جاھان ئاگېنتلىقى 25-فېۋرال خەۋىرى؛ لەگلەك تورى تەرجىمىسى: ب د ت خەۋىپسىزلىك كېڭىشىگە سۇنۇلغان دوكلاتتا، يەمەننىڭ ئاغدۇرۋېتىلگەن سابىق پرېزىدېنتى ئەلى ئابدۇللاھ سالىھنىڭ ھاكىمىيەت يۈرگۈزگەن 33 يىلدا 60 مىليارد دوللار ئەتراپىدا بايلىق توپلىغانلىقى ئېنىقلاندى. ب د ت خەۋىپسىزلىك كېڭىشىگە سۇنۇلغان دوكلاتتا، دۆلەتتە مۇقىمسىزلىققا سەۋەب بولغان دىگەن باھانە بىلەن ب د ت خەۋىپسىزلىك كېڭىشى تەرىپىدىن مال-مۈلۈكلىرى توڭلىتىلىپ، ساھايەت قىلىشى چەكلەنگەن سابىق پرېىزدنت ئەلى ئابدۇللاھ سالىھ ۋە ئىككى «ھۇسى» شىئە قۇراللىقلىرى رەھبىرىنىڭ پائالىيەتلىرى ۋە مال-مۈلۈكلىرىگە ئالاقىدار ئۇچۇرلار ئورۇن ئالغان. دوكلاتتا يەنە، يەمەندە سىياسى كىرزىسقا سەۋەب بولغان تەرەپلەرنىڭ ئارىسىدىكى ئاغدۇرۇلغان سابىق پرېزىدېنت سالىھنىڭ 33 يىل ھاكىمىيەت يۈرگۈزگەن مەزگىلدە 60 مىليارد دوللار بايلىق توپلىغانلىقى تىلغا ئېلىنغان، بۇ مەبلەغ دۆلەتنىڭ يىللىق كىرىمىنىڭ 5 ھەسسىسىگە تەڭ تۇرىدۇ.

 ب د ت خەۋپسىزلىك كېڭىشىنىڭ يەمەندە سياسى كىرزىسنى ھەل قىلىش چارىسىغا ئالاقىدار بىردەكلىك بىلەن ماقۇللىغان قاراردىن كېيىن بۇ دوكلات سۇنۇلغان بولۇپ، دوكلاتتا سالىھنىڭ نەخ پۇل، ئۆي-مۈلۈك، پاي، ئالتۇن ۋە قىممەت بۇيۇملارنى ئۆز ئىچىگە ئالغان بايلىقىنى يەمەننىڭ داڭلىق 5 كارخانىچىسىنىڭ ياردىمى بىلەن 20 دۆلەتكە يۆتكىگەنلىكى ئېنىقلاندى.

دوكلاتتا سالىھنىڭ 1978-يىلى پرېزىدېنتلىققا ئولتۇرغاندىن 2012-يىلى ئاغدۇرۇلغانغا قەدەر ھەر يىلى تەخمىنەن 2 مىليارد دوللار بايلىق توپلىغانلىقى ئاشكارىلاندى.  سالىھ دۆلەتتە 2011-يىلى 11-فېۋرال يۈز بەرگەن نامايىشلار جەريانىدا قالايمىقانچلىقتىن كېيىن قولتۇق ھەمكارلىق تەشكىلاتى بىلەن ئىمزالىغان كېلىشىم بىلەن 2012-يىلى ۋەزىپىسىنى ياردەمچىسىگە ئۆتكۈزۈپ بېرىپ دۆلەتتىن ئايرىلغان ئىدى.

دۇنيادىكى  نامرات دۆلەتلەر قاتارىدا ئورۇن ئالغان يەمەندە يېقىنقى مەزگىللەردىن بۇيان كۆپەيگەن تۇقۇنۇشلار ۋە مۇقىمسىزلىقنىڭ سەۋەبچىلىرى قاتارىدا سالىھ بار. ب د ت خەۋىپسىزلىك كېڭىشى يەمەندىكى سىياسىي كىرزىسقا ئالاقىدار ئېلىپ بارغان ئاۋاز قۇيۇشتا ، دۆلەتتە كىرزىسقا سەۋەب بولغان تەرەپلەرگە جازا يۈرگۈزۈش قارارى بىردەكلىك بىلەن ماقۇللاندى.

ب د ت  تەرىپىدىن ماقۇللانغان قاراردا، «يەمەندە سىياسي كىرزىسقا سەۋەب بولغان تەرەپلەر» دەپ بېكىتىلگەنلەر ئارىسىدا سابىق پرېزىدېنت سالىھ ۋە «ھۇسى» شىئەلىرىنىڭ رەھبەرلىرىدىن ئابدۇلخالىق ھۇسى ۋە ئابدۇللاھ يەھيا بار. قاراردا يەنە ب د ت نىڭ يەمەندىكى ۋەكىللىرىنىڭ ۋەزىپە ئۆتەش مۇددىتىنىڭ 2016-يىلى 25-مارتقا قەدەر ئۇزارتىلغانلىقى بېكىتىلدى.