بىلىم-كۈچ بلوگى

版权声明：转载时请以超链接形式标明文章原始出处和作者信息及本声明
http://www.blogbus.com/bilim-kuq-logs/66139774.html

  چۆل ئوغلى يولدا بىر قونۇپ ، ئىككىنچى كۈنى چۈشكە يېقىن بىر شەھەرنىڭ دەرۋازىسىدىن كىرىپ قالدى . كاسىپلار ، ئالارمەن -ساتارمەنلەرنىڭ چۇقانلىرى بىلەن قىزىپ تۇرغان بازار مەيدانىدىن ئۆتۈپ ، ئىزدەپ سوراپ ، زەرگەرلەر كوچىسىنى تېپىپ كەلدى . بۇ يەردىكى دۇكانلارنىڭ دېرىزىلىرىگە ھەر خىل قىممەتلىك كۆزلەر قويۇلغان ھالقىلار ، ئۈزۈكلەر ، ئالتۇن قاداق ، زىرە ، بىلەزۈكلەر تىزىۋېتىلگەنىدى . كىچچىككىنە ئوچاق ئالدىدا يۈكۈنۈپ ئولتۇرغان ئۇستىلار قولىدىكى ئىنچىكە نەيچە بىلەن ياغاچ كۆمۈرنى پۈۋلەپ چوغلاندۇرۇپ ، ئالتۇنلارنى ئېرىتىشاتتى . قىپقىزىل چوغ ئۈستىدە ھاسىل بولغان كۆكۈچ رەڭ يالقۇن ئالتۇن سېلىنغان بوتا ئىچىدىكى ئالتۇنلارنى سۇدەك ئېرىتىپ يالتىرىتاتتى . قايسىبىر دۇكانلاردا بولسا شاگىرت بالىلار قېلىپتىن چىققان ئالتۇن ئەسۋاپلارنى ئىكەكدەپ ، تېرىلەرگە سۈركەپ پەردازلىشاتتى . يىپەك پۈركەنجىلەرنى ئارتىپ ، قىلدىن توقۇلغان چۈمپەردىلەرنى تارتقان خېنىملار ئۇ ياق - بۇ ياققا يورغىلىشىپ ، تونۇش دۇكانلىرىنىڭ ئىشىكى ئالدىدا غايىپ بولۇشاتتى . قايسىبىر دۇكانلارنىڭ ئىچىدە بولسا چۈمپەردىلەرنى بىلىنەر بىلىنمەس قايرىپ ، ئاپئاق بارماقلىرى بىلەن ئالتۇن ئەسۋاپلارنى چىمدىپ تۇتۇپ كۆرىۋاتقان پۇلدار سەتەڭلەر كۆزگە چۈشەتتى . زەرگەرلەر بولسا بۇ ساھىپجاماللارنىڭ ئالدىدا خوشامەتكويلۇق بىلەن ئېگىلىپ ، ماللىرىنى ماختاپ پۇل قىلىشاتتى .  
  چۆل ئوغلى كوچىنىڭ ئاياغ تەرىپىدىكى بىر خالىي دۇكاننىڭ ئالدىغا كېلىپ ئېشىكىدىن چۈشتى . ئېشەكنى ئىشىك ئالدىغا قالدۇرۇپ ، سالام بىلەن دۇكانغا كىرىپ كەلدى .
   _ ۋەئەلەيكۇم ئەسسالام !_ دېدى ئاپئاق ساقاللىق قېرى ئۇستا ئوچاقنىڭ قىپقىزىل چوغى ۋە پارقىراپ ئالتۇن - كۈمۈشلەرگە قاراۋېرىپ خىرەلىشىپ كەتكەن كۆزلىرى بىلەن چۆل ئوغلىغا قاراپ . ئۇستىنىڭ تۇرقىدىن ئۆز كەسپىگە پىششىق زەرگەرلەردىن ئىكەنلىكى بىلىنىپ تۇراتتى ،_ خوش ، ئوغلۇم ، بىر نەرسە لازىممۇ ياكى ساتىدىغان ئالتۇن جابدۇقلىرىڭ بارمۇ؟
  _ مەن نامرات ئادەممەن ، بىساتىمدا مۇشۇ بىر تىللا بار . ياخشىراق باھادا پۇل تۆلەپ ئېلىپ قالارسەن .
  چۆل ئوغلى قوينىدىن تىللانى ئېلىپ ، ئۇستىنىڭ ئالدىدىكى كىچىك بولقا ، ئامبۇر ۋە نازۇك تارازىلار تۇرغان شىرەنىڭ ئۈستىگە قويدى ئۇستا قوللىرىنى سۈرتىۋېتىپ ، تىللانى قولىغا ئېلىپ ئۇياق -بۇ يېقىغا ئۆرۈپ قارىدى . ئاندىن تارازىغا سېلىپ تارتىپ كۆردى . تىللا ئۇنىڭ مۆلچەرلىگىنىدىنمۇ ئېغىرراق چىقتى . ئۇستا تىللانى ئالقىنىغا ئاغدۇرۇپ ، يەنە ئۇزاق سالماقلاپ كۆردى -دە ، چۆل ئوغلىنىڭ باش -ئايىقىغا قارىدى . ئۇنىڭ ئالدىدا ئۈستىۋېشىنى قېلىن چاڭ باسقان ئاددي بىر يىگىت تۇراتتى .
  _ نېمىشقا ئۆرە تۇرىسەن ؟ قېنى ئولتۇر !_ دېدى ئۇستا ۋە ئىنجىقلاپ ئورنىدىن تۇرۇپ ، چۆل ئوغلىنىڭ ئاستىغا بىر پارچە ياغاق تېرىنى تاشلىدى ،_ ماڭا ئىشەنسەڭ ، شۇ يېشىمغا كەلگۈچە زەرگەرلىك قىلىپتىمەن ، بۇ خىلدىكى تىللانى ئۇچراتمىغانىكەنمەن . قارا ئۇنىڭ ساپ ۋە پارقىراقلىقىنى ...بۇ قايسى زاماندا ، كىملەر قۇيغان تىللا بولغىيتى ؟...توغرا ، سەنمۇ بىلمەيسەن . بۇنى مەنمۇ بىلمەيمەن . كېسىپ ئېيتىمەنكى ، بۇ قۇيۇلغاندىن بېرى خەزىنىدىن چىقىپ باقمىغان تىللادەك قىلىدۇ . سەن نېمىشقا ئۇنىڭدىن پەقەت بىر تاللا ئەكەلدىڭ ؟ بۇ تىللا ساقلانغان يەردە يەنە تاغارلاپ ئالتۇن بولۇشى مۇمكىنغۇ؟!
   چۆل ئوغلى ئۇستىنىڭ گەپلىرىنى ئۈندىمەي ئاڭلىدى . قېرى ئۇستا ئۇنىڭغا نېمە دەركىن دەپ چەكچىيىپ تۇراتتى .
  _ راستىمنى ئېيتسام ، _ دېدى چۆل ئوغلى ، _ سېنى ئەجەبلەندۈرىۋاتقان سۇئاللار مېنىمۇ ھەيران قالدۇرىۋاتىدۇ . مەن بۇ تىللانى تېپىۋالغان .
  _ تېپىۋالغان ؟!...قانداق قىلىپ ؟ نەدىن تېپىۋالدىڭ ؟...ئۇنى كىم چۈشۈرۈپ قويۇپتىكەن  ؟
  _ ساڭا نېمىدەپ چۈشەندۈرسەم بولىدۇ ، ئۇستا ،_ دېدى چۆل ئوغلى ،_مېنىڭ ئىسمىم چۆل ئوغلى بولىدۇ ...
  _ غەلىتە ئىسىم ئىكەن !_ دەپ غودۇڭشىدى ئۇستا .
  _ مەن چۆلدە تۇغۇلغان ، چۆلدە چوڭ بولغان .
  _ چىرايىدىن بىلىنىپ تۇرىدۇ .
  _ ئەنە ئاۋۇ دېرىزەڭدىن كۆرۈنۈپ تۇرغان قاپقارا ، سىلىق نەرسىنى كۆردۈڭمۇ ؟ ئۇ مېنىڭ ئېشىكىمنىڭ تۇمشۇقى . بۇ ئېشەك مېنىڭ سەپەردىكى ھەمرايىم . ئۇنىڭ بىلەن چۆل يوللىرىنى كېزىپ ماڭىمەن -ماڭىمەن ، ئۆزۈمنىڭ نېمىشقا مېڭىۋاتقانلىقمنى ، نەگە بارىدىغانلىقىمنىمۇ بىلمەيمەن ...ئالدىنقى كۈنى ، كۈن تازا قىززىپ تۇرغان مەزگىلدە ، ئېشىكىم بىلەن قۇملۇقتىكى بىر توغراقلىق ئىچىدە توختاپ ئارام ئالدىم . يېتىپ كۆزۈم ئۇيقىغا كېتىپتۇ . بىر چاغدا ئويغىنىپ ، ئورنۇمدىن تۇرۇپ قارىسام ، دەل مەن ياتقان يەردە بىر ياغاچ چۆچەك تۇرىدۇ . چۆچەكنىڭ ئىچىدە مانا مۇشۇ تىللا يالتىراپ يېتىپتۇ . ئۇنى ياراتقان ئىگەمنىڭ ماڭا قىلغان ھەدىيىسى دەپ بىلدىم -دە ، ئېلىپ قوينۇمغا سالدىم . مانا شۇ تىللا بۈگۈن سېنىڭ ئالقىنىڭدا تۇرۇپتۇ . بۇ تىللا توغرىسىدا ئۆزۈمنىڭمۇ بىلىدىغانلىرىم شۇنچىلىكلا .
  _ ھېلىقنى چۆچەكنىچۇ ؟ چۆچەكنىمۇ نېمىشقا قوشۇپ ئالمىدىڭ !؟_ دەپ ۋارقىرىۋەتتى ئۇستا .
  _ ئەگەر بىرەرى ساڭا پەتنۇستا ساڭا ھەدىيە سۇنسا ، سەن پەتنۇسنىمۇ قوشۇپ ئېلىپ قوينۇڭغا سالامتىڭ ؟_ دەپ ھەيران بولدى چۆل ئوغلى .
  _ لېكىن ئۇ پەتنۇس ئەمەس ، چۆچەك -دە ، ...ئېيتقىنا ، سەن كۆرگەن ئۇ چۆچەك قانداق رەڭدە ، قانچىلىك چوڭلۇقتا ؟
  _ ۋاي چوڭ دادا !_ دېدى چۆل ئوغلى ،_ ئالتۇننى كۆرگەندە ھەممىمىزنىڭ كۆزى تورلىشىپ قالىدىغانلىقىنى بىلىسەنغۇ ؟...مەن چۆچەك ئىچىدىكى تىللانىلا كۆرۈپتىمەن ، چۆچەكنىڭ قانداقلىقىغا سەپمۇ سالماپتىمەن .
  _ ھەي ئىسىت ، بىر كالتە پەملىك قىلىپسەن -دە!_ دەپ ئىچ ئىچىدىن ئۇھ تارتىپ ئەپسۇسلاندى ئۇستا ،_ كىم بىلىدۇ ، بەلكىم ئۇ تىللا تۇغىدىغان ئاجايىپ بىر چۆچەك بولغىيتى . !
  _ تىللا تۇغىدىغان !؟...ئېلىشىپ قالدىڭمۇ ، ئۇستا ، چۆچەكمۇ تىللا تۇغامدۇ ؟
  _ ئېچىلىڭ داستىخىنىم توغرىسىدىكى رىۋايەتلەرنى ئاڭلىمىغانمۇسەن ؟ دۇنيادا شۇنداق داستىخانلار بولغان . ئۇ خالىغان ۋاقتىدا ئېچىلىپ ، ئالدىڭنى نازۇ نېمەتلەر بىلەن تولدۇرىۋېتىدۇ ...سەن ئۇ چۆچەكنى چۆلدە ، بىر توغراقنىڭ ئاستىدا ئۇچىراتتىم ، دېدىڭما ؟ چۆل دېگەندە توغراق دېگەن جىق نېمىغۇ . سەن شۇ چۆچەك ئۇچىراشقان يەرگە بىرەر  بەلگە قىلىپ قويمىدىڭمۇ ؟
  _ شۇ يەردىكى توغراقنىڭ غولىغا پىچىقىم بىلەن بىر چەمبەر سىزىپ قويدۇم .
_ھەببەللى ، بۇ ئىشقا كەلگەندە ئەقلىڭنى بىر ئىشلىتىسەن . خوش ئەمدى بۇ بىر تال تىللانى نېمە قىلاي دەيسەن ؟ ھالقا ، ئۈزۈك ياكى بولمىسا ....
  _ دېدىمغۇ ، چوڭ دادا ، ماڭا ھېچقانداق زىننەت بۇيۇمىنىڭ لازىمى يوق ، ئۆيۈمدە ئۇنىڭغا ھاجەتلىك ئايال كىشىمۇ يوق . ماڭا ھالال باھادا پۇل بەرسەڭ كۇپايە .
  _ بوپتۇ ، مەن بۇ تىللايىڭغا ئوبدان باھادا پۇل تۆلەي . سەن قايتىپ بېرىپ ھېلىقى سىرلىق چۆچەكنى يەنە ئىزدىگىن . ئۇچىراپ قالسا چۆچەكنىمۇ قوشۇپ ئېلىپ قوينۇڭغا سال . قەسەم قىلىمەنكى ، بايلىققا كۆمۈلۈپ كېتىسەن . تاپقان تىللالىرىڭنى ھېچكىمگە كۆرسەتمەي ئۇدۇل مېنىڭ ئالدىمغا ئەكەل ، سېنى ئوبدان رازى قىلىمەن . سەن ئاجايىپ چىرايلىق باغلارنى ، پىشايۋانلىق ئايۋانلارنى سېتىۋېلىپ سەرگەردانلىق تۇرمۇشۇڭنى ئاخىرلاشتۇرىسەن ...ئۆيلەنمىگەنمەن دېدىڭما ؟ پۇلۇڭ بولسا ئەلۋەتتە ئۆيلىنىسەن . مۇسۇلمانلارغا تۆت خوتۇن ئېلىش ھەقلىق . سەن باش ئاغرىقىدىن قورقساڭ بوپتۇ ئۈچنى ياكى ئىككىنى ئال . خالىساڭ مەن ساڭا تونۇشتۇرۇپمۇ قويىمەن . مۇشۇ كوچىدىكى دۇكانلارغا كېلىپ كېتىپ تۇرىدىغان ئاجايىپ خېنىملار بار ، چىرايىنى كۆرۈپلا ئەقلىڭدىن ئازىسەن .

دىيارىم تورىغا يوللىغان yarken غا تەشەككۈر

  لېكىن چۆل ئوغلى ئەقلىدىن ئېزىشنى خالىمايتى . ئۇ زەرگەر ئۇستام سۇنغان پۇللارنى ئېلىپ قوينىغا سالدى -دە ، ئورنىدىن تۇرۇپ ماڭدى . قېرى ئۇستا ئۇنى ئىشىك ئالدىغىچە ئۇزىتىپ چىقتى .
  _ شۇنداق قىل ئوغلۇم ،_ دەپ سۆزىنى داۋاملاشتۇراتتى ئۇستا ، _ چۆچەكنى ھېچكىمگە كۆرسەتمەي يۇشۇرۇپ قويساڭمۇ مەيلى ، ئەمما تىللالارنى بولسا مېنىڭ ئالدىمغىلا ئەكەل ، ساڭا ئاق يول تىلەيمەن !
  _ خاتىرجەم بول ، چوڭ دادا ، _ دېدى چۆل ئوغلى ئېشىكىگە مىنىپ يولغا چۈشۈپ ، _ ھېلىقى سىرلىق چۆچەك يەنە ئۇچىراپ قالغۇدەك بولسا مەن ئۇنى ئېلىۋالىمەن . تىللالارنى پەقەت ساڭىلا ئەكىلىپ كۆرىستىمەن !
  چۆل ئوغلىنىڭ قارىسى ئادەملەر ئارىسىدا غايىپ بولدى .
  چۆل ئوغلى ئېشىكىنى دىۋىتىپ ، ئادەملەر بىلەن تولغان بازارغا كىرىپ كەلدى . بۇ يەردە ئادەملەر بىر بىرىنى ئىتتىرەتتى . بىر بىرى بىلەن باھا نەرخ تالىشاتتى . ئالارمەن بىلەن ساتارمەننى كىلىشتۈرمەكچى بولغان دەللاللار «بابەرىكە » دەپ ۋارقىراپ ، كىملەرنىڭدۇر قوللىرىغا پاققىدە ئۇرۇشاتتى . داس چېلەك ، چاپان ، كۆڭلەك ، يەل يېمىش ، بوغداي قوناق ...، بۇ بازاردا سودا بولمايدىغان نەرسە كەم ئىدى . بۇ قىيقاس چوقان ئىچىدە ئېغىر گۈرۈلدەپ تۇرغان بازارغا كىرىشى بىلەنلا چۆل ئوغلى ھېلىقى ئالتۇن تۇغىدىغان چۆچەك توغرىسىدىكى گەپلەرنى تامامەن ئۇنتۇپ قالدى . ئۇنىڭغا قېرى زەرگەر ئېيتقاندەك ئايۋان ساراينىڭمۇ ، باشنى ئاغرىتىدىغان بىر قانچە خوتۇننىڭمۇ لازىمى يوق ئىدى . ئۇ ئۆمۈر بويى مال دۇنيا ، ئالتۇن كۈمۈش يىغىپ ، شۇ بايلىقنىڭ سادىق كۆزەتچىسىدەك ، يېمەي ئىچمەي ساقلاپ ئۆتۈپ كېتىشنى خالىمايتى . شۇ تاپتا ئۇنىڭ يانچۇقىدا تەقدىر يەتكۈزگەن بىر مۇنچە پۇل تۇرۇپتۇ . ئەمدى ، ئۆزىنىڭ ۋە ئېشىكىنىڭ قورسىقىنى ئوبدان بىر تويغۇزسا ، ئاندىن بۇ تىنجىق ۋە ئوشۇقچە شاۋقۇنلۇق قىستاڭ شەھەر بىلەن خوشلىشىپ ، يېڭى سەپىرىنى باشلىسا بولدى . ئوچۇق دالىدا قېنىپ نەپەس ئالغىلى بولىدۇ . ئۇ يەردە زىرائەتلەر يەلپۈنۈپ تۇرىدۇ . قىرغاقلىرى يېشىل ئوتلار بىلەن قاپلانغان ئېرىقلاردا شىلدىرلاپ سۇ ئاقىدۇ . يىراق توغراقلاردىن كاككۇك ئاۋازى ئاڭلىنىدۇ . يەنىمۇ يىراقلاردىن بولسا ئۇ ياخشى كۆرىدىغان چۆلنىڭ ئىسسق شامىلى كېلىدۇ ...
  چۆل ئوغلى بازار يېنىدىكى دەڭلەرنىڭ بىرىگە كېلىپ ئېشىكىنى باغلىدى . ئېشەكنىڭ قورسىقىنى ياخشى تويغۇزۇپ ، ئۇنىڭ ھالىدىن خەۋەر ئېلىشنى دەڭجاغا تاپشۇردى . ئاندىن ئۈستىۋېشىدىكى چاڭلارنى ئوبدان قېقىپ ، ئۆزىنى ئوبدان تۈزەشتۈرۈپ ، بازارنىڭ ئاشپۇزۇللار جايلاشقان تەرىپىگە قاراپ ماڭدى . بۇ يەردە تەۋەڭلەردىكى گۆشگىردە ، سامسىلار ، گۈل چېكىپ پىشۇرغان شىرمەننانلار كۆزنى ئوينىتاتتى . قورۇما قورۇۋاتقان ئاشپەز ئۇستاملار ساپلىقنى قازان گىرۋىكىگە ئۇرۇپ نەغمە قىلىۋاتقاندەك رېتىملىق تاراڭلىتاتتى . ئاشخانا خوجايىنلىرى بەس بەستە ۋارقىرىشىپ مېھمان چارقىراتتى . چۆل ئوغلىنىڭ قورسىقى غولدۇرلاپ بۇ نەغمىگە تەڭكەش قىلغىلى تۇردى . ئۇ قاسقانلىرىدىن پۇرقىراپ ھور چىقىۋاتقان مانتىخانىلارنىڭ بىرىگە بۇرۇلدى . بۇ يەرنىڭ بەش مانتىسىنى بىر ئادەمنىڭ يەپ بولمىقى بىر گەپ ئىدى . چۆل ئوغلىنىڭ قورسىقى بولسا ئون - ئونبەش مانتىنى تەلەپ قىلىپ ناغرا چالماقتا ئىدى . چۆل ئوغلى بىر نانغا ئون مانتا بۇيرۇپ ، خېرىدارلار ئارىسىغا كىرىپ قىستىلىپ ئولتۇردى . يۇمشاق نان ئۈستىگە قويۇلغان نېپىز جىلتىلىق مانتىنىڭ ئۈستىگە قارمۇچ سېپىپ ، جىلتىسىنى تىتىپ يېيىشكە باشلىدى . ئۇ ئېڭىشىپ تۇرۇپ مانتىنى ھەر بىر چىشلىگەندە ، مانتانىڭ شورپىسى نان ئۈستىگە ئېقىپ چۈشەتتى . ئۇ ئاخىرىدا قىيما گۆشىگە ناننى يۆگەپ يەپ ، قېنىپ چاي ئىچىپ ، ئارانلا ئورنىدىن تۇرىدى .
« ئىلتىپاتىڭغا شۈكرى!-دېدى چۆل ئوغلى بەلۋېغىنىڭ ئۇچىغا تەرىلىرىنى ئېرتىپ مانتىخانىدىن چىقىۋېتىپ ، _ بۈگۈن مەن بۇ شەھەرنىڭ بازارلىرىنى قانغۇچە ئايلىنىپ ، دەڭدە قونۇپ ، ئەتە يولغا چىقساممۇ بولىدۇ . تېخى يېڭى خۇرجۇن سېتىۋېلىپ ، خۇرجۇننىڭ ئىككى كۆزىنى مالغا تولدۇرىدىغان ئىشمۇ بار . شۇنداق قىلاي ، بۈگۈن بىچارە ئېشەكمۇ ئوبدانراق بىر دەم ئېلىۋالسۇن !»
  چۆل ئوغلى بازارلارنى ئارلاپ بىر ئۆستەڭنىڭ بويىدىن چىقىپ قالدى . ياغاچ كۆۋرۈك يېنىدىكى قېرىپ بېقىنلىرى كاۋاكشىپ كەتكەن يوغان سۆگەتنىڭ سايىسىدە ، يۈزىنى قۇيۇق ساقال باسقان بىر رەمچى ئۇزۇن يەكتىكىنىڭ پەشلىرىنى ئاستىغا باستۇرۇپ يۈكۈنۈپ ئولتۇراتتى . ئۆستەڭ سۈيى كۆۋرۈك ئاستىدىن قىستىلىپ ، گۈرۈلدەپ ئاۋاز چىقىرىپ ئۆتۈپ ، دۈپدۈگلەك قايناملارنى ھاسىل قىلىپ ئاقماقتا ئىدى . رەمچىنىڭ كۆزلىرى يۇمۇلغان بولۇپ ، مۈگىدەۋاتقانلىقى ياكى خىيال سۈرىۋاتقانلىقىنى بىلگىلى بولمايتى . ئۇنىڭ ئالدىدىكى بىر پارچە پالاس ئۈستىدە رەڭدار رەم تاشلىرى چېچىلىپ ياتاتتى .
  _ ئەسسالامۇ ئەلەيكۇم چوڭ دادا!_ دەپ سالام بەردى چۆل ئوغلى . رەمچى :
  _ كەل ! -دېدى-دە، بېشىنىمۇ كۆتۈررپ قاراپ قويمىدى .
  - ماڭا ئاتاپ بىر رەم سېلىپ باقساڭ ،
  _ قەيەرلىكسەن ؟
  _ مەن يىراق چۆلدىن كەلدىم .
  _ ئىسمىڭ نېمە ؟
  _ ئىسمىم چۆل ئوغلى !
  _ رەمچى بوۋاي لاپپىدە كۆزىنى ئېچىپ چۆل ئوغلىغا قارىدى .
  _ چۆل ئوغلى !؟ ... چۆلنىڭ چېكى بولمايدۇ ،_ دەپ غودۇڭشىدى بوۋاي .
  _ شۇنداق مەن شۇ چەكسىز چۆللۈكتە تۇغۇلۇپ شۇ يەردە چوڭ بولغان .
  _ ئاتاڭ كىم ؟
  _ ئاتامنى بىلمەيمەن ، مېنى بىر ئوتۇنچى بوۋاي بېقىپ چوڭ قىلغان . ئۇنىڭ دىيىشىچە : ئوتۇنچى بولۋامغا مەن خۇددى ئاسماندىن چۈشكەندەكلا شۇ چۆلدە ئۇچىراپتىكەنمەن . ئۇمۇ مېنىڭدىن : «كىمنىڭ بالىسىسەن؟» دەپ سورىغاندا ، قانداقتۇر ئىككى ئاكامنىڭ مېنى كۆتۈرۈپ ماڭغىنىنى ، ئۆزۈمنىڭ ئۇخلاپ قالغنىمنى ، شۇنىڭغا ئوخشاش باش ئايىغى يوق گەپلەرنىلا قىلغان ئىكەنمەن . ...رەھمەتلىك بوۋامنىڭ ئالەمدىن ئۆتكىنىگە يىلدىن ئاشتى . مانا مەن ئېشىكىمنىڭ ئۈستىگە ئازغىنە ماللىرىمنى ئارتىپ ، چارشەنبە بازاردىن پەيشەنبە بازارغا ، پەيشەنبە بازاردىن شەنبە بازارغا ئۆتۈپ ، بۇ چۆللەرنى توختىماي كېزىمەن . ئۆزۈمنىڭ نىمىشقا شۇنداق ئايلىنىپ يۈرىدىغىنىمنى ، نەگە بېرىپ ، نەدە توختايدىغىنىمنىمۇ بىلمەيمەن .
  _ ۋاھ ، خىسلەتلىك دۇنيا !- دەۋەتتى رەمچى بوۋاي ، _ بىر زامانلاردا مۇشۇ چۆللەرنى جاھانكەزدى سۈپۈرگە دەيدىغان بىر سەيياھنىڭمۇ  شۇنداق ئايلىنىپ يۈرگەنلىكىنى بىلەمسەن؟
  _ بىلىمەن !
  _ سەن قانداق بىلىسەن ؟_ دەپ كۆزلىرى نۇرلىنىپ كەتتى بوۋاينىڭ ،
  _ ئاڭلىغان ،_ دېدى چۆل ئوغلى .
  _ مانا شۇ جاھانكەزدىنى « ئۇ ھازىر قېرىدى ، شۇ تاپتا سېنىڭ ئالدىڭدا ئولتۇرۇپتۇ » دېسەم ئىشنەمسەن؟
  _ چاقچاق قىلما ، چوڭ دادا ، _ دېدى چۆل ئوغلى ، _ مەن ئاڭلىغان ھېكايىلەردە جاھانكەزدى سۈپۈرگە ئۆزىنىڭ ئاجايىپ ئېشىكىگە مىنىپ ، « بىغەملەر شەھىرى» نى ۋەيران قىلغان ياۋلارنىڭ پايتەختىگە يېتىپ بېرىپ ، توپتوغرا شاھنىڭ ئوردىسىغىلا كىرگەنمىش ۋە شاھنى تەختىدىن سۆرەپ چۈشۈپ ، خەنجىرى بىلەن ئۇنىڭ قارنىنى يېرىپ تاشلىغان دېيىشىدۇ . سۈپۈرگىنىڭ ئۆزىمۇ شۇ يەردە قۇربان بولغانىكەن .
  _ ئۇنىڭ قۇربان بولغىنىنى كىم كۆرۈپتۇ ؟
  _ ئەمىسە ، بىر شاھنى بۇغۇزلىۋەتكەن ئادەم ئوردىدىن تىكەندەك يالغۇز جېنىنى ئېلىپ قانداق سالامەت قايتىپ چىقماقچىدى ؟!
  _ ياراتقان ئىگەم مۆجىزە كۆرسەتكۈسى كەلسە پاختىنىڭ ئىچىدىمۇ ئوتنى ساقلىغىلى بولىدۇ . .. خوش بوپتۇ ، ئۆزىمىزنىڭ گېپىگە كېلەيلى . سەن تېخى ماڭا نېمە توغرىسىدا رەم ئاچقۇزىدىغانلىقىڭنى ئېيتمىدىڭ ؟
  _ مېنىڭ كەلگۈسۈم ...تەقدىرىم ھەققىدە .
  _ بىلگۈچى خۇدا ، _ دېدى رەمچى بوۋاي ، _ مەن پەقەت قىياسلا قىلالايمەن ...قېنى ، بىسمىللاھىر رەھمانىر رەھىم . !
   رەمچى پالاس ئۈستىدىكى تاشلارنى يىغىپ قايتا چاچتى .
  _ ياق !_ دەپ بېشىنى لىڭشىتتى رەمچى چېچىلغان تاشلارغا قاراپ تۇرۇپ ، _ سەن چۆللەرنى مەقسەتسىزلا كېزىپ يۈرمەپسەن . سەن ئۆزۈڭنىڭ  يۈتتۈرگەن بەختىڭنى ئىزدەپ يۈرۈپسەن .
  _ ئېيتقىنا ، مەن بەختىمنى تاپالامدىم ؟
  _ تاپىسەن ، چوقۇم تاپىسەن ! قېنى قوللىرىڭنى ماڭا سۇنغىنە .
  چۆل ئوغلى قولىنى رەمچىگە سۇندى .
  _ يا قۇدىرەت !_ دېدى رەمچى بوۋاي يىگىتنىڭ ئالقىنىغا قاراپ ، _ سېنىڭ ئالقىنىڭدىكى نىمىدىگەن ئاجايىپ سىزىقچىلار بۇ !...سەن ئادەتتىكى ئادەم ئەمەسسەن . سەن كۈچلۈك يولباشچى بولۇشقا لايىق يىگىتسەن . خۇدا شۇ قىسمەتنى ساڭا يولۇقتۇرسا ....
  تېخى رەمچىنىڭ سۆزى تۈگىمىگەن ۋە چۆل ئوغلىمۇ ئۇنىڭ سۆزلىرىنىڭ مەنىسىنى ھەزىم قىلپ ئۈلگۈرمىگەنىدى . دۈپۈرلىگەن ئىككى ئاتلىق ئۇلارنىڭ يېنىدا توختىدى -دە ، ئاتلىقلار ئاتتىن چۈشكىنىچە كېلىپ چۆل ئوغلىنىڭ بېشىغا بىر تاغارنى كىيدۈردى . ھەش پەش دىگۈچە ئۇنى ماتاپ باغلاپ ، ئات ئۈستىگە ئارتىشتى ۋە ئاتلىرىنى ئوقتەك چاپتۇرۇپ كەتتى . چۆل ئوغلى ئات ئۈستىدە تىپىرلايتى . ۋارقىرايتى .
  _ مېنى قويىۋەت !...نىمە ئادەملەرسىلەر ؟ مېنى نەگە ئېلىپ بارماقچى ؟...
  ھېچكىم ئۇنىڭ سۇئاللىرىغا جاۋاپ قىلمايتى . ئۇنىڭ قۇلاقلىرىغا ئات تۇياقلىرىدىن چىققان دۈپۈرلەشلەرلا ئاڭلىناتتى . ئۇ خۇددى بوشلۇقتا ئۇچقاندەك كېتىپ باراتتى .
  _ خۇدادىن ئۇچۇشنى تىلىگىنىم راست ، _ دەيتى چۆل ئوغلى ، - لېكىن ، مەن مۇنداق بېشىمغا تاغار كىيىپ ئۇچسام بولمايدۇ -دە! شۇمۇ ئۇچۇش بوپتىمۇ ، مەن ئەتىراپىمدىكى نەرسىلەرنى كۆرۈشۈم ، ئەركىن قانات قېقىپ ئۇچۇشۇم كېرەك ئىدى ...ھەي قاراقچىلار ئاڭلىشىۋاتامسەن ؟ مېنى قويىۋەت !
   چۆل ئوغلى كۆزىنى ئېچىپ ، ئۆزىنى قېلىن بىر توغراقلىق ئىچىدە كۆردى . ئۈستىدە توغراق يۇپۇرماقلىرى ، ئۇنىڭمۇ ئۈستىدە كۆپكۆك چۆل ئاسمىنى ئېسىلىپ تۇراتتى . نېرىدا بىر كەپە بار ئىدى . ئۇنىڭ كۆزى كەپە ئىشىكىنىڭ يان ياغىچىغا سانجىپ قويۇلغان پالتىغا چۈشتى -دە ، ئورنىدىن چاچىراپ تۇرۇپ كەتتى . بۇ كالتا ساپلىق بىسلىرى پارقىراپ تۇرغان پالتا ئۆزىنىڭ پالتسى ئىدى .
  چۆل ئوغلى كەپە ئالدىغا كېلىپ توختاپ قالدى . بۇ چۈشۈممىدۇر ، ئوڭۇممىدۇر ؟ ... كەپە ئىچىدە ، يۇمشاق قۇمنىڭ ئۈستىدە ، چاچلىرىنى ئەتىراپىغا يېيىپ ، ھېلىقى جاڭگالدا ئۇچىراشقان ، ئۆگىزىدە ئۇنىڭغا تۇنجى سۆيۈشنى ھەدىيە قىلغان قىز ياتاتتى . ئۇ ئىلگىركىدەكلا قىپيالاڭاچ ئىدى . يىگىتكە كۈلۈمسىرەپ ، تەلمۈرگىنىچە قاراپ تۇراتتى . بۇ يەردە ئېغىز ئېچىپ گەپ قىلىشنىڭ ئۆزى ئوشۇقچە ئىدى . ئۇلارنىڭ كۆزلىرى بىر بىرى بىلەن سۆزلىشەتتى .  
  _ ياخشىمۇسەن ، يۈرەكسىز يىگىت ، _ دىمەكچى بولاتتى قىزنىڭ كۆزلىرى ، _ مەن سېنى يەنە تېپىۋالدىم !
  _ مېنى كەچۈر ، _ دەيتى يىگىتنىڭ كۆزى ،_ مەن ئۇ چاغلاردا گۆدەك ئىكەنمەن . سېنى ئۇنتىيالمىدىم . ..
  چۆل ئوغلى ئۈنچىقماي ، بىر بېسىپ ، ئىككى بېسىپ قىزغا يېقىنلاشتى . قىزنىڭ ئالدىغا بېرىپ تىز چۆتى . ئۇنىڭ قۇياش نۇرىدا مىستەك تاۋلانغان بەدەنلىرىنى سىلىدى . قىزمۇ يىگىتنى ئۆزىگە تارتىپ ، ئۇنىڭ كىيىملىرىنى بىر بىرلەپ سېلىپ تاشلىدى ....، ئۇلار ئۈنچىقماي مەھكەم قۇچاقلاشتى . ئۇلارنىڭ كۆز ئالدىدىن كۆپكۆك ئاسمان ، سارغۇچ قۇملۇق ، يېشىل ياپراق ، ياخشىلىق ، يامانلىق ، بايلىق ، گادايلىق ۋە شۇ قىيسىق كەپە ...، ھەممە نېمە غايىپ بولۇپ ، ئالەم ئۆزنىڭ ئەڭ ئىپتىدائىي كۆرۈنۈشىگە كۆچتى .....