بىلىم-كۈچ بلوگى

版权声明：转载时请以超链接形式标明文章原始出处和作者信息及本声明
http://www.blogbus.com/bilim-kuq-logs/66139402.html

قورسىقىم ئاچ ئىدى

   ئاكا ئۇكىلار بىر بىرىگە قىيداپ ئالدى ئارقا دەرۋازىدىن كىرىپ كەلگەن بۇ شەھەر چۆللۈكتىكى يەنە بىر ئاۋات شەھەرلەردىن ئىدى . شەھەر ئەتىراپى مۇنبەت ئېتىزلار ، باغلار ، قىشلاقلارغا ئەكىتىدىغان يوللار بىلەن قورشالغانىدى . ھارۋىلار مېڭىۋېرىپ كاتاڭلاشتۇرىۋەتكەن يوللاردىن پۇرقىراپ توپا كۆتۈرۈلۈپ تۇراتتى .
يول ياقىسىدا ئۆسكەن چىغىرتماق ، ياۋا كەندىر ۋە يوغان يوپۇرماقلىق تىكەنلىك ئوتلارنى يىل بويى قېلىن چاڭ بېسىپ تۇراتتى . شەھەر بازىرىنىڭ ھەر بىر كوچىسى - ناۋايلار كوچىسى ، ئاشپەزلەر كوچىسى ، موزدوز، ياغاچچى ، جۇۋازچى ...دېگەندەك خىلمۇ خىل كاسىپلارنىڭ رەستىلىرىگە بۆلۈنگەنىدى . بۇ كوچىلاردىن ئۆتكەندە ئىسسق نان ، كاۋاپ ، زاسۈي ، ئاشمانتا ، ئوخشىغان پولۇلارنىڭ مەزىلىك پۇرىقى ئاچ قورساقلارنى غولدۇرلىتىۋېتەتتى .
    ئۆمەر شەھەرگە كىرىپ ، شەھەر كوچىلىرىدا تەمتىرەپ يۈرگەن سانسىز مۇساپىرلارنىڭ قاتارىغا قېتىلىپ كەتتى . بۇ شەھەرنىڭ بايلىرى باي ، كەمبەغەللىرى تولىمۇ نامىرات ئىدى . ئۆمەر بىر ۋاخلىق قورسىقىنى تويغۇزۇش ئۈچۈن ھەر قانداق خىزمەتنى قىلىشتىن باش تارتمىدى . ھەر نىمە بولسا خۇدا ئۇنى كۈچلۈك ۋە چىداملىق قىلىپ ياراتقانىدى . بەزىدە ئاشپەزنىڭ ئوتۇنىنى يېرىپ بېرىپ ، ئوچىقىغا ئوت قالىدى  . قايسىبىر سودىگەرنىڭ ئالغان ماللىرىنى ئۆشنىسىگە ئارتىپ ، ئادەملەر مغىلداپ يۈرگەن شەھەر كوچىلىرىدا كىشىلەرگە ئۇرۇلۇپ سوقۇلۇپ يۈرۈپ ئۇ چۈشكەن سارايلارغا يەتكۈزۈپ بەردى . بەزىدە قايسىبىر يەر ئېگىسىنىڭ ئىشلىرىغا قارىشىپ بېرەتتى . ئىشقىلىپ ئۇ ھەرقانداق ئېغىر يىنىك ئىشلارنى قىلىشتىن قاچمايتى . ئەمما ئىش ھەممە ۋاقىت تېپىلىپ تۇرمايتى . بەزىدە كۈنلەپ ئاچمۇ قالاتتى .
_    پۇل تاپقان كۈنلىرى كەچلىكلىرى ئۆمەر چايخانىلارنىڭ يۇمشاق كېگىز تاشلانغان سۇپىلىرىدا سوزۇلۇپ يېتىپ ، ئۆزىگە ئوخشاش مۇساپىرلارنىڭ قىززىق پاراڭلىرىغا قۇلاق سالغىنىچە ئۇخلاپ قالاتتى . بەزىدە ئۇنىڭغا گۈلەخلەردە ، مازاردىكى گۈمبەزلەر ئىچىدە ياكى قانداقتۇر بىر ئوچۇقچىلىقلاردا تۈنەشكە  توغرا كېلەتتى . مۇنداق چاغلاردا ئۇ كۆپىنچە ئۇزاققىچە ئۇخلىيالمايتى . قەيەردىندۇر بىر يەردىكى ئىسلىق چايخانىلاردا تۈتەپ كۆيۈپ تۇرغان چىراغلار پاراسلاپ ئۇچقۇن چاچاتتى . ئېگىز ئۆسكەن تېرەكلەر ، مەسچىتلەرنىڭ كۆكە سوزۇلغان پەشتاقلىرى كېچىنىڭ قاراڭغۇلۇقىدا قېتىپ قالغاندەك كۆرۈنەتتى . ئۆمەرنىڭ بېشى ئۈستىدە بولسا سانسىز يۇلتۇزلار ئاجىز نۇر چاچاتتى . ئۆمەر ئۇياق بۇيېقىغا ئۆرۈلۈپ ھېلىقى ئۈستى ئوچۇق زىنداق - «قاغىلىق باغ»دا ئۆتكۈزگەن كۈنلىرىنى ئەسلەيتى . ئۇ يەردە گەرچە ئەركىنلىك بولمىسىمۇ ، ھەر ھالدا ھەر كۈنى ئۈچ ۋاخ يەيدىغانغا بىر نەرسە بار ئىدى . ھازىر بولسا ئۆمەردە ئەركىنلىك بار ، يەيدىغان نان يوق ئىدى ... بەزىدە ئۆمەر ئاتىسىنى ، كىچىك ئىنىسى سەپەرنى چۈشەپ قالاتتى -دە، چۆچۈپ ئويغۇنۇپ كېتەتتى . مىجەزى ئوسال ئىنىسى باراتمۇ كۆز ئالدىغا كېلەتتى . باراتنى ئويلىسىلا جۇدۇنى ئۆرلەيتى . «سەپەرنى تاشلاپ كېتىش توغرىسىدا ئېغىز ئاچقانمۇ شۇ ،_دەيتى ئۇ ئۆز ئىچىدە ،- بىچارە بالىنى چۆلگىلا تاشلاپ قويدۇق ، مانا ، خۇدا بىزنىڭ جاجىمىزنىمۇ بەردى ،» يەنە بەزى كۈنلىرى ئۆمەر كونا تۈگمەنگە قايتىپ بېرىپ ، سەپەرنى ئىزدەپ بېقىشنى خىيالىغا كەلتۈرەتتى . لېكىن ئۇنىڭدا ئارقىسىغا قايتقۇدەك مادار يوق ئىدى ....
    بۈگۈنمۇ ئۆمەر ئىش ئىزدەپ ئادەملەر توپى ئىچىدە چايقىلىپ يۈرەتتى . قورساقنىڭ ئاچلىقىدا ئۇ ئاشخانىلاردىن كېلىۋاتقان مەزىلىك پۇراق ، ئادەملارنىڭ بەدىنىدىن كۆتۈرۈلىۋاتقان ئاچچىق تەر ھىدى ، توپا چاڭلارنى تۈكۈرۈكىگە ئارلاشتۇرۇپ ئىچىگە يۇتاتتى . بازار بولسا ئۆزىنىڭ ۋاڭ چۇڭى بىلەن ئېغىر گۈرۈلدەيتى . ئالارمەن ساتارمەنلەرنىڭ ۋارقىراشلىرى قۇلاق مىڭىنى يەپ ، ئۆمەرنىڭ بېشىنى ئايلاندۇراتتى . مىس يارماقلار ، كۈمۈش تەڭگىلەر ، ساپ ئالتۇن
تىللالار قولدىن قولغا ئۆتۈپ جىرىڭلايتى . ئۆمەرنىڭ يانچۇقى بولسا قۇپقۇرۇق ئىدى . ئۇ قوينىغا سېلىپ ، ئۇزۇن يوللارنى بېسىپ ئەكەلگەن تىللالارنىڭ نەق مۇشۇ قارغىش تەگكۈر شەھەرنىڭ دەرۋازىىسى ئالدىغا كەلگەندە غايىپ بولغىنى ئۇنىڭغا تولىمۇ ئەلەم قىلاتتى .
   « ئادەم ئەمەس جوھوت!_ دەپ تىللايتى ئۇ ئىچىدە ئىنىسى باراتنى ، _ بىر تىللانى كەم ئالغىنىڭغا ئۆلەتتىڭمۇ ؟...بىر تىللانى تالىشىپ توقسان توققۇز تىللادىن قۇرۇق قالدۇق . بەلكىم ، سەنمۇ بىر يەردە ماڭا ئوخشاش ئىتنىڭ كۈنىنى كۆرۈۋاتقاندۇرسەن ...»
    ئۆمەر شۇنداق خىياللار بىلەن ئايلىنىپ بازار چېتىدىكى بىر ئوچۇقچىلىققا چىقىپ قالدى . نېرىراقتا دۈپدۈگىلەك دائىرە بولۇپ ئولىشىۋالغان ئدەملەر بىر نېمىلەرنى دەپ ۋارقىرىشىۋاتاتتى . ئارقىدا تۇرغانلار بولۇنلىرىنى سوزۇپ دائىرىنىڭ ئوتتۇرسىغا قارىشاتتى . ئۇ يەردە بىرەر قىززىقچلىق بولىۋاتسا كېرەك ، ئۆمەر قىستىلىپ يۈرۈپ ئادەملەر توپىنىڭ ئالدىغا ئۆتتى . مەيداننىڭ ئوتتۇرسىدا بويۇنلىرى بۇقىنىڭ بوينىدەك تۈرۈلۈپ كەتكەن يوغان بىر ئادەم توپىلىق يەردە ئولتۇرىۋېلىپ ، «قېنى ، يەنە قايسىڭ چىقىسەن؟» دەپ ۋارقىراپ ، ئالدىدىكى توپىنى ھەدەپ ئاسمانغا سورۇيتى .  
   _ بۇ ئادەم نىمە قىلىۋاتىدۇ ؟_ دەپ ھەيران بولدى ئۆمەر . لېكىن ، ئۇنىڭ سۇئالىغا ھېچكىم جاۋاب بەرمىدى . ئەتىراپىدىكى ھەممە ئادەم چۇۋۇلدىشىپ :
   _ قېنى كىم بار ؟
  _ قېنى كىم چىقىدۇ ؟_دەپ ۋارقىرىشاتتى . ھاياجاندىن كۆپۈپ قىزرىشاتتى  .
  _ ئۇ نېمە ئادەم؟_ دەپ سورىدى ئۆمەر يېنىدا تۇرغان بىرەيلەننى نوقۇپ تۇرۇپ ، ھېلىقى كىشى ئۆمەرگە ئەجەبلىنىپ قارىدى _دە:
   - سەن ئۇنى تونۇمامسەن ؟ _ دېدى .
  _ تونۇمايدىكەنمەن ،_دېدى ئۆمەر ،_ مەن بۇ شەھەرلىك ئەمەسمەن .
  -قادىر قاۋان دىگەن پالۋان شۇ بولىدۇ .
  _ ئۇ نېمىشقا توپا سورۇپ ئولتۇرىدۇ ؟
  _ نېمىشقا توپا سورۇپ ئولتۇراتتى . ئۇنىڭغا تەڭ كېلىدىغان چېلىشچى چىقمىدى -دە، -دېدى ھېلىقى كىشى مەغرۇرلىنىپ ،- باياتىن بېرى ئۇ ئارقا - ئارقىدىن ئۈچنى يىقىتتى .
   _ ئۈچنى يىقىتسا توپا سورۇيدىغان گەپمۇ؟
   _ بۇ يەرنىڭ قائىدىسى شۇ ، مەيداندا قالغان چلىشچى « يەنە قايسىڭ بار » دەپ توپا سورۇيدۇ ، قانچە باتۇر بولسا توپىنى شۇنچە ئېگىز ئاتىدۇ .
  نېرىراقتىكى سايۋەن ئاستىدا شەھەرنىڭ بايلىرى ئاچچىق دەملەنگەن چاينى ئىچىپ ، تاماشا كۆرۈپ ئولتۇراتتى . سايۋەننىڭ ئالدىدا بىر كىشى ئۆرە تۇرىۋېلىپ كۈچىنىڭ بارىچە ۋارقىرىماقتا ئىدى .
   - قېنى ، قادىرغا تەڭ كېلەلەيدىغان يەنە كىم بار؟ كىم يەڭسە ئون تىللا تارتۇق ئالىدۇ ، ئون تىللا !... ئون بەش تىللا !... كىم چىقىدۇ ، مانا يىگىرمە تىللا ! كىم قادىرنىڭ يېنىنى يەرگە تەككۈزەلىسە ، بىكارغىلا يىگىرمە تىللاغا ئىگە بولىدۇ !...
   ئۆمەرنىڭ قورسىقى ئاچلىقتىن غولدۇرلايتى . « يىگىرمە تىللا-ھە!_ دەپ ئويلايتى ئۆمەر ، _ يىگىرمە تىللا بىلەن نەتچە ئاي تويغۇچە تاماق يەپ ، يۇرتقىمۇ بېرىۋالغىلى بولاتتى . نېمىلا بولسا بولسۇن ، غەيرەت قىلىپ بىر تۇتۇشۇپ باقايمۇ -يە!»    ئۆمەر بالا ۋاقتىدىن تاتىپ چېلىشىپ ئۆگەنگەنىدى . تەڭتۇشلىرى ئىچىدە ئۇنىڭغا تەڭ كېلىدىغىنى يوق ئىدى . مۇنۇ باش كۆزىگە توپا چېچىپ ئولتۇرغان قاۋاننىڭ خېلى بىڭسى باردۇر ھەرقاچان ، بولمىسا توپىنى مۇنچە ئېگىز ئاتماس ئىدى ...زادى قانچىلىك كارامىتى باردۇر ئۇنىڭ ...خەپ ، قورساقنىڭ ئاچلىقىچۇ تېخى !....
   ھېلىقى دەيدەيچى ئادەملەرنى چېلىشىشقا چۈشۈشكە قىززىقتۇرۇپ بېرىلىدىغان مۇكاپاتنىڭ سانىنى ئاشۇرماقتا ئىدى .
   _ قېنى ھەي خالايىق ، شۇنچىۋالا ئادەمنىڭ ئىچىدىن تۈزۈكرەك ئوغۇل بالا چىقمامدۇ ؟...مانا ئوتتۇزبەش تىللا !قىرىق تىللا ! ھەي ئاڭلىمىدىم دېمەڭلار خالايىق ، قىرىق تىللا ...قادىر پالۋانمۇ ئادەمغۇ ! ئاراڭلاردىن تەۋەككۈل قىلىپ ئۇنىڭ بىلەن تۇتۇشقىدەك يەنە بىر ئەزىمەت چىقمامدۇ ؟...قۇلىقڭنى مەن تەرەپكە تۇتۇپ ئاڭلا خالايىق ، مانا قىرىق بەش تىللاغا قول يەتكۈزسەڭ دۇنيانىڭ ھەممە مەينەتچىلىكىدىن قۇتۇلۇپ بەگلەردەك ھوزۇر سۈرىسەن !...قىرىق بەش تىللا ، قولىقىڭلار پاڭ بولۇپ قالدىمۇ ، قىرىق بەش !...
   دەيدەيچى قاراپ تۇرغانلارنىڭ كۆزىدىن ئوت چىقىرىپ قولىدىكى بىر ئوچۇم تىللانى شاراقلىتىپ ئۇ قولىدىن بۇ قولىغا تۆكەتتى . قادىر قاۋاننىڭ ئاتقان توپىسى بارغانسىرى ئېگىز ئۆرلەيتى .
    _ مانا ، ھۆرمەتلىك بايلىرىمىز ئالقىنىنى تېخىمۇ كەڭ ئاچتى ! _ دەپ ۋارقىرىدى دەيدەيچى ، تولا ۋارقىراۋېرىپ ئۇنىڭ ئاۋازىمۇ خرقىراپ قالغانىدى ،_ كىم يەڭسە ، نىزامباي نەق مەيداندىلا قولىغا ئەللىك تىللا ساناپ بەرمەكچى ، ئەللىك تىللا !...
   « ئەللىك تىللا !_ دەپ ھاياجاندىن چوڭقۇر نەپەس ئالدى ئۆمەر ، _ ئەللىك تىللا دېگەن ھېلىقى ئاتامدىن قالغان تىللالارنىڭ يېرىمىدىن كۆپرەكى ئەمەسمۇ ؟
بارات ئىككىمىز قىرىق توققۇز تىللاغا رازى بولماي ئەللىكنى ئالىمەن ، دەپ ھەممە تىللادىن قۇرۇق قالمىغانمىدۇق _ھە!...قولدىن كەتكەن ئەللىك تىللانى خۇدايىم مۇشۇيەردىلا قايتۇرۇپ بېرىۋەتسىمۇ ئەجەپ ئەمەس ... يېڭىلىپ قالسام ناھايىتى مەيداندىن شەرمەندە بولۇپ چىقىپ كېتەرمەن . بۇ يەردە مېنى كىم تونۇيتى ... يىقىلغان پۇل تۆلەيدىغانمۇ ئىش بارمۇ _يە ؟»
ئۆمەر يېنىدىكى كىشىدىن سوراپ كۆردى .
_ مەيدانغا چۈشكەن ئادەم يېڭىلىپ قالسا قانداق بولىدۇ ؟
  _ قانداق بولاتتى ، يېڭىلىپ قالساڭ مەيداندىن سۈڭگۈچىڭنى سۆرەپ قايتىپ چىقىسەن ، ئۆلۈك تېرىكىڭگە ئۆزۈڭ ئىگە بولىسەن .
  _ ئۇتتۇرغان ئادەم پۇل تۆلەيدىغان ئىش يوقتۇر ؟
  _ ئاڭلاۋاتقانسەن پۇلنى نىزامباي تۆلەيدۇ ، ئۇ بۇ شەھىرىمىزدىكى كاتتا بايلارنىڭ بىرى . ئەللىك تىللا دىگەن ئۇنىڭ ئۈچۈن نېمىتى ...،_ سۆزلەۋاتقان ئادەم تۇيۇقسىز بىر ئىش ئېسىگە كەلگەندەك بولۇپ ئۆمەرگە بېشىدىن ئايىغىغىچە قارىدى -دە، _ خېلى قاۋۇل يىگىت كۆرۈنىسەن ، بىر تەلەي سىناپ باقمامسەن -يە؟
ئاڭلاۋاتقانسەن ، ئۇتساڭ ئەللىك تىللا بىر دەمدىلا جىرىڭلاپ يانچۇقۇڭغا چۈشىدۇ ،_ دېدى .
  _ بىر تۇتۇشۇپ باقاي دەيمەن ، _ دېدى ئۆمەر ،  _سەل قورقىۋاتىمەن .
  بۇ گەپنى ئاڭلاپ ئۆمەرنىڭ ئەتىراپىدىكىلەر ئۇنىڭغا تەڭلا قاراشتى . قىززىقچىلىق كۆرۈشكە تەشنا بولۇپ تۇرغان ئادەملەر ئۇنى :
  _ قېنى ، بىر تەلەي سىناپ باقمامسەن !
  _ قورقما ، يىقىلساڭ يەر كۆتۈرىدۇ .
   _ ئۇتقانغا ئەللىك تىللا -ھە !...،- دەپ دەيدەيگە سالغىلى تۇردى . شۇ ئارىدا كىمدۇر بىرى ئاۋازىنى كۆتۈرۈپ :
  _ مانا ، بۇيەردە بىر يىگىت مەيدانغا چۈشمەكچى !_ دەپ ۋارقىرىۋەتتى .
  _ ھە مانا ! خۇداغا شۈكرى ، _دەپ توۋلىدى ئوتتۇردىكى دەيدەيچى ،  - ئەللىك تىللا نىزامباينىڭ يانچۇقىغا قايتىپ چۈشۈپ كېتەرمىكىن دەپ بەك ئەندىشە قىلغانىدىم . ئەللىك تىللانىڭ ئىگىسى چىقتى ؛ قېنى يىگىت ، مەيدانغا كەل !
   ئارقا ئارقىدىن ئۈچ ئادەمنى يەرگە ئۇرغان قادىر قاۋان بىلەن ئېلىشىشقا تەۋەككۈل قىلغان قايسى نوچىدۇر ، دەپ سايىۋەن ئاستىدا ئولتۇرغان بايلارمۇ ئورنىدىن تۇرۇشۇپ كەتتى . ئەمدى مەيدانغا چۈشمەيمۇ بولمايتى . ھەممىنىڭ كۆزى ئۆمەرگە تىكىلگەنىدى . كىمدۇر بىرى ئۇنىڭغا مەدەت بېرىپ ئارقىسىدىن ئىتتىرىۋىدى ، دېگەندەك ئۇ ئوتتۇرغا چىقىپ قالدى .
  _ قېنى ، ھە ئوغۇل بالا ، قورقما !
   _ مەدەتنى ئىگەمدىن تىلە !
  كىشىلەرنىڭ شۇنداق قىيقاس چۇقانلىرى ئىچىدە ئۆمەر بىر بېسىپ ، ئىككى بېسىپ توپا سورۇپ ئولتۇرغان پالۋاننىڭ ئالدىغا بېرىپ قالدى . پۈتۈن مەيدان جىمجىت سۈكۈتكە چۆكتى . قادىر قاۋان ئالدىدا تۇرغان چېلىشچىنىڭ لەۋلىرىنىڭ ئۈستىگە ئەمدىلا تۈك چىققان بىر خام سويما ئىكەنلىكىنى كۆردى . ئەمما ، مۇنداقلارنى سەل چاغلاشقىمۇ بولمايتى . مۇنداق ياشلىق قۇرامىغا يەتكەن بەدەندە قاراكۈچ بولىدۇ . قادىر ئورنىدىن قوپماي تۇرۇپ ھەيۋە قىلدى .
  _ ئۆزۈڭ كىم بولسىەن ؟
  _ بۇ شەھەرگە مۇساپىرمەن .
  _ خوتۇنۇڭ بىلەن خوشلۇشۇپ كەلدىڭمۇ ؟
  _ مېنىڭ خوتۇنۇم يوق .
  _ ھە ، تېخى بالا ئىكەنسەن ، ماڭ بېرىپ ئاناڭدىن رازىلىق ئېلىپ كەل .
  _ ئاناممۇ يوق .
  _ جاندىن تويغان بىر يالاڭتۆشمەن دېگىنە !
  _ تولا توغان سۆزلىمەي ئورنۇڭدىن قوپمامسەن !
  قادىر قاۋان چاچىراپ ئورنىدىن تۇردى . ئۇنىڭ باش كۆزىدىن توپا قۇيۇلۇپ تۇراتتى . قادىر سۇدىن چىققان ئىتتەك ئۆزىنى بىر سىلكىشتۈردى _ دە ، ئېتىلىپ بېرىپ ئۆمەر بىلەن بەل تۇتۇشتى  . ئەتىراپتىكىلەرنىڭ قىيقاس چوقانى باشلاندى .
_ تاشلا !
  _ يەرگە ئات !
  _ ھاي يىگىت ، بوش كەلمە !
  ئۇلار خېلىغىچە مۈرىلىرى بىلەن بىر بىرنى ئالدى كەينىگە ئىتتىرىشىپ ، توپىلىق يەردە پىرقىراشقا باشلىدى . قادىر قاۋان ئۆمەرنىڭ بېلىدىن قورۇپ ئالدىغا تارتىپ ، تۇيۇقسىز بېشىغا كۆتۈردى -دە، يەرگە ئاتتى . ئۆمەر يەرگە ئۆرە پېتى تىككىدە چۈشتى .
   ھەممىنىڭ ئاغىزىدىن تەڭ چىققان «ئوھوي!» دىگەن ئېغىر تىنىق گۈرۈلدەشكە ئايلىنىپ توختاپ قالدى . قاۋان ئېتىلىپ كېلىپ ، ئۆمەرنى ئىككىنچى قېتىم بېشى ئۈستىگە ئالدى -دە، يەنە ئاتتى . بۇ قېتىممۇ ئۆمەر يەرگە تىككىدە چۈشۈپ ئۆرە تۇرۇپ قالدى . ئۈچىنچى قېتىم تۇتۇشقاندا ئۆمەر قاۋاننى بېلىدىن ئەپلىك تۇتىۋالدى . قاۋان بولسا ئۆز كۈچىنى خېلىلا خورىتىپ ھاسىراپ قالغانىدى . ئۆمەر بار غەيرىتىنى يىغىپ ، «ياپىرىم!» دەپ ۋارقىرىغىنىچە قاۋاننى يەردىن يۇلىۋالدى .
  _ ئاپىرىن يىگىت !- دەپ چوقان سېلىشتى ئەتىراپتىكىلەر .
  _ قاراڭلار ، قاراڭلار ، ئەنە ئۇ بەلدىن ئېلىپ باشقا كۆتۈردى .
  _ كىم كىمنى كۆتۈردى ؟_ دەپ سورايتى ئارقىدا تۇرۇپ قالغانلار پۇتىنىڭ ئۇچىدا بويۇنداپ .
    - ھېلىقى يىگىت قاۋاننى كۆرۈردى .
  _ بېشىچە قوي !
  _ ئاتاڭغا رەھمەت ، يىگىت!
  ئۆمەر قاۋاننى بېشىدا پىرقىراتماقتا ئىدى . لېكىن ئۇنىڭ بۇ يوغان مەخلۇقنى يەرگە ئېتىشقا مادارى يەتمەيتى .
  _ ئوغۇل بالا بولساڭ ئاتمامسەن ؟ _ دەيتى قاۋان ئۆمەرنىڭ بېشى ئۈستىدە تۇرۇپ ، _ يائاللا سەن چېلىشچى ئەمەس خوجايىنىڭنىڭ بالىسىنى كۆتۈرۈپ ئۆگنگەن مەدىكار ئوخشايسەن ...
   ئۆمەرنىڭ شۇ يوغان گەۋدىنى يەردىن كۆتۈرۋېلىشىنىڭ ئۆزى چوڭ جاسارەت ئىدى . ئۇنى يەرگە ئېتىشقا ماغدۇرى يەتمەيۋاتاتتى . قاۋان بولسا ئىككى قولى بىلەن ئۆمەرنىڭ بېشىنى چىڭ قاماللىۋالغانىدى . بارغانسىرى ئۆمەرنىڭ تىزلىرى ئىگىلىپ ، بېلى پۈكلۈنۈپ كەتتى . قادىر قاۋان ئۇنى بېسىپ ئۈستىگە يىقىلدى .
  _ يارايسەن ، يارايسەن!_ دېدى قادىر قاۋان ئاستىدا قالغان ئۆمەرنى يۆلەپ تۇرغۇزۇپ ، دولىسىغا ئۇرۇپ ،_ خېلى غەيرىتىڭ بار ئىكەن .
  ئۆمەر ئارزۇ قىلغان ئەللىك تىللا يەنىلا خەقنىڭ يانچۇقىغا چۈشۈپ كەتتى . ئۆمەر دەلدەڭشىپ ماڭغىنىچە چەتكە چىقىپ ، تامغا يۆلەنگىنىچە ئولتۇرۇپ قالدى .
شۇ تاپتا ئۇنىڭ ئولتۇرغان ئورنىدىن قوپقىدەكمۇ ماغدۇرى قالمىغان ئىدى . مەيداندىكى ئادەملەر بىر بىرلەپ تارقىشىۋاتاتتى . .. تۇيۇقسىز ئۇنى بىرى چاقىرىپ قالدى .
  _ ھاي نىمە ئادەمسەن ؟
  ئۆمەر بېشىنى كۆتۈرۈپ ، ئات ئۈستىدە تۇرغان سۆلەتلىك بىر ئادەمنى كۆردى . ئۇنىڭ ئاستىدىكى ئويناقلاپ تۇرغان قۇمۇش قۇلاق ئارغىماق ، خىلمۇ خىل كۆزلەر قۇيۇلغان قىممەت باھالىق ئىگەر جابدۇق ، مەخمەل يوپۇق ، نەقىش ساپلىق چىرايلىق ئۆرۈلگەن قامچا ۋە كۈمۈش ئۈزەڭگىلەر بۇ ئادەمنىڭ ناھايىتى باي كىشى ئىكەنلىكىنى كۆرسىتىپ تۇراتتى .  
  _ ئەسسالامۇ ئەلەيكۇم!_ دەپ تامنى تېرەپ ئورنىدىن تۇردى ئۆمەر .
  باي ئۇنى تونۇپ قالدى .
  _ سەن ھازىر چېلىشقا چۈشكەن يىگىت ئەمەسمۇ ؟
  _ شۇنداق باي ئاكا .
  _ ئەجەپ ئۇنى يەرگە ئاتالمىدىڭا ؟
  _ قورسىقىم ئاچ ئىدى .
  _ قورسىقى ئاچ تۇرۇپمۇ چېلىشقا چۈشكەن بارمۇ؟
  _ ئامىتىم كېلىپ قالسا ئازىراق پۇللۇق بولۇپ قالارمەنمىكىن ،دېگەنىدىم .
  _ ئامەت !_ دەپ كۈلدى باي ،_ ئامەت قوغلاشقاندىن قاچىدۇ .
  _ شۇنداق ، باي ئاكا .
  _ ئۆزۈڭ نىمە ئىش قىلىدىغان ئادەمسەن؟
  _ ئىشلەمچىمەن ، باي ئاكا ، قىلغۇزغۇدەك ئىش پىشلىرىڭىز يوقمىدى ؟
  _ ئۆزۈڭ قەيەرلىكسەن ؟
  _ بۇ شەھەرگە مۇساپىرمەن .
  _ ئوغۇرلۇق قىلمايدىغانسەن ئ
  _ يوقسۇ ، سىلىدەك ئۇلۇغلارنىڭ ئېشىغا ھارام نىيەت بىلەن قول سېلىشتىن خۇدا ئۆزى نېرى قىلسۇن . !
  _ ئەگەر شۇنداق قىلىدىغان بولساڭ مەندىن ياخشىلىق كۆرمەيسەن ، مېنى تونۇمسەن ؟
  _ تونىمايدىكەنمەن .
  _ بۇ شەھەردە مېنى نىزامباي دېسە تونۇمايدىغان ئادەم يوق ، بىلىپ قوي!
  _ مۇشۇ سۆلەتلىرىدىنلا سىلىنىڭ كاتتا دۆلەتمەن ئادەم ئىكەنلىكلىرىنى پەملەپ  بولدۇم . بىر ئاتىدارچىلىق قىلسىلا ، ھېچنىمەم يوق يېتىممەن .
   _بولىدۇ ، كۈچۈڭ باردەك قىلىدۇ ، ياخشى ئىشلىسەڭ مېنىڭدە دائىملىق ئىشلەپ قالىسەن . ئاۋال كۈنلۈك ئىشلەپ باق ، قېنى ھەققىڭگە قانچە تەلەپ قىلىسەن ئ
  _ قورسىقىمغا ئۈچ ۋاخ يېگۈدەك بىر نەرسە بەرسىلە ، يېتىپ قوپىدىغان ئورنۇملا بولسا بولىدۇ ، ئارتۇق نەرسە تەلەپ قىلمايمەن .
    _ ياخشى گەپ ، قېنى ئارقىمدىن ماڭ !
   ئۆمەر ، باينىڭ ئارغىمىقىنىڭ تۇياقلىرىدىن كۆتۈرۈلگەن چاڭلار ئىچىدە ئۇنىڭغا ئەگىشىپ شەھەرنىڭ ئەگرى بۈگرى كوچىلىرى بىلەن كەتتى .