كەتمەن ساداسى

版权声明：转载时请以超链接形式标明文章原始出处和作者信息及本声明
http://www.blogbus.com/ketmenbay-logs/241490834.html

بۈگۈن - دۇنيا كىشىلىك ھوقۇق كۈنى


تۈركىيە ئاۋازى رادىيوسى(2013-12-10) خەۋىرى:
بۈگۈن دۇنيا كىشىلىك ھوقۇق كۈنى. بىرلەشكەن دۆلەتلەر تەشكىلاتى (ب د ت) ئومۇمىي كېڭىشى، 1948- يىلى 10- دېكابىر كۈنى «دۇنيا كىشىلىك ھوقۇق خىتابنامەسى»نى ئېلان قىلدى.
بۈگۈن مەزكۇر خىتابنامىنىڭ ئېلان قىلىنغىنىغا 65 يىل بولغان بولسىمۇ، ھېلىھەم ئىرق، تىل، دىن ۋە جىنس پەرقىگە قارىماستىن كىشىلىك ھوقۇقنىڭ ئالەمشۇمۇل ئىكەنلىكىنى قوبۇل قىلىشتا مەسىلىلەر كۆرۈلمەكتە.
ب د ت «دۇنيا كىشىلىك ھوقۇق خىتابنامەسى»نىڭ روھىغا ئاساسلانغاندا، ھەر بىر ئىنسان تىل، دىن، ئىرق ۋە جىنسىيىتىگە قارىماستىن ئەركىن ۋە باراۋەر توغۇلىدۇ.
ھەممە ئادەمنىڭ ئەركىن ۋە خاتىرجەم ياشاش ھوقۇقى بار.
پىكىر، ئېتىقاد ئەركىنلىكى ۋە ئادىل سوتلىنىش ھوقۇقىغا ئورۇن بېرىلگەن «دۇنيا كىشىلىك ھوقۇق خىتابنامەسى»دە، ھەممە ئادەمنىڭ ئۆزىنىڭ ياشاش شەكلىنى تاللاش، خىزمەت تېپىش ۋە تەلىم – تەربىيە ئېلىش ھوقۇقىنىڭ بارلىقى تەكىتلىنىدۇ.
«دۇنيا كىشىلىك ھوقۇق خىتابنامەسى»گە كۆرە، ئاساسلىق ھەق – ھوقۇق، ئەركىنلىك ۋە شەرەپ بىلەن ياشاش ھوقۇقى ئىقتىسادىي، مەدەنىي ياكى سىياسىي سىستېمىغا قارىماستىن ھەممە ئادەم ئۈچۈن ئىجرا قىلىنىشى كېرەك. دۆلەتلەرمۇ كىشىلىك ھوقۇقنىڭ دەپسەندە قىلىنماسلىقىنى كاپالەتكە ئىگە قىلىشقا مەسئۇلدۇر.
«دۇنيا كىشىلىك ھوقۇق خىتابنامەسى» تارىختىن تارتىپ تاكى ھازىرغىچە ئەڭ كۆپ تەرجىمە قىلىنغان ماتېرىياللارنىڭ بىرى بولدى؛ يەنى 375 خىل تىلغا تەرجىمە قىلىندى ۋە تەرجىمە قىلىش داۋاملاشماقتا.
ب د ت، خىتابنامىنىڭ ئىجرا قىلىنىشىنى كاپالەتكە ئىگە قىلىش ئۈچۈن بۇنىڭدىن 20 يىل ئىلگىرى كىشىلىك ھوقۇق ئالىي كومېسسارلىقىنى قۇرۇپ چىقتى، كىشىلىك ھوقۇقنى تېخىمۇ يۇقىرى سەۋىيەگە كۆتۈرىدىغان ۋىيېننا خىتابنامىسىنى ئېلان قىلدى.
لېكىن، كىشىلىك ھوقۇق ئىشلىرى ئالىي كومىسسارى ناۋى پىللاينىڭ قارىشىچە، بارلىق تىرىشچانلىقلارغا قارىماي، خەلقئارا جەمئىيەت كىشىلىك ھوقۇققا خىلاپ قىلمىشلارغا قارشى يېتەرلىك دەرىجىدە سەزگۈر ئەمەس.
پىللاي، كۆپلىگەن ئەللەردە ھېلىھەم كىشىلىك ھوقۇقنىڭ دەپسەندە قىلىنىۋاتقانلىقىنى سۆزلىرىگە ئىلاۋە قىلدى.
ئېلېكتىرونلۇق كۆزىتىش سىستېمىلىرى ئارقىلىق ئۇچۇر توپلاشنىڭ خۇسۇسىيلار ھوقۇقىغا خەۋپ ئېلىپ كەلگەنلىكىنى تەكىتلىگەن پىللاي، بۇنىڭ ئەركىن جەمئىيەتنىڭ بەرپا قىلىنىشىغا توسالغۇ پەيدا قىلغانلىقىنى بىلدۈردى.
خەلقئارا سەھنىدە «دۇنيا كىشىلىك ھوقۇق خىتابنامەسى»دىن باشقا، «ياۋروپا كىشىلىك ھوقۇق ئەھدىنامىسى»دىن تارتىپ ياۋروپا كىشىلىك ھوقۇق مەھكىمىسى ۋە ئىرقىي قىرغىنچىلىق جىنايەتلىرى سوتلىنىدىغان خەلقئارا جىنايى ئىشلار سوت مەھكىمىسىگىچە كۆپ ساندا قانۇنىي ھۆججەت ۋە ئورگان بار.
كىشىلىك ھوقۇققا خىلاپ قىلمىشلارنىڭ ئازايتىلىشى ئۈچۈن، ھوقۇق بەلگىلىمىلىرىنىڭ ئىجرا قىلىشىنىڭ مۇھىم ئىكەنلىكىنى تەكىتلىگەن مۇتەخەسسىسلەر، بۇ نۇقتىدا ھوشيارلىقنىڭ كۈچەيتىلىشى كېرەكلىكىنى ئەسكەرتمەكتە.
★★★★★