19-سېنتەبىر چۈشتىن كېيىن ، ياپونىيە توكيو چەت ئەل تىللىرى ئىنىستىتۇتىنىڭ تىل-يېزىق تەتقىقاتچىسى جۇن سۇگاۋارا ئەپەندى ئۆزىنىڭ 28 يىل مابەينىدە شىنجاڭدا توپلىغان ، رەتلىگەن 788 پارچە يازما يادىكارلىقلىرىنى شىنجاڭ ئۇنىۋېرسىتېتى فىلولوگىيە ئىنىستىتۇتىنىڭ شىنجاڭ يازما يادىكارلىقلار تەتقىقات بازىسىغا تەقدىم قىلدى .

شىنجاڭ ئۇنىۋېرسىتېتىنىڭ مۇئاۋىن مۇدىرى نۇرشات جۇماش بۇ پائالىيەتكە قاتناشتى ۋە سۆز قىلدى . ئۇ مۇنداق دېدى : شىنجاڭ ئۇنىۋېرسىتېتى شىنجاڭدىكى كۆلىمى ئەڭ چوڭ ، تارىخى ئەڭ ئۇزۇن ، كەسىپلەر بىر قەدەر تولۇق ، تەتقىقات نەتىجىلىرى ئەڭ يۇقىرى بولغان ئۇنىۋېرسال ئالىي بىلىم يۇرتى . شىنجاڭ يازما يادىكارلىقلار تەتقىقات بازىسى بولسا 2011-يىلى تەستىقلانغان بولۇپ ، ئاساسلىقى شىنجاڭدىكى يازما يادىكارلىقلارنى ئىزدەش ، توپلاش ، رەتلەش ، تەتقىق قىلىشنى ئاساس قىلغان نوپۇزلۇق ئورگان . بۇ قېتىم جۇن سۇگاۋارا ئەپەندىنىڭ ئۆزى يىغىپ ساقلىغان چاغاتاي يېزىقىدىكى 788 پارچە يازما يادىكارلىقنى مەكتىپىمىزگە تەقدىم قىلىشى قۇتلۇقلايدىغان ياخشى ئىش ، شۇنداقلا مەكتىپىمىز قۇرۇلغانلىقىنىڭ 90 يىللىقى ئۈچۈن بىر كاتتا سوۋغا . مەن شىنجاڭ ئۇنىۋېرسىتېتى پارتكومى ، مەكتەپ ئىشخانىسى ، شىنجاڭ يازما يادىكارلىقلار تەتقىقات بازىسىغا ۋاكالىتەن سۇگاۋارا ئەپەندىگە چىن كۆڭلۈمدىن رەھمەت ئېيتىمەن .

جۇن سۇگاۋارا ئەپەندى مۇنداق دېدى : مەن 1986-يىلى شىنجاڭ دېگەن زادى قانداقراق جايدۇر دېگەن قىزىقىش بىلەن قەشقەرگە بېرىپ بىر مەزگىل تۇردۇم ، بۇ جەرياندا شىنجاڭغا بولغان قىزىقىشىم ھەسسىلەپ ئاشتى ، ياپونىيەگە قايتىپ كەلگەندىن كېيىنمۇ شىنجاڭ ھەققىدىكى ماتېرىياللارنى كۆرۈپ ، بۇ جايدىكى تىل-يېزىق ئۈستىدە ئىزدەندىم . 93-يىلدىن 95-يىلغىچە ئىلى پېداگوگىكا ئىنستىتۇتى ۋە شىنجاڭ ئىجتىمائىي پەنلەر ئاكادېمىيەسىدە بىلىم ئاشۇردۇم ، بۇ جەرياندا ئۇيغۇر تىلى ئۆگەندىم . شىنجاڭدىكى يازما يادىكارلىقلارنى توپلاپ رەتلەۋاتقىنىمغا 28 يىل بولدى . مەن بۇ قېتىم قولۇمدىكى ھۆججەت –ماتېرىياللارنىڭ شىنجاڭدىكى ئەڭ چوڭ ئالىي بىلىم يۇرتى بولغان شىنجاڭ ئۇنىۋېرسىتېتىدا ماكان تاپقانلىقىدىن بەكمۇ خۇشال . بۇ قېتىم بەرمەكچى بولغان ھۆججەتلەرنىڭ سانى جەمئىي 788 پارچە خەت-چەكلەردىن تەركىپ تاپقان بولۇپ ، كۆپ قىسمى قازى مۆھۈرلۈك ھۆججىتى ، بۇنىڭدىن باشقا يەنە 300 دەك ھۆججەت بار ، بۇ ھۆججەتلەرنىمۇ كېيىنچە شىنجاڭ ئۇنىۋېرسىتېتىغا تاپشۇرۇپ بەرمەكچى بولىۋاتىمەن . بۇنىڭدىن كېيىن مەن شىنجاڭ ئۇنىۋېرسىتېتىدىكى مۇناسىۋەتلىك تەتقىقاتچىلار بىلەن بىرلىكتە مۇشۇ ھۆججەتلەرنى بىرلىكتە تەتقىق قىلىپ ، شىنجاڭدىكى يازما يادىكارلىقلار تەتقىقاتى ئۈچۈن ئۆزۈمنىڭ تۆھپىسىنى قوشىمەن .

سۇگاۋارا ئەپەندى تەقدىم ئەتكەن ھۆججەتلەرنىڭ كۆپىنچىسى قازى مۆھۈرلۈك ھۆججىتى بولۇپ ، 19-ئەسىرنىڭ 80-يىللىرىدىن 20-ئەسىرنىڭ 50-يىللىرىغىچە بولغان مەزگىلدە قەشقەر ۋىلايىتى ، بولۇپمۇ قەشقەر شەھىرى بىلەن قەشقەر كوناشەھەر ناھىيەسىدە ، قالغانلىرى خوتەن ۋىلايىتى بولۇپمۇ قاراقاش ناھىيەسىدە پۈتۈلگەن . ھۆججەتلەر يەر-زېمىن توختام ، ئەرز ، ھۆكۈم ، كېلىشىم ھۆججەتلىرى ۋە ۋەسىيەتنامىلەردىن ئىبارەت بولۇپ ، ئەنئەنىۋى ئۈژمە قەغىزى ، يەنى ئۇيغۇر ئەنئەنىۋى ھۈنەر سەنئىتىدىن بىرى بولغان خوتەن قەغىزى ئىشلىتىلگەن .

شىنجاڭ ئۇنىۋېرسىتېتى فىلولوگىيە ئىنىستىتۇتىنىڭ دوتسېنتى ئابدۇرېھىم راخمان مۇنداق دېدى : سۇگاۋارا ئەپەندى ئۆزىنىڭ 28 يىلدىن بۇيان يىغىپ توپلىغان قىممەتلىك ماتېرىياللىرىنى تەتقىقات بازىمىزغا ھەقسىز تەقدىم ئەتتى ، مەن سۇگاۋارا ئەپەندىنىڭ بۇ خىل ئالىي پەزىلىتىگە چىن كۆڭلۈمدىن رەھمەت ئېيتىمەن . سۇگاۋارا ئەپەندى بىزگە سوۋغا قىلغان بۇ قەدىمىي يازمىلار شىنجاڭنىڭ ئەينى دەۋرلەردىكى ئىجتىمائىي ، ئىقتىسادىي ، فولكلور ، تىل تەتقىقاتى جەھەتتە بىزنى قىممەتلىك ماتېرىياللار بىلەن تەمىن ئېتىدۇ ، بىز بۇ يازمىلارنى پات ئارىدا توردا ئېلان قىلىپ ، دوكتور ، ئاسپرانتلىرىمىزنىڭ كۆرۈشىگە ، تەتقىق قىلىشىغا سۇنىمىز ۋە مۇشۇ جەھەتتىكى تەتقىقاتلىرىمىزنى تېخىمۇ چوڭقۇرلاشتۇرىمىز .