ئەتتىرگۈل تارخ بلوگى

ئابدۇشۈكۈر مۇھەممەدئىمىن
1.   ﻛﻪﻟﮕﯜﺳﯩﮕﻪ ﻳﯜﺯﻟﻪﻧﮕﻪﻥ ﺩﯗﻧﻴﺎ ﯞﻩ ﺯﺍﻣﺎﻧﯩﯟﻯ ﺋﻪﻗﯩﻞ
" ﻏﺎﻳﻪ ﺭﯦﺌﺎﻟﻠﯩﻘﻘﺎ ﻣﯚﻛﯜﻧﮕﻪﻥ ﺑﻮﻟﯩﺪﯗ ، ﻏﺎﻳﻪ ﺭﯨﺌﺎﻟﻠﯩﻘﻨﯩﯔ ﻛﯚﭼﯜﺭﻣﯩﺴﻰ ﺋﻪﻣﻪﺱ، ﺑﻪﻟﯩﻜﻰ ﺋﻪﻗﯩﻞ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻛﯚﺭﯛﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻥ، ﺗﻪﺳﻪﯞﯞﯗﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﻪﻗﻠﯩﺪ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﻣﻪﻟﯘﻡ ﻧﻪﺭﺳﯩﻨﯩﯔ ﻣﯘﻣﻜﯩﻨﻠﯩﻜﻰ ."                                    ـــ  ﺑﯧﻠﯩﻨﯩﺴﻜﻰ
ﺋﯩﺸﻠﻪﭘﭽﯩﻘﯩﺮﯨﺶ ﻛﯜﭼﻠﯩﺮﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﭘﻪﻥ - ﺗﯧﺨﻨﯩﻜﺎ ﺗﻪﺭﻩﻗﻘﯩﻴﺎﺗﯩﻨﯩﯔ ﺑﯜﮔﯜﻧﻜﻰ ﺳﻪﯞﯨﻴﯩﺴﻰ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﯩﻴﻪﺕ ﺗﺎﺭﯨﺨﻰ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﻣﯩﯔ ﻳﯩﻞ ﺋﯩﭽﯩﺪﻩ ﺋﯧﺮﯨﺸﻜﻪﻥ ﻫﻪﻣﻤﻪ ﻣﻪﺩﻩﻧﯩﻴﻪﺕ ﺳﻪﻣﻪﺭﯨﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺟﻪﻣﺌﯩﻴﯩﺘﯩﺪﯨﻦ ﺋﯧﺸﯩﭗ ﻛﻪﺗﺘﻰ. ﻣﻪﺩﻩﻧﯩﻴﻪﺕ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﯩﻴﻪﺗﻨﯩﯔ (ﺳﯩﯟﯨﻠﯩﺰﺍﺗﺴﯩﻴﻪ) - ﺟﻪﻣﺌﯩﻴﻪﺕ ﯞﻩ ﺋﯩﭽﻜﻰ ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﯟﻩﺗﻠﯩﺮﻯ ﺋﯜﺳﺘﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﺎﯓ ﯞﻩ ﺗﯩﺰﮔﯩﻨﻠﻪﺵ ﺋﯩﻘﺘﯩﺪﺍﺭﻯ ﺳﺎﻫﻪﺳﯩﺪﻩ ﻳﯧﯖﻰ ﺑﯘﺭﻟﯘﺵ ﺩﻩﯞﺭﯨﻨﯩﯔ ﻣﯘﻗﻪﺭﻩﺭﻟﯩﻜﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﭘﻪﻳﺪﺍ ﻗﯩﻠﺪﻯ. ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﯩﻴﻪﺕ ﺗﻪﺑﯩﺌﻪﺕ - ﺯﯦﻤﯩﻦ ﯞﻩ ﺋﺎﻟﻪﻡ ﺳﻪﻫﻨﯩﺴﯩﺪﻩ ﺋﯚﺯ ﻗﯘﺩﺭﯨﺘﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﭗ ﻗﺎﻟﻤﺎﺳﺘﯩﻦ، ﻳﻪﻧﻪ ﺋﯚﺯ - ﺋﯚﺯﯨﻨﻰ ﺑﯩﻠﯩﺶ، ﺗﯩﺰﮔﯩﻨﻠﻪﺵ، ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﯩﻴﻪﺗﻨﯩﯔ ﻫﻪﺭ ﻗﺎﻳﺴﻰ ﺗﯜﺭﻛﯜﻣﻠﯩﺮﻯ - ﺩﯙﻟﻪﺕ، ﺭﺍﻳﻮﻥ، ﻣﯩﻠﻠﻪﺗﻠﻪﺭ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﯟﻩﺗﻠﻪﺭﻧﻰ ﺋﺎﻗﯩﻼﻧﻪ، ﮔﺎﺭﻣﻮﻧﯩﻚ ﻳﯧﯖﻰ ﺭﯦﻠﯩﺴﯩﻐﺎ ﻛﯩﺮﮔﯜﺯﯛﺵ ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﯩﻤﯘ ﺋﯚﺯ ﻣﯘﻣﻜﯩﻨﻠﯩﻜﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺭﯦﺌﺎﻟﻼﺷﺘﯘﺭﯗﺷﻘﺎ ﻳﯜﺯﻟﻪﻧﺪﻯ. ﺋﯩﻠﯩﻢ - ﭘﻪﻥ ﻣﯘﯞﻩﭘﭙﻪﻗﯩﻴﻪﺗﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﻣﯘﻫﯩﺘﯩﻨﻰ ﺑﯘﻟﻐﺎﺵ، ﺩﯛﺷﻤﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﻛﯜﭼﻪﻳﺘﯩﺶ، ﻫﻪﺭبىي ﺋﻪﺳﻠﻪﻫﻪﻟﻪﺭ ﻣﯘﺳﺎﺑﯩﻘﯩﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﺎﺷﯘﺭﯗﺵ، ﺋﯘﺭﯗﺵ ﯞﻩ ﺋﯩﺠﺘﯩﻤﺎﺋﯩﻲ ﺋﺎﭘﻪﺗﻠﻪﺭﮔﻪ ﻫﯧﺮﯨﺴﻤﻪﻧﻠﯩﻚ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻘﻼﺭﻏﺎ ﻗﺎﺭﯨﺘﯩﺶ، ﻗﯩﺴﻘﯩﺴﻰ ﻣﻪﺩﻩﻧﯩﻴﻪﺕ ( ﻛﯜﻟﺘﯜﺭ ) ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻣﻪﺭﯨﭙﻪﺕ ﺗﯧﺨﻨﯩﻜﺎ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﺎﻗﯩﻼﻧﻪ ﺋﺎﯓ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﻛﻪﺳﻜﯩﻦ ﺯﯨﺪﯨﻴﻪﺗﻠﻪﺭ ﺋﻮﺭﻧﯩﻐﺎ، ﺋﯘﻻﺭ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﻳﯧﯖﯩﭽﻪ ﺗﻪﭘﻪﻛﻜﯘﺭ ﯞﻩ ﺭﺍﺗﺴﯩﺌﻮﻧﺎﻝ ﻣﻪﺭىپەﺗﻨﻰ ﻳﯧﺘﻪﻛﭽﻰ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ گارﻣﻮﻧﯩﻚ ﺑﯩﺮﺩﻩﻛﻠﯩﻜﻨﻰ ﺩﻩﺳﺴﯩﺘﯩﺶ ﺗﺎﺭﯨﺨﻨﯩﯔ ﻣﺎﻫﯩﻴﻪﺗﻠﯩﻚ ﺟﻪﺭﻳﺎﻧﯩﻐﺎ ﺋﺎﻳﻼﻧﻤﺎﻗﺘﺎ.
ﺷﯘﻧﻰ ﺋﺎﻳﺮﯨﻢ ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﺶ ﻫﺎﺟﻪﺗﻜﻰ، ﺑﯜﮔﯜﻧﻜﻰ ﺗﺎﺭﯨﺦ ﺋﺎﺩەﺘﺘﯩﻜﻰ ﻛﺎﻟﯧﻨﺪﺍﺭ ﺗﻪﺭﺗﯩﭙﻰ ﺑﻮﻳﯩﭽﻪ 19- ﺋﻪﺳﯩﺮﻧﯩﯔ 20- ﺋﻪﺳﯩﺮﮔﻪ ﺋﺎﻟﻤﯩﺸﺸﯩﺪﯨﻦ ﺋﯩﺒﺎﺭﻩﺕ ﻣﯩﻘﺪﺍﺭ ﻗﯩﻤﻤﯩﺘﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﺶ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﻪﻣﻪﺱ، ﺷﯘﻧﯩﯖﺪﻩﻙ، ﭘﻪﻥ - ﺗﯧﺨﻨﻜﺎ ﺗﻪﺭﻩﻗﻘﯩﻴﺎﺗﯩﻨﯩﯔ ﻳﯧﯖﻰ ﺗﯧﺰﻟﯩﻜﻰ ﺋﺎﺳﺎﺳﯩﺪﺍ، ﺋﯘﭼﯘﺭ ﺋﯩﻠﻤﻰ ﯞﻩ ﭘﻪﻥ - ﺗﯧﺨﻨﯩﻜﯩﻨﯩﯔ ﺳﯧﺴﺘﯧﻤﯩﻠﯩﺮﻯ ﯞﻩ ﻗﯘﺭﯗﻟﻤﯩﻠﯩﺮﻯ ﺳﺎﻫﻪﺳﯩﺪﯨﻜﻰ ﻛﯜﻧﺘﻪﺭﺗﯩﭙﻠﻪﺭ ﻗﯩﻤﻤﯩﺘﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﺶ ﺑﯩﻠﻪﻧﻤﯘ ﺋﻪﻣﻪﺱ، ﻣﯘﻫﯩﻤﻰ، ﭘﯜﺗﯜﻥ ﭘﻪﻥ- ﻣﻪﺩﻩﻧﯩﻴﻪﺕ ﯞﺍﺳﺘﯩﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺳﯘﺑﯩﻜﺘﯩﭗ ﻣﻪﻗﺴﯩﺘﻰ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﯩﻴﻪﺗﻨﯩﯔ ﺋﺎﻗﯩﻼﻧﻪ- ﻣﻪﺭﯨﭙﻪﺗﺘﯩﻦ ﺋﯩﺒﺎﺭﻩﺕ ﻳﯧﯖﻰ ﺳﯜﭘﻪﺗﺘﯩﻜﻰ ﺗﺎﻛﺎﻣﻤﯘﻟﻠﻨﯩﺶ ﺩﻩﺭﯨﺠﯩﺴﻰ ﺑﻮﻳﯩﭽﻪ ﺋﯩﺰﺍﻫﻠﯩﻨﯩﺸﻰ ﻻﺯﯨﻢ، ﺗﺎﺭﯨﺦ ﭘﻪﻥ- ﺗﯧﺨﯩﻨﯩﻜﺎ ﯞﺍﺳﺘﯩﻠﺮﯨﻨﻰ ﺋﯩﺸﻘﺎ ﺳﯩﻠﯩﭗ، ﻳﺎﺗﻼﺷﻘﺎﻥ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﻰ ﺗﯩﺨﯩﻤﯘ ﻳﺎﺗﻼﺷﺘﯘﺭﯗﺵ، ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺑﻪﺧﺘﺴﯩﺰﻟﯩﻚ ﺳﻪﯞﻩﺑﻠﯩﺮﻯ ﯞﻩ ﺷﺎﺭﺍﺋﯩﺘﯩﻨﻰ ﺗﯧﺨﯩﻤﯘ ﺋﯧﻐﯩﺮﻻﺷﺘﯘﺭﯗﺵ، ﺋﯩﺠﺘﯩﻤﺎﺋﯩﻲ ﯞﻩ ﺭﻭﻫﻰ ﭘﺎﺟﯩﺌﻪﻟﻪﺭﻧﻰ ﭘﻪﻥ تېخنىكا ﯞﺍﺳﺘﯩﻠﯩﺮﻯ ﯞﻩ ﺋﻪﺳﻪﺑﯩﻲ ﺗﻪﻧﺘﻪﻙ ﯞﻩﻫﯩﻤﯩﻠﻪﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﯧﺨﯩﻤﯘ ﻛﯜﭼﻪﻳﺘﯩﺶ، ﻣﻪﺩﻩﻧﯩﻴﻪﺕ ﺋﯧﺮﯨﺸﻜﻪﻥ ﺗﯧﺨﯩﻤﯘ ﺋﯧﻠﯧﻜﺘﯩﺮﻭﻧﻠﯘﻕ ﯞﻩ ﺋﯩﻨﻔﻮﺭﻣﺎﺗﺴﯩﻴﯩﻠﯩﻚ « ﮔﯜﺭﺯﻩ » ﯞﻩ « ﺳﯧﻬﺮﯨﻲﺋﺎﻟﺨﯩﻤﻴﻪ » ﻟﻪﺭ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ، ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﯩﻴﻪﺗﻨﯩﯔ ﺋﻪﻗﯩﻞ ﯞﻩ ﻗﻪﻟﺒﯩﻨﻰ ﺗﯧﺨﯩﻤﯘ ﺩﻩﭘﺴﻪﻧﺪﻩ ﻗﯩﻠﯩﺸﻘﺎ ﺧﺎﺗﯩﻤﻪ ﺑﯧﺮﯨﺪﯨﻐﺎﻥ ﻣﯩﺴﻠﯩﺴﯩﺰ ﺯﻭﺭ ﺋﻪﻗﯩﻞ -ﺋﺎﯓ ﺋﻮﻳﻐﯩﻨﯩﺸﯩﻨﯩﯔ ﻣﯘﻗﻪﺩﺩﯨﻤﯩﺴﯩﻨﻰ ﺑﺎﺷﻠﯩﺪﻯ. ﻣﺎﻧﺎ ﺑﯘ ﻫﺎﺯﯨﺮﻗﻰ ﺯﺍﻣﺎﻥ ﺗﻪﺭﻩﻗﻘﯩﻴﺎﺗﯩﻨﯩﯔ ﺗﺎﺭﯨﺨﻰ ﻣﺎﻫﯩﻴﯩﺘﻰ، ﺗﺎﺭﯨﺨﻰ ﺧﺎﺭﺍﻛﺘﯧﺮﯨﺴﺘﯩﻜﯩﺴﻰ !
ﺑﯩﺰ ﻛﻪﻟﮕﯜﺳﯩﮕﻪ ﻳﯜﺯﻟﻪﻧﮕﻪﻥ ﺩﯗﻧﻴﺎ ﺩﯦﮕﻪﻧﺪﻩ، ﺩﻩﻝ ﻣﯘﺷﯘ ﻣﺎﻫﯩﻴﻪﺕ، ﺩﻩﻝ ﻣﯘﺷﯘ ﺧﺎﺭﺍﻛﺘﯧﺮﯨﺴﺘﯩﻜﯩﻨﻰ ﻧﻪﺯﻩﺭﺩﻩ ﺗﯘﺗﯩﻤﯩﺰ .
ﺯﺍﻣﺎﻧﯩﯟﯨﻲ ﺋﻪﻗﯩﻞ ﺩﯦﮕﻪﻧﺪﻩ، ﺋﯩﻜﻜﻰ ﻗﺎﺗﻼﻣﻠﯩﻖ ﻣﻪﻧﯩﻨﻰ ﺋﺎﯕﻘﯩﺮﺍﻻﻳﻤﯩﺰ. ﺑﯩﺮﯨﻨﭽﯩﺴﻰ، ﺯﺍﻣﺎﻧﯩﯟﻯ ﺋﻪﻗﯩﻞ- ﺯﺍﻣﺎﻧﯩﯟﻯ ﺋﺎﯓ ﺑﻮﻟﯘﭖ، ﺋﺎﯕﻨﯩﯔ ﻫﺎﺯﯨﺮﻗﻰ ﺯﺍﻣﺎﻥ ﺷﻪﻛﻠﯩﻨﻰ ﻧﻪﺯﻩﺭﺩﻩ ﺗﯘﺗﯩﻤﯩﺰ. ﺑﯘ ﺭﯦﺌﺎﻟﻠﯩﻘﻨﯩﯔ ﻫﺎﺯﯨﺮﻗﻰ ﺯﺍﻣﺎﻥ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﯩﻴﯩﺘﻰ ﻣﯧﯖﯩﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﯩﻨﻜﺎﺳﻰ، ﺯﺍﻣﺎﻧﻐﺎ ﻻﻳﯩﻖ ﻫﻪﺭ ﺧﯩﻞ ﺋﺎﯓ ﺷﻪﻛﯩﻠﻠﯩﺮﻯ ﯞﻩ ﺳﻪﯞۋﻳﯩﺴﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﺪﯗ. ﺋﯩﻜﻜﯩﻨﭽﯩﺴﻰ، ﻫﺎﺯﯨﺮﻗﻰ ﻣﻪﺭﯨﭙﻪﺗﻜﻪ ﺧﺎﺱ ﺋﺎﻗﯩﻼﻧﻪ (ﺭﺍﺗﺴﯩﺌﻮﻧﺎﻝ ) ﺗﻪﭘﻪﻛﻜﯘﺭ ﺑﺎﺳﻘﯘﭼﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﺪﯗ. ﺑﯘ ﺩﯦﮕﻪﻧﻠﯩﻚ، ﻣﻪﻟﯘﻡ ﺋﻪﺳﯩﺮﺩﯨﻦ ﺋﯩﺒﺎﺭﻩﺕ ﺋﻪﺳﯩﺮ ﺧﺎﺭﺍﻛﺘﯧﺮﻟﯩﻚ، ﻛﺎﻟﯧﻨﺪﺍﺭ ﺧﺎﺭﺍﻛﺘﯩﺮﻟﯩﻚ ﺋﺎﯓ ﺷﻪﻛﻠﯩﺪﯨﻦ ﭘﻪﺭﻗﻠﯩﻖ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﭘﯜﺗﻜﯜﻝ ﺗﺎﺭﯨﺨﯩﻲ ﺧﺎﺭﺍﻛﺘﯧﺮﻟﯩﻚ، ﺳﯜﭘﻪﺕ ﺧﺎﺭﺍﻛﺘﯧﺮﻟﯩﻚ، ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﯩﯔ ﺋﯚﺯ- ﺋﯚﺯﯨﻨﻰ ﻗﺎﻳﺘﺎ ﺗﯧﭙﯩﯟﯦﻠﯩﺸﻰ ﺧﺎﺭﺍﻛﺘﯧﺮﻟﯩﻚ ﺋﻪﻗﯩﻞ ﺩﯦﮕﻪﻧﻠﯩﻜﺘﯘﺭ. ﺑﯩﺰ ﺗﯚﯞﻩﻧﺪﻩ ﺷﯘ ﻣﻪﻧﯩﺪﯨﻜﻰ ﺯﺍﻣﺎﻧﯩﯟﯨﻲ ﺋﻪﻗﯩﻞ ﺗﻮﻏﺮﯨﺴﯩﺪﺍ ﺗﻮﺧﺘﯩﻠﯩﻤﯩﺰ.
ﻫﺎﺯﯨﺮﻗﻰ ﺯﺍﻣﺎﻥ ﺋﻪﻗﻠﯩﻲ ﻣﻪﺩﻩﻧﯩﻴﻪﺕ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻣﻪﺭﯨﭙﻪﺗﻨﯩﯔ، ﺟﯜﺯﺋﯩﻲ ﺋﯩﻨﺴﺎﻥ ﮔﯘﺭﯗﻫﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﭘﯜﺗﻜﯜﻝ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﯩﻴﻪﺗﻨﯩﯔ، ﻣﻪﻗﺴﻪﺕ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﯞﺍﺳﺘﯩﻨﯩﯔ، ﺋﯚﺗﻤﯜﺵ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻛﻪﻟﮕﯜﺳﯩﻨﯩﯔ ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﯟﯨﺘﯩﻨﻰ ﺗﯘﻏﺮﺍ ﻫﻪﻝ ﻗﯩﻠﯩﺸﻘﺎ ﻳﯜﺯﻟﻪﻧﮕﻪﻥ ﺋﺎﯕﺪﯨﻦ ﺋﯩﺒﺎﺭﻩﺕ. ﺋﯘ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﯩﻴﻪﺗﻨﯩﯔ ﺗﺎﻛﺎﻣﻤﯘﻟﻠﯩﻨﯩﺶ ﻳﻮﻟﯩﺪﯨﻜﻰ ﻏﺎﻳﻪﺕ ﺯﻭﺭ ﻗﻪﺩﻩﻡ .
   ﻫﺎﺯﯨﺮﻗﻰ ﺯﺍﻣﺎﻥ ﺋﻪﻗﻠﻰ ﺗﻪﺭﻩﻗﻘﯩﻲ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﻣﻪﻣﻠﯩﻜﻪﺗﻠﻪﺭ ﺑﻮﻟﺴﯘﻥ، ﺗﻪﺭﻩﻗﻘﯩﻲ ﻗﯩﻠﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻥ ﻣﻪﻣﻠﯩﻜﻪﺗﻠﻪﺭ ﺑﻮﻟﺴﯘﻥ، ﻫﺎﺯﯨﺮﻗﻰ ﺯﺍﻣﺎﻥ ﺳﻪﯞﯨﻴﯩﺴﯩﺪﯨﻦ ﺗﻮﻟﯩﻤﯘ ﻳﯩﺮﺍﻗﺘﺎ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ﻣﯩﻠﻠﻪﺗﻠﻪﺭ ﺑﻮﻟﺴﯘﻥ ، ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺭﯦﺌﺎﻝ ﺗﯘﺭﻣﯘﺷﻰ ﯞﻩ ﻛﻪﻟﮕﯜﺳﯩﮕﻪ ﺋﯧﻨﺘﯩﻠﯩﺸﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﻛﯜﭼﻠﯜﻙ ﺗﻪﺳﯩﺮ ﻛﯚﺭﺳﻪﺗﻤﻪﻛﺘﻪ، ﺗﺎﺭﯨﺨﺘﺎ ﺑﻮﻟﯘﭖ ﺋﯚﺗﻜﻪﻥ ﻣﯩﻠﻠﯩﻲ ﺋﻮﻳﻐﯩﻨﯩﺶ، ﻣﻪﺩﻩﻧﯩﻴﻪﺕ ﺋﻮﻳﻐﯩﻨﯩﺸﻰ، ﻣﻪﺭﯨﭙﻪﺗﭽﯩﻠﯩﻚ ﺩﻩﯞﺭﻯ، ﭘﻪﻥ - ﺗﯧﺨﻨﯩﻜﺎ ﺋﯩﻨﻘﯩﻼﺑﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﭘﻪﺭﻗﻠﯩﻖ ﻫﺎﻟﺪﺍ، ﻫﺎﺯﯨﺮﻗﻰ ﺋﯩﺪﯦﺌﻮﻟﻮﮔﯩﻴﯩﻠﯩﻚ ﺋﯩﻨﻘﯩﻼﺑﯩﻲ ﺋﻮﻳﻐﯩﻨﯩﺶ ﺋﯘﭼﯘﺭ ﺩﻩﯞﺭﯨﮕﻪ ﺧﺎﺱ ﺋﺎﻟﻪﻣﺸﯘﻣﯘﻝ، ﭘﯜﺗﻜﯜﻝ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﯩﻴﻪﺕ ﺧﺎﺭﺍﻛﺘﯧﺮﻯ ﺋﺎﻟﻐﺎﻥ. ﺋﯘ ﻫﻪﻡ ﻣﻪﻫﻪﻟﻠﯩﯟﻯ ﺋﺎﻻﻫﯩﺪﯨﻠﯩﻜﻠﻪﺭﮔﻪ ﺋﯩﮕﻪ، ﻫﻪﻡ ﻣﻪﻫﻪﻟﻠﯩﯟﻯ ﭼﻪﻛﻠﯩﻤﯩﻠﻪﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﭼﻪﻛﻠﻪﻧﻤﯩﮕﻪﻥ. ﻫﻪﺭ ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﺗﻪﺭﻩﻗﻘﯩﻴﭙﻪﺭﯞﻩﺭ، ﻫﻪﺭ ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﺋﯩﻠﯩﻢ - ﻣﻪﺩﻩﻧﯩﻴﻪﺗﭙﻪﺭﯞﻩﺭ، ﻫﻪﺭ ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﯞﻩﺗﻪﻧﭙﻪﺭﯞﻩﺭ ﯞﻩ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﭙﻪﺭﯞﻩﺭ ﺯﺍﻣﺎﻧﯩﯟﻯ ﺋﺎﯓ ﺋﻮﻳﻐﯩﻨﯩﺸﯩﻐﺎ ﻳﯩﺘﻪﺭﻟﯩﻚ ﭘﺎﺋﺎﻟﯩﻴﻪﺗﭽﺎﻧﻠﯩﻖ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻣﯘﺋﺎﻣﯩﻠﻪ ﻗﯩﻠﯩﺸﻰ ﻛﯧﺮﻩﻙ. ﺋﯘﻧﺪﺍﻕ ﺑﻮﻟﻤﯩﻐﺎﻧﺪﺍ ﺋﯘ ﻫﺎﺯﯨﺮﻗﻰ ﺯﺍﻣﻪﻥ ﺗﺎﺭﯨﺨﻨﯩﯔ ﺗﯜﭖ ﻳﯚﻧﯩﻠﯩﺶ ﺋﯘﺭﻏﯩﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺋﺎﻳﺮﯨﻠﯩﭗ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ، ﺩﻩﯞﺭ ﺋﯧﻘﯩﻤﯩﺪﯨﻦ ﺋﺎﺭﻗﯩﺪﺍ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﯩﺪﯗ. ﺑﯘ ﺋﻪﺳﺘﺎﻳﯩﺪﯨﻞ ﺋﻮﻳﻠﯩﻨﯩﺸﻘﺎ ﺗﯧﮕﯩﺸﻠﯩﻚ ﺗﯜﭖﻣﻪﺳﯩﻠﻪ، ﺗﺎﺭﯨﺨﺘﺎ ﻫﻪﺭ ﻗﯧﺘﯩﻤﻠﯩﻖ ﺋﺎﯓ ﺋﯩﻨﻘﯩﻼﺑﻰ ﯞﻩ ﻣﻪﺩﻩﻧﯩﻴﻪﺕ ﺋﻮﻳﻐﯩﻨﯩﺸﻠﯩﺮﯨﻐﺎ ﻗﺎﺭﺷﻰ ﻣﻪﻳﺪﺍندا ﺗﯘﺭﻏﺎﻧﻠﯩﻘﻠﯩﺮﻯ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﯚﺯﯨﻨﯩﯔ ﺗﺎﺭﯨﺨﻰ ﺧﺎﺭﺍﻛﺘﯩﺮﯨﺴﻜﯩﺴﯩﻐﺎ ﻣﯘﺗﻪﺋﻪﺳﺴﯩﭙﻠﯩﻚ ﺋﺎﻻﻣﻪﺗﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﻣﯘﻗﯘﻣﻼﺷﺘﯘﺭﯨﯟﺍﻟﻐﺎﻥ ﻣﻪﺷﻬﯘﺭ ﻧﻮﭘﯘﺯ ﺋﯩﮕﯩﻠﯩﺮﻯ ﺑﻮﻟﯘﭖ ﺋﯚﺗﻜﻪﻥ. ﺑﯘ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺑﯩﻠﯩﻤﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﻪﻳﻨﻰ ﺯﺍﻣﺎﻥ ﺳﻪﯞﯨﻴﯩﺴﯩﺪﯨﻦ ﻛﻪﻣﻠﯩﻜﻰ ﺗﯜﭘﻪﻳﻠﻰ ﺋﻪﻣﻪﺱ، ﺑﻪﻟﻜﻰ ﺋﻪﻗﯩﻞ - ﭘﺎﺭﺍﺳﻪﺕ ﯞﻩ ﺋﺎﻟﺪﻯ ﻛﯚﺭﯛﺵ، ﺗﻪﭘﻪﻛﻜﯘﺭ ﺋﯩﻘﺘﯩﺪﺍﺭﯨﻨﯩﯔ ﻛﻪﻣﻠﯩﻜﻰ، ﻗﺎﺗﻤﺎﻟﻠﯩﻘﻰ ﺳﻪﯞﻩﺑﯩﺪﯨﻦ ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ. ﻗﻪﺩﯨﻤﻜﻰ ﻛﯜﺳﻪﻥ ﺑﯘﺩﺩﺍ ﻣﯘﺗﻪﭘﻪﻛﻜﯘﺭﻯ ﻛﻮﻣﺮﺍﺟﯩﯟﺍ ﺑﯘﺩﺩﯨﺰﻣﺪﺍ ﻫﯩﻨﺎﻳﺎ ﻣﻪﺯﺯﯨﭙﯩﺪﯨﻦ ﻣﺎﻫﺎﻳﺎ ﻣﻪﺯﺯﯨﭙﯩﮕﻪ ﺑﯘﺭﺍﻟﻐﺎﻧﺪﺍ، ﺋﯘﻧﯩﯔ كۈﺳﻪﻧﺪﯨﻜﻰ ﺋﯘﺳﺘﺎﺯﻯ ﺑﻮﺗﯘﺷﻤﺎ ﻧﺎﻣﻠﯩﻖ ﻣﻪﺷﻬﯘﺭ ﺋﺎﻟﯩﻢ ﻗﺎﺭﺷﻰ ﭼﯩﻘﻘﺎﻥ، ﻛﻮﻣﺮﺍﺟﯩﯟﺍﻧﯩﯔ ﻛﻪﺷﻤﯩﺮﺩﯨﻜﻰ ﻫﯩﻨﺎﻳﺎ ﺑﻮﻳﯩﭽﻪ ﺗﻪﻟﯩﻢ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ ﺋﯘﺳﺘﺎﺯﻯ ﭘﺎﻧﺘﻮﺩﺍﺩﯗ ﻛﯜﺳﻪﻧﮕﻪ ﻛﯩﻠﯩﭗ ﺋﯚﺯ ﺋﻮﻗﯘﻏﯘﭼﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﺗﻪﺳﯩﺮﯨﺪﻩ ﻣﺎﻫﺎﻳﺎﻧﺎ ﻗﺎﺭﺍﺷﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﻗﻮﺑﯘﻝ ﻗﯩﻠﯩﭗ، ﺑﯘﺩﺩﺍ ﺋﯩﺴﻼﻫﺎﺗﯩﻐﺎ ﻗﺎﺗﻨﯩﺸﯩﭗ ﺯﻭﺭ ﺷﯚﻫﺮﻩﺕ ﻗﺎﺯﺍﻧﻐﺎﻥ .ﺑﯘ ﺋﯘﻧﯔ ﺋﺎﻗﯩﻼﻧﯩﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭﺳﻪﺗﻜﻪﻥ. ﭼﯜﻧﻜﻰ « ﺑﯩﻠﯩﻢﺑﻮﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻖ ﺋﻪﻗﯩﻠﻠﯩﻖ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻖ ﺋﻪﻣﻪﺱ» ( ﮔﺮﺍﻛﻠﯩﺖ ) . «كىشىلەر ﺋﯚﺯﯨﻨﻰ ﻗﻪﺩﯨﺮﻟﯩﺸﻰ، ﺋﯚﺯﯨﻨﯩﯔ ﺋﻪﯓ ﻳﯜﻛﺴﻪﻙ ﻧﻪﺭﺳﯩﮕﻪ ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﭗ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﺑﯩﻠﯩﺸﻰ ﻻﺯﯨﻢ » ( ﮔﯧﮕﯧﻞ)

2.   ﻳﯩﭙﻪﻙ ﻳﻮﻟﻰ ﯞﻩ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻗﺎﻳﺘﺎ   ﺟﺎﻧﻠﯩﻨﯩﺸﻰ