‏يېقىندا ئامېرىكا زۇڭتۇڭى ئوباما غەربى نۇقتا ھەربىي مەكتىپىنىڭ ئۇقۇش پۇتتۇرۇش مۇراسىمىدا دىپلوماتىيە سىياسىتى توغرىسىدا سۆز قىلدى. ئۇ ئامېرىكا داۋاملىق دۇنيا سەھنىسىدە رەھبەرلىك ئورنىدا تۇرىدۇ، دېدى. ئامېرىكا جون خۇپكىنىس ئۇنىۋېرسىتېتى پاۋلوۋ نىسەي ئالىي خەلقئارا تەتقىقات ئورنىنىڭ باشلىقى ۋەلى ناسىر مۇخبىرغا مۇنداق دېدى: ئوبامانىڭ سۆزى ئامېرىكىنىڭ كۆپ تۈرلۈك دىپلوماتىيە سىياسىتىنى چۈشەندۈردى، بۇ سىرتقى ساھەنىڭ ئامېرىكىنىڭ دىپلوماتىيە سىياسىتىنى تەنقىدلىشىگە قارىتا ئۆزىنى ئاقلىغانلىق.

بىر يىل ئالدىدا ئاشكارىلانغان پىرىزما ۋەقەسى ئامېرىكىنىڭ خەلقئارا سەھنىدىكى ئىناۋىتىگە زور دەرىجىدە تەسىر يەتكۈزدى. سۇرىيە كىرزىسىدىن ئۇكرائىنا ۋەقەسىگىچە، ئامېرىكىنىڭ مەملىكەت ئىچىدە ئوباما ھۆكۈمىتىنىڭ دىپلوماتىيە ئاجىزلىقىنى ئەيىبلەش ئۈزۈلمىدى. پەلەستىن بىلەن ئىسرائىلىيەنىڭ تىنچلىق سۆھبىتى ئوباما ھۆكۈمىتى دىپلوماتىيەسىنىڭ ئوڭىشسىزلىقىنى كەسكىنلەشتۈرۋەتتى، بۈگۈنكىچە تاقالمىغان گۇەنتانامۇ تۈرمىسى ئامېرىكا كۆتۈرۈپ چىققان ئەخلاق ۋە ھەققانىيەت بايرىقىنىڭ يالغانلىقىنى نەچچە ھەسسە كۆرسىتىپ بەردى. ئامېرىكىنىڭ 2014-يىللىق ئوتتۇرا مەزگىللىك سايلىمى يېقىنلاپ قالدى، ئوبامانىڭ 2-قېتىم ۋەزىپە ئۆتىشى قېيىن ئەھۋالغا دۇچ كەلدى.

مۇشۇنداق ئارقا كۆرۈنۈش ئارقىسىدا، ئوبامانىڭ ئەڭ يېڭى دىپلوماتىيە سىياسىتىنى شەرھلىشى-جاۋاب بېرىش ياكى چۈشەندۈرۈش، شۇنداقلا رەتكە سېلىش ۋە ئوچۇق ئۇقتۇرۇش ئىدى. بەزى تاراتقۇلار مۇنداق دېدى: بۇ ئوباما ھۆكۈمىتىنىڭ كېيىنكى ئۇرۇش دەۋرىدىكى دىپلوماتىيە سىياسىتى. چۈنكى نەچچە كۈن ئالدىدا ئوباما ئامېرىكىنىڭ ئافغانىستاندىن ئەسكەر چېكىندۈرۈش ۋاقىت جەدۋىلىنى جاكارلىدى، بۇ ئامېرىكىنىڭ ئۇزاق مۇددەت داۋاملاشقان ئۇرۇشىنىڭ ئاخىرلىشىدىغانلىقىدىن دېرەك بېرىدۇ.

ئوباما ئامېرىكىنىڭ يەر شارى رەھبەرلىك كۈچى ۋە ئۇ دۇچ كېلىۋاتقان خىرىس توغرىسىدا نۇقتىلىق توختالدى. ئۇ مۇنداق دېدى: دۇنيادىكى باشقا دۆلەتلەرگە نىسبەتەن ئېيتقاندا، ئامېرىكا يەنىلا ناھايىتى كۈچلۈك.

ئومابا ئامېرىكىنىڭ يەنىلا قۇدرەتلىك بولۇشىتا ئۈچ ئاساس بار دەپ قارايدۇ: ھەربىي ئىشلار جەھەتتە ئامېرىكىنىڭ باشقا دۆلەتلەرنىڭ بىۋاسىتە تەھدىتىگە ئۇچراش نىسبىتى ناھايىتى تۆۋەن؛ ئىقتىسادى جەھەتتە ئامېرىكا يەنىلا يەر شارىدىكى ئەڭ ھاياتى كۈچكە ئىگە شۇنداقلا سودىدا يېڭىلىق يارىتىش خاراكتېرىگە ئىگە ئىقتىسادى گەۋدە، شۇنىڭ بىلەن بىر ۋاقىتتا ئامېرىكىنىڭ ئېنېرگىيە ئېھتىياجى كۈنسېرى مۇستەقىل بولماقتا. ئامېرىكىنىڭ يەر شارىدا نۇرغۇن كۈچلۈك ئىتتىپاقداشلىرى بار.

ئوباما ئامېرىكىنىڭ دۇنياغا قانداق رەھبەرلىك قىلىشى توغرىسىدا مۇنداق دېدى: ئامېرىكىنىڭ يادرولۇق مەنپەئەتى تەھدىتكە ئۇچرىغان ۋاقىتتا، ئامېرىكا چوقۇم قۇرال ۋاسىتىسىنى تاللايدۇ. يەر شارى خاراكتېرلىك تەھدىت ئالدىدا ئامېرىكا يالغۇز ئۇرۇش قىلمايدۇ، ئىتتىپاقداشلىرى ۋە ھەمكارلىق شېرىكلىرى بىلەن بىرلىكتە ھەرىكەت قوللىنىدۇ، دىپلوماتىيە ۋاسىتىسى ياكى كۆپ تەرەپلىك ھەربىي ھەرىكەت ئارقىلىق، بۇنى ھەل قىلىدۇ. ھارغۇچە تەنقىدلىنىۋاتقان قۇرال كۈچى ئىشلەتمەسلىك دىپلوماتىيە سىياسىتى توغرىسىدا ئوباما چۈشەندۈرۈپ مۇنداق دېدى: گەرچە ھەربىي كۈچ ئامېرىكىنىڭ يەر شارىدىكى رەھبەرلىك ئىقتىدارىنىڭ تۈۋرۈكى بولسىمۇ، ئەمما خەلقئارا ئىشلارنى بىر تەرەپ قىلغاندا ھەربىي ھەرىكەتنى رەھبەرلىك ئىقتىدارىنى نامايان قىلىدىغان بىردىنبىر ۋاستە قىلماسلىق كېرەك.

ئوباما مۇنداق دېدى: كەلگۈسىگە نەزەر سالساق، ئامېرىكىنىڭ دۆلەت ئىچى ۋە سىرتىدىكى ئەڭ بىۋاسىتە تەھىدىد تېررورلۇق. بۇنىڭغا قارىتا ئوباما بەش مىليارد ئامېرىكا دوللىرىلىق تېررورلۇققا قارشى تۇرۇش شېرىكلىك فوندى تۇرغۇزۇش پىلانىنى جاكارلىدى ھەمدە دۆلەت مەجلىسىنىڭ بۇنى تەستىقلىشىنى مۇراجىئەت قىلدى.
ئېيتىشلارغا قارىغاندا، بۇ تۈر فوندى ئاساسلىقى ئوتتۇرا شەرق ۋە ئافرىقا قاتارلىق رايونلاردىكى ئالدىنقى سەپ دۆلەتلەرنىڭ تېررورلۇققا قارشى تۇرۇش ھەرىكەت ئىقتىدارىنى ئۆستۈرۈشكە ئىشلىتىلىدىكەن.

ئوباما مۇنداق دېدى: ئامېرىكىنىڭ يەر شارى رەھبەرلىك ئورنى مىسلى كۆرۈلمىگەن خىرىسقا دۇچ كەلمەكتە. بىر تەرەپتىن نۆۋەتتە رۇسىيە بىلەن ئۇكرائىنا كىرزىسى ياۋروپا ئەللىرى ئىتتىپاقىنى خاتىرجەمسىزلەندۈردى، يەنە بىر جەھەتتىن جۇڭگو، بىرازىلىيە، ھىندىستان قاتارلىق يېڭىدىن گۈللەنگەن ئىقتىسادى گەۋدىلەر قەد كۆتۈرمەكتە ھەمدە ئامېرىكا بىلەن سۆز قىلىش ھوقۇقىنى تالىشىشقا ئۇرۇنماقتا.

ئامېرىكا يېڭى بىخەتەرلىك مەركىزى ئاسىيا تىنچ ئوكيان بىخەتەرلىك تۈرىنىڭ مۇدىرى پاترىك كىرونى زىيارەتنى قوبۇل قىلغاندا مۇنداق دېدى: ئوباما داۋاملىق دۇنياغا رەھبەرلىك قىلىش رولىنى ساقلايدۇ ھەمدە زېھىنىنى مەركەزلەشتۈرۈپ، ئۆزىنى تەرەققىي قىلدۇرۇشقا شارائىت ھازىرلاش ئۈچۈن تەڭپۇڭلۇقنى ئىزدىمەكتە. ئوباما ئامېرىكىنىڭ مەنپەئەتى ھېچقانداق بىۋاسىتە تەھدىتكە ئۇچرىمىغان ئەھۋالدا ھەربىي جەھەتتىن ئارىلىشىش چېكىنى ئۆستۈردى.