قەدىمىدىن تا ھازىرغىچە ياش ئۆسمۈرلەرگە دائىر ئوقۇشلۇقلار ئىنىتايىن كۆپ بۇلۇپ كەلىدى . ئەمما ئۇلارنىڭ ھەممىسلا دىگۈدەك ئۆسمۈرلۈكنى خاراكىتىر بۇلۇشى بۇلدىغان ، خەتەرلىك دەۋەر قىلىغان ئەمەليەتتە ئۇنداق ئەمەس . ياش ئۆسمۈرلىك خاراكتىرنى ھەققى مەندە ئۆزگەرتىمەيدۇ ئۇ پەقەت يىتىلۋاتقان بالنى يېپيېڭى بىر مۇھتىقا ئەكىرىپ ، يېڭى سىناققا يۈزلەندۈردىغان ئۆتكۈنچە دەۋىر .
ھەر بىر بالا ئۈزۈن ئېيتىقاندا ، ياش ئۆسمۈرلۈككە كىردى دىگەن گەپ ، باللىق بىلەن خوشلاشتى دىگەن گەپ . بىزمۇ ئۇلارغا بۇنىڭ ئەلۋەتتە شۇنداق بولدىغانلىقىنى جەزىم قىلىشىمىز كىرەك ، ئەلۋەتتە ، ناۋادا مۇشۇنچىلىك ئىشنى قىلاللىساقلا بۇ دەۋردىكى جىدىيىلىك كەيپىياتى كۆپ ئازيىپ قالىدۇ . ناۋادا ئۇ بۇنىڭ شۇنداق بولدىغانلىقىنى ئىسپاتلايمەن دەپ قالسا ، ئەلۋاتتە ئۇ ئۆز مەيداندا بەك ئەزۋىلەپ كىتىدۇ . بۇ مەزمۇن ئىز تورىدىن كۆچۈرۈلگەن
ياش ئۆسمۈرلۈك دەۋىرىگە كىرىپ ، نۇرغۇن باللار مۇستەقلىقىنى تەكەپپۈرچانلىقىنى ، ئوغۇل باللىقىنى ۋە ياكى قىزلىق پۇراقنى ئىپادىلەيدۇ . . شۇنداقلا بۇ ئىپادىلەرنىڭ قىزلىشنى بالنىڭ ( يىتىلىش ) نىڭ مەنسى ئۆزگە ئۆزى خان بۇلۇش ، ھىچ كىشنىڭ كۆزىگە قارماسلىق دەپ بىلىگەن بولسا بالا مەيلى قانداق ئىنىتىزام بولسۇن ، ھەممىگە قارشلىق قىلىدۇ . بەزى باللار مۇشۇ مەزگىلىدە تاماكا چىكىشنى ئادەم تىللاشنى ياكى يېرىم كىچىگىچە ئۆيگە كىرمەسلىكىنى ئۈگۈنۋالىدۇ . قۇلقى يۇمشاق بالا تۇيۇقسىز ياغاچ قۇلاققا ئايلىنىدۇ . ھەم ئويلىمىغان يەردىن ئاتا ئانسى ئىچ - ئىچىدىن ( توۋا ) دىگۈزۈپ قويدىغان بولۋالىدۇ . يەنە دىسەك قارماققا قۇلقى قۇلقى يۇمشاق بەزى باللار ئەملىيەتتە ئاتا- ئانسىغا ئىزچىل ئۆكتە بۇلۇشى مۇمىكىن . ئەمما پەقەت ياش ئۆسمۈرلۈككە كەلگەندە ئاندىن بىر قەدەر مۇل ھۆرلۈك ۋە قۇۋۋەت توپلىنىدۇ ، بۇ دۈشمەنلكىنىئىپادە قىلىشقا جۈرئەت پەيدا قىلىدۇ . دائىم تىل ھاقارەتتە ئۆتىدىغان بالا قارماققا جىمغور ۋە مۇلايىم كۆرنىدۇ . ئەمما ئۇ خەپ توختاپ تۇر ، دەپ ئۆچ ئالدىغاننىڭ پۇرستىنى كۈتىدۇ . . ئۆزى قانات قۇيرۇقى يىتىلىگەن دىگەن كۈندىن باشلاپ پۇرسەتنى غەنىيمەت بىلىپ ئاتسىغا تاسلىنىپ ئۇنى تازا قاقشاتقاندىن كىيىن ئاندىن ئۆيدىن چىقىپ كىتىدۇ . www.iz.la
كۆپ ساندىكى باللار ياش ئۆسمۈرلۈككە كىلىپ خىلى ئەركىن ۋە ،مۇستەقىل بۇلۇپ قالغاندەك بۇلىدۇ . مەن چوڭ بولدۇم ئاتا ئانام مىنڭ ھوقۇقىمىغا ھامى بولمىسا بولمايدىغان دەۋرلەر كەتتى ، دەپ قارايدۇ ، ناۋادا ئاتا - ئانا ئۇنى داۋاملىق نەزەربەنىت قىلىپ قويسا ، ئۇ چۇقۇم بۇنىڭىدن قۇتلۈشنىڭ كويدا بىرى بولالمايدۇ . ئاتا ئۇنىڭ باللىقىنى قانچە پەش قىلىغانسىرى ، ئۇ شۇنىچە تاپتىن چىقىدۇ نەتىجىدە .( ئۆسمۈر قارشىلاشقۇچى ) تۈرىگەتۇتۇلۇپ ، ئەكسمەنچىلىككە پېتىپ قالىدۇ . تور دۇنياسىدىكى چاقنىغان يۇلتۇز - ئىز تورى!
بىز ياش ئۆسمۈرلۈك دەۋرىگە ئېنىق دائىرە بىكتەلەيمىز . بۇ دەۋىر كۆپنىچە 14ياشتىن 20ياشقىچە ئارلقىنى كۆرسىتدۇ . بىراق بەزى باللار ھەر قايسى قىسمىلىردا ئۆزگىرىش بۇلدۇ . بەزىدە ھەر قايسى قىسمىلارنىڭ يىتىلىش ئىقىتىدارىدا ماسلاشماسلىق كۆرۈلىدۇ . بالنىڭ بۇيى ئىگىزلەيدۇ، قول ، پۇتى چوڭلايدۇ . ئەمما بۇنىڭلىق بىلەن سەل كالامپايلىشپ قالىدۇ . بۇ ئۇلارنىڭ بۇ ئەزانى قايتا مەشقىلەندۈرشى لازملىقىنى چۈشەندۈردۈ .بىراق بۇ جەرياندا ناۋادا باشقلارنىڭ مەسخىرسى ياكى تەنقىد پەيدا بولسا ، ئۇلار ئۆزنى راستنلا كالامپاي دەپ قالىدۇ - دەبىر قىتىم ساراڭ دىسە ، بىر توغرام گۆشى ساراڭ بۇلىدۇ . دىگەندەك بارغانسىرى كالامپايلىشپ كىتىدۇ . ئىچىدىكى ئاجىراتما بەزلەرنىڭ ياش -ئۆسمۈرلەر تەرەقياتىغىمۇ تەسىرى بۇلىدۇ . ئۇلار فونكىسيەلەرگە تۈرتىكە بۇلۇشى مۇمىكىن . ئەمما بۇ ھەرگىز باردىن يوق قىلدىغان ياكى يوقىتىن بار قىلىدىغان ھەممىگە قادىر ئۆزگىرىش ئەمەس . ئىچكى ئاجىراتما بەزلەر تۇغۇلۇشتىن بۇرۇنلا ئادەم بەدنىگە تەسىر كۆرستىشكە باشلايدۇ . ئەمما ياش ئۆسمۈرلۈكتە ئۇلارنىڭ ئاجىراتملىرى كۆپىيىدۇ ئىككلەمچە ئالاھىدلىكى تېخمۇ رۈشەنلىشىدۇ . ئوغۇللارغا ساقال ، بۇرۇت ئۆسۈشكە باشلايدۇ ، ئاۋازى بوملىشىدۇ .قىزلارنىڭ سىنى تولىدۇ تېخى تۈسكىگەكىلىدۇ . بۇئىشلارمۇ كۆپ ھاللاردا ياش ئۆسمۈرلەرنى سارامىگە سالدىغان ئىشلار .
ياش - ئۆسمۈرلەردە ھازرلىقىغا كوش قىلىماي قىلىغان يىتۈكىسىز باللار ئىجتىمائى ئالاقە ، مۇھەببەت ۋە نىكاھ دىگەندەك بىر قاتار مەسىللەرگە يولوققاندا چۇقۇم تەمتىرەپ تىمىسقىلاپ كىتىدۇ . مەسلەن ئۇنداقتا ئۆزنىڭ قايسى خىزمەتكە مەيلى بارلىقىنى بىلمەيدۇ . شۇڭا شۇنداق خىزمەتنىمۇ تاپالمايدۇ . ئۆزنى كارغا يارماسقا چىقىۋىتىدۇ .نىكاھ ۋە مۇھەببەتىمۇ ئۇنىڭىغا ئەملىنىك يوق . يات جىنىستىن بىرەر گەپ قىلىسا قۇلاقلىرغىچە قىزىرىپ كىتىدۇ . ئېغىزغا گەپ كەلمەيدۇ . . ئۇ چۇقۇم كۈندىن كۈنگە ئۈمۈتىسىزلىنىپ كىتىدۇ . بارلىق تۇرمۇش مەسللىرى ئۇنى بىزار قىلىدۇ . ئۇنى چۈشۈندىغانمۇ ھېچ كىم چىقىمايدۇ . باشقىلارغا ئىرەڭشىمەيدۇ . ئۇلارغا گەپ قىلمايدۇ . ئۇلارنىڭ گىپنىمۇ ئاڭلىمايدۇ . . يا ئىش قىلىمايدۇ ،ئەتىدىن كەچكىچە خام خىيال قىلىدۇ . بىراق بۇنداق ساقسىزلىق ئەملىيەتتە بىر خىل خاتالىق ، خالاس ناۋادا ئۇنىڭىغا ماڭىغان يولنىڭ خاتالقنى ئىسپاتلاپ توغرا يول كۆرستلسە ، ئۇ چۇقۇم دەرھال ساقيىدۇ . بىراق بۇ ئىشنى قىلىش ئۇنداق ئاسان ئەمەس . چۈنكى ئۇنىڭ پۈتكۈل تۇرمۇشىدا ئادەتلاندۈرۋالغان نەرسىلەر چۇقۇم تۈزلىشى كىرەك بۇرۇن ، ھازىر ۋە كەلگۈسىنىڭ مەنسى چۇقۇم ئىلىمى نوختىنەزەر چوقوم ئىلىمى نوختىنەزەر بىلەن قايتىدىن تەھتىقىلىشى ، شەخسى ئوي ۋە بىر تەرەپلىمىك كۆزتلىمەسىلىكى لازىم .
ئىز تورىدا ئىزلىرىمىز قالسۇن!
ياش ئۆسمۈرلۈكتىكى بارلىق خەتەرلىك تۇرمۇشتىكى ئۈچ مەسلىگە نىسبەتەن ھازىرلىقىنڭ يىتەرلىك بولمايۋاتقانلىقنىدىن پايدا بۇلىدۇ ، ناۋادا باللار كەلگۈسىدىن قورقۇپ تۇرسا ئۇنداقتا تەبئىيىلىكى ئۇلار ئانچە جاننى ئۇپراتمايدىغا تەدىبرلەر بىلەن ئۇنىڭىغا يۈز تۇتىدۇ ، باللار قانچە بۇيرۇق ، تەنقىد ، ئاگاھ ئىچىكەنسىرى شۇنچە گالۋاڭلىشىدۇ . بىز پەقەت ئۇلارنى كۆپرەك ئىلھاملامىقىمىز دۇرۇس ، بولمسا بارلىق تىرشچانلىقىنڭ ھەممسى نۆلگە تەڭ بۇلىدۇ . ئىز تورى www.iz.la
بەزى باللار ياش - ئۆسمۇرلۇككە قەدەم باسا- باسمايلا باللقىتا قىلىشنى . مەڭگۈ چوڭ بولماسلىقىنى ئىستەپ قالىدۇ . ئۇلار ھەتتا بالا تىلى بىلەن سۆزلەيدۇ . ئۆزدىن كىچىك باللار بىلەن ئوينايدۇ . كىچىك باللاردەك ئەركىلەيدۇ . ئەمما بارلىق كۆپچىلىك باللار ئىمكان بار چوڭلارنى دوراپ ئۆتىدۇ . چوڭلارنىڭ تۇرقىنى، پەرۋاسىز پۇل خەجىلىسىشنى يات جىنىسلار بىلەن مۇھەببەتلىشىشنى ئۈگنىدۇ . بەزى مۈشكۈل ئەھۋاللاردا بىز ياش - ئۆسمۈرلەرنىڭ ھېچنىمىنى ئويلىماي پەرۋاسىزلا ئىش قىلىپ جىنايەت يولغا كىرۋاتقانلىقنى بايقايمىز . بۇنداق بالا قازانىڭ تۈپ سەۋەبى بايقىماسلىقىتىن تىخى ئازغۇچى ئۆزىچە ئۆزنى تەڭدىشى يوق چىچەن چاغلىغانلىقىتىن ئاسانلا يۈز بىرۋاتىدۇ جىنايەت نۇرمال جان بىقىش ئئۇسۇلى قاتارلىقلاردىن چىقىرۋەتىلىگەن . بۇلۇپمۇ نۇرمال پۇل تىپىش ئۇسۇلى قاتارلقىلاردىن چىقىرۋىتىلگەن . ئەڭ ئاددى مەقسەتكە يىتىش ئۇسۇللىرنىڭ بىرى كىشلەر ھىس قىلۋاتامىدىكىن 14ياشتىن 20ياشقىچە بولغان ياش ئۆسمۈرلەرنىڭ جىنايەت ئۆتكۈزسى شىددەت بىلەن ئۇلغۇيۋاتدۇ . بۇنڭىدىكى سەۋەپ جىنايەتكە تۈرۈتكە بولىدىغان يېڭى بىر ئەھۋالنىڭ ئوتتۇرغا چىققانلىقى ئەمەس بەلكى ئىنسانلار ئازات بۇلۇشغا ئەگىشىپ ياش ئۆسمۈرلۈكتىكى ئاسانلا جىنايەتكە توغرلىنىپ قالدىغان نازۇكلىققا كىلىدىغان ئادەمنىڭ كۆپيىۋاتقانلىقىدا . مەن ئىز تورىغا بەك ئامراق
ياش -ئۆسمۈرلەر مۇستەقلىقنىڭ مەنسى ھەرگىز مەغللۇبيەتكە تەۋەككۇل قىلىشتا ئەمەس بەلىكى نەتجىگەئىرشىش ۋە بىغىشلاش روھنىغا تىخمۇ كەڭ پۇرسەت بەرگەنلىكىدە .
ئىز تورىدا ئىزلىرىمىز قالسۇن!
نۇرغۇن كىشلەر باشقلارنىڭ ماختىشغا ئىرشىشىكە خۇشتار . ئوغۇللارنىڭ بۇنداق بۇلۇشى نۇرمال ئىش . ئەمما قىزلاردا كۆپنىچە ئۆزىگە بولغان ئىشەنچ كەم بۇلىدۇ.ئۇلار باشقلارنىڭ ئۆزنى ماختىشنى يۇقۇرقىدىن باشقىچە ھالىدا ئۆزنىڭ قىمىمىتىنى ئىسپاتلاشنىڭ بىردبىر ئۇسۇلى قىلىۋالىدۇ بۇنىداقتا ئۇلار ناھايتى ئاسانلا قىزلارنىڭ پىيىغا كىرۋالىدۇ . شۇنىڭ بىلەن قىزلار ئاسانلار ئەرلەر دامىغا چۈشۈپ كىتىدۇ . بەزى قىزلار ئائىلىدە ماختاشقا ئىرشەلمىگەنلىكىتىن باشقىلار ئانچىكىلا ماختاپ قويسا دامىغا چۈشۈپ كىتىدۇ . www.iz.la
يەنە بىر مىسال مۇنداق ؛ بىر قىز ئاتا ئانسى مەزلۇم مىجەز بىر ئائىلىدە تۇغۇلۇپتۇ . ئانسى ئوغۇل بۇلۇپ قالسا دەيدىغان ئارزۇنى ئېغزىدىن چۈشۈرمەيدىكەن شۇڭا تەبىئىكى بۇ قىزنىڭ تۇغۇلىشى ئۇنىڭىغا زور مەغلۇبيەت بولدىكەن . ئۇ ئانا باشتىن -ئاخىرى قىزنى نەزرىگە ئالمايدىكەن بۇنىڭ تورى قىزىغىمۇ يىتىپتۇ ( بۇ قىزىم پەقەتلا كىشنىڭ ئامراقلىقىنى كەلتۈرگىدەك ئەمەس دەپ ) قىز چوڭ بولغىچە ئانسى بۇ گەپنى بىر قانچە قىتىم تەكرالاپتۇ بۇ قىز ھەر قىتىم بۇ گەپنى ئاڭلىغان ۋاقىتا ناھايتى ئازابلىنىدىكەن . ئۇ قىز ئون يىل ئۆتكەندىن كىيىن ئانسىنىڭ بىر دوستىغا يازغان خېتىنى كۆرۈپ قاپتۇ . خەتتە بىرلا قىز باللىق بۇلۇپ قالغانلىقى ئوغلىنىڭ يوقلىقى ئۈچۈن كۆڭلىنىڭ يىرىمىلىقىنى دەپتۇ .
بىز بۇ قىزنىڭبۇ چاغدا قانداق تەسىراتتا بولدىغانلىقنى تەسەۋۇر قىلىپ باقايلى ؛ ئۇ بىر نەچچە ئاي يېزىغا بىرىپ تاغسنى يوقلاپتۇ . ئۇ يەردىن زىمىننى قابلىيىتى تۆۋەن بىر سەھرالىق بالا بىلەن كۆرۈشۈپ ئۇنىڭ بىلەن ئارلىشپتۇ .كىيىن قىز ئۇنى تاشلىۋىتىپىتۇ . ئەمما ھىلىقى بالا يەنلا ئۇنىڭ ئىشقىدا ئىكەن .
بۇ مەزمۇن ئىز تورىدىن كۆچۈرۈلگەن
ياش -ئۆسمۈرلۈكتە مەيلى ئوغۇل بولسۇ . ياكى قىز بولسۇن ئۇلارغا ئاتا - ئانلار قىز ، ئوغۇل دىمەي ھەر ئىككىلىسى مىنىڭ يۈرەك پارەمىغۇ دەپ بىلىپ ئۇلارنىڭ يامان يولنىغا كىرىپ قىلىشنىڭ ئالدىنى ئىلىشى كىرەك بۇلۇپمۇ ئۆسمۈرلۈك چېغىدا چۈنكى بايا سۆزلەپ ئۆتكەنگە ئوخشاش باللارنىڭ بۇ مەزگىلى ئەڭ خەتەرلىك مەزگىلىدۇر . ئىز تورى بەك ياخشى
مەنبە ؛ ھاياتقا تەھلىل قىسمەتكە ئاچقۇچ
