مىللى ھۆنەر - سەنئەت --- كەلپىن قوشۇقى
قوشۇق ئۇيغۇرلارنىڭ ئائىلىسىدە كەم بولسا بولمايدىغان كۈندىلىك تۇرمۇش بويۇملىرىنىڭ بىرى. ئۇيغۇرلارنىڭ ئەنئەنىۋى قوشۇقچىلىق ھۈنەر- سەنئىتى ئۇزۇن يىللىق تارىخقا ئىگە. بۇلارنىڭ ئىچىدە كەلپىن قوشۇقى ئاپتونوم رايونمىزنىڭ ھەرقايسى جايلىرىدا ياسىلىۋاتقان ۋە ئىشلىتلىۋاتقان قوشۇقلار بىلەن كۆپ جەھەتتىن ئۆزگىچە پەرقلەنگەچكە، يېقىندا شەرەپ بىلەن ئاپتونوم رايون بويىچە غەيرىي مادددىي مەدەنىيەت مىراسى بولۇپ رەسمىي ئېتىراپ قىلىنىپ، كەلپىندىكى ھەر مىللەت ئاممىسىغا زور شان - شەرەپ ۋە ئىپتىخارلىق بەخىش ئەتتى.
![]()
كەلپىن قوشۇقىنىڭ ئاپتونوم رايونىمىزنىڭ باشقا جايلىرىدىكى قوشۇقلار بىلەن پەرقلىنىدىغان يېرى شۇكى، ئۇ كەلپىننىڭ يەرلىك ئالاھىدە مەھسۇلاتى بولغان تەبىئىي ئۆرۈك ياغىچىدىن ياسىلىدۇ. قوشۇق دەستىسىنىڭ ئۇزۇنلۇقى 15 سانتىمېتىردىن 20 سانتىمېتىرغىچە كېلىدۇ. قوشۇق بېشى بىرقەدەر چوڭ ۋە چوڭقۇرراق بولۇپ ، دىئامېتىرىنىڭ ئۇزۇنلۇقى تۆت- بەش سانتىمىتىر كېلىدۇ. قوشۇق دەستىسى بىلەن بېشى تۇتىشىدىغان ئورنى ئۆزگىچە نەقىشلەنگەن بولۇپ بەكمۇ نەپىس كۆرۈنىدۇ. يېڭى ياسالغان قوشۇقلار سەل ئاقۇش بولۇپ، قانچە ئۇزۇن ئىشلەتكەنسېرى شۇنچە قىزغۇچ كۆرۈنىدۇ. مەلۇم سەۋەبلەردىن سۇنۇپ كەتمىسىلا ئادەتتە 100 يىل ئىشلىتىلسىمۇ ھېچقانداق بۇزۇلۇش ئالامتى كۆرۈلمەيدۇ. قوشۇق ياساشقا ئادەتتە ھەرە، پالتىچاق كاشكات قاتارلىقلار ئىشلىتىلىپ پۈتۈنلەي قول ئەمگىكى ئارقىلىق ياساپ چىقىلىدۇ. قوشۇق ياساشتا ئالدى بىلەن ئەلا سۈپەتلىك ئۆرۈك ياغىچى تەييارلىنىدۇ. ئاندىن ئۆرۈك ياغىچى 15 سانتىمېتىردىن 20 سانتىمېتىرغىچە ئۇزۇنلۇقتا يەتتە سانتىمېتىر كەڭلىكتە كەسلەپ پارچىلىنىدۇ، ئاندىن كېيىن پالتىچاق بىلەن ياغاچ تەكشى تۈزلەنگەندىن كېيىن قوشۇق بېشى قىسمى چوڭ، دەستە قىسمى كىچىكرەك قىلىپ قوشۇق جازىسى شەكىللىنىدۇ. ئاندىن كېيىن ئاتالگا بىلەن قوشۇق بېشى قىسمى چىرايلىق ئويۇلىدۇ، ئەڭ ئاخىرىدا كاشكات بىلەن قوشۇق بېشى ۋە دەستىسى چىرايلىق ياسىلىپ سېلىقلاشتۇرۇلىدۇ- دە، ئۆلچەملىك قوشۇق پۈتۈپ چىقىدۇ، بىر كۈندە تېخنكىدا يېتىلگەن بىر ئادەم 100 دانە ئەتراپىدا قوشۇق پۈتتۈرەلەيدۇ. كەلپىن قوشۇقىنىڭ ياسىلىش جەريانىدا ھېچقانداق خىمىيىۋى تەركىب قوشۇلمايدۇ. قوشۇقنىڭ رەڭگى تەبىئىي قىزغۇچ بولۇپ، چىرايلىق، زىيانسىز يېشىل مەھسۇلات، بەدەنگە ھېچقانداق ئەكس تەسىرى يوق، ساپ، نەپىس قول ھۈنەرۋەنچىلىك مەھسۇلاتى ھېساپلنىدۇ. يېقىنقى يىللاردىن بۇيان كەلپىن ناھىيىسىدىكى مۇناسىۋەتلىك ئورۇنلار ناھىيىلىك پاتكوم، خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ زور كۈچ بىلەن قوللىشى ئارقىسىدا، بۇ خىل ئۆزگىچە ئەنئەنىۋى قول ھۈنەرۋەنچىلىك كەسپىنى قوغداش ۋە سىرتقا نامايەن قىلىش ئۈچۈن مەخسۇس خىزمەت گۇرۇپپىسى قۇرۇپ، ناھىيەنىڭ ئەنئەنىۋى قوشۇق ياساش تېخنىكىسىنى ئەۋلادمۇ ئەۋلاد داۋاملاشتۇرۇپ كەلگەن نۇقتىلىق يېزا- گەزلىك يېزىسىنى ئاساسىي نۇقتا قىلىپ، ئەنئەنىۋى قوشۇق ياساش تېخنىكىسى ۋە قوشۇققا مۇناسىۋەتلىك زور تارىخىي ماتېرىياللارنى توپلىدى. قوشۇق ياساش سايمانلىرىى تەكشۈرۈپ تەتقىق قىلدى ۋە مەخسۇس ئارىخىب ئامبىرى قۇردى. شۇ ئاساستا ناھىيىنىڭ يەرلىك ئەنئەنىۋى، ئۆزگىچە قوشۇقچىلىق تېخنىكا، ھۈنەر- سەنئىتىنى ۋىلايەت ۋە ئاپتونوم رايون دەرىجىلىك قوغدىلىدىغان غەيرى ماددىي مەدەنىيەت مىراسى تۈرىگە ئىلتىماس قىلىپ، ۋىلايەت ۋە ئاپتونوم رايون دەرىجىلىك غەيرىي ماددىي مەدەنىيەت مىراس ئېتىراپنامىسىگە ئېرىشتى. بۇنىڭ بىلەن نۆۋەتتە كەلپىن ناھىيىسىنىڭ بۇ غەيرىي ماددىي مەدەنىيەت مىراسى ئۈنۈملۈك قوغدىلىپ، بۇ ناھىيىنىڭ ئېسىل يەرلىك مەدەنىيەت مىرسىغا ۋە ساياھەت بايلىقىغا ئايلاندى. كەلپىن قوشۇقىنىڭ رايونىمىزنىڭ ھەرقايسى جايلىرىغا سېتىلىش مىقدارىمۇ كۈنسايىن ئاشماقتا.
|