯩﻜﻨﻰ ﭼﻪﻛﻠﻪﻳﺘﺘﻰ. ﺑﯩﺮ ﻛﯩﺸﻰ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﻳﯧﻨﯩﻐﺎ ﻛﯩﻠﯩﭗ ﺋﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ﻧﻪﺭﺳﻪ ﺗﯩﻠﯩﮕﻪﻧﯩﺪﻯ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺋﯘ ﻛﯩﺸﯩﺪﯨﻦ: ﺋﯚﻳﯩﺪﻩ ﻧﯧﻤﻪ ﺑﺎﺭﻟﯩﻘﯩﻨﻰ ﺳﻮﺭﯨﻐﺎﻥ. ﺋﯘ، ﺑﯩﺮ ﻳﯧﭙﯩﻨﭽﯩﺴﻰ ﯞﻩ ﺑﯩﺮ ﺩﺍﻧﻪ ﺳﯘ ﺋﯩﭽﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﻳﺎﻏﺎﭺ ﺗﺎﯞﯨﻘﻰ ﺑﺎﺭﻟﯩﻘﯩﻨﻰ ﺋﯧﻴﺘﻘﺎﻥ. ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ «ﺋﯘﻻﺭﻧﻰ ﺋﻪﻛﻪﻝ.» ﺩﯦﮕﻪﻥ ﯞﻩ ﻣﻪﺳﺠﯩﺘﺘﻪ ﺑﺎﮬﺎ ﭼﯩﻘﺎﺭﺗﯩﭗ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺗﻪﯕﮕﯩﮕﻪ ﺳﯧﺘﯩﭗ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ. ﺋﯘ ﺋﺎﺩﻩﻡ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺗﻪﯕﮕﯩﻨﯩﯔ ﺑﯩﺮﯨﮕﻪ ﻳﯩﻤﻪﻛﻠﯩﻚ ﺋﺎﻟﻐﺎﻥ ﯞﻩ ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮﯨﮕﻪ ﺑﯩﺮ ﭘﺎﻟﺘﺎ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﻳﯧﻨﯩﻐﺎ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ. ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺋﯚﺯ ﻗﻮﻟﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﭘﺎﻟﺘﯩﻨﻰ ﺳﺎﭘﻼﭖ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ ﯞﻩ: «ﺋﻮﻥ ﺑﻪﺵ ﻛﯜﻧﮕﯩﭽﻪ ﺳﯧﻨﻰ ﻛﯚﺭﻣﻪﻱ، ﺑﯧﺮﭖ ﺋﯘﺗﯘﻥ ﻛﯧﺴﯩﭗ ﺳﺎﺕ.» ﺩﯦﮕﻪﻥ. ﺋﯘ ﻛﯩﺸﻰ ﺋﻮﻥ ﺗﻪﯕﮕﻪ ﺗﯧﭙﯩﭗ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﮭﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﮬﻮﺯﯗﺭﯨﻐﺎ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ. ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ: «ﺗﺎﭘﻘﺎﻥ ﭘﯘﻟﯩﯖﻐﺎ ﺋﺎﺯﯨﺮﺍﻕ ﻳﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﻧﻪﺭﺳﻪ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺳﺎﯕﺎ ﻳﻪﺗﻜﯜﺩﻩﻙ ﮬﺎﻟﻐﺎ ﻛﻪﻝ» ﺩﯦﮕﻪﻧﺪﯨﻦ ﻛﯩﻴﯩﻦ: «ﻣﺎﻧﺎ ﺑﯘ (ﻛﯩﺸﯩﻨﯩﯔ ﺋﯚﺯ ﺋﻪﻣﮕﯩﻜﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﯩﺮﯨﻜﭽﯩﻠﯩﻚ ﻗﯩﻠﯩﺸﻰ) ﺗﯩﻠﻪﻣﭽﻠﯩﻚ ﻗﯩﻠﻐﯩﻨﯩﺪﯨﻦ ﻳﺎﺧﺸﯩﺪﯗﺭ.» ﺩﯦﮕﻪﻥ.[10] ﺋﺎﻳﺎﻟﻼﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﯟﯨﺘﻰ ﺋﻪﺭ-ﺋﺎﻳﺎﻟﻼﺭ ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﯟﯨﺘﯩﮕﻪ ﻳﯜﻛﺴﻪﻙ ﺩﻩﺭﯨﺠﯩﺪﻩ ﺋﻪﮬﻤﯩﻴﻪﺕ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ  ﻣﯘﻧﻪﯞﯞﻩﺭ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﺋﯩﻠﻪ ﺑﺎﺷﻠﯩﻘﻰ ﺋﯩﺪﻯ. ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ: «ﺋﺎﻳﺎﻟﻼﺭﻏﺎ ﻳﺎﺧﺸﯩﻠﯩﻖ ﻗﯩﻠﯩﺸﻨﻰ ﺗﻪﯞﺳﯩﻴﻪ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ.» «ﺳﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﻪﯓ ﻳﺎﺧﺸﯩﻠﯩﺮﯨﯖﻼﺭ ﺋﺎﺋﯩﻠﯩﺴﯩﮕﻪ ﻗﺎﺭﯨﺘﺎ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﻣﯘﺋﺎﻣﯩﻠﺪﻩ ﺑﻮﻟﻐﯩﻨﯩﯖﻼﺭﺩﯗﺭ. ﻣﻪﻥ ﺋﯩﭽﯩﯖﻼﺭﺩﯨﻜﻰ ﺋﺎﺋﯩﻠﯩﺴﯩﮕﻪ ﻗﺎﺭﺗﺎ ﺋﻪﯓ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﻣﯘﺋﺎﻣﯩﻠﺪﻩ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮﯨﻤﻪﻥ.» ﺩﯦﮕﻪﻧﯩﺪﻯ. ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺋﻪﺭﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﺎﻳﺎﻟﻼﺭﻏﺎ ﺧﯘﺷﺨﯘﻱ ﻣﯘﺋﺎﻣﯩﻠﻪ ﻗﯩﻠﯩﺸﯩﻨﻰ ﺋﯜﻣﯜﺩ ﻗﯩﻼﺗﺘﻰ. ﺑﺎﺷﻘﯩﻼﺭﻏﺎ ﺧﯘﺷﺨﯘﻱ ﺑﻮﻟﯘﭖ ﺋﯚﺯ ﺋﺎﻳﺎﻟﯩﻐﺎ ﻣﯘﺯ ﭼﯩﺮﺍﻱ ﺑﻮﻟﯩﯟﯦﻠﯩﺸﻨﻰ ﻳﺎﻗﺘﯘﺭﻣﺎﻳﺘﺘﻰ. ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺋﺎﺋﯩﻠﯩﺴﯩﮕﻪ، ﺋﯚﻱ ﺋﯩﺸﻠﯩﺮﯨﻐﺎ ﻳﺎﺭﺩﻩﻣﻠﯩﺸﻪﺗﺘﻰ. ﺋﺎﻳﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﭼﺎﻗﭽﺎﻗﻠﯩﺸﺎﺗﺘﻰ.[11] ﺋﺎﻳﺎﻟﻼﺭﻧﯩﯔ ﻳﯧﻨﯩﺪﯨﻦ ﺋﯚﺗﻜﻪﻧﺪﻩ ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ ﺳﺎﻻﻡ ﺑﯩﺮﻩﺗﺘﻰ. ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﻣﻪﺧﺴﯘﺱ ﺑﯩﺮ ﻛﯜﻧﻨﻰ ﺋﺎﻳﺎﻟﻼﺭﻏﺎ ﺗﻪﻟﯩﻢ-ﺗﻪﺭﺑﯩﻴﻪ ﺑﯩﺮﯨﺸﻜﻪ ﺋﺎﺟﯩﺮﺍﺗﻘﺎﻧﯩﺪﻯ. ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺋﯧﺮﻯ ﺋﯜﺳﺘﯩﺪﯨﻦ ﺷﯩﻜﺎﻳﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﻳﺎﻟﻐﺎ: «ﺷﯜﺑﮭﯩﺴﯩﺰ ﮬﻪﺭﺑﯩﺮ ﺋﺎﻳﺎﻟﻨﯩﯔ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﻛﯚﺭﯛﻟﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺗﻪﺭﯨﭙﻰ ﺑﺎﺭﺩﯗﺭ.»[12] ﺩﯦﻴﯩﺶ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﺋﯧﺮﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﯟﯨﺘﯩﻨﻰ ﻳﺎﺧﺸﯩﻼﺷﻘﺎ ﺩﻩﯞﻩﺕ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﯩﺪﻯ. ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺋﺎﻳﺎﻟﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺋﯘﺭﻣﯩﻐﺎﻥ. ﯞﯨﺪﺍﻟﯩﺸﯩﺶ ﺧﯘﺗﺒﯩﺴﯩﺪﻩ: «ﺋﺎﻳﺎﻟﻼﺭ ﮬﻪﻗﻘﯩﻐﻪ ﺭﯨﺌﺎﻳﻪ ﻗﯩﻠﯩﺸﯩﯖﻼﺭﻧﻰ ﯞﻩ ﺑﯘ ﺑﺎﺭﯨﺪﺍ ﺋﺎﻟﻼﮬﺘﯩﻦ ﻗﻮﺭﻗﯘﺷﯘﯕﻼﺭﻧﻰ ﺗﻪﯞﺳﯩﻴﻪ ﻗﯩﻠﯩﻤﻪﻥ. ﺳﯩﻠﻪﺭ ﺋﺎﻳﺎﻟﻼﺭﻧﻰ ﺋﺎﻟﻼﮬﻨﯩﯔ ﺋﺎﻣﺎﻧﯩﺘﻰ ﺳﯜﭘﯩﺘﯩﺪﻩ ﻧﯩﻜﺎﮬﻼﭖ  ﺋﺎﻟﺪﯨﯖﻼﺭ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﯩﺰﺯﻩﺕ-ﮬﯚﺭﻣﯩﺘﯩﻨﻰ ﻗﻮﻏﺪﺍﯕﻼﺭ.» ﺩﻩﭖ ﺑﯘﻳﺮﯨﻐﺎﻧﯩﺪﻯ.[13] ﺑﺎﻟﯩﻼﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﯟﯨﺘﻰ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺑﺎﻟﯩﻼﺭﻧﻰ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﻛﯚﺭﻩﺗﺘﻰ، ﺋﯘﻻﺭﻧﻰ ﺳﯜﻳﯜﭖ ﻗﯘﻳﺎﺗﺘﻰ، ﭘﯘﺭﺍﻳﺘﺘﻰ، ﺳﺎﻻﻡ ﺑﯩﺮﻩﺗﺘﻰ، ﺋﻪﮬﯟﺍﻝ ﺳﯘﺭﺍﻳﺘﺘﻰ، ﺋﺎﻏﯩﺮﯨﭗ ﻗﺎﻟﻐﺎﻧﺪﺍ ﻳﻮﻗﻼﭖ ﺑﺎﺭﺍﺗﺘﻰ، ﮬﻪﺗﺘﺎ ﻗﯘﭼﯩﻘﯩﻐﺎ ﺋﺎﻟﻐﺎﻥ ﺑﺎﻟﯩﻨﯩﯔ ﺗﻪﺭﻩﺕ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﻗﯘﻳﯩﺸﯩﻐﯩﻤﯘ ﺧﺎﭘﺎ ﺑﻮﻟﻤﺎﻳﺘﺘﻰ. ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﺑﺎﻟﯩﻼﺭﻧﻰ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﻛﯚﺭﻩﺗﺘﻰ ﯞﻩ «ﻛﯩﭽﯩﻜﻠﻪﺭﻧﻰ ﺋﯩﺰﺯﻩﺗﻠﯩﻤﯩﮕﻪﻥ ﺋﺎﺩﻩﻡ  ﺑﯩﺰﺩﯨﻦ ﺋﻪﻣﻪﺱ.» ﺩﯦﮕﻪﻧﯩﺪﻯ.[14] ﺑﺎﻟﯩﻼﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﭼﺎﻗﭽﺎﻗﻠﯩﺸﺎﺗﺘﻰ، ﺑﯩﻠﻠﻪ ﺋﻮﻳﻨﺎﻳﺘﺘﻰ.  ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺑﯩﺮ ﻗﯧﺘﯩﻢ ﻣﯘﮬﻪﻣﻤﻪﺩ ﺋﯩﺒﻨﻰ ﺭﻩﺑﯩﮌ ﺋﯩﺴﯩﻤﻠﯩﻚ ﺑﯩﺮ ﺑﺎﻟﯩﻐﺎ ﻗﺎﭼﯩﺪﯨﻦ ﺳﯘ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﭼﺎﭼﻘﺎﻥ. ﺑﯩﺮ ﻗﯧﺘﯩﻢ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺳﺎﮬﺎﺑﯩﻠﻪﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﻠﻠﻪ ﺑﯩﺮ ﺯﯨﻴﺎﭘﻪﺗﻜﻪ ﻛﯩﺘﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻧﺪﺍ ﻛﯘﭼﯩﺪﺍ ﺋﻮﻳﻨﺎﯞﺍﺗﻘﺎﻥ ﮬﯚﺳﻪﻳﯩﻨﻨﻰ ﻛﯚﺭﯛﭖ ﺳﺎﮬﺎﺑﯩﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋﺎﻟﺪﯨﻐﺎ ﭼﯩﻘﯩﭗ ﮬﯚﺳﻪﻳﯩﻨﮕﻪ ﻗﯘﭼﯩﻘﯩﻨﻰ ﺋﺎﭼﻘﺎﻥ ﮬﯚﺳﻪﻳﯩﻦ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﺋﺎﻟﺪﯨﺪﯨﻦ ﺋﯘﻳﺎﻕ-ﺑﯘﻳﺎﻗﻘﺎ ﻗﯧﭽﯩﭗ ﻳﯘﺭﮔﻪﻥ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﭼﺎﻗﭽﺎﻕ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﻳﯜﺭﯛﭖ ﺗﯘﺗﯘﯞﺍﻟﻐﺎﻥ ﯞﻩ ﺑﺎﻏﺮﯨﻐﺎ ﺑﺎﺳﻘﺎﻧﯩﺪﻯ.[15] ﺑﺎﻟﯩﻼﺭﻧﯩﯔ ﻳﯧﻨﯩﻐﺎ ﺑﺎﺭﻏﺎﻧﺪﺍ ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ ﺳﺎﻻﻡ ﺑﯩﺮﻩﺗﺘﻰ. ﺋﯘﻻﺭﻧﻰ ﺋﯚﺯﻯ ﺗﻪﺭﻩﭘﻜﻪ ﻳﯜﮔﯜﺭﮔﯩﻠﻰ ﺳﯧﻠﯩﭗ ﻣﯘﺳﺎﺑﯩﻘﯩﻠﻪﺷﺘﯜﺭﻩﺗﺘﻰ ﯞﻩ ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ ﮬﻪﺩﯨﻴﻪ ﺑﯩﺮﻩﺗﺘﻰ. ﺑﯩﺮ ﻗﯧﺘﯩﻢ ﺗﺎﻏﯩﺴﻰ ﺋﺎﺑﺒﺎﺳﻨﯩﯔ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺋﻮﻏﻠﻰ ﺋﺎﺑﺪﯗﻟﻼﮪ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯜﺑﻪﻳﺪﯗﻟﻼﮬﻨﻰ ﻳﯜﮔﯜﺭﮔﯜﺯﯛﭖ ﻗﯘﻟﯩﺪﯨﻜﻰ ﻧﻪﺭﺳﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﭗ: «ﻛﯩﻢ ﺑﺎﻟﺪﯗﺭ ﻛﻪﻟﺴﻪ ﻣﺎﯞﯗﻧﻰ ﺑﯩﺮﯨﻤﻪﻥ.» ﺩﯦﮕﻪﻧﯩﺪﻯ.[16] ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﮬﺎﻝ ﻳﻮﻝ ﺗﯘﺗﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﮬﻪﺗﺘﺎ ﻛﯧﭽﻪ-ﻛﯜﻧﺪﯛﺯﻟﯜﻙ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﺋﯩﺒﺎﺩﻩﺗﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻤﯘ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﮬﺎﻝ ﻳﻮﻝ ﺗﯘﺗﻘﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ. ﺋﺎﺋﯩﺸﻪ ﺋﺎﻧﯩﻤﯩﺰﺩﯨﻦ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺑﯩﺮ ﺭﯨﯟﺍﻳﻪﺕ ﺑﺎﺭ: «ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﮭﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﺗﯘﻟﯘﻕ ﺑﯩﺮ ﻛﯧﭽﻪ ﺋﯘﺧﻠﯩﻤﺎﻱ ﺋﯩﺒﺎﺩﻩﺕ ﻗﯩﻠﻐﯩﻨﯩﻨﻰ ﺑﯩﻠﻤﻪﻳﻤﻪﻥ.» ﺋﻪﻧﻪﺱ ﺋﯩﺒﻨﻰ ﻣﺎﻟﯩﻜﺘﯩﻦ ﺭﯨﯟﺍﻳﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﮬﻪﺩﯨﺴﺘﻪ ﺋﯘ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﻩﻳﺪﯗ: «ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﮭﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﻰ ﻛﯧﭽﯩﺴﻰ ﻧﺎﻣﺎﺯ ﺋﯘﻗﯘﯞﺍﺗﻘﺎﻥ ﮬﺎﻟﺪﺍ ﻛﯚﺭﻩﻱ ﺩﯦﺴﻪﯓ ﻧﺎﻣﺎﺯ ﺋﻮﻗﯘﯞﺍﺗﻘﺎﻥ ﮬﺎﻟﺪﺍ، ﺋﯘﺧﻼﺍﯞﺍﺗﻘﺎﻥ ﮬﺎﻟﺪﺍ ﻛﯚﺭﻩﻱ ﺩﯦﺴﻪﯓ ﺋﯘﺧﻼﺍﯞﺍﺗﻘﺎﻥ ﮬﺎﻟﺪﺍ ﻛﯚﺭﻩﺗﺘﯩﯔ».[17] ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺗﻪﺑﯩﺌﻴﺘﯩﮕﻪ ﺯﯨﺖ ﻛﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﮬﯧﭽﻘﺎﻧﺪﺍﻕ ﺋﯩﺸﻨﻰ ﺑﯘﻳﺮﯨﻤﯩﻐﺎﻥ. ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺑﯘﻳﺮﯗﻏﺎﻥ ﻳﺎﻛﻰ ﺗﻮﺳﻘﺎﻥ ﺋﯩﺸﻠﯩﺮﻯ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋﺎﺩﺍ ﻗﯩﻠﯩﺸﻰ ﻗﯘﻻﻱ ﺋﯩﺸﻼﺭ ﺋﯩﺪﻯ. ﺑﯩﺮ ﻛﯜﻧﻰ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﯞﻩﺯ ﺋﯧﻴﺘﯩﯟﯦﺘﯩﭗ ﺋﯚﺭﻩ ﺗﯘﺭﻏﺎﻥ ﺑﯩﺮﺳﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭﯛﭖ ﻧﯧﻤﻪ ﺳﻪﯞﻩﭘﺘﯩﻦ ﺋﯚﺭﻩ ﺗﯘﺭﻏﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺳﻮﺭﯨﻐﺎﻥ. ﺋﻪﺗﯩﺮﺍﭘﯩﺪﯨﻜﯩﻠﻪﺭ: «ﺋﯘ ﭘﺎﻻﻧﻰ ﻛﯩﺸﻰ ﺑﻮﻟﯘﭖ ﺋﯚﺭﻩ ﺗﯘﺭﯗﺷﻘﺎ، ﺋﺎﭘﺘﺎﭘﺘﺎ ﺗﯘﺭﯗﺷﻘﺎ ﯞﻩ ﮔﻪﭖ ﻗﯩﻠﻤﺎﺳﻠﯩﻘﻘﺎ ﺋﺎﻟﻼﮬﻘﺎ ﯞﻩﺩﻩ ﻗﯩﻠﯩﭙﺘﯘ» ﺩﯦﮕﻪﻧﺪﻩ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ: «ﺋﯘ ﺋﺎﺩﻩﻣﮕﻪ ﺋﯧﻴﺘﯩﭗ ﻗﯘﻳﯘﯕﻼﺭ؛ ﮔﻪﭖ ﻗﯩﻠﺴﯘﻥ، ﺳﺎﻳﯩﺪﯨﺴﯘﻥ ﯞﻩ ﺋﻮﻟﺘﯘﺭﺳﯘﻥ...» ﺩﯦﮕﻪﻥ.[18] ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﺋﯩﺒﺎﺩﻩﺗﻠﻪﺭﺩﻩ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﮬﺎﻝ ﻳﻮﻝ ﺗﯘﺗﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﮬﻪﻗﻘﯩﺪﻩ ﺳﻪﮬﯩﻴﮭﯘﻝ ﺑﯘﺧﺎﺭﯨﻴﺪﺍ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺭﯨﯟﺍﻳﻪﺕ ﺑﺎﺭ: «ﺳﺎﮬﺎﺑﯩﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﺋﯜﭺ  ﻛﯩﺸﻰ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﮭﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﺋﺎﻳﺎﻟﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﯚﻳﯩﮕﻪ  ﻛﯩﻠﯩﭗ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﺋﯩﺒﺎﺩﻩﺗﻠﯩﺮﻯ ﮬﻪﻗﻘﯩﺪﻩ ﺳﻮﺭﻏﺎﻥ. ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ ﺑﯘ ﮬﻪﻗﺘﻪ ﺟﺎﯞﺍﭖ ﺑﯩﺮﯨﻠﮕﻪﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺋﯘﻻﺭ: «ﺑﯩﺰ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﺩﻩﻙ ﺑﯘﻻﻻﻳﺘﺘﯘﻗﻤﯘ؟ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺋﯚﺗﻤﯜﺷﯩﺘﻜﻰ ﯞﻩ ﻛﯧﻠﻪﭼﻪﻛﺘﯩﻜﻰ ﭘﯜﺗﯜﻥ ﮔﯘﻧﺎﮬﻠﯩﺮﻯ ﻛﻪﭼﯜﺭﯛﻡ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﺗﯘﺭﺳﺎ!» ﺩﯦﻴﯩﺸﻜﻪﻥ ﯞﻩ ﺑﯩﺮﺳﻰ: «ﻣﻪﻥ ﻛﯧﭽﯩﭽﻪ ﺋﯩﺒﺎﺩﻩﺕ ﻗﯩﻠﯩﻤﻪﻥ» ﺑﯩﺮﺳﻰ: «ﻣﻪﻥ ﮬﻪﺭ ﻛﯜﻧﻰ ﺭﻭﺯﺍ ﺗﯘﺗﯘﻣﻪﻥ» ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮﺳﻰ: «ﻣﻪﻥ ﺋﯚﻣﯜﺭ ﺑﯜﻳﻰ ﺋﯚﻳﻠﻪﻧﻤﻪﻱ ﺋﯚﺗﯩﻤﻪﻥ» ﺩﯦﮕﻪﻥ. ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﻳﯧﻨﯩﻐﺎ ﻛﯩﻠﯩﭗ: « ﺳﯩﻠﻪﺭ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ- ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﮕﻪﻥ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭﻣﯘ؟ ﻣﻪﻥ ﺳﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﯩﭽﯩﯖﻼﺭﺩﺍ ﺋﺎﻟﻼﮬﺘﯩﻦ ﺋﻪﯓ ﻗﯘﺭﻗﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﯞﻩ ﺋﻪﯓ ﺗﻪﻗﯟﺍﺩﺍﺭﯨﻤﻪﻥ. ﻣﻪﻥ ﺭﻭﺯﯨﻨﻰ ﺑﻪﺯﻯ ﻛﯜﻧﻠﯩﺮﻯ ﺗﯘﺗﯩﻤﻪﻥ ﺑﻪﺯﻯ ﻛﯜﻧﻠﯩﺮﻯ ﺗﯘﺗﻤﺎﻳﻤﻪﻥ، ﻛﯧﭽﻪ ﺋﯩﺒﺎﺩﻩﺗﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺑﻪﺯﯨﺪﻩ ﻗﯩﻠﯩﻤﻪﻥ ﺑﻪﺯﯨﺪﻩ ﻗﯩﻠﻤﺎﻱ ﺋﯘﺧﻼﻳﻤﻪﻥ، ﺋﯚﻳﻠﯩﻨﯩﻤﻪﻥ. ﻛﯩﻤﯩﻜﻰ ﻣﯧﻨﯩﯔ ﺳﯜﻧﻨﯩﺘﯩﻤﺪﯨﻦ ﻳﯜﺯ ﺋﯚﺭﯛﻳﺪﯨﻜﻪﻥ ﻣﻪﻧﺪﯨﻦ ﺋﻪﻣﻪﺱ.»[19] ﺩﯦﻴﯩﺶ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﺋﯘﻻﺭﻧﻰ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﮬﺎﻝ ﻳﯘﻝ ﺗﯘﺗﯘﺷﻘﺎ ﺑﯘﻳﺮﯗﻏﺎﻥ. ﺋﻪﻣﻪﻝ-ﺋﯩﺒﺎﺩﻩﺗﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﯜﺯﯛﻟﻤﻪﻱ ﺩﺍﯞﺍﻣﻠﯩﺸﯩﺸﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺑﯘ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﮬﺎﻟﻠﯩﻘﻨﻰ ﺋﯩﺰﭼﯩﻞ ﺳﺎﻗﻼﭖ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ. ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺋﺎﺳﺎﻧﻠﯩﻘﻨﻰ ﺗﻪﯞﺳﯩﻴﻪ ﻗﯩﻼﺗﺘﻰ ﯞﻩ ﺋﯚﺯﯨﻤﯘ ﺋﯩﺸﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋﺎﺳﺎﻥ ﺑﻮﻟﻐﯩﻨﻨﻰ ﺗﺎﻟﻼﻳﺘﺘﻰ. ﺋﺎﻟﻼﮬﺘﺎﺋﺎﻻ: «ﺋﺎﻟﻼ ﺳﯩﻠﻪﺭﮔﻪ ﺋﺎﺳﺎﻧﻠﯩﻘﻨﻰ ﺧﺎﻻﻳﺪﯗ، ﺗﻪﺳﻠﯩﯩﻜﻨﻰ ﺧﺎﻟﯩﻤﺎﻳﺪﯗ».ﺩﯦﮕﻪﻥ [20]. ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ: «ﺋﺎﺳﺎﻧﻼﺷﺘﯘﺭﯗﯕﻼﺭ، ﻗﯩﻴﯩﻨﻼﺷﺘﯘﺭﻣﺎﯕﻼﺭ، ﺧﯘﺵ ﺑﯩﺸﺎﺭﻩﺕ ﺑﯩﺮﯨﯖﻼﺭ ﮬﯜﺭﻛﯜﺗﻤﻪﯕﻠﻪﺭ»ﺩﯦﮕﻪﻥ.[21] ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺋﯩﺶ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﺍ ﺗﺎﻟﻼﺷﻘﺎ ﺩﯛﭺ ﻛﻪﻟﺴﻪ ﮔﯘﻧﺎﮪ ﺑﻮﻟﻤﯩﺴﯩﻼ ﺋﺎﺳﯩﻨﯩﻨﻰ ﺗﺎﻟﻼﻳﺘﺘﻰ.[22] ﺭﺍﺳﺘﭽﯩﻠﻠﯩﻘﻰ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺭﺍﺳﺘﭽﯩﻞ ﺋﯩﺪﻯ. ﺭﺍﺳﺘﭽﯩﻠﻠﯩﻘﻨﻰ ﺗﻪﯞﺳﯩﻴﻪ ﻗﯩﻼﺗﺘﻰ. ﺗﻪﯞﺳﯩﻴﻪ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﯞﻩ ﺑﯘﻳﺮﯗﻏﺎﻥ ﺋﯩﺸﻼﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﻪﻣﻪﻟﯩﻲ ﮬﻪﺭﻛﯩﺘﻰ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﺍ ﺑﯩﺮﺩﻩﻛﻠﯩﻚ ﺑﺎﺭ ﺋﯩﺪﻯ. ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺋﯩﺴﻼﻣﯩﻴﻪﺗﺘﯩﻦ ﺑﯘﺭﯗﻧﻤﯘ ﻳﺎﻟﻐﺎﻧﭽﯩﻠﯩﻖ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﯚﮬﻤﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﺋﻪﻣﻪﺱ ﮬﻪﺗﺘﺎ ﻣﯘﺷﺮﯨﻚ ﺋﻪﺑﯘ ﺟﻪﮬﯩﻞ: «ﻣﯘﮬﻪﻣﻤﻪﺩ ﺳﯚﺯﻟﯩﺮﯨﺪﻩ ﺭﺍﺳﺘﭽﯩﻞ ﺋﯩﺪﻯ، ﺋﯘ ﺋﯚﻣﺮﯨﺪﻩ ﻳﺎﻟﻐﺎﻥ ﺳﯚﺯﻟﻪﭖ ﺑﺎﻗﻤﯩﻐﺎﻥ» ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰﮔﻪ ﻗﺎﺭﺷﻰ ﭼﯩﻘﻘﺎﻥ ﻧﻪﺩﺭ ﺑﯩﻦ ﮬﺎﺭﯨﺲ: «ﻣﯘﮬﻪﻣﻤﻪﺩ ﺋﯩﭽﯩﯖﻼﺭﺩﯨﻜﻰ ﮬﻪﻣﻤﻪ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﻛﯚﺭﯨﺪﯨﻐﺎﻥ ﻳﺎﺵ ﺋﯩﺪﻯ. ﺋﻪﯓ ﺭﺍﺳﺖ ﺳﯚﺯﻟﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﯞﻩ ﺋﻪﯓ ﺋﯩﺸﻪﻧﭽﯩﻠﯩﻚ ﺑﯩﺮﺳﻰ ﺋﯩﺪﻯ» ﺩﯦﮕﻪﻥ. ﺋﻪﺑﯘ ﺳﯜﻓﻴﺎﻥ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﮬﯧﭽﻘﺎﭼﺎﻥ ﻳﺎﻟﻐﺎﻥ ﺳﯚﺯﻟﯩﻤﯩﮕﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﺋﯧﺘﺮﺍﭖ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ.[23] ﭼﺎﻗﭽﺎﻕ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﺪﯨﻤﯘ ﺭﺍﺳﺘﭽﯩﻠﻠﯩﻘﺘﯩﻦ ﭼﻪﺗﻨﻪﭖ ﻛﻪﺗﻤﯩﮕﻪﻥ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ: «ﺷﯜﺑﮭﯩﺴﯩﺰﻛﻰ، ﺭﺍﺳﺘﭽﯩﻠﻠﯩﻖ ﻳﺎﺧﺸﯩﻠﯩﻘﻘﺎ ﺑﺎﺷﻼﻳﺪﯗ، ﻳﺎﺧﺸﯩﻠﯩﻖ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﺟﻪﻧﻨﻪﺗﻜﻪ ﺑﺎﺷﻼﻳﺪﯗ» ﺩﯦﮕﻪﻥ.[24] ﮬﻪﺗﺘﺎ ﻳﺎﻟﻐﺎﻥ ﺋﺎﺭﯨﻼﺷﻘﺎﻥ ﭼﺎﻗﭽﺎﻗﻼﺭﻧﯩﻤﯘ ﺗﻮﻏﺮﺍ ﺗﺎﭘﻤﯩﻐﺎﻥ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ: «ﭼﺎﻗﭽﺎﻕ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻧﻼﺭﻧﻰ ﻛﻪﻣﺴﯩﺘﯩﺸﻨﻰ ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ ﺯﯨﻴﺎﻥ ﻳﻪﺗﻜﯜﺯﯨﺸﻨﻰ ﯞﻩ ﻧﻪﺭﺳﻪ-ﻛﯩﺮﻩﻛﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﯧﻠﯩﯟﯦﻠﯩﭗ ﻳﯘﺷﯘﺭﯗﭖ ﻗﯘﻳﯘﺷﻼﺭﻧﻰ ﭼﻪﻛﻠﯩﮕﻪﻥ.»[25] ﺳﯧﺨﯩﻴﻠﯩﻘﻰ ﯞﻩ ﻣﯘﮬﺘﺎﺟﻼﺭﻏﺎ ﻳﺎﺭﺩﻩﻡ ﻗﻮﻟﯩﻨﻰ ﺳﯘﻧﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ «ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋﻪﯓ ﺳﯧﺨﯩﻴﺴﻰ ﺋﯩﺪﻯ».[26] ﻣﻪﺭﺗﻠﯩﻚ-ﺳﯧﺨﯩﻴﻠﯩﻖ ﺳﯜﭘﯩﺘﻰ ﺟﻪﮬﻪﺗﺘﯩﻦ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﮭﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻐﺎ ﺋﯘﻧﻰ ﺗﯘﻧﯘﻳﺪﯨﻐﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﮬﯧﭽﻘﺎﻳﺴﯩﺴﻰ ﺗﻪﯓ ﻛﯩﻠﻪﻟﻤﻪﻳﺘﺘﻰ. ﺋﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ﺑﯩﺮﻩﺭ ﻧﻪﺭﺳﻪ ﺳﻮﺭﺍﻟﺴﺎ ﮬﻪﺭﮔﯩﺰ ﻳﻮﻕ ﺩﯦﻤﻪﻳﺘﺘﻰ. ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ: «ﺑﯧﺨﯩﻠﻠﯩﻖ ﯞﻩ ﻳﺎﻣﺎﻥ ﺋﻪﺧﻼﻗﺘﯩﻦ ﺋﯩﺒﺎﺭﻩﺕ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺋﯩﺶ ﻣﯘﺋﻤﯩﻦ ﻛﯩﺸﯩﺪﻩ ﺗﯧﭙﯩﻠﻤﺎﻳﺪﯗ» ﺩﯦﮕﻪﻥ.[27] ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﻣﺎﻝ-ﻣﯜﻟﻜﯩﻨﻰ ﺋﯚﺯﯨﻨﯩﯔ ﺭﺍﮬﻪﺕ-ﭘﺎﺭﺍﻏﯩﺘﯩﮕﻪ ﺋﻪﻣﻪﺱ ﭘﯧﻘﯩﺮ-ﻣﯩﺴﻜﯩﻨﻠﻪﺭﮔﻪ ﺳﻪﺭﭖ ﻗﯩﻼﺗﺘﻰ.ﺋﯘ: «ﺋﯘﮬﯘﺩ ﺗﯧﻐﯩﺪﻩﻙ ﺋﺎﻟﺘﯘﻧﯘﻡ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﺋﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ﺋﺎﻟﻼﮬﻨﯩﯔ ﻳﻮﻟﯩﺪﺍ ﺳﻪﺭﭖ ﻗﯩﻠﯩﺸﻘﺎ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﻗﺎﻟﻐﯩﻨﯩﻤﺪﯨﻦ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺑﯩﺮ ﺩﯨﻨﺎﺭﻧﯩﻤﯘ ﻳﯧﻨﯩﻤﺪﺍ ﻗﺎﻟﺪﯗﺭﯗﺵ ﻣﯧﻨﻰ ﺧﯘﺷﺎﻝ ﻗﯩﻠﻤﺎﻳﺪﯗ» ﺩﯦﮕﻪﻥ.[28] ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﺑﯘ ﺧﯩﺴﻠﯩﺘﻰ ﺗﻪﻏﺎﺑﯘﻥ ﺳﯜﺭﯨﺴﯩﻨﯩﯔ 16- ﺋﺎﻳﯩﺘﯩﻨﯩﯔ ﺭﻭﮬﯩﻐﺎ ﺋﯘﻳﻐﯘﻥ ﺑﻮﻟﯘﭖ ﺑﯘ ﺋﺎﻳﻪﺗﺘﻪ ﺑﯧﺨﯩﻞ ﻛﯩﺸﯩﻨﯩﯔ ﻧﯩﺠﺎﺗﻠﯩﻘﻘﺎ ﺋﯩﺮﯨﺸﻪﻟﻤﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺑﺎﻳﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ. ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﮬﻪﻣﻤﻪ ﺋﺎﺩﻩﻣﮕﻪ ﻳﺎﺭﺩﻩﻡ ﻗﻮﻟﯩﻨﻰ ﺳﯘﻧﺎﺗﺘﻰ، ﻣﯘﮬﺘﺎﺟﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋﯧﮭﺘﯩﻴﺎﺟﯩﻨﻰ ﻗﺎﻣﺪﺍﻳﺘﺘﻰ. ﺧﻪﺑﺒﺎﺏ ﺑﯩﻦ ﺋﻪﺭﺕ ﺋﯘﺭﯗﺷﻘﺎ ﺋﻪﯞﻩﺗﯩﻠﮕﯩﻨﯩﺪﻩ ﺋﯚﻳﯩﺪﻩ ﮬﺎﻳﯟﺍﻧﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺳﺎﻏﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﮬﯧﭽﻜﯩﻢ ﻳﻮﻕ ﺋﯩﺪﻯ. ﺧﻪﺑﺒﺎﺕ ﺋﯘﺭﯗﺷﺘﯩﻦ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﮕﻪ ﻗﻪﺩﻩﺭ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﮬﻪﺭ ﻛﯜﻧﻰ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺋﻪﭼﻜﻪﻟﯩﺮﯨﻨﻰ ﺳﯧﻐﯩﺶ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺋﯚﻳﯩﮕﻪ ﺑﺎﺭﻏﺎﻥ. ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﻳﻪﻧﻪ، ﺑﻮﻳﺘﺎﻕ ﻳﺎﻛﻰ ﺋﯧﻐﯩﺮ ﻛﯜﻧﺪﻩ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻳﯧﻨﯩﻐﺎ ﺑﯧﺮﯨﭗ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﯩﺸﻠﯩﺮﯨﻐﺎ ﻳﺎﺭﺩﻩﻡ ﻗﯩﻠﯩﺸﺘﯩﻦ ﺋﯚﺯﯨﻨﻰ ﺗﺎﺭﺗﻤﺎﻳﺘﺘﻰ ﺑﻪﻟﻜﻰ ﺑﯘ ﺧﯩﻞ ﺋﯩﺸﻼﺭﺩﯨﻦ ﺯﻭﻕ ﺋﺎﻻﺗﺘﻰ.[29] ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺑﻪﺯﻯ ﻛﯜﻧﻠﯩﺮﻯ ﺑﺎﺷﻘﯩﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋﯩﺸﯩﻨﻰ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺷﯜﻧﭽﯩﻠﯩﻚ ﭼﺎﺭﭼﺎﻳﺘﺘﯩﻜﻰ ﮬﻪﺗﺘﺎ ﻧﻪﭘﻠﻪ ﻧﺎﻣﺎﺯﻻﺭﻧﻰ ﺋﻮﻟﺘﯘﺭﯗﭖ ﺋﯘﻗﯘﻳﺘﺘﻰ.[30] ﻛﻪﻣﺘﻪﺭﻟﯩﻜﻰ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﺋﻮﺭﻧﻰ ﻳﯘﻗﯘﺭﻯ، ﻣﻪﺭﺗﯩﯟﯨﺴﻰ ﺋﯜﺳﺘﯜﻥ ﺑﻮﻟﻐﯩﻨﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯚﺯﻯ ﻧﺎﮬﺎﻳﯩﺘﻰ ﻛﻪﻣﺘﻪﺭ ﺋﯩﺪﻯ. ﮬﺎﻛﺎﯞﯗﺭﻟﯘﻗﺘﯩﻦ، ﻣﺎﺧﺘﺎﻧﭽﺎﻗﻠﯩﻘﺘﯩﻦ ﻳﯩﺮﺍﻕ ﺋﯩﺪﻯ. ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ: «ﻣﯧﻨﻰ ﻧﺎﺳﺎﺭﺍﻻﺭ ﺋﯩﻴﺴﺎﻧﻰ ﺋﯘﭼﯘﺭﻏﺎﻧﺪﻩﻙ ﺋﯘﭼﯘﺭﻣﺎﯕﻼﺭ، ﻣﻪﻧﻤﯘ ﺑﯩﺮ ﺑﻪﻧﺪﻩ. ﻣﯧﻨﻰ ﺋﺎﻟﻼﮬﻨﯩﯔ ﺑﻪﻧﺪﯨﺴﻰ ﯞﻩ ﺋﻪﻟﭽﯩﺴﻰ ﺩﻩﯕﻠﻪﺭ» ﺩﻩﻳﺘﺘﻰ.[31] ﺋﯘ ﻳﻪﻧﻪ ﻛﻪﻣﺘﻪﺭﻟﯩﻚ ﮬﻪﻗﻘﯩﺪﻩ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﮕﻪﻥ: «ﺋﺎﻟﻼﮪ ﺗﺎﺋﺎﻻ ﻣﺎﯕﺎ ﯞﻩﮬﯩﻲ ﻗﯩﻠﺪﯨﻜﻰ، ﺳﯩﻠﻪﺭ ﻛﻪﻣﺘﻪﺭ ﺑﻮﻟﯘﯕﻼﺭ، ﮬﯧﭽﻜﯩﻢ ﮬﯧﭽﻜﯩﻤﮕﻪ ﭼﻮﯕﭽﯩﻠﯩﻖ ﻗﯩﻠﻤﯩﺴﯘﻥ، ﮬﯧﭽﻜﯩﻢ ﮬﯧﭽﻜﯩﻤﮕﻪ ﻳﯘﻏﺎﻧﭽﯩﻠﯩﻖ ﻗﯩﻠﻤﯩﺴﯘﻥ.»[32] ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺋﯚﻳﯩﺪﻩ ﺑﻮﻟﺴﯘﻥ ﻳﺎﻛﻰ ﺳﯩﺮﺗﺘﺎ ﺑﻮﻟﺴﯘﻥ ﺋﯚﺯ ﺋﯩﺸﯩﻨﻰ ﺋﯚﺯﻯ ﻗﯩﻼﺗﺘﻰ.[33] ﺗﯘﻝ ﺋﺎﻳﺎﻟﻼﺭ، ﻳﯩﺘﯩﻢ ﺑﺎﻟﯩﻼﺭ ﯞﻩ ﻳﯘﻗﺴﯘﻝ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﻮﻟﺘﯘﺭﯗﭖ-ﻗﯘﭘﯘﭖ، ﭘﺎﺭﺍﯕﻠﯩﺸﯩﺸﺘﯩﻦ ﺋﯚﺯﯨﻨﻰ ﺧﯘﺷﺎﻝ ﮬﯧﺲ ﻗﯩﻼﺗﺘﻰ، ﻛﯩﺴﻪﻟﻠﻪﺭﻧﻰ ﻳﻮﻗﻼﻳﺘﺘﻰ، ﻣﯧﻴﺖ ﻧﺎﻣﺎﺯﻟﯩﺮﯨﻐﺎ ﻗﺎﺗﻨﯩﺸﺎﺗﺘﻰ، ﮬﻪﺗﺘﺎ ﻗﯘﻝ-ﺩﯦﺪﻩﻛﻠﻪﺭ ﭼﺎﻗﯩﺮﯨﻐﺎﻥ ﻳﻪﺭﻟﻪﺭﮔﯩﻤﯘ ﺑﺎﺭﺍﺗﺘﻰ.[34]  ﻗﻮﻳﻨﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﺗﯘﻳﯩﻘﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻣﯧﮭﻤﺎﻧﻐﺎ ﭼﺎﻗﯩﺮﯨﻠﺴﯩﻤﯘ ﺑﺎﺭﯨﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺋﯧﻴﺘﻘﺎﻥ[35] ﮬﯘﺯﯗﺭﯨﻐﺎ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﺑﯩﺮ ﻳﺎﺷﻨﯩﯔ ﺗﯩﺘﯩﺮﻩﭖ ﺗﯘﺭﻏﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭﯛﭖ: «ﺗﯩﺘﯩﺮﻣﻪ! ﻣﻪﻥ ﮬﯚﻛﯜﻣﺪﺍﺭ ﺋﻪﻣﻪﺱ. ﻣﻪﻥ، ﻗﯘﺭﻩﻳﺶ ﻗﻪﺑﯩﻠﯩﺴﯩﺪﯨﻦ ﻗﺎﻗﻼﻧﻐﺎﻥ ﮔﯚﺵ ﻳﯧﮕﻪﻥ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﻳﺎﻟﻨﯩﯔ ﺋﻮﻏﻠﻰ»ﺩﯦﮕﻪﻥ.[36] ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺋﯚﺯﯨﺪﯨﻦ ﻧﺎﮬﺎﻳﯩﺘﻰ ﺧﺎﺗﯩﺮﺟﻪﻡ ﺋﯩﺪﻯ.ﺑﺎﺷﻘﯩﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋﯚﺯﯨﮕﻪ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﻗﺎﺗﺘﯩﻖ ﻣﯘﺋﺎﻣﯩﻠﯩﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ ﺋﺎﭼﭽﯩﻘﻠﯩﻤﺎﻳﺘﺘﻰ ﯞﻩ ﺋﯩﭽﯩﺪﻩ ﻏﻮﻡ ﺳﺎﻗﻼﭖ ﺋﯚﭺ ﺋﯧﻠﯩﺸﻘﺎ ﺋﯘﺭﯗﻧﻤﺎﻳﺘﺘﻰ.[37] ﮬﯜﻧﻪﻳﯩﻦ ﺋﯘﺭﯗﺷﯩﺪﯨﻜﻰ ﻏﻪﻧﯩﻤﻪﺕ ﺗﻪﻗﺴﯩﻤﺎﺗﯩﻐﺎ ﻗﺎﺭﯨﺸﻰ ﭼﯩﻘﻘﺎﻥ ﺯﯗﻟﮭﯘﯞﻩﻳﺴﻪﺭﺍ ﻧﯩﯔ: :ﺋﺎﺩﯨﻞ ﺗﻪﻗﺴﯩﻢ ﻗﯩﻠﻤﯩﺪﯨﯔ» ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺳﯚﺯﯨﮕﻪ ﺋﺎﭼﭽﯩﻘﻠﯩﻤﺎﺳﺘﯩﻦ: «ﻣﻪﻥ ﺋﺎﺩﯨﻞ ﺗﻪﻗﺴﯩﻢ ﻗﯩﻠﻤﯩﺴﺎﻡ ﻳﻪﻧﻪ ﻛﯩﻢ ﺋﺎﺩﯨﻞ ﺗﻪﻗﺴﯩﻢ ﻗﯩﻼﺭ» ﺩﯦﻴﯩﺶ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﭼﯧﭽﯩﻠﯩﭗ ﻳﯜﺭﻣﻪﺳﺘﯩﻦ ﺋﯘﺯﯨﻨﻰ ﺗﯘﺗﻘﺎﻧﯩﺪﻯ. ﮬﯘﺯﯗﺭﯨﻐﺎ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﻧﺎﺗﯘﺵ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻗﺎﺗﺘﯩﻖ-ﻗﯘﭘﺎﻝ ﺳﯚﺯ-ﮬﻪﺭﯨﻜﻪﺗﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﺳﻪﯞﺭ ﻗﯩﻼﺗﺘﻰ. ﺟﻪﺳﯘﺭﻟﯩﻘﻰ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﻣﻪﻳﻠﻰ ﺋﯘﺭﯗﺷﺘﺎ ﺑﻮﻟﺴﯘﻥ ﻳﺎﻛﻰ ﻧﻮﺭﻣﺎﻝ ﺗﯘﺭﻣﯘﺷﺘﺎ ﺑﻮﻟﺴﯘﻥ ﺋﻪﯓ ﺟﻪﺳﯘﺭ ﺋﯩﻨﺴﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ[38] ﺑﯩﺮ ﻗﯧﺘﯩﻢ ﻣﻪﺩﯨﻨﻪﺩﻩ ﻗﻮﺭﻗﯘﻧﭽﻠﯘﻕ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﯞﺍﺯ ﺋﺎﯕﻠﯩﻨﯩﺪﯗ.ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﮬﻪﻣﻤﯩﺪﯨﻦ ﺑﯘﺭﯗﻥ ﺋﺎﯞﺍﺯ ﺋﺎﯕﻼﻧﻐﺎﻥ ﺟﺎﻳﻐﺎ ﺑﯧﺮﯨﭗ ﺳﻪﯞﻩﺑﯩﻨﻰ ﺑﯩﻠﯩﭗ ﻛﯩﻠﯩﭗ ﻣﻪﺩﯨﻨﻪ ﺧﻪﻟﯩﻘﯩﻨﻰ ﺧﺎﺗﯩﺮﺟﻪﻡ ﻗﯩﻠﯩﺪﯗ. ﻣﻪﺩﯨﻨﻪﮔﻪ ﮬﯩﺠﺮﻩﺕ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﺋﺎﻟﺪﯨﺪﺍ ﺗﯘﺭﻏﺎﻥ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﺋﯚﻳﻰ ﻗﻮﺭﺷﯩﯟﯦﻠﯩﻨﻐﺎﻧﺪﺍ،[39] ﺋﻪﺑﯘ ﺑﻪﻛﯩﺮ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﻠﻠﻪ ﻳﯘﺷﯘﺭﻧﯩﯟﺍﻟﻐﺎﻥ ﻏﺎﺭﻏﺎ ﻣﯘﺷﺮﯨﻜﻠﻪﺭ ﺋﯩﺰﺩﻩﭖ ﻛﻪﻟﮕﯩﻨﯩﺪﻩ،[40] ﺋﯘﮬﯘﺩ ﺋﯘﺭﯗﯨﺸﯩﺪﺍ ﺋﯘﺑﻪﻳﺪ ﺑﯩﻨﻨﻰ ﮬﺎﻟﻪﺑﻨﯩﯔ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺟﯧﻨﯩﻨﯩﯔ ﺑﺎﺭﯨﭽﻪ ﺋﯧﻠﯩﺸﻘﯩﻨﯩﺪﺍ[41] ﯞﻩ ﻧﯘﺭﻏﯘﻧﻠﯩﻐﺎﻥ ﺷﯩﺪﺩﻩﺗﻠﯩﻚ ﺋﯘﺭﯗﺷﻼﺭﺩﺍ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﻗﻮﺭﻗﯘﭖ ﻗﺎﻟﻤﯩﻐﺎﻥ، ﺋﻪﻛﺴﯩﭽﻪ ﺟﺎﺳﺎﺭﯨﺘﯩﻨﻰ ﻧﺎﻣﺎﻳﻪﻥ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺋﻪﺳﮭﺎﺑﯩﻠﯩﺮﯨﻐﺎ ﺋﯜﻟﮕﻪ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ. ﯞﺍﭘﺎﺩﺍﺭﻟﯩﻘﻰ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ ﯞﻩﺩﯨﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﯞﺍﭘﺎ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ، ﺑﯩﺮﺳﯩﮕﯩﻤﯘ ﺧﯩﻼﭘﻠﯩﻖ ﻗﯩﻠﻤﯩﻐﺎﻥ. ﺑﯘ ﮬﻪﻗﺘﻪ  ﺋﺎﺑﺪﯗﻟﻼﮪ ﺋﯩﺒﻨﻰ ﺋﻪﺑﯩﻠﮭﻪﻣﺴﻪﻧﯩﯔ ﺗﯚﯞﻩﻧﺪﯨﻜﻰ ﺭﯨﯟﺍﻳﯩﺘﻰ ﻳﯧﺘﻪﺭﻟﯩﻜﺘﯘﺭ. ﺋﺎﺑﺪﯗﻟﻼ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺟﺎﮬﯩﻠﯩﻴﻪﺕ ﺩﻩﯞﺭﯨﺪﻩ ﺑﯩﺮ ﺋﯧﻠﯩﻢ-ﺑﯧﺮﯨﻢ ﻣﯘﺋﺎﻣﯩﻠﯩﺴﻰ ﻗﯩﻠﯩﺪﯗ. ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰﮔﻪ ﺋﺎﺯﯨﺮﺍﻕ ﺑﯩﺮﯨﺸﻰ ﺑﻮﻟﯘﭖ ﻣﻪﻟﯘﻡ ﺑﯩﺮ ﻳﻪﺭﺩﻩ ﺗﺎﭘﺸﯘﺭﯗﭖ ﺑﯩﺮﯨﺸﻜﻪ ﻛﯩﻠﯩﺸﯩﺪﯗ، ﺋﻪﻣﻤﺎ ﻗﯩﻠﯩﺸﻘﺎﻥ ﺑﯘ ﯞﻩﺩﯨﻨﻰ ﺋﺎﺑﺪﯗﻟﻼﮪ ﺋﯘﻧﺘﯘﭖ ﻗﺎﻟﯩﺪﯗ، ﺋﯜﭼﯩﻨﭽﻰ ﻛﯜﻧﻰ ﺋﯧﺴﯩﮕﻪ ﻛﯩﻠﯩﭗ ﺩﯨﻴﯩﺸﻜﻪﻥ ﻳﻪﺭﮔﻪ ﺑﺎﺭﻏﺎﻧﺪﺍ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﺮﯨﻤﯩﺰﻧﻰ ﺷﯘ ﻳﻪﺭﺩﻩ ﺋﯘﭼﯘﺭﺗﯩﺪﯗ.[42] ﻣﯧﮭﺮﯨﺒﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﭘﯜﺗﯜﻥ ﺋﻪﮬﻠﻰ ﺟﺎﮬﺎﻧﻐﺎ ﺭﻩﮬﻤﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺋﻪﯞﻩﺗﯩﻠﮕﻪﻧﺪﯗﺭ.[43] ﺋﯚﺯﯨﮕﻪ ﺋﺎﺯﺍﺭ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ، ﺳﯜﻳﻘﻪﺳﺖ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ، ﮬﻪﺗﺘﺎ ﺋﯚﻟﺘﯜﺭﯛﺵ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ  ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭﮔﯩﻤﯘ ﮬﯧﭽﺒﯩﺮ ﺯﺍﻣﺎﻥ ﺑﻪﺩﺩﯗﺋﺎ ﻗﯩﻠﻤﯩﻐﺎﻥ. ﺋﻪﻗﻪﺑﻪ ﻛﯜﻧﻰ ﻛﯚﺭﮔﻪﻥ ﺋﻪﺯﯨﻴﻪﺗﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﻛﻮﯕﻠﻰ ﻳﯧﺮﯨﻢ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰﮔﻪ ﺟﯩﺒﺮﺍﺋﯩﻞ ﺋﻪﻟﻪﻳﮭﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﻛﯩﻠﯩﭗ: «ﺋﺎﻟﻼﮬﺘﺎﺋﺎﻻ ﺳﯧﻨﯩﯔ ﻗﻪﯞﻣﯩﯖﮕﻪ ﺩﯦﮕﻪﻧﻠﯩﺮﯨﯖﻨﻰ ﯞﻩ ﻗﻪﯞﻣﯩﯖﻨﯩﯔ ﺳﺎﯕﺎ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ ﺭﻩﺩﺩﯨﻴﻪﻟﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﺎﯕﻼﭖ ﺳﺎﯕﺎ ﺗﺎﻍ ﭘﻪﺭﯨﺸﺘﯩﺴﯩﻨﻰ ﺋﻪﯞﻩﺗﺘﻰ، ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺧﺎﻟﯩﻐﯩﻨﯩﯖﻨﻰ ﺑﯘﻳﺮﯨﻐﯩﻦ» ﺩﯦﮕﻪﻥ.... ﯞﻩ ﺗﺎﻍ ﭘﻪﺭﯨﺸﺘﯩﺴﻰ: «ﺧﺎﻟﯩﺴﺎﯓ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﯜﺳﺘﯩﮕﻪ ﻣﻪﻛﻜﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺗﺎﻏﻨﻰ ﺩﯛﻡ ﻛﯚﻣﺘﯜﺭﻩﻱ» ﺩﻩﭖ ﺋﻪﻣﺮﯨﮕﻪ ﺗﻪﻳﻴﺎﺭ ﺑﻮﻟﯘﭖ ﺗﯘﺭﻏﺎﻥ، ﺑﯘ ﯞﺍﻗﯩﺘﺘﺎ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﻗﻪﯞﻣﯩﮕﻪ ﺑﻪﺩﺩﯗﺋﺎ ﻗﯩﻠﻤﺎﻱ ﻳﺎﻛﻰ ﺑﯘﻳﺮﯗﻗﻰ ﺋﺎﺳﺘﯩﺪﯨﻜﻰ ﺗﺎﻍ ﭘﻪﺭﯨﺸﺘﯩﺴﻰ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ ﺑﯩﺮﻩﺭ ﺟﺎﺯﺍ ﺑﯘﻳﺮﯗﻣﺎﻱ ﺋﺎﻟﻼﮬﺘﯩﻦ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺗﯩﻠﻪﻛﺘﻪ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ: «ﺋﺎﻟﻼﮬﻨﯩﯔ، ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﻧﻪﺳﻠﯩﺪﯨﻦ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﻟﻼﮬﻘﯩﻼ ﺋﯩﺒﺎﺩﻩﺕ ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ، ﺋﺎﻟﻼﮬﻘﺎ ﺷﯩﺮﯨﻚ ﻛﻪﻟﺘﯘﺭﻣﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﻪﯞﻻﺩﻻﺭﻧﻰ ﭼﯩﻘﯩﺮﯨﭗ ﺑﯩﺮﺷﯩﻨﯩﻼ ﺋﯜﻣﯜﺩ ﻗﯩﻠﯩﻤﻪﻥ»[44] ﺋﯘﮬﯘﺩ ﺋﯘﺭﯗﺷﯩﺪﺍ ﺑﯩﺮ ﺗﺎﻝ ﭼﯩﺸﻰ ﺳﯘﻧﯘﭖ، ﻳﯜﺯﻟﯩﺮﻯ ﻳﺎﺭﯨﻼﻧﻐﺎﻧﺪﺍ ﺳﺎﮬﺎﺑﯩﻼﺭ ﻣﯘﺷﺮﯨﻜﻼﺭ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺑﻪﺩﺩﯗﺋﺎ ﻗﯩﻠﯩﺸﻨﻰ ﺗﻪﻟﻪﭖ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ، ﺋﻪﻣﻤﺎ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﮕﻪﻥ: «ﻣﻪﻥ ﻗﺎﺭﻏﯩﺶ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﻪﻣﻪﺱ، ﺩﻩﯞﻩﺕ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺑﯧﺮﯨﺶ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﯞﻩ ﺭﻩﮬﻤﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺋﻪﯞﻩﺗﯩﻠﮕﻪﻥ»[45] ﭼﻮﯕﻼﺭﻧﻰ ﮬﯚﺭﻣﻪﺗﻠﻪﺵ ﯞﻩ ﻛﯩﭽﯩﻜﻠﻪﺭﻧﻰ ﺋﯩﺰﺯﻩﺗﻠﻪﺷﻨﻰ ﺩﯨﻨﻰ ﭘﯩﺮﯨﻨﺴﯩﭗ ﮬﺎﻟﯩﻐﺎ ﻛﻪﻟﺘﯜﺭﮔﻪﻥ، ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺑﯘ ﭘﯩﺮﯨﻨﺴﯩﭙﻘﺎ ﺋﻪﻣﻪﻝ ﻗﯩﻠﻤﯩﻐﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺩﯨﻨﺪﯨﻦ ﻳﯩﺮﺍﻕ ﻗﺎﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﯩﮕﻪﻥ.[46] «ﻣﯧﮭﺮﯨﺒﺎﻥ ﺑﻮﻟﻤﯩﻐﺎﻥ ﺋﺎﺩﻩﻣﮕﻪ ﺋﺎﻟﻼﮪ ﻣﯧﮭﺮﯨﺒﺎﻥ ﺑﻮﻟﻤﺎﻳﺪﯗ»[47] ﺩﯦﮕﻪﻥ ﭘﯩﺮﯨﻨﺴﯩﭙﻨﻰ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﻏﺎ ﻗﻮﻳﻐﺎﻥ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ: «ﺳﯩﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﺑﯩﺮ ﻛﯩﺸﻰ ﺋﯚﺯﻯ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﻛﯚﺭﮔﻪﻥ ﻧﻪﺭﺳﯩﺴﯩﻨﻰ ﻗﯧﺮﯨﻨﺪﯨﺸﯩﻐﯩﻤﯘ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﻛﯚﺭﮔﻪﻧﺪﯨﻼ ﺋﺎﻧﺪﯨﻦ ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻧﻰ ﻛﺎﻣﯩﻞ ﮬﯧﺴﺎﺑﻠﯩﻨﯩﺪﯗ»[48] ﺩﯦﻴﯩﺶ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﭗ ﺋﯩﻤﺎﻧﻰ ﻛﺎﻣﯩﻠﻠﯩﻘﻨﻰ ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻧﻼﺭ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﺑﯩﺮ-ﺑﯩﺮﯨﮕﻪ ﻛﯚﻳﯜﻧﯜﺷﻜﻪ ﺑﺎﻏﻠﯩﻐﺎﻥ. ﺳﻪﯞﺭﻯ-ﺗﺎﻗﯩﺘﻰ ﯞﻩ ﺋﻪﭘﯘﭼﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺋﻪﺗﯩﺮﺍﭘﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﻗﯘﭘﺎﻝ ﻣﯘﺋﺎﻣﯩﻠﯩﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﻛﯚﺭﮔﻪﻧﺪﻩ ﺳﻪﯞﺭ ﻗﯩﻼﺗﺘﻰ ﯞﻩ ﻛﻪﭼﯜﺭﻩﺗﺘﻰ[49] ﺳﺎﮬﺎﺑﯩﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﻗﯘﭘﺎﻝ ﻣﯘﺋﺎﻣﯩﻠﯩﻠﻪﺭﮔﯩﻤﯘ ﺳﻪﯞﺭ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﺮﮔﻪ ﺳﺎﮬﺎﺑﯩﻼﺭﻏﺎ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻛﻰ ﺋﯜﻣﻤﻪﺗﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﺋﯩﺒﺮﻩﺗﻠﯩﻚ ﮬﯧﻜﺎﻳﯩﻠﻪﺭ ﺳﯚﺯﻟﻪﺵ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﭗ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﻤﯘ ﺳﻪﯞﺭﭼﺎﻧﻠﯩﻘﻘﺎ ﯞﻩ ﺋﻪﭘﯘﭼﺎﻧﻠﯩﻘﻘﺎ ﺋﯜﻧﺪﻩﻳﺘﺘﻰ. ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﯩﯔ ﺑﯧﺸﯩﻐﺎ ﻛﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﻛﯜﻟﭙﻪﺗﻠﻪﺭﮔﻪ ﺋﯘﭼﯩﺮﻏﺎﻥ ﯞﻩ ﮬﻪﻣﻤﯩﺴﯩﮕﻪ ﺗﺎﻗﻪﺕ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ؛ ﺗﯘﻏﯘﻟﻤﺎﻱ ﺗﯘﺭﯗﭖ ﺩﺍﺩﺳﻰ ﯞﺍﭘﺎﺕ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ، ﺋﺎﻟﺘﻪ ﻳﯧﺸﯩﺪﺍ ﺋﺎﻧﯩﺴﻰ ﺋﺎﻟﻪﻣﺪﯨﻦ ﺋﯚﺗﻜﻪﻥ، ﺳﻪﻛﻜﯩﺰ ﻳﯧﺸﯩﺪﺍ ﭼﻮﯓ ﺩﺍﺩﯨﺴﻰ ﻗﺎﺯﺍ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ،ﺗﯘﻏﯘﻟﯘﭖ ﺋﯚﺳﻜﻪﻥ ﯞﻩﺗﯩﻨﻨﻰ ﺗﻪﺭﻙ ﺋﯩﺘﯩﭗ ﮬﻪﻣﻤﻪ ﻧﻪﺭﺳﯩﺴﯩﻨﻰ ﺋﯘ ﻳﻪﺭﺩﻩ ﻗﺎﻟﺪﯗﺭﯗﭖ ﻣﻪﺩﯨﻨﯩﮕﻪ ﮬﯩﺠﯩﺮﻩﺕ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ، ﺋﺎﻳﺎﻟﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻨﻤﯘ ﺋﺎﻟﻼﮬﻨﯩﯔ ﺩﻩﺭﮔﺎﮬﯩﻐﺎ ﻛﻪﺗﻜﻪﻧﻠﻪﺭ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ.ﻳﻪﺗﺘﻪ ﺑﺎﻟﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﺋﺎﻟﺘﯩﺴﯩﺪﯨﻦ ﺋﺎﻳﺮﯨﻠﯩﭗ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ.ﺷﯘﻧﭽﯩﯟﺍﻻ ﺟﺎﭘﺎ-ﻣﯘﺷﻪﻗﻘﻪﺗﻠﻪﺭﻧﻰ ﺗﺎﺭﺗﯩﭗ ﺗﯘﺭﯗﭘﻤﯘ ﺋﯘﭼﺮﯨﻐﺎﻥ ﻳﺎﻣﺎﻧﻠﯩﻘﻼﺭﻏﺎ ﺳﻪﯞﺭ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ. ﮬﻪﺗﺘﺎ ﻳﻪﻛﺘﯩﻜﯩﻨﻰ ﺗﺎﺭﺗﯩﺸﺘﯘﺭﯗﭖ ﮔﻪﺩﻩﻧﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﻗﯩﺰﺍﺭﺗﯩﯟﻩﺗﻜﻪﻧﻠﻪﺭﻧﯩﻤﯘ، ﮬﺎﻳﺎﺗﯩﻐﺎ ﻗﻪﺳﺖ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﻼﺭﻧﯩﻤﯘ ﺋﻪﭘﯘ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ.[50] ﺋﯩﭙﭙﯩﺘﻰ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺩﯗﺋﺎﻟﯩﺮﯨﺪﺍ ﺋﺎﻻﮬﯩﺪﻩ ﺗﯩﻠﻐﺎ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﺶ ﺋﯩﭙﭙﻪﺗﺘﯘﺭ.[51] ﺋﻪﺭ-ﺋﺎﻳﺎﻟﻼﺭﻧﯩﯔ، ﻗﻪﺑﯩﮫ ﺳﯚﺯ-ﮬﻪﺭﯨﻜﻪﺗﻠﻪﺭ ﯞﻩ ﻧﺎﺷﺎﻳﺎﻥ ﺋﯩﺸﻼﺭﺩﯨﻦ ﺳﺎﻗﻠﯩﻨﯩﺸﯩﻨﻰ ﺳﯚﺯﻟﯩﮕﻪﻥ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺋﯘﭼﯘﻗﭽﯩﻠﯩﻘﺘﺎ ﻳﯘﻳﯘﻧﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﻛﯩﺸﯩﻨﯩﯔ ﺑﯘ ﺋﯩﺸﯩﻨﻰ ﻳﺎﻣﺎﻥ ﻛﯚﺭﮔﻪﻥ. ﺋﻪﺭ-ﺋﺎﻳﺎﻟﻼﺭﻧﯩﯔ ﺷﻪﻛﯩﻞ-ﻗﯩﻴﺎﭘﻪﺗﻠﻪﺭﺩﻩ ﺑﯩﺮ-ﺑﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﻮﺧﺸﯩﯟﯦﻠﯩﺸﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺗﻮﺳﻘﺎﻥ.[52] ﺑﯘﻻﺭﺩﯨﻦ ﺳﯩﺮﺕ ﺋﻪﺭ-ﺋﺎﻳﺎﻟﻼﺭﻧﯩﯔ ﺑﯩﺮ-ﺑﯩﺮﯨﮕﻪ ﺑﺎﺷﻘﯩﭽﻪ ﻧﻪﺯﻩﺭﺩﻩ ﻗﺎﺭﺍﺷﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺗﻮﺳﻘﺎﻥ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ، ﺳﻮﺋﺎﻝ ﺳﻮﺭﺍﭖ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﻳﺎﻟﻐﺎ ﺋﯩﺒﻨﻰ ﺋﺎﺑﺒﺎﺳﻨﯩﯔ ﺩﯨﻘﻘﻪﺕ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻗﺎﺭﺍﭖ ﻗﺎﻟﻐﯩﻨﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭﯛﭖ ﺋﯩﺒﻨﻰ ﺋﺎﺑﺒﺎﺳﻨﯩﯔ ﻳﯜﺯﯨﻨﻰ ﺗﯘﺳﯩﯟﺍﻟﻐﺎﻥ.[53] ﮬﺎﻳﺎﻟﯩﻖ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﻰ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ: «ﮬﻪﺭ ﺑﯩﺮ ﺩﯨﻨﺪﺍ ﺋﻪﺧﻼﻕ ﺑﺎﺭ، ﺋﯩﺴﻼﻣﺪﯨﻜﻰ ﺋﻪﺧﻼﻕ ﮬﺎﻳﺎﺩﯗﺭ» ﺩﯦﮕﻪﻥ.[54] ﺳﺎﮬﺎﺑﯩﻠﻪﺭ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﻰ: «ﺋﯚﺯﯨﻨﻰ ﮬﻮﺟﺮﺳﯩﺪﺍ ﺳﺎﻗﻠﯩﻐﺎﻥ ﻗﯩﺰﺩﯨﻨﻤﯘ ﺑﻪﻛﺮﺍﻕ ﮬﺎﻳﺎﻟﯩﻖ ﺋﯩﺪﻯ» ﺩﻩﭖ ﺳﯜﭘﻪﺗﻠﻪﺷﻜﻪﻥ. ﮬﺎﻳﺎ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯩﻤﺎﻧﻨﯩﯔ ﺑﯩﺮ-ﺑﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺋﺎﻳﺮﯨﻼﻟﻤﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﯞﻩ ﺑﯩﺮﺳﻰ ﺑﻮﻟﻤﯩﺴﺎ ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮﺳﯩﻨﯩﯖﻤﯘ ﺑﻮﻟﻤﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺋﺎﻻﮬﯩﺪﻩ ﺗﯩﻠﻐﺎ ﺋﺎﻟﻐﺎﻥ، ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﮕﻪﻥ: «ﺋﺎﻟﻼﮪ ﺑﯩﺮ ﻛﯩﺸﯩﻨﻰ ﮬﺎﻻﻙ ﻗﯩﻠﯩﺸﻨﻰ ﺋﯩﺮﺍﺩﻩ ﻗﯩﻠﺴﺎ، ﺋﻪﯞﯞﻩﻝ ﺋﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ﮬﺎﻳﺎﻧﻰ ﻛﯚﺗﯩﺮﯞﯨﺘﯩﺪﯗ، ﮬﺎﻳﺎﺳﯩﺰ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ﻛﯩﺸﻰ ﺋﺎﻟﻼﮬﻨﯩﯔ ﻏﻪﺯﭘﯩﮕﻪ ﺋﯘﭼﺮﺍﺷﻘﺎ ﺑﺎﺷﻼﻳﺪﯗ-ﺩﻩ، ﺋﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ﺋﺎﻣﺎﻧﻪﺕ (ﺋﯩﺸﻪﻧﭻ) ﻣﯘ ﻛﯚﺗﯩﺮﻟﯩﺪﯗ، ﺋﯩﺸﻪﻧﭽﺴﯩﺰ ﻛﯩﺸﻰ ﺧﺎﺋﯩﻨﻐﺎ ﺋﺎﻳﻠﯩﻨﯩﺪﯗ، ﺧﺎﺋﯩﻦ ﻛﯧﺸﯩﺪﻩ ﻣﯧﮭﺮﻯ-ﺷﻪﭘﻘﻪﺕ ﺑﻮﻟﻤﺎﻳﺪﯗ، ﻣﯧﮭﺮﻯ-ﺷﻪﭘﻘﻪﺗﺴﯩﺰ ﻛﯩﺸﻰ ﻟﻪﻧﻪﺗﮕﻪﺭﺩﯨﮕﻪ ﺋﺎﻳﻠﯩﻨﯩﺪﯗ ﯞﻩ ﺋﺎﺧﯩﺮﯨﺪﺍ ﻗﻪﻟﺒﯩﺪﯨﻦ ﺋﯩﻤﺎﻥ ﺑﯩﺮﺍﻗﻼ ﻳﯘﻗﯩﻠﯩﺪﯗ.»[55]. ﺋﺎﺩﯨﻠﻠﯩﻘﻰ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﻧﻪﺯﯨﺮﺩﻩ ﮬﻪﻣﻤﻪ ﺋﺎﺩﻩﻡ ﺑﺎﺭﺍﯞﻩﺭﺋﯩﺪﻯ.ﮬﻪﻣﻤﻪ ﺋﯩﺸﺘﺎ ﺋﺎﺩﯨﻞ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺋﺎﺩﺍﻟﻪﺗﻨﻰ ﺋﯧﺠﯩﺮﺍ ﻗﯩﻠﯩﺸﺘﺎ ﺋﺎﺭﺍﭼﯩﻼﺭﻧﯩﯔ ﺳﯚﺯﻟﯩﺮﯨﮕﻪ ﻗﯘﻻﻕ ﺳﺎﻟﻤﺎﻳﺘﺘﻰ. ﺋﻪﻧﻪﺱ ﺋﯩﺒﻨﻰ ﻣﺎﻟﯩﻜﻨﯩﯔ ﮬﺎﻣﻤﺎﭼﯩﺴﻰ ﺋﻪﺭﺭﯗﺑﻪﻳﺌﻪ ﺑﯩﺮ ﺋﻪﻧﺴﺎﺭﻯ ﺩﯦﺪﻩﻛﻨﯩﯔ ﭼﯩﺸﯩﻨﻰ ﺗﯜﻛﯩﯟﻩﺗﻜﻪﻧﺪﻩ، ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﻗﺴﺎﺱ ﺋﯧﻠﯩﺶ ﺑﯘﻳﺮﯗﻗﻰ ﭼﯜﺷﯜﺭﮔﻪﻥ ﯞﻩ ﺋﯩﺘﯩﺮﺍﺯ ﺑﯩﻠﺪﯗﺭﯗﭖ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﯞﺍﺳﺘﯩﭽﯩﻼﺭﻧﻰ ﺭﻩﺕ ﻗﯩﻠﯩﭗ، ﺑﯘﻳﺮﯗﻗﻨﻰ ﺋﯩﺠﯩﺮﺍ ﻗﯩﻠﺪﯗﺭﻏﺎﻥ.[56] ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﻗﯘﻝ-ﺩﯦﺪﻩﻛﻠﻪﺭﻧﻰ ﻛﻪﻣﺴﯩﺘﻤﻪﺳﺘﯩﻦ ﺋﺎﺩﺍﻟﻪﺗﻨﻰ ﻳﺎﻗﯩﻼﭖ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﮬﻪﻕ-ﮬﯘﻗﯘﻗﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﻗﻮﻏﺪﺍﻳﺘﺘﻰ.ﻣﻪﺧﺰﯗﻡ ﺋﺎﻳﻤﯩﻘﯩﺪﯨﻦ ﺋﻮﻏﺮﯨﻠﯩﻖ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﻳﺎﻟﻨﯩﯔ ﺋﯩﺸﻰ ﻗﯘﺭﻩﻳﺶ ﻗﻪﺑﯩﻠﯩﺴﻰ ﻛﯩﺸﯩﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﻏﻪﻣﮕﻪ ﺳﺎﻟﯩﺪﯗ. ﺋﯘﻻﺭ: «ﺑﯘ ﮬﻪﻗﺘﻪ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺳﯚﺯﻟﯩﺸﯩﺶ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﯘﺳﺎﻣﻪ ﺑﯩﻦ ﺯﻩﻳﯩﺪﻧﻰ ﺋﻪﯞﻩﺗﯩﺪﯗ. ﺋﯘﺳﺎﻣﻪ ﺑﯘ ﺗﻮﻏﺮﯗﻟﯘﻕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰﮔﻪ ﮔﻪﭖ ﻗﯩﻠﯩﺪﯗ. ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ: «ﺋﺎﻟﻼﮬﻨﯩﯔ ﺑﻪﻟﮕﯩﻠﯩﻤﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﺋﯩﺠﺮﺍ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﺸﯩﻐﺎ ﺋﺎﺭﺍ ﺗﯘﺭﻣﺎﻗﭽﯩﻤﯘ ﺳﻪﻥ؟» ﺩﻩﭖ ﺋﻮﺭﻧﯘﺩﯨﻦ ﺗﯘﺭﯗﭖ ﺧﯘﺗﺒﻪ ﺋﯘﻗﯘﭖ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﻩﻳﺪﯗ: «ﺳﯩﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ ﺋﻮﺗﻜﻪﻥ ﺋﯜﻣﻤﻪﺗﻠﻪﺭ ﺷﯘﻧﯩﯔ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﮬﺎﻻﻙ ﻗﯩﻠﯩﻨﺪﯨﻜﻰ، ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﯩﭽﯩﺪﯨﻜﻰ ﻧﯘﭘﯘﺯﻟﯘﻕ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭ ﺋﻮﻏﺮﯨﻠﯩﻖ ﻗﯩﻠﺴﺎ ﺟﺎﺯﺍﻟﯩﻤﺎﻱ، ﺋﺎﺟﯩﺰ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭ ﺋﻮﻏﺮﯨﻠﯩﻖ ﻗﯩﻠﺴﺎ ﺟﺎﺯﺍﻻﻳﺘﺘﻰ. ﺋﺎﻟﻼﮬﻨﯩﯔ ﻧﺎﻣﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻗﻪﺳﻪﻣﻜﻰ، ﺋﻪﮔﻪﺭ ﻣﯘﮬﻪﻣﻤﻪﺩﻧﯩﯔ (ﺋﯚﺯﯨﻨﯩﯔ ﺩﯦﻤﻪﻛﭽﻰ) ﻗﯩﺰﻯ ﻓﺎﺗﯩﻤﻪ ﺋﻮﻏﺮﯨﻠﯩﻖ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺗﻪﻗﺪﯨﺮﺩﯨﻤﯘ ﺋﻪﻟﯟﻩﺗﺘﻪ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻗﯘﻟﯩﻨﻰ ﻛﻪﺳﻜﻪﻥ ﺑﻮﻻﺗﺘﯩﻢ».[57] ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﮔﯜﺯﻩﻝ ﺋﻪﺩﻩﺏ- ﺋﻪﺧﻼﻗﻘﺎ ﺑﯘﻳﺮﯗﭖ ﻳﺎﻣﺎﻥ ﺋﯩﺶ ﻳﺎﻣﺎﻥ ﮬﻪﺭﯨﻜﻪﺗﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﺗﻮﺳﻘﺎﻥ ﻧﯘﺭﻏﯘﻥ ﮬﻪﺩﯨﺴﻠﯩﺮﻯ ﺑﺎﺭ. ﻳﯘﻗﺎﺭﺩﺍ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺋﻪﺧﻼﻗﯩﺪﯨﻦ ﺋﺎﺯﻏﯩﻨﻪ ﺋﯚﺭﻧﻪﻛﻠﻪﺭ ﺑﯩﺮﯨﻠﺪﻯ.ﺋﺎﻟﻼﮪ ﮬﻪﻣﻤﯩﻤﯩﺰﻧﻰ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰﺩﯨﻦ ﺋﯜﻟﮕﻪ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺋﯧﺴﯩﻞ ﺋﻪﺧﻼﻗﻼﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯚﺯﯨﻤﯩﺰﻧﻰ ﺯﯨﻨﻨﻪﺗﻠﻪﺷﻜﻪ ﻧﯧﺴﯩﭗ ﻗﯩﻠﺴﯘﻥ! مەنبە: جۇڭگو مۇسۇلمانلىرى ژۇرنىلى 2009-يىللىق 3-سانى. https://uyghur-archive.com/misranim/thread-102057-1-1.html https://uyghur-archive.com/misranim/thread-97520-1-1.html                                     تۆمۈر خەلپە 1891-يىلى تۇرپاندا ئىشلەمچى (كارىز چاپقۇچى) ئائىلىسىدە تۇغۇلغان . ئۇنىڭ دادىسى ھەددىدىن ئاشقان ئالۋاڭ-ياساق دەستىدىن ئائىلىسىدىكى تۆت جاننى باقالماي ، 1893-يىلى ياز پەسلىدە قۇمۇلنىڭ قوراي يىزىسىغا كۆچۈپ بىرىپ يەرلىشىدۇ . بىراق قوراي يىزىسى قۇمۇل ۋاڭىغا قاراشلىق بولغانلىقى ئۈچۈن ، بۇ يەردىكى ئالۋاڭ-ياساق تېخىمۇ ئېغىر ئىدى .شۇڭا ، بۇ يەردىمۇ كۈن ئۆتكۈزۈش تەس بولۇپ ، 1905-يىلى ئەمدىلا 14 ياشقا كىرگەن تۆمۈرنى ئېلىپ ئۈرۈمچىگە كىلىدۇ-دە ، ياز كۈنلىرى نەنمىن سىرتىدا كىسەك قۇيىدۇ ، قىش كۈنلىرى باداۋاندىكى كانلاردا ياللنىنىپ كۆمۈر قازىدۇ . لېكىن ئۈرۈمچىدىمۇ جان بىقىش قىيىن بولۇپ ، ئاخىرى قۇمۇلغا قايتىپ بىرىپ ، قۇمۇل بازىرىغا ئورۇنلىشىدۇ ۋە تۆمۈرنى ياغاچچىلىققا شاگىرتلىققا بىرىدۇ . زىرەك ۋە ئەقىللىق تۆمۈر ئۇزاق ئۆتمەي ياغاچچىلىقنى ئوبدان ئۈگىنىۋالىدۇ . ئۇنىڭ دۇكىنى بازاردا بولغانلىقى ئۈچۈن ، ھۆكۈمەت ۋاڭ ئۈستىدىكى شىكايەتلەرنى كۆپ ئاڭلاپ ، ئىزىلگۈچى خەلقلەر بىلەن ئەزگۈچى سىنىپ ئوتتۇرىسىدىكى ئاساسى زىدىيەتنى چۈشىنىۋلىدۇ . 1907-يىلى قۇمۇل دىھقانلىرى رەجەپ ئاكا باشچىلىقىدا قوزغىلاڭ كۆتۈرگەن بولسىمۇ ، بىراق قۇمۇل ۋاڭ تەرىپىدىن پاجىئەلىك باستۇرىلىدۇ .بۇ ئىش تۆمۈرنى سەگەكلەشتۈرىدۇ .شۇڭا ،ئۇ ھەرقىتىم ۋاڭ ئوردىسىدىكىلەرنىڭ ئادەم ئۇرغان ۋە ئادەم ئۆلتۈرگەن زوراۋانلىقلىرىنى ئاڭلىغاندا قاتتىق غەزەپلىنىپ : ''رەجەپ ئاكا ھايات بولغان بولسا ، دىھقانلار ئۈچۈن چوقۇم ئىنتىقام ئالغان بولاتتى ''دەيدۇ . بىر كۈنى ، تۆمۈر خەلپە ۋاڭ ئوردىسىدىكىلەر تەرىپىدىن چوڭ دەرەخكە باغلاپ ئۇرۇپ ، چالا ئۆلۈك قىلىپ قويۇلغان بىر دېھقاننى ئۇستىسىنىڭ ئۆيىگە ئېلىپ بىرىپ داۋالاپ ساقايتىدۇ ، ئۇنىڭ بۇ ياخشى خىسلىتى پۈتۈن قۇمۇل يېزىلىرىغا تارقىلىدۇ . دېھقانلار '' بۇ قالتىس باتۇر بالىكەن-ھە ،بۇ ۋاقىتقىچىمۇ ۋاڭ جازالىغان كىشىنى قۇمۇلدا ھېچ كىشى قۇتۇلدۇرالىغان ئەمەس......... '' دېيىشىپ ، تۆمۈر ھەققىدە تەرىپلەر قىلىشىدۇ . دېھقاننىڭ يارىلىرى ساقىيىپ ئائىلىسىگە قايتىش ۋاختىدا ئۇنى ئۇزىتىپ ماڭغان تۆمۈر : '' سىز ئوبدان ساقىيىڭ ، بىزمۇ رەجەپ ئاكىدەك ۋاڭ ئوردىسىنى تاقىۋىتىمىز ، خۇدا نۇسرەت ئاتا قىلسا ، ۋاڭنى قۇمۇلدىن قوغلىۋىتىمىز ...... '' دەيدۇ . تۆمۈرنىڭ بۇ سۆزلىرىدىن دېھقانلار ۋە ئۇنىڭ ئۇستىسى ناھايىتى رازى بولىدۇ .تۆمۈرنىڭ قولىدىن ئىش كىلىدىغانلىقى (ۋەقە تىرىيدىغانلىقى) نى ئويلاپ ،شۇ كۈنىدىن باشلاپ ئۇنى ئاسرايدۇ . شۇنداقتىمۇ تۆمۈرنىڭ ھېلىقى دېھقاننى قۇتۇلدۇرغانلىقى توغرىسىدىكى خەۋەر ئوردىغا ئاڭلىنىدۇ ، ۋاڭ تۆمۈر خەلپىنى تۇتۇشقا بۇيرۇيدۇ . 1910-يىلى ، تۆمۈر خەلپە ئىككىنجى قىتىم ئۆزى يالغۇز ئۈرۈمچىگە كىلىدۇ ، بۇ چاغدا ئۇنىڭ ئاتا-ئانىسى ئۆلۈپ كەتكەنىدى . مۇشۇ مەزگىللەردە شىنجاڭنىڭ سەييارە سىلاۋچىسى ليەنكۈي ئورنىنى يۇەن داخۇاغا ئۆتكۈزۈپ بەرگەنىدى . يۇەن داخۇا شىنخەي ئىنقىلابىنىڭ ئوت يالقۇنىنىڭ پۈتۈن شىنجاڭغا تۇتىشىپ كىتىشنى توسۇش ئۈچۈن ، ئىچكىرىسىدىن ياڭزېنشىننى چاقىرتىپ كېلىپ ئۇنىڭغا خۇيزۇلاردىن چىرىك تۇتۇپ بەش باتالىيون تەشكىللەشكە بۇيرۇيدۇ . بۇ كۈنلەردە تۆمۈر خەلپە ۋەزىيەتكە ئىنتايىن دىققەت قىلىدۇ ،ئىچكىرىدىكى ئىنقىلاۋى پارتىيە ئەھۋالىنى ، جۇمھۇرىيەت ئورنىتىلىدىغانلىقىنى ئاڭلايدۇ . ئۇ ئىپى كەلسە ھەركەت قىلىش ئۈچۈن قۇمۇلغا قايتىدۇ .تۆمۈر خەلپە ئۈرۈمچىدە كۆرگەن ۋە ئاڭلىغانلىرىنى ئۇستىسىغا بىر-بىرلەپ سۆزلەپ بىرىدۇ ۋە ئاخىرقى ھىسابتا ئۆلۈپ كەتسىمۇ رەجەپ ئاكىسىنىڭ ئىنتىقامىنى ئالماي قويمايدىغانلىقىى توغرىسىدا قەسەم ئىچىدۇ . ئۇ شۇنىڭدىن باشلاپ ئىنقىلاپ يولىدا ئىزدىنىدۇ . تۆمۈر خەلپە ئىلىدىكى شىنخەي ئىنقىلابىنىڭ غەلبە قىلىپ ئۈرۈمچىگە قاراپ يۈرۈش قىلغانلىقى توغرىسىدا ئېنىق خەۋەر ئاڭلىغاندىن كىيىن ، قۇمۇل دېھقانلىرىغا ئىچكىرى ئۆلكە ۋە ئىلى ئىنقىلاۋىنى تەشۋىق قىلىدۇ ۋە ئاشكارا ھالدا '' قۇمۇل ۋاڭنىڭ كۈنى ئاز قالدى '' دەيدۇ . تۆمۈر خەلپە قۇتقۇزۇپ قالغان ھىلىقى دىھقان ھەممىلا يەردا تۆمۈر خەلپىنى تەرىپلەپ تەشۋىقات ئىلىپ بارىدۇ ، جۈملىدىن ئۇنىڭ خەلق ئىچىدىكى ئابرويى ئۆسىدۇ قۇمۇل دېھقانلىرى زور ئۈمۈت غىلەن ۋاڭنىڭ ئاغدۇرىلىشىنى كۈتمەكتە ئىدى . 1912-يىلى 1-ئايدا ، يۇەن داخۇا ئۆلكە مەركىزىگە قاراپ كېتىۋاتقان ئىلى خەلق قوشۇنىنى توسۇش مەخسىتىدە ، قۇمۇل ۋاڭىغا 500 ئەسكەر ئەۋەتىش مەخسىتىدە بۇيرۇق بىرىدۇ . قۇمۇل ۋاڭى خەلققە ئۆزىنى كۆرسىتىش مەخسىتىدە : '' يۇەن داخۇا ماڭا ئىشىنىدۇ ، مىنىڭ ۋاڭلىقىم مەڭگۈ ساقلىنىدۇ ، كىمكى ۋاڭ ئاغدۇرىلىدۇ دەيدىكەن ، كاللىسى ئىلىنىدۇ ! '' دەپ خەلققە تەھدىت سالىدۇ ھەمدە ئۆزى ئۈچۈن تەھدىت دەپ ھېساپلىغان ئادەملەرنى ئەسكەرلىككە ئالىدۇ ، تۆمۈر خەلپە ئۆزلىكىدىن ئەسكەر بولىدۇ . يىڭىدىن ئەسكەرلىككە ئىلىنغان 500 كىشى قۇمۇلدىن يولغا چىقىدۇ . تۆمۈر خەلپە يول بويى قوزغىلاڭ قىلىش توغرىسىدا تەشۋىقات ئېلىپ بارىدۇ ۋە ئۆزلىرىنى ئىلىپ ماڭغان خەنزۇ باشلىقنى پالتا بىلەن چېپىپ ئۆلتۈرىدۇ . 500 ئەسكەر تۆمۈر خەلپىنى قولدىن قولغا ئىلىپ كۆتۈرىدۇ ۋە ئۇنى سەردار قىلىپ بەلگىلەيدۇ . بۇ قوشۇن كەينىگە قايتىپ ، چاقماق تىزلىكىدە قۇمۇلغا باستۇرۇپ كىرىدۇ ، دېھقانلار ئۇلارغا كىلىپ قوشۇلىدۇ . شۇنىڭ بىلەن ، ئىنقىلاپ باشلىنىدۇ . شەھەرگە قامالغان شاھ مەھسۇت بىلەن شەھەر ئامبىلى بەي ۋېنچاۋ يۇەن داخۇادىن ياردەم سورايدۇ ...... 1912-يىلى 3-ئاينىڭ 11- كۈنى ، چىڭ سۇلالىسىنىڭ ئاخىرقى خانى شۇەنتۇڭ ئۆزىنىڭ تەخىتتىن چۈشكەنلىكى توغرىسىدا پۈتۈن مەملىكەتكە جاكارلايدۇ . 3-ئاينىڭ 27-كۈنى ، يۇەن داخۇامۇ شىنجاڭنىڭ سەييارە سىلاۋچىسىلىقىدىن ئىستېپا بىرىدۇ . ئۇچاغدا ھۆكۈمەت ياڭ زېنشىننى شىنجاڭغا تۇتۇق قىلىپ تەيىنلەيدۇ . تۆمۈر خەلپە باشچىلىقىدىكى قوزغىلاڭچىلار بۇ خەۋەردىن ھەقىقەتەن خۇشاللىنىدۇ ، جۈملىدىن '' شاھ مەھسۇت ئوردىدىن چىقىپ كەتسۇن ! دېھقانلار ئۈستىدىكى ئالۋاڭ-ياساقلار بىكار قىلىنسۇن ! '' دىگەن خىتابلار بىلەن شاھ مەھسۇتنى قىستايدۇ . ياڭ زېنشىنن بار كۆلدە تۇرۇشلۇق ھەربى قوشۇن باشلىقى يې شىڭفۇغا قۇمۇل قوزغىلاڭچىلىرىنى باستۇرۇش توغرىسىدا بۇيرۇق بېرىدۇ . تۆمۈر خەلپە بار كۆلدىكى ھەربى قوشۇننىڭ قۇمۇلغا يۈرۈش قىلغانلىقىنى ئاڭلاپ ، دۈشمەنگە تاقابىل تۇرىدۇ . يې شىڭفۇ قوشۇننى باشلاپ نەنسەن ئېغىزىغا كەلگەندە ئوق تېگپ ئۆلىدۇ ، قىسىملىرى تەسلىم بولىدۇ ، نۇرغۇن قۇرال غەنېمەت ئېلىنىدۇ ۋە قوزغىلاڭچىلار سانى 2000 دىن ئاشىدۇ . 1912-يىلى 6-ئاينىڭ 5-كۈنى ، يۇەن داخۇا ئىچكىرىگە قايتماقچى بولغىنىدا ، ياڭ زېڭشىن ئۇنىڭغا چيەن گۇاڭخۇەي بىرلىشىپ قوزغىلاڭنى باستۇرۇش بۇيرۇقى بېرىدۇ . يۇەن داخۇا بىلەن چيەن گۇاڭخەي بىرلىشىپ قوزغىلاڭچىلارغا ھۇجۇم قىلىدۇ . تۆمۈر خەلىپە بۇ ئۇرۇشتىمۇ كۆپلىگەن قورال غەنىمەت ئالىدۇ (يۇەن داخۇا ، چيەن گۇاڭخەيلەر 6-ئاينىڭ 15-كۈنى يىڭىلىپ ،ئىچكىرىگە كىتىدۇ ). جىددى ئۇرۇش ھازىرلىقىدا تۇرغان ياڭ زىڭشىن بۇنىڭدىن خەۋەر تاپقاندىن كىيىن ، پىلانىنى ئۆزگەرتىپ ھىيلە-مىكىر پىلانلايدۇ . ئۇ ئوردىدىكى ئۇيغۇر تىلىنى بىلىدىغان ھاكىمدىن تۆۋەنرەك ئەمەلدار جاڭ سەيتىڭنى تۆمۈر خەلپە بىلەن سۆھبەت قىلىشقا ئەۋەتىدۇ . ئون كۈن ئېلىپ بىرىلغان سۆھبەت نەتىجىسىز بولۇپ ، جاڭ سەيتىڭ قايتىدۇ . ياڭ زېڭشىن كۆپ ئويلىنىش ئارقىلىق ، تۆمۈر خەلپىنىڭ ئەڭ يىقىنلىرىدىن بولغان مۇھەممەتجان ھاپىز دىگەن كىشىدىن تۆمۈر خەلپىگە خەت ئەۋەتىدۇ . بۇ خەتتە مۇنداق دىيىلگەنىدى : '' مەن سىزنىڭ ئىسيان كۆتۈرىشىڭىزنىڭ قۇمۇل ۋاڭىغا قارشى تۇرۇش ئىكەنلىكىنى، ھۆكۈمەت بىلەن قارشىلاشماقچى ئەمەسلىكىڭىزنى ئوبدان چۈشىنىمەن ، سىلەرنىڭ ھەركىتىڭلارغا نىسپەتەن مىنىڭ باشتىن-ئاخىر زىيانكەشلىك قىلىش نىيىتىم يوق .... '' دىيىلگەن . دەل شۇ كۈنى ياڭزېڭشىن قۇمۇل ئامبىلى بەي ۋىنچاۋغا يازغان بىر پارچە مەخپى خىتىدە : '' تەكشۈرۈشلەرگە قارىغاندا، تۆمۈر قارا نىيەت ئادەم ئىكەن ، ئاسىيلىق قىلىش ئۈچۈن ئۆزلۈكسىز شۇغۇللىنىۋاتىدۇ ... پىقىر تۇتۇق كەلگۈسىدىكى بالايى ئاپەتنىڭ ئالدىنى ئىلىش ئۈچۈن ئۇنى قەتئى باستۇرۇش نىيىتىگە كەلدىم ....'' (ياڭزېڭشىن : '' ئىستىغبار ھوجرىسىدا يىزىلغان خاتىرىلەر '' 2-توپلام) تۆمۈر خەلپە مۇھەممەتجان ھاپىزدىن : ''سىز ياڭ تۇتۇققا (قوماندان ياڭغا) ئىشىنەمسىز ؟ ياڭ تۇتۇقنىڭ ماڭا زىيانكەشلىك قىلىش نىيىتى بولمىسا ، نىمە ئۈچۈن كۆپ قىتىم ئەسكەر ئەۋەتىپ بىزنى يوقىتىشقا ئۇرۇنىدۇ ؟ ياڭ تۇتۇق مىنگونىڭ تۇتۇقى تۇرۇپ ، نىمە ئۈچۈن چىڭ سۇلالىسى خانلىقى قۇمۇل ۋاڭىغا بەلگىلەپ بەرگەن ھاشار تۈزۈمىنى ئەمەلدىن قالدۇرمايدۇ ؟...'' قاتارلىق 10 نەچچە سۇئال قويىدۇ . مۇھەممەتجان ھاپىز جاۋاپ بىرەلمەي قايتىدۇ بۇ ھىيلىسىنى ئەمەلگە ئاشۇرالمىغان ياڭزېڭشىن خۇيزۇ باتالىيونىنىڭ كوماندىرى لى شۇفۇ ، ئىچكى ئىشلار كابېنتىنىڭ باشلىقى ۋاڭ جايى گەنسۇ -شىنجاڭ تەپتىش خادىمى يۇەن ساڭ قاتارلىقلارنى 1913-يىلى 3-ئايدا سۆھبەتكە ئەۋەتىدۇ . لى شۇفۇ پۇخراچە ياسانغان بولۇپ ، دىنى بىلىمنى ئىشقا سېلىپ ، ئىسلام مۆتىۋەرلىرى قىياپىتىگە كىرىۋىلىپ ، تۆمۈر خەلپە تۇرغان ئۆيگە كىرىش بىلەن تەكبىر ئىيتىپ ، قۇرئان كەرىم ۋە پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامنىڭ ھەدىسلىرىنىڭ مەنىسىنى يىشىپ ، نەقىل كەلتۈرۈپ سۆز باشلايدۇ ۋە ياڭزېڭشىن ئەۋەتكەن ئالاقىنى ئوقۇيدۇ . ياڭزېڭشىننىڭ خېتىدە مۇنداق دىيىلگەنىدى ؛ '' بىرىنجى ، قۇمۇل ۋاڭنىڭ دىھقانلارنىڭ ئۈستىگە قويغان ھەرئايدىكى يەتتە كۈنلۈك ھاشار تۈزۈمى .ئككى كۈنگە قىسقارتىلىدۇ . ئىككىنجى ،قوزغىلاڭچىلار قوشۇنى ھۆكۈمەتنىڭ ئاتلىق باتالىيونىغا ئۆزگەرتىلىپ ، تۆمۈر باتالىيون كوماندىرىلىق ۋەزىپىسىنى ئۆتەيدۇ ۋە ئۆلكە مەركىزىگە بىرىپ ئورۇنلىشىدۇ . ئۈچىنجى ، قوشۇندىن قايتىپ دېھقانچىلىق قىلىشنى خالايدىغان قوزغىلاڭچىلارنىڭ ھەممىسى ئەسلى يۇرتىغا بىرىپ ،دېھقانچىلىق قىلىشقا ئورۇنلاشتۇرىلىدۇ ....'' لى شۇفۇ بۇ خەتنى ئوقۇپ بولغاندىن كىيىن ، بىر ئايەت ئوقۇپ دۇئاغا قول كۆتۈرۈپ يەنە تەكبىر باشلايدۇ . ئىسلام دىنى قائىدىسى بويىچە تۆمۈر خەلپە تەكبىرگە قوشۇلۇش ۋە دۇئاغا قول كۆتۈرۈشكە مەجبۇر بولىدۇ . بۇنىڭ بىلەن تۆمۈر خەلپە ياڭزېڭشىن قويغان يۇقىرىقى ئۈچ شەرتنى شەرتسىز قوبۇل قىلغان بولۇپ قالىدۇ . بۇ پۇرسەتتىن پايدىلانغان ياڭ زېڭشىن ناھايىتى ئۇستىلىق بىلەن قۇۋلۇق-شۇملۇق ئىشلىتىپ ، قۇمۇلدىكى ھەرقايسى تەبىقىدىكى زاتلار ۋە خەلقلەرنى ئارقا-ئارقىدىن تاغقا چىقىرىپ تۆمۈر خەلپىنى تەبرىكلەيدۇ ۋە قائىدە بويىچە ''خەلىپە'' دەپ ئاتايدۇ . تۆمۈر خەلىپە قىسىمنى باشلاپ ئۈرۈمچىگە كىلىدۇ بۇ پاجىئەنىڭ باشلىنىشى ئىدى . ئۇ چاغدا ئۈرۈمچىنىڭ شەرقى كىچىك دەرۋازىسى سىرتىدا بىر-بىرىگە تۇتىشىپ تۇرىدىغان ئىگىز گازارما بار ئىدى . بىرى ، شەرقى گازارما بولۇپ ، شور بۇلاققا ،يەنە بىرى غەربە گازارما بولۇپ ، دۇڭمىنغا يىقىن ئىدى . تۆمۈر خەلپە قىسىمىنى شەرقى گازارمىغا ئورۇنلاشتۇرىدۇ . غەربى گازارمىغا ياڭ زېڭشىن ئۆزىنىڭ سادىق ئادىمى بولغان ما فۇشىڭ (ماتىتەي) باتالىيونىنى ئورۇنلاشتۇرىدۇ . تۆمۈر خەلپە ئۈرۈمچىگە كەلگەندىن كىيىن ياڭ زېڭشىن ئەندىشە قىلىپ بىئارام بولىدۇ . شۇنىڭ بىلەن ،ئىمكانىيەتنىڭ بارىچە ئۇنى ئۇجۇقتۇرۇش غەرىزىدە تۆمۈر خەلىپىنىڭ تۇڭچىسىنى سىتىۋىلىپ ، تۆمۈر خەلىپىنى نازارەت قىلسا ، يەنە بىر تەرەپتىن ، مافۇشىڭغا ھۇشيار تۇرۇش توغرىسىدا بۇيرۇق بىرىدۇ . مافۇشىڭ 1913-يىلى 9-ئاينىڭ6-كۈنى روزى ھېيتنى تەبرىكلەشكە تەييارلىق كۆرۈش باھانىسى بىلەن تۆمۈر خەلىپىنى غەربى گازارمىغا ئالداپ ئېلىپ كىلىدۇ ۋە قولغا ئالىدۇ . تۆمۈر خەلىپىنىڭ قوشۇنىنى ئۆز گازارمىسىدا قورالسىزلاندۇرىدۇ .، ئۇنى تۈرمىدە قىيىن-قىستاققا ئالىدۇ . خائىن ئىلگىرىكى سۆھبەتلىرىنى پاش قىلىدۇ ياڭ زېڭشىن قاقاقلاپ كۈلگىنىچە تۆمۈر خەلىپىگە : '' گۇناھ مەندە ئەمەس ، مانا بۇ ئۆز ئادىمىڭىز ، مەن سىزنىڭ باتۇرلۇقىڭىز ۋە ئەقىل-پاراسىتىڭىزگە ئىشىنىمەن . سىزگە كەلگەن ئۆلۈمنى تەڭرى ئالدىدىمۇ مەندىن كۆرمىگەيسىز ئۆلۈم ئالدىدا مەن سىزنىڭ قاتىلىڭىزنى ئۆلتۈرۈپ ، سىز ئۈچۈن ئىنتىقام ئىلىپ بىرىمەن '' دەيدۇ-دە خائىن تۇڭچىنى ئۆلتۈرۈشكە بۇيرۇق چۈشۈرىدۇ . خائىن نالە-پەريات قىلغاندا ، '' ئۆز مىللىتىگە ۋاپا كەلمىگەن سەن ئىتتىن ماڭا ۋاپا كىلەتتىمۇ ؟...''دەيدۇ ياڭ زېڭشىن ئۇنىڭغا . مافۇشىڭ تۆمۈر خەلىپىنى ئىتىپ ئۆلتۈرىدۇ . ئەتىسى ئوردىغا تەكلىپ قىلىنغان ئوردا ئەمەلدارلىرى ۋە جامائەت ئەربابلىرى تۆمۈر خەلىپىگە ھەربى تۈزۈم بويىچە ئۆلۈم جازاسى بىرىلگەنلىكىنى ئىلان قىلىدۇ . پىشقەدەم يىڭجاڭ روزى ھاجى ياڭ زېڭشىنغا قاتتىق نارازىىلىق بىلدۈرىدۇ . ياڭ زېڭشىن بۇ ئىشنى مافۇشىڭغا دۆڭگەپ قويىدۇ . خەلق ئاممىسى داغدۇغىلىق ماتەم مۇراسىمى ئۆتكۈزۈپ ،تۆمۈر خەلىپىنىڭ جەسىتىنى خاڭچىڭدىكى قەبرىستانلىقنىڭ ھازىرقى خاڭچىڭ مەسچىتىدىن 50 قەدەملەر ئىچكىرىدىكى بىر جايغا دەپنە قىلىدۇ . تۆمۈر خەلىپە ۋاپاتىدىن كىيىن ، ئۇنىڭ قولىدىكى 300 نەپەر جەڭچىنى قورالسىزلاندۇرۇپ قۇمۇلغا ئاپىرىپ قويىمىز ، دىگەن باھانە بىلەن ئېلىپ مىڭىپ گۇچۇڭدىكى چۋەنزىگەي دىگەن يەردىن ئۆتكەندە ، ئالدىن تەييارلاپ قويغان قىسىملىرى ئارقىلىق قىرغىن قىلىپ تۈگىتىدۇ . تۆمۈر خەلىپە ئۆلتۈرۈلۈپ 18 يىل ئۆتكەندىن كىيىن ،خوجىنىياز ھاجى باشچىلىقىدىكى قۇمۇل دىھقانلار قوزغىلىڭى پارتىلايدۇ ، قوزغىلاڭ يالقۇنى تېزلا پۈتۈن شىنجاڭنى قاپلايدۇ . خوجىنىياز ھاجىنىڭ پائالىيەتلىرىگە قىزىقسىڭىز ''كىتابچى'' نىڭ كىيىنكى يازمىلىرىغا دىققەت قىلىڭ . مەنبە : ''شىنجاڭ يىقىنقى زامان تارىخىدىكى مەشھۇر شەخىسلەر '' ناملىق كىتاب مىسرانىم مۇخەممەس مىسرانىم مۇنبىرنىڭ ئالتە يىللىق تويىغا ئاتاپ مەدەنىيەت بوستانى سەن مىسرانىم، ئىلىم-ئىرپاننىڭ كانى سەن مىسرانىم، ھېكمەتلەر خەزىنىسى سەن مىسرانىم، مۇنبەرلەر تۆرىدە شاھ سەن مىسرانىم، تەرەققى قىل گۈللەنگىن سەن مىسرانىم. سەھىپەڭ رەڭمۇرەڭ بەكمۇبەك ئېسىل، تۈرلىرى خىلمۇخىل مەزمۇنى ئېسىل، مىزانىڭ سەمىمىيەت بەكمۇ ئېسىل، توپلانغان كىشىلەر ھەممىدىن ئېسىل ئېسىللىق ساڭلا خاستۇر مىسرانىم. تۇغۇلدۇڭ مىللىتىم مەدەنىيىتى دەپ، توۋلىدۇڭ بىر ئۆمۈر ياشنا ئۇيغۇر دەپ، ياشىدىڭ بىر ئۆمۈر مىللىتىملا دەپ، قوغدىدىڭ سىرىمنى مەجبۇريىتىم دەپ، باشقىلار ئۈچۈن ياشىدىڭ مىسرانىم. كۆڭلۇم بەك خۇشالدۇر چىقسام مۇنبەرگە، تاپىمەن كۆپ ئەقىل چىقسام مۇنبەرگە، ھەقىقىي سۆزلىرىمنى يازىمەن مۇنبەرگە، ياخشى ئەسەرلەرنى يازىمەن مۇنبەرگە، ھېكمەت دۇردانىلەر كانى مىسرانىم. ئۇچرىشار بۇ يەردە بىلىم ئىگىسى، يوللىنار ئەسرنىڭ باش سەركەردىسى، سىنىلار مۇنازىردە ئەركەك چىشىسى، ئايرىلار ئىنكاس ئارقىىلق ھەممىسى، پىكىر ئالماشتۇرۇش ئورنى مىسرانىم. ئۈتكۈزگەچ مۇنبەردە پائالىيەتنى، تىز تارتتىڭ ئۈزىڭگە كىشى قەلبىنى، ئۆتكۈزدۇڭ دانالار بىلەن سۆھپەتنى كۈپەتتىىڭ مۇنبەرنىڭ يازما تۈرىنى، دانا سەن باشقۇرۇشتا ئەي مىسرانىم. قەدەم قويدىڭ بۈگۈن سەن ئالتە ياشقا، ياخشى بىلەن ياماننى ئايرىدىڭ باشتا، ئاق سانجىلدى بۈگۈن بۇ قارا قاشقا، ئەمما سەن قىرانسان ۋاي تېخى ياشلا گۈل ئىنسۇن قەدىمىڭدىن ئەي مىسرانىم. يېتىپ كەلدى مانا بۈگۈن قۇتلۇق بىر كۈن، توغۇلغان كۈنىڭ سېنىڭ شاد بىر كۈلگۈن، شاھلىق تەختىڭنى سەن مەڭگۈ يۈرگۈزگۈن، جەۋلان قىل تېخىمۇ ياخشى كۈن كۆرگىن، مۇبارەك تۇيىڭغا سېنىڭ مىسرانىم. تەنتەنە قىلماقتا مۇنبەردە ھەممە، باشۇرغۇچى ۋە ئاددى ئەزامۇ ئەنە، مۇبارەك بولسۇن دەپ قىلار تەنتەنە، چۈنكى بۇ يىللاردىن قالغان ئەنئەنە، گۈللەرنى سۇنىمىز ساڭا مىسرانىم.                              لاھىلىگۈچى ۋە خەت كىرگۈزگۈچى:                                               مۇنبەر ئەزاسى: خېلىل(ئۇيغۇر ئوغلى)

uyol

	باشقۇرغۇچىلار سەنەۋەر تۇرسۇننىڭ سالام خەلقىم ناملىق ناخشىسىنى چىقرىپ بىرىڭلار

kakkuk11

	نۇرغۇن ياخشى ئەسەرلەر چۈشۈپ قاپتۇ...

uyol

	kakkuk11 يوللىغان ۋاقتى  2013-3-23 06:17 PM نۇرغۇن ياخشى ئەسەرلەر چۈشۈپ قاپتۇ... يا  سىلەر  تاللاپ  بەرمىسەڭلار؟

kakkuk11

	uyol يوللىغان ۋاقتى  2013-3-23 08:01 PM يا  سىلەر  تاللاپ  بەرمىسەڭلار؟ ياكى تاللاپ بەر دېمىسەڭلا  ھى ھى

kakkuk11

	anatil33 يوللىغان ۋاقتى  2013-3-23 09:13 PM تاللاپ بىرىشنى ماڭىمۇ خەۋەر قىلماپتۇ دېسە،،مىنى تالل ... توغرا ئەڭ ئېسىل تاللاش بولار ئىدى... يەنە بىرقانچە شېئىرلار بار...   ئانا تىل ھەققىدە يېزىلغان شېئىر. مۇنبەردىكى باغۋەن بىز ناملىق تورداشنىڭ شېئىرلىرى يۈرەككە تىگىدۇ... يەنە ئىنكاس يازماس ئەزا شورلۇق نىڭ شېئىرلىرىمۇ بەك ئېسىل...

mahatjan

	ئىجابى تەلىم-تەربىيە تەسىرى يۇقۇرى ئەسەرلەر تاللىنىپتۇ.

Janbar

	ئېسىل ئەسەرلەر تاللىنىپتۇ . مەن يازغان ئەسەرلەر قاچانمۇ مۇشۇنچىلىك بىر سورۇنلارغا چىققۇدەك بولا . داۋاملىق تىرىشاي ، چوقۇم چىقىدۇ.

kakkuk11

	anatil33 يوللىغان ۋاقتى  2013-3-23 09:31 PM [ئۇففففففففففففف مەزمۇنى شۇنداق كۆپكەن بۇ تىمىنىڭ ئو ... ئەلۋەتتە رەھمەتنى كۆپرەك ئېيتىشىڭىز كېرەك.... مۇنبەرگە دائىم كىرىپ تۇرسىڭىز ئوقۇپ بولغان ئەسەرلەرگە بىرلا قاراپ ئۆتۈپ كېتىسىز مەندەك دەپ قويايچۇ ؟ راست گەپ قىلسام شېئىرلارنى ھەممىسى دېگۈدەك ئوقۇپ بولغاندەك

ئەرتۇرا

	ھەنىم بولسا مىنىڭ ئەسىرىمدىن بىرسى تاللىنىپتۇ!  بەك خوش بولدۇم!