قىممەتلىك دوستۇم گۈلمىرە،مەن بۇ خەتلىرىمنى ھىكايىغا ئوخشۇتۇپ يىزىۋاتىمەن. نىمە ئۈچۈن ساڭا ئارقا-ئارقىدىن خەت يازىمەن، بۇ ئۆزۈمگىمۇ قاراڭغۇ. يىقىندىن بىرى ساڭا خەت يىزىشنى ئارزۇ قىلىدىغان بوپ قالدىم. بۇنىڭ سەۋەبىنى ئاخىرقى خەتلىرىمنى ئوقۇپ چىقىپ چۈشۈنۈپ قالارسەن....سەن بىلىسەن، مەن رومان ئوقۇشقا تولىمۇ ھەۋەسكار ئىدىم. <<چالىقۇش>>ىنى دەپتەرگە كۆچۈرۈپ چىققانلىقىم يادىڭدىمۇ ھە؟<<ئۆتكەن كۈنلەر>> ،<<مىھراپتىن چايان>> لار ھازىرمۇ يىنىمدا جۇمۇ ؟ لىكىن ھازىر بۇ كىتاپلار كونىراپ قالدى. مەن ھازىر ئەرەپچە رومان ئوقۇيالايدىغان بولۇپ قالدىم. كۈن بويى قىلىدىغان ئىشىم كىتاپ ئوقۇش،ياسىنىش...مەن ئالتۇن-كۈمۈش،ياقۇت –مەرۋايىت ئىچىدە خان ئوردىسىدەك ياسىداق ئۆيدە ياشاۋاتىمەن .مەن راھەت پاراغەتنىڭ يۈكسەك چوقىسىدا تۇرغانلىقىم ئۈچۈن ئۆتكەن كۈنلەنى ئۇنۇتماقچى، ھەممىنى باشقىدىن باشلىماقچى بولغانتىم. لىكىن ئۆتكەن كۈنلەر ئادەمنى يۈرۈگىگە يىلتىز قالدۇرۇپ ئۆتىدىكەن . ئۇنى يۇلۇپ ئىلىۋەتمەك تولىمۇ تەسكەن، ياق، مۈمكىن ئەمەسكەن، مەن يىگىرمە تۆت ياشقا تولغان كۈنۈم ئاتمىش نەچچە ياشلىق باي بىلەن توي قىلغىنىمغا سىلەر مىنى مازاق قىلىش ئۈچۈن تويۇمغا كەلدىڭلار،لېكىن ھەر بىرىڭلارنىڭ قۇلقىغا بىردىن ئالتۇن ھالقا سىلىپ قويىۋىدىم ،مازاق تاپا-تەنە ئۈچۈن تەييارلىغان سۆزلىرىڭلار ئاپىرىن مەدىيەگە ئۆزگۈرۈپ كەتتى. مەن بۇنى سەزدىم،  سىلەردىن نەپرەتلەندىم ۋە پۇلنىڭ كۈچىگە قايىل بولدۇم، مەن ئەقلىمنى بىلسەم ئىنسانلار تەلپۈنىدىغان نەرسە پۇل ئىكەن. ھەرقانداق چىرايلىق ،داغدۇغۇلۇق گەپلەمۇ پۇل يالقۇنىدا ئىرىيدىكەن ياكى رەڭگىنى ئۆزگەرتىدىكەن. مەن بۇ سىرنى چۈشەنگەندىن كىيىن ئاتمىش نەچچە ياشلىق بوۋاينىڭ نىكايىغا ئۆتۈشنى خوشاللىق ۋە مۇھاببەت بىلەن قوبۇل قىلدىم. ناۋادا باشقا بىرى ئۆزىنىڭ ئاجايىپ گۈزەل چىرايىنى ،ياشلىقىنى ۋە <<ئىستىقبال>> دەپ ئاتىلىدىغان كەلگۈسىنى پۇل پۈچەك ئۈچۈن قۇربان قىلغان بولسا ،مەن ئۇنىڭدىن نەپرەتلەنگەن ۋە ئۇنى تىللىغان بولاتتىم. لىكىن مەن ھىچكىمدىن نەپرەتلىك گەپ ئاڭلىمىدىم. مانا شۇنىڭ ئۈچۈن مەن ئۆتمۈشكە نەپرەتلەنگەنتىم. لىكىن نەپرەت بىلەن ئۇنتۇش ئىككى نەرسە ئىكەن.
مەن بۈگۈن چوڭ بىر مەرىكىگە بىرىپ ئۆز چىرايىم، بايلىقىم بىلەن ماختىنىپ كەلدىم. لىكىن كۆڭلۈم غەش ،روھى ھالىتىم ناچار . يالغۇز ئۆيدە ئەينەككە قاراپ ئۇزاق ئولتۇردۇم. كۆز ئادىمدىن ياشلىق بالىلىق چاغلىرىم زادىلا كەتمەي تۇرىۋالدى. غەشلىكتىن قۇتۇلۇش ئۈچۈن بىرى بىلەن مۇڭدۇشۇش كىرەك. بىرىگە ئۆز بەختىمنى كۆز-كۆز قىلىشىم كىرەك. بۇ خىل كۆز-كۆز قىلىش ئاغرىق پەسەيتىش دورىسىغا ئوخشۇشۇپ كىتىدۇ.  مېنىڭ نېرۋىلىرىم بىر مەھەل ئالدىنىدۇ-دە، مەن ئۆز تۇرمۇشۇمدىن رازى بولۇپ قالىمەن . ساڭا ماختىناي: مەن ئالتۇن-كۆمۈش ،ياقۇت-مەرۋايىت ئىچىدە ،(مىنىڭ خىتىم ئارقىلىق ساڭا ھال ئىيتقۇم،ھەم ماختانغۇم ،تۇرمۇشۇمنى كۆز-كۆز قىلغۇم كىلىدۇ. ماڭا بۇ يەردە ماختىنىشقا ئورۇن يوق. يىنىمدا سىلەر_مىنىڭ بىللە ئۆسكەن دوسلۇرۇم بولساڭلار ئىدى،قانچىلىك ماختانساممۇ بولاتتى. سىلەر ماڭا ھەيران قالاتتىڭلار ،مىنىڭ ھاياتىم بىلەن پەخرلىنەتتىڭلار ، چىن كۆڭلۈڭلاردىن ماڭا بەخىت تىلەيتىڭلار....
لىكىن ھازىر مىنىڭ ئاق كۆڭۈل دوسلۇرۇم _سىلەر مەندىن تولىمۇ يىراقتا. ئارىمىزدا قارلىق تاغلار ، شاۋقۇنلۇق دەريالار،قۇملۇق چۆللەر،نەچچە مىڭ كىلومىتىرلىق ئۇزۇن يوللار بار.
سەن بىلىسەن ،مەن كىچىگىمدىنلا زىبۇ-زىننەتكە ئامراق ئىدىم. يادىڭدىمۇ؟ سىنىڭ ھىلىقى ھېقىق مارجانلىرىڭ يوقالغاندا قانچىلىك يىغلىدىڭ ھە ؟سىنىڭ كۆز يىشىڭ مىنىڭ قەلبىمگە يىڭنىدەك سانجىلدى. لېكىن نەپسىم ئىنساپىمدىن غالىپ كەلدى، مەن مارجانلىرىڭنى تىقىۋالغان ئىدىم . دوستۇم، مانا ئەمدى شۇ قىلىقىم ئۈچۈن خەت بىلەن خالتا ئەۋەتتىم. خالتىدا تۈركىيىنىڭ قىزغۇچ ئالتۇندىن ئىشلەنگەن مىدالۇيۇنى بار .مۇشۇ سوۋغام بىلەن كۆڭلۈڭدىكى غەشلىك يوقىلار،بەلكى...
....مەن ساڭا خەت يىزىۋىتىپ ئۆزۈمچىلا نۇمۇستىن تەرلەۋاتىمەن، توۋا ھېلىقى چاغدا سىنىڭ گېرىپ كۆينىكىڭگە ئەتەيلا سىيا تۆكىۋەتكەندىمۇ سېنىڭ كۆزلىرىڭگە ياش كەلگەندى، . لېكىن لەۋلىرىڭ يەنىلا كۈلكىگە مايىل كۆرۈنگەن....
دوستۇم گۈلمىرە ،شۇنىڭ ئۈچۈن ئالدىڭدا ماختانغۇم، تۇرمۇشۇمنى كۆز-كۆز قىلغۇم كىلىدۇ.:بوۋىيىمغا ھەر كۈنى سىنىڭ گىپىڭنى قىلىپ بىرىمەن ، بوۋىيىم سىنىڭ گىپىڭ چىقسىلا بۆلەكچىلا جانلىنىپ كىتىدۇ ۋە مىنىڭ چىشىمغا تىگىپ؛ _ئەكىلىپ ھەمرا قېلىپ بىرەيمۇ؟ سەنلا ماقۇل دىسەڭ قولۇمدىن كىلىدۇ،_دەپ قويىدۇ. بۇ گەپلەرنى ئاڭلىسام كۆڭلۈم بۇزىلىدۇ. ياشلىقىم، ئارزۇ-ئارمانلىرىم كۆز يىشىم بىلەن بىللە پەيدا بولىدۇ-دە، <<بوۋىيىم>> كۆزۈمگە سوغ،كۆرۈمسىز كۆرۈنۈپ قالىدۇ.
بۇنداق دىسەم<<بوۋايغا ياتلىق بولۇپ پۇشايماندا قاپتۇ>> دەپ ئويلاپ قالمايەنە، مەن بوۋاينى ياخشى كۆرىمەن .ئۇنىڭغا خۇدايىمدىن ئۆمۈر تىلەيمەن. بوۋاي ئاتمىش ئالتىگە كىرگەن بىلەن ماڭا ئوتتۇز ياشلىق قىران يىگىتنىڭ مۇھاببەت ھارارىتىنى تەقدىم قىلماقتا. دوستۇم،يىگىرمە بەش يىشىمدا مۇنچە ياشلىق (دادامدىن ئون ياش چوڭ) ئادەمنى تاللىۋالغىنىمغا پۇشايمان قىلمايمەن بوۋاي- مىنىڭ مىھرىبان، سېخى ئېرىم بولمىغان بولسا مەن ساڭا نىمە بىلەن ماختىنالايتىم؟...
...دوستۇم بۈگۈن ئۆيىمىزگە يۇرتۇمىزدىن بىرنەچچە<< ھاجى>> مىھمان بولۇپ كەلدى. بىر ئاۋاز ماڭا تولىمۇ تونۇش ئاڭلاندى. دېرىزىدىن ماراپ ماشىنىغا چىقار ۋاختىمدا ئۇلارنى غىل-پال كۆرگەندەكمۇ بولدۇم:ھېلىقى قول ھارۋىسىدا ئالما ساتىدىغان باققال ھەج قىلغىلى كەلگەنمۇ نىمە ؟ئۇنىڭ ھېلىقى شوخ ھېيلىگەر كۆزلىرى ھايت-ھۇيت دېگىچۈلا بىزنىڭ بۇ ئالتە قەۋەتلىك بىنايىمىزنى ھەممە دېرىزىلىرى، مەر-مەر تاشلار ياتقۇزۇلغان ھويلىدىكى فۇنتان، ئىككى تۈپ خورما ،كۆلدىكى بىر جۈپ ئاققۇ، ھەتتا ئامىرىكىدىن كىرگۈزۈلگەن بىر جۈپ يىڭى ماشىنىلىرىمىزنى كۆرۈپ بولدى. مەن ئۇنىڭ بىزنى ئالدايدىغان چىرايلىق، نەپرەتلىك كۆزلىرىدىن پۇل ،دۇنياغا بولغان چەكسىز ئاچ كۆزلۈك ،ھېرىس ۋە قىزىقىشىنى بايقىدىم،ئۇنىڭ ماڭا كەلتۈرگەن كۆڭۈلسىزلىكلىرىمۇ شۇ كۆزدىن كەلگەن ئەمەسمىدى.؟...
....بولدى بۇ <<ئالمىچى ھاجىم>>نى ئۇنتاي ،مەن ساڭا ماختىناي :يۇقۇردا تىلغا ئىلىنغان ھەممە بايلىق مىنىڭ. مەن بوۋىيىمنى شۇنىڭ ئۈچۈن سۆيىمەن:ئۇ قانۇنى يول بىلەن بۇ بايلىقنى ماڭا مىراس قىلىپ قالدۇردى. بىلەمسەن ،<<بوۋاي>> نىڭ نە ئوغلى ،نە قىزى يوق. بارلىق مىراسخورى بىز ئۈچ ئايالى.ئاياللىرىنىڭ چوڭلىرىنى ئۆيلىرى باشقا شەھەرلەردە.بوۋاي دائىم مىنىڭ يىنىمدا تۇرىدۇ.
....دوستۇم ،ساڭا مەملىكەتتىكى تويۇم ۋە نيۇيورك شەھىرىگە تويغا بارغانلىقىم توغرىسىدا ھىكايە قېلىپ بىرەي، سەن بەلكى يا بۇ گەپلەرگە ئىشەنمەيسەن، لىكىن مەن راستىنى يىزىۋاتىمەن، ناۋادا باشقا بىرى ماڭا سۆزلەپ بەرگەن بولسا مەنمۇ ئىشەنمىگەن بولاتتىم.
يۇمشاق، سىلىق،سالقىن (خۇددى بىزنىڭ يۇرتنىڭ سىنتەبىر ئايلىرىدەك)ماشىنا بىلەن شەھەردىن سىرتقا قاراپ ماڭدۇق، ماشىنا ئىچىدە بوۋىيىمدىن باشقا ھېچكىم بولمىغاچقا مەن چۈمپەردەمنى ئىلىۋەتتىم. بۇ يەرگە مودا بولغان قارا گىرىپ ئۇزۇن كۆڭلىكىم زىلۋا بەدىنىمگە ياراشقان، بوينۇمدىكى بىليارت كۆزلۈك مىدالىيۇن قۇلۇقىمدىكى ئاجايىپ ھالقام ماشىنا ئەينىكىدىن كۆرۈنۈپ تۇراتتى. مەن شۇنچىلىك ئاقىرىپ كەتكەنمەن (بىر يىلدىن بىرى كۈن كۆرمىگەنلىكىم ئۈچۈنمىكىن) .ھېلىقى چاغدا قايتا تەربىيەدىن شەھەرگە بىر تويغا كەلگىنىمدە يىرىلىپ كەتكەن قىزىل-قارا يۈزلىرىمنى كۆرۈپ، مازاق قىلىشىپ لەۋلىرىنى پۈرۈشكەن ماشىنچى قىزلار ئەمدى كۆرگەن بولسىدى،دەپ ئويلايمەن. ئاداش، ئۇلار مىنى كۆرسە جەزمەن بىر-بىرىگە <<باي بولغاندىكىن سۈت بىلەن يۇيۇنار ھەقىچان>> دېيىشەر...دوستۇم مەن ھازىر ئاجايىپ گۈزەلمەن. بارماقلىرىمدىكى بىر-بىرىدىن چىرايلىق ئۈزۈكلەر،ئاپپاق بىلەكلىرىمدىكى كۆزنى چاقىدىغان بىلەزۈكلەر...بىرمىڭ تۆت يۈز ئامىرىكا دوللىرىغا ئالغان ئالتۇن سائەت باشقىلارنىڭ بولغىنىدا مەن كۆرۈپ ھوشۇمنى يوقىتار ئىدىم. ئۇلارنى يىغسا مىنىڭ بىر قىتىم مىيىغىدا كۈلۈپ قويغىنىمغا يەتمەيدۇ.بۇ بوۋىيىمنىڭ ماڭا ئىيتىدىغان شىرىن سۆزلىرىنىڭ بىرى....قويۇق خورمىزارلىققا شۇنچىلىك كۆپ چىدىرلار تىكىلگەن،شۇنچىلىك كۆپ قازانلار ئىسىلغان، بوۋاي مىنىڭ قۇلۇقىمغا:
_توقسان ئالتە قوي سويۇلدى،قېرىق ئالتە چىدىر تىكىلدى،ئەڭ ئاتاقلىق بايلاردىن ئوتتۇز ئىككىسىگە ،دوسلاردىن بىر يۈز يىگىرمىسىگە باغاق تارقىتىلدى. ئۆزىمىز بىلەن بىلەن بىر يۈز ئەللىك بەش جۈپ بولدۇق. لىكىن بۇ بىر يۈز ئەللىك بەش جۈپ ئادەم ئون بەش مىليۇن ئادەمگە ۋەكىللىك قىلىدۇ.پۈتۈن مەملىكەت بۈگۈن بىزنىڭ تويىمىز بولىدىغانلىقىنى بىلىدۇ_ دىدى. بۇ يەرنىڭ خەلقى پۇل مال دۇنيا بىلەن ماختىنىشقا دۇنيادا بىرىنجى ئورۇندا تۇرسا كىرەك. ئەرلەر ئالتۇنلىرى بىلەن، ئىمارەتلىرىنىڭ سان سۈپىتى بىلەن ياكى بۇ يىلقى ھەج مەزگىلىدە ئۆيلىرىنى ئىجارىگە بىرىپ تاپقان پۇلى ،دۇككانلىرىدە سودا بولغانلىقى بىلەن ماختانسا، ئاياللىرى زىبۇ زىننەتلىرى، قايسى مەملىكەتتە زىيارەت قىلىپ يازنى ئۆتكۈزگەنلىكى،خان ئائىلىسىگە جەمەت كىلىدىغان خېنىملار بىلەن بىرىش كىلىش قىلغانلىقلىرى، ئېرىنىڭ ۋەدىلىرى، بالىلىرىنىڭ ئوقۇش،قېلىقلىرى، ھەتتا ئالدىدىن ئاشقان تاماقلىرى بىلەن ماختىنىدۇ.
بىزچىدىرلارنى ئارلىدۇق:فىرانسىيە،ئىتالىيە،ھىندىستان،تۈركىيە،تۇنىسلارنىڭ ئەڭ ئىسىل گىلەملىرى سىلىنغان چىدىرلاردىن بۇرنۇڭغا گۈپۈلدەپ ئنبەر پۇرىقى ئۇرۇلۇپ تۇرىدۇ. داستىخانلاردىكى مىۋىلەر دۇنيانىڭ ھەرقايسى يەرلىرىدىن كەلگەن. پۈتۈن-پۈتۈن پېتى تونۇرلاردىن چىققان پاقلان گۆشلىرى (تونۇر كاۋىپى بۇ يەردە ئەتىۋارلىق) تونۇر كاۋىپىنىڭ شورپىسىدا پىشقان مەزىلىك پولۇ،ھەرخىل شەربەتلەر،كىشىنىڭ ئىشتىھاسىنى ئاچىدۇ،لىكىن تويلاردا بۇ نىمەتلەر زادىلا يىيىلمەيدۇ. ئاياللار ھەتتا بىر-ئىككى چىشلەم بىلەنلا قوللىرىنى سۈرتىدۇ(گەرچە قورسىقى ئاچ بولسىمۇ). ئاياللار ئۆزلىرىنىڭ مۇشۇ توقلىقى بىلەنمۇ ماختىنىدۇ. ئاشقان تاماقلارنى مەخسۇس توڭلاتقۇلىرى بار ماشىنىلار كىلىپ ئەكىتىدۇ-دە، مۇشۇ خىل غىزالارغا قاراشلىق ئۆز قەرەلىدە ئاپىرىپ بىرىدۇ.
مەن توي تەيارلىقىدىن رازى بولدۇم. لېكىن پۇلغا بولغان ئامراقلىقىم ۋە خوجايىنلىقىم مىنى سۆزلەشكە مەجبۇر قىلدى:
_نىمىشقا بۇنچىلىك ھەشەمەتلىك توي قىلىپ پۇل زايە قىلىمىز؟
_پۇل دىگەننى چاچىمىز، تاپىمىز،ئۇ دائىم قول يۇغىدەكلا بىر ئىش.
_ئۆيلىرىمىزمۇ كاتتا ،نىمىشقا ئۆيلىرىمىزدا مىھمان ئۇزاتمايمىز؟
_بۇ يەردە ئەرلەرنىڭ تويىدا قانچە چىدىر تىككەنلىكى نامى ئابرۇيغا مۇناسىۋەتلىك.
   ئېرىمنىڭ تاپشۇرمىسى بويىچە مىھمانلار كەلگەندە چۈمپەردە ئىچىگە يوشۇرۇندۇم. ئەرلەر بىلەن ئاياللار ئايرىم-ئايرىم كۈتۈلدى، مەن ئاياللارغىمۇ ئارلاشماي مەخسۇس چىدىردا توي كىيمى بىلەن ئىززەت ساقلاپ ئولتۇردۇم. چۈمپەردە ئىچىدە تۇرۇپ تەقدىم قىلىنىۋاتقان توي سوۋغاتلىرى؛ ئالتۇن-مەرۋايت ،ئېسىل رەىتلەر ،ئالتۇن جابدۇقلار، زامانىۋى ئۆي مۈلۈكلىرىنى كۆرۈپ تۇرىمەن.
دوستۇم، بۇ سوۋغىلار بىزنىڭ پۇلىمىزغا نەچچە يۈزمىڭ يۈئەنگە يارايدۇ دېگىنە؟
لېكىن مەن ئامرىكىدا كۆرگەن قىز سوۋغىلىرىغا سىلىشتۇرغاندا ماڭا چۈشكەن بۇ سوۋغىلار ھېچ گەپ ئەمەس. بىزگە نىيوركتىكى ئەڭ كاتتا مىھمانغانىنىڭ بىر ئېغىز ئۆيىنىڭ بىلىتى ،ئامىرىكىغا بىرى-كىلىدىغان ئايرۇپىلان بىلىتى سىلىنغان بىر كنۋېرت پوچتا ئارقىلىق كىلىپ تەگدى. كونۋىرتقا باغاق بىلەن يۇقۇرقى بىلەتلەر بىللە سىلىنغانكەن. بىز ئەر خوتۇن ئايرۇپىلان بىلەن نىيوروكقا تويغا باردۇق. بىر باي (بىزنىڭ بوۋاينىڭ بىر يىقىنى)ئۆز ئوغلىنىڭ تويىنى مۇشۇ مەشھۇر شەھەرگە ئورۇنلاشتۇرغانكەن . بەلكى سەن نىمە ئۈچۈن ؟ياكى قىز ئامىرىكىلىقمۇ؟ دەپ سوراپ قالارسەن. ياق، قىزمۇ مۇشۇ يەرلىك. ئۇلار پۇل خەجلەش ئۈچۈن، پۇل خەجلەپ نام ئاتاق چىقىرىش ئۈچۈن شۇنداق قىلىشىدۇ.
شۇنداق قىلىپ مەن ئاجايىپ ئېگىز بىنالىرى، پاكىز كوچىلىرى،  مەدەنىيەتلىك ئادەملىرى بىلەن دۇنياغا داڭقى بار مەشھۇر شەھەرگە كەلدىم. بىزنىڭ ياتاق ئاتمىش تۆتىنجى قەۋەتتە ئىكەن. ياتاقنىڭ بىر كۈنلۈگى ئۈچيۈز ئاتمىش نەچچە دوللار ئىكەن. (ياتاقنى تەسۋىرلەپ سىنىڭ ئىچىڭنى پۇشۇرۇپ قويماي يەنە). بىز دۇنيانىڭ ئۇ يەر بۇ يىرىدىن كەلگەن ئىككى يۈز نەچچە ئەر خوتۇن ،قىز يىگىتلەرنىڭ سانى نامەلۇم. مانا مۇشۇ مىھمانخانىدا توي مۇراسىمىغا قاتناشتۇق. مەن كەتكەن پۇلنى ھېساپلاپ ئاۋارە بوپتىمەن؛ مەسىلەن، بىر كىشىگە يىگىرمە مىڭ دوللار كەتتى دىسەك، ھەممىسى بولۇپ قانچە؟ناۋادا بىر مىھمانخانىغا خەجلەنگەن پۇل بىزنىڭ يىزىلىرىمىزنىڭ بىرىگە تەقدىم قىلىنسا قانچىلىك ئىش قىلىۋالغىلى بولار-ھە؟ دىگەنلەرنى ھېساپلاپ ھېرىپ كەتتىم. ...كەچتە قىزنىڭ يۈز ئاچقۇ مۇراسىمى بولدى. بىر يىگىت قىزنىڭ يىپەك رومالىنى ئاچتى. ھەيۋەتلىك زالدا ھەيرانلىق نىشانى_ قىقاس چۇقان كۆتۈرۈلدى. قىز گۈزەل ئىدى. ئۇنىڭ سۈتتەك ئاق يۈزى،ئاجايىپ چىرايلىق چاچلىرى، بۇرۇن، قاش-كۆزى مىنىمۇ ھەيران قالدۇردى. مەن زالدىكى چۈمپەردىسىز ئولتۇرغان خىنىملارغا(بۇ يەردە ئاياللار چۈمپەردىسىز، ئەرلەر ياۋرۇپاچە كېيىنگەن) بىر-بىرلەپ قارىدىم. ياق،ھېچكىم چىرايىدا بۇ قىز بىلەن تەڭلىشەلمەيدىكەن. گۈزەل قىزنىڭ لەۋلىرى كۈلۈمسىردى، يۈزى قىزاردى. لىكىن ئۇ كۆزىنى ئاچمىدى. بىر يىگىت ئورنىدىن تۇردىدى-دە: <<مەن كۆزىنى ئاچۇرىمەن>> دەپ قىزغا قاراپ ماڭدى. ئۇ يانچۇغىدىن بىر سىقىم تىللا ئالدى-دە، بىر تال تىللانى تىلى بىلەن نەمدەپ قىزنىڭ پىشانىسىگە چاپلىدى. قىز كۆز ئاچمىدى، تىللا كۈز يوپۇرمىقىدەك يەرگە چۈشتى. يىگىت يەنە چاپلىدى، قىز كۆز ئاچمىدى، يىگىت ئارقا-ئارقىدىن تىللا چاپلاۋەردى. قىز كۆز ئاچمىدى. يىگىتنىڭ تىللالىرى تۈگەپ باشقا بىر يىگىت ئورنىدىن تۇردى.
دوستۇم؛ مۇبالىغە ئەمەس،باي يىگىتلەر قىزنىڭ پىشانىسىگە شۇنچىلىك جىق تىللا چاپلىدىكى، قىزنىڭ ئەتراپىدىكى تىللالارنى يىغسا جەزمەن بىر جاۋۇر ئالتۇن بولىدۇ. بۇ ئالتۇن ئون كىلو ياكى يىگىرمە كىلو كىلەر، ئىشقىلىپ بۇ كۆڭۈل ئىچىش ئۈچۈن سەرپ قىلىنغان ئالتۇنلار بىلەن بىزنىڭ يۇرتىمىزدا كىچىكرەك شەھەر قۇرغىلى بولاتتى. بىز مىھمانخانا ھوجۇرسىغا كىرگەندە مىنىڭ بوۋىيىم ئۈستەلگە قويۇلغان كۈمۈش پىيالىنى تىللا بىلەن تولدۇرغاندىلا <<پاھ>> پاھ دەپ ۋاقىرۋەتكەنتىم. بوۋاي:
_ بۇ رەسمى قائىدە ھەيران قالغىچىلىكى يوق _دىگەندە مەن:
_بىر ئىمارەت پۈتىدىغان ئالتۇننى بىرىۋەتتىڭىز، -دىگەنتىم. مانا ئەمدى قىزنىڭ چۆرىسىگە جىرىڭلاپ چۈشۈۋاتقان تىلالارنى كۆرۈپ زادىلا ئۆزۈمنى تۇتۇۋالالمىدىم: پاھ، <<بويى بىلەن تەڭ ئالتۇن>> دىگەن سۆزنى ئاڭلىغان ،لىكىن بۇ گەپنىڭ راسلىقىنى بۈگۈن كۆردۈم، مەن پىچىرلىدىم بوۋىيىمغا، بوۋىيىم كۈلۈپلا قويدى.
دوستۇم، ھېلىقى قىز راستىنلا بويى بىلەن تەڭ ئالتۇنلار ئېچىدە قالدى.نىيۇرۇكقا تويغا بىرىپ ،پۇل دىگەن نەرسىنىڭ بۇ يەردە قانچىلىك ئەرزىمەس نەرسە ئىكەنلىكىنى كۆردۈم. بۇ يەردە ئادەملەر قەغەز پۇل ئەمەس ،ساپ-سىرىق ئالتۇن تىلالارنى دەسسەيدىكەن، چاخچاق قىلىپ خۇددى تاش ئالمىدەك بىر-بىرىگە ئاتىدىكەن!....دوستۇم سەن بىلىسەن، مەن پۇلغا تولىمۇ ئامراق،پۇلغا ئىگە بولۇش،نۇرغۇن پۇلنىڭ خوجايىنى بولۇش ئىستىگى مىنى ۋەتەن_يۇرتۇمدىن كېچىشكە مەجبۇر قىلدى.
مەن ئەنە شۇنداق نۇرغۇن قۇربان بىرىشلەر ھېسابىغا بۈگۈ نۇرغۇن بايلىقنىڭ قانۇنى مىراسخورىغا ئايلىنالىدىم. مەن پۇل ۋە راھەت تۇرمۇش بىلەن ھەممىنى ئۇنتۇماقچى،ھەممىنى باشتىن باشلىماقچى ئىدىم،لىكىن بۇ ئىش تولىمۇ تەسكەن. مەن ھېلىقى ئالمىچىنى كۆرگەن كۈندىن بىرى ياشلىقنى، تۇغۇلغان، كىندىك قىنىم تۆكۈلگەن يۇرتنى، دوسلارنى ئۇنتۇش زادىلا مۈمكىن ئەمەسلىكىنى چۈشەندىم. مەن مانا ئۈچ كۈندىن بىرى راھەت ئىچىدە ئازاپلىنىۋاتىمەن. نۇرغۇن پۇلغا ئىگە بولغان تۇرۇقلۇق يوقسۇزلۇق دەردى بىلەن ئۆرتىنىۋاتىمەن.دوستۇم مەن ساڭا باشتا ماختىنىمەن دىگەنتىم، ئەلۋەتتە ماختانغۇچىلار مەڭگۈ غالىپلار ئەمەس ئىكەن.. شۇنداقلا ئارزۇ قىلغۇچىلار، تەلمۈرگۈچىلەرمۇ مەڭگۈ بىچارىلەر ئەمەسكەن.
مەن ئاخشام بوۋىيىمدىن سورۇدۇم:
_ھاجىلار سىزدىن ياردەم سوراپ كەلگەندۇ ھەقىچان-ھە؟
_شۇنداق-دە،_دېدى بوۋىيىم قاپىقىنى تۈرۈپ،_ھېلىقى شاپاق دوپپا كېيگەن ياشراقى، ھە راس، سىز ئۇلارنى كۆرمىدىڭىز-ھە؟ ئۇلارنىڭ ئىچىدىكى ياشراقى،مىللەتنى تەربىلەش، خەلىققە ياردەم قىلىش ھەر-بىرىمىزنىڭ بۇرچى،بىز بايلار پۇل چىقىرىپ مەكتەپ ئاچتۇق. تۆت قەۋەتلىك بىنا سالدۇق .ھازىر ئىككى يۈز ئوقۇغۇچى ھەر خىل تىللارنى ئۈگۈنىۋاتىدۇ. بىزنىڭ مەكتىۋىمىزگە قانچىلىك ياردەم قىلالايسىز؟ دەيدۇ تېخى.
دوستۇم گۈلمىرە، ھېلىقى جادۇ كۆز ئالمىچى ھازىر راستىنلا بايمۇ؟بايلار پۇل چېقىرىپ مەكتەپ سالدۇق دەپتۇ، شۇ ئالمىچى راستىنلا شۇنداقمۇ؟مەن دەرىزىدىن ئۇنىڭ كەڭ پۇچقاقلىق ئىشتان ،ئاق كۆڭلەك شاپاق دوپپا كىيىۋالغانلىقىنى كۆرگەن. ئۇ مەن كۆرگەن تۇرقى بىلەن ھېچبىر بايغا ئوخشىمايدۇ، بەلكى تىلەمچىگە ئوخشىشىدۇ. مەن ئۇنى ھېلىقىدەك رىزىنكە ئۆتۈك ،مايلىق شەپكە، شەپكىدىن چېقىپ تۇرغان بۈدۈر چاچلىرى،ئەلەم ۋە تەنە سىڭگەن سىرلىق كۆزلىرى بىلەن كۆرۈشنى خالايتىم...
ئەتىسى بوۋىيىم كەچ قايتىپ كىلىپ ئالمىچىنى كايىشقا باشلىدى:
_بايلارنى يېغىپ ھېلىقى شاپاق دوپپىلىق چاي تەييارلاپتۇ، بايلار بىر-بىرىدىن ئېشىپ پۇل بەرگىلى تۇردى.شاپاق دوپپا كېيگەن ھېلىقى سىزنىڭ يۇرتلىقىڭىز ھە دەپ سۆزلىگىنى تۇردى.مەن لام جىم دىمەي قايتىپ كەلدىم. بىرەي دىسەم دىلىم تارتمايدۇ. بەرمەي دىسىم بايلارنىڭ ئالدىدا سەت، مەن ئويلىشىۋالاي دەپ قايتىپ كەلدىم، _دىدى. مەن ھەيران قالدىم:
_نىمىشقا ئۇنى يامان كۆرۈپ قالدىڭىز سىز مەرت ئادەم ئىدىڭىزغۇ؟
  _مەندىن سوراۋاتامسىز؟_دىدى ئۇ تامدەك تاتىرىپ ،ئۇ بۇ يەرگە سىزنى كۆرگىلى كەلگەن ،مىنى بىلمەيدۇ دىمەڭ ،ئۇ ھازىرمۇ سىزنىڭ پىيىڭىزدا، گادايلىقتا ئىرىشەلمىگىنىگە ئەمدى باي بولۇپ ئىرىشمەكچى،ھە، نىمىگە تاترىپ كەتتىڭىز؟ مەن بىلجىرلاۋاتىمەنمۇ؟ ياق! ئاشۇ شاپاق دوپپا ،بىزنىڭ تويىمىز بولغان كۈنى غەرىق مەس بولىۋىلىپ توينى بۇزغىلى تاسلا قالغان ئەمەسمىدى؟ ئۇ ئۇنتۇغان بىلەن مەن ئۇنتۇمايمەن، ئۇنىڭ باغدىكى ئالمىنى قۇچاغلىۋىلىپ <<ھەي ،گۈلجەھرە!>> ۋاقىرغىنى ھىلىمۇ قۇلغۇم يىنىدا ،ئۇ بىزنىڭ ھوجىرمىزنى دىرىزىسى يىنىدا ۋاقىرمىدىمۇ؟
مەن بوۋايغا نىمىمۇ دىيەلەيتىم. خۇددى بىرى گىلىمنى بوغۇۋالغاندەك بوپ قالدىم...
....كەچ كۈز ،يامغۇر،پاتقاق،سوغۇق...يۈگۈرۈپ دىگۈدەك يىزىدىن شەھەرگە كىتىۋاتىمەن. قاراڭغۇ چۈشتى. مىنىڭ ئەسۇ خىيالىم ئاپامدا. مەن چۇخەيلىرىمگە چاپلاشقان ئېغىر لاي، ئېغىر-بۇرنۇمغا كېرىۋاتقان قاڭسۇق تەر ئارلاشقان يامغۇر بىلەن ھىساپلاشماستىن كېتىۋاتىمەن.مەن قايتا تەربىيە قىلىۋاتقان يىزىنىڭ شەھەردىن بۇنچىلىك يىراقتا ئىكەنلىگى مانا شۇ كۈنى بىلىندى. مىنى ماشىنا، تىراكتۇرغا تەكلىپ قىلىپ كۆزۈمنىڭ ئېچىگە قارىشىدىغان تەمەخۇر شوپۇرلار بىراقلا ئۆلدىمىكىن، ھېچكىم ئۇچۇرمىدى.كىتىۋاتىمەن، ئاياغلىرىم بارغانسىرى ئېغىرلاشماقتا، ماغدۇرسىزلانماقتا. تەبىئەتنىڭ بۇ كۆڭۈلسىز، رەھىمسىز پەسلىگە شۇندىن بىرى ئۆلگۈدەك ئۆچ مەن.
...ئالدىمدا تاشقىن كۈز سۇلىرى يامىرماقتا، سۇنىڭ ئوتتۇرسىدا بىر ئىشەك ھارۋىسى تۇرۇپتۇ. ئېشەك كۆرۈنمەيدۇ. ھارۋىكەش تىزىدىن يۇقۇرى سۇغا كىرىپ ھارۋىسى بىلەن ھەپىلەشمەكتە(كۆز باغلاشقان مەھەل بولغاچقا مەن ئېنىق كۆرەلمىدىم). <<نىمىلا بولسۇن بىر جاپاكەش ئادەمگە يولۇقتۇم،جاپاكەشلەر بىر-بىرىنىڭ ھالىغا يىتىدۇ.ھەمرا بولاي>> دەپ ئويلۇدۇم-دە، سۇغا تىخى چۆكۈپ بولمىغان چىغىر يول بىلەن ھارۋىغا قاراپ ماڭدىم.
_ئىشىگىڭىز يىتىۋالدىمۇ نىمە؟
_ياق ئۆلدى!
_ئۆلدى؟
مېنىڭ سوئالىم جاۋاپسىز قالدى. ئالدىمدا تۇرغان ئادەم_يىگىرمىدىن ئاشقان يىگىت ماڭا سىھىرلىك كۆزلىرى بىلەن يالت قىلىپ قارىدىدە، كۈلۈمسىرىدى. ئۇنىڭ شۇ كۆزلىرى، شۇ ئەلەملىك كۈلۈمسىرىشى ھېلىمۇ ئىسىمدە . ئۇ كۈلۈمسىرەشكە ئاشۇ كەچ كۈز مەنزىرسىگە، ئەرزىمەس بىر نەچچە سىۋەت ئالمىغا مۇشۇنداق جادۇ كۆزلەرنىڭ ئېگىسى بولغان قېران يېگىتنى باغلاپ قويغان،پاتقاققا مىلىنىشكە، ياماق چۈشكەن، ئۇزۇن قونچۇلۇق رېزىنكە ئۆتۈك بىلەن سۇ ئىچىدە سائەت-سائەتلەپ تۇرۇشقا،ئۆلگەن ئىشەك ئۈچۈن ياش تۆكۈشكە ۋە باشقا خورلىنىشلارغا مەجبۇر قىلغان شارائىتقا نەپرەت، تەنە ۋە مەسخىرە يوشۇرۇنغانتى .ئۇ ئاشۇ كۆزلىرى بىلەن بىر لا قاراپ بىرلا كۈلۈمسىرەپ يۇقۇرقىلارنى ماڭا ئۈنسىز، شەرتسىز ئېيتىپ بەردى، مەن ئاغرىق ياتقان ئانامنى ،يىگىتكە ھەمراھ بولۇشنىڭ خەتەرلىك ئىكەنلىكىنى ئۇنتۇدۇم-دە، ئۇنىڭغا ياردەملەشتىم.
بىز ئىشەكنىڭ ئۆلۈكى بىلەن خوشلىشىپ ھارۋىنى سۆرەپ سۇدىن چىققاندا ئەتراپتىكى ھەممە نەرسە –نېرىدىكى قارامتۇل تاغلار، يېقىندىكى چىغ، قورايلار قاراڭغۇلۇق ئېچىگە يوشۇرۇنغانتى. يىەىت ھارۋا شوتىسىنى يەرگە قويۇپ ،يورۇقىنىڭ كۈچى قالمىغان قول چىرىغى بىلەن مىنىڭ ئاياغلىرىمنى ،ئاندىن يۈزۈمنى يورۇتتى، مەن قوشۇمامنى تۈردۈم.
_نىمانداق قىلىسىز،بىلىپ قويۇڭ ،بۇ قىلقىڭىز ئەخلاقسىزلىق.
  _نىمە؟ چىرايلىق قىزلارغا قاراشنى ئەخلاقسىزلىق بولىدۇ دەپ قانداق كىتاپقا يىزىپتىكەن؟ مەنمۇ كىتاپ مەستانىسى، مەن ئۇنداق كىتاپنى ئوقۇماپتىمەن، ئەكسىچە تىخى...
_ئەكسىچە نىمىنى ئوقۇدىڭىز؟ _دىدىم مەن خاپا بولۇپ،_قول چىرىغى بىلەن باشقىلارنىڭ كۆزىنى يورۇتۇش گۈزەل ئەخلاق دەپ ئوقۇغانمىدىڭىز؟
_ھا،ھا،ھا...پاھ ،ئۇكام، ئەللەكىنچى يىللارنىڭ ئوقۇغۇچىلىرىدەك گەپ قىلدىڭىزغۇ؟ مېنىڭ ئاكا-ھەدىلىرىم مۇشۇنداق دەيتى. لىكىن سىز بىلەن بىزدەك ئۈزۈندە ئوقۇغان ياشلارغا مۇنداق سۆزلەر ياراشمايدۇ!
   ئۇ موخۇركىسىنى ياندۇردى. مەن چاقماق يورۇقىدا ئۇنىڭ چىرايىغا قارىدىم :ئۇ چىرايلىق، شەپكىسىدىن چېقىپ تۇرغان بۈدۈر چاچلىرى، ئۇزۇن كىرپىك، يارىشىملىق يۇمران بۇرتى،دۈگلەك يۈزىدىكى قاش-كۆز ،ئېغىز-بۇرۇنلىرى_ ھەممىلا يىرى چىرايلىق يىگىت ئىدى. ئۇنىڭ چىرايىدىن مەن ئىھتىيات قىلغان قوپاللىق بىلەن ۋەھشىلىك تىپىلمىدى....ئېھ گۈلمىرە، سەن مىنى زاڭلىق قىلىپ:<<نېمانچە ئەزمىلىك قىلىپ ئۇنىڭ چىرايىنى يىزىپ ئولتۇرىدىغانسەن، بىر كۆرۈپ كۆيۈپ قالغانمىدىڭ يا>>، دەپ سورىشىڭ مۈمكىن. بىزنىڭ ئاجىزلىقىمىز مۇشۇ ئەمەسمۇ دوستۇم، راستىنلا يىگىتلەرگە بىر كۆرۈپ كۆيۈپ قالىمىز. لېكىن لام جىم دىيەلمەيمىز. ئۇلاردىن مۇھاببەت ،شوخلۇق تەلەپ قىلىمىز .لىكىن كۆپ ھاللاردا ھېچنىمىگە ئىرىشەلمەيمىز.
   مەن شۇ كىچىسى شۇنداق تىتىردىمكى ماڭغۇدەك ھالىم قالمىدى. ئاسمانغا قارىسام ھاۋا ئىچىلىپتۇ، ئاي ئاقۇچ بۇلۇتلار ئارىسىدىن پات-پات چىراي كۆرسۈتۈپ ماڭا قاراپ قويىدۇ. قارا-كۆك ئاسماندىكى يۇلتۇزلارمۇ خۇددى ماڭا دىربۇن بىلەن قاراۋاتقاندەك ،ئاي بىلەن يۇلتۇزلار خۇددى<<ئەجەپ بىھايا قىزكەن ،كېچىدە ئادەمزاتسىز دالادا بىر يىگىت بىلەن يالغۇز تۇرغىنىنى قارىمامدىغان>>دەۋاتقاندەك قىلىدۇ.
_ماڭايلى، سىز ئالدىرمىسىڭىز مەن ئالدىرايمەن ،_دىدىم تىترەپ تۇرۇپ.
   _مەن نىمىشقا ئالدىرمايمەن،_دىدى يىگىت تاماكىسىنى شوراپ تۇرۇپ،_چايغىچە ئالمىنى پۇل قىلىپ بۇياققا يەنە ماڭىمەن ،ئېشەك ئۆلدى. پۈتۈن بىر ئايلىق پايدا تۈگىدى.دائىم بازار باشقۇرۇشتىكىلەر بۇلىۋالاتتى ،بۇ قىتىم خۇدايىم ئۆزى ئالدى.
ئۇنىڭ تاماكا يورىقىدا قىزارغان ئەلەملىك چىرايىغا قاراپ ئىچىم ئاغرىدى.
_نان يەمسىز؟
   _ئا يەردە خامان بار. مەنگەن ئاستىدىن قۇرۇقراق بىر نېمە تىپىپلا ،ئوت قالاپ ئىسسىنىۋالايلى، قاراڭ جالاقلاپ تىترەۋاتىسىز...
   مەن ئۇنىڭ كەينىدىن خامانغا ماڭدىم. مىنى راھەت سۆرەپ ماڭدىمۇ ياكى ھېسداشلىقمۇ ھېچ يادىمدا يوق، بىر دەمدىن كېيىن گۈلخان يىنىدىن ئورۇن ئالدىم. بىز ئوت ئالدىدا راھەتلىنىپ ئولتۇرۇپ نان بىلەن ئالما يىدۇق.
   گۈلمىرە،ئادەمنىڭ ھاياتىدا نۇرغۇن ئىشلار بولىدىكەن، ئۇلاردىن نۇرغۇنلىرى  ئېسىڭدە قالمايدىكەن. بەزىلىرى ئۇنتۇلمايدىكەن. بەزىلىرى ھەتتا ھەر كۈنى يادىڭغا كىلىدىكەن.ئاشۇ خامان ،ئاشۇ كىچە مەن ئۈچۈن ئاشۇنداق ئۇنتۇلغۇسىز...
گۈلخان ئۆچتى، لىكىن مىنىڭ ماڭغۇم يوق. گۈلخان يىنىدا قىلىشقان گەپلەر ئەمدى قاراڭغۇلۇقتا داۋاملاشماقتا. ئاسمان زۇمرەتتەك تىنىق، يۇلتۇزلار بۆلەكچىلا نۇرغۇن ۋە نۇرلۇق، ئاي خۇددى ھازىرلا مۇنچىدىن چىققان قىزدە سۈزۈك . سوغۇق كۈز شامىلىمۇ ماڭا يىللىق ۋە يىقىملىق،ئۇ قاچانلاردا يىنىمغا كىلىۋالدىكى ،يۈرەكلىك ھالدا قولۇمنى تۇتتى:
_نىرى تۇرۇڭ، قېلىنلىق قىلماڭ!_مەن ئۇنى بېئىختىيار(خالىماستىن)،ماغدۇرسىز قوللىرىم بىلەن ئىتتەردىم. لېكىن ئۇ خۇددى مەن ئۇنى ئۆزۈمگە تارتقاندەك ماڭا چاپلاشتى. مەن يەنە خالىماستىن تىللاۋاتىمەن:
نېمانداق قېلىدىغاندۇ،بېشىڭنى يەيدىغان داپشاق،ۋېييەي قېلىنلىقىنى، ۋارقىرايمەن جۇمۇڭ بىكار...
بىز قىزلار جۈرئەتچان(قىلىن) يىگىتلەرگە ئامراق ئوخشايمىز.مەن ئۇنىڭ ھەممە شوخلىقلىرىنى تىللاپ تۇرۇپ يۇمشاق قارشىلىق بىلەن كۈتۈۋالدىم.ئۇ مىنىڭ قۇلۇقۇمغا:
_بۇ دۇنيادا بۇنىڭدىن باشقا نىمە راھەت بار دەيسىز، دائىم جاپا دائىم مۈشكۈل،دائىم خاپىچىلىق،ئاھ راھەت، نىمانچە راھەت...
ئۇ مىنى كۈچلۈك، قوپال قوللىرى بىلەن شۇنچىلىك چىڭ قۇچاقلىدىكى، مىنىڭ نازۇك بەدىنىم غاراسلداپ ئۈگە-ئۈگرسىدىن ئاجراپ كېتىدىغاندەك بىلىندى.لېكىن مەن زارلانمىدىم ئەكسىچە راھەتلەندىم...
بولغان ئىش شۇنچىلىك،لېكىن ئۇنتۇلغۇسىز. شۇنىڭدىن كېيىن مەن ئۇنى كوچىلاردا نۇرغۇن كۆردۈم،لېكىن كۆرمەسكە سالدىم. ئۇ دائىملا ئۈستى بىشى ناچار،رىزىنكە ئۆتۈك بىلەن ئالدىراپ يۈرەتتى. بۇنداق كۆرۈمسىز ،دۈگدۈك ئوقەتچىلەر دوقمۇش-دوقمۇشلاردا تولۇپ تۇرۇپتۇ. شەھىرىمىزنى مودا تالىشىدىغان قىزلىرى بۇنداقلار بىلەن گەپلىشىشنى نۇمۇس دەپ بىلىدۇ.ئۇنداقلارغا چىشىنىڭ ئىقىنى كۆرسۈتۈپ قويساڭ پۈتۈن شەھەرگە يامان گىپىڭ تارقىلىدۇ.
مەن ئۇنىڭغا يىراقتى قاراپ قويۇش بىلەنلا چەكلەندىم. بىر كۈنى ۋىلسىپىت بىلەن ئادىراپ كېتېۋىتىپ  تار كوچىدا بىر ئېشەك ھارۋىسىغا دۇچ كەلدىم. ھارۋا يولدا توغىرسىغا تۇرۇپتۇ. مەن ئامالسىز ۋىلسىپىتتىن چۈشۈپ ئېشەكنى تىللىدىم:
_خىخ ھارام!
_تىللىماڭ قىزچاق ،ھارامنىڭ ھارۋىسىدىكى ئالما ھالال ئالما يەڭ!
قوش ئىشىكلىك، سوقما تاملىق، ھويلىسى ئالما-ئۈرۈكلۈك قورۇدىن ھېلىقى ئالمىچى چېقىپ تىكىلىپ قاراپ،كۆزلىرىنى ئوينىتىپ سۆزلىمەكتە ئىدى.ئۇنىڭ بۈدۈر چاچ،يۇمشاق بۇرۇتلىرى، ئويناپ تۇرىدىغان جادۇ كۆزلىرى مىنى ئىختىيارسىز توختاتتى.
_سىزنىڭ ئۆيىڭىز مۇشۇمۇ؟
_ھەئە، تۇل ئانام ئالتە ئۇكام بىلەن مۇشۇ ئۆيدە كۈن كۆرىۋاتىمىز.
_يالغۇز سىزلا ئوقەت قىلامسىز؟
_شۇنداق،قىزچاق، ئۆزۈم بىلەن سەككىز جاننى مەن باقىمەن. ئىشەك بىلەن ئون دەڭە تېخى!
_ئايالىڭىزچۇ؟
_ئايال،ئايالىم بولغان بولسا ھېلىقى كۈنى سىزگە شۇنچە...
_قويۇڭ ئۇ گەپنى!_ مەن ۋىلسىپىتىمگە سەكرەپ مىندىم. ئۇ كەينىمدىن <<گۈلجەھرە>> دەپ ۋارقىرىدى، مەن قارىمىدىم ئۇنىڭ نىمىسىگە قارايمەن:چىرايىغىمۇ؟ ماڭا چىراي ئەمەس ،بايلىق كىرەك .ئۇنڭ كۆڭلى بار ئوخشىمامدۇ ؟تۇنجى مۇھاببىتى بىلەن مىنى قۇچاقلىغان بولسىچۇ؟بۇمۇ بىر بايلىق ئەمەسمىدى؟ لېكىن بۇ بايلىق بىلەن ئىنسان بەخىتلىك بولالمايدۇ...
گۈلمىرە مەن ئەمدى ئىقرار بولىۋاتىمەن. مەنمۇ ئاشۇ ئامىچىنى تۇنجى مۇھاببەت بىلەن ياخشى كۆرگەنكەنمەن. لېكىن ئۇنىڭ كۆرۈمسىز ئۈستى بىشى،ئورنى،چۆچىرىدەك ئۇكىلىرى ماڭا توسالغۇ بولغانكەن. مەن بۇ خىل ئادەملەر بىزدەك قىزلارنىڭ خىلى ئەمەس ، ئۇلار مۇھاببەت، ئائىلە دىگەننى خورلاشقىلا ،تۈگىتىشكىلا ياراملىق دەپ ئويلىغانكەنمەن. مەن:مۇھاببەت ئاجايىپ بىر سىرلىق گۈلگە ئوخشىشىدۇ، ئۇ شۇنداق تۇپراققا مۇختاج: ئۇ تۇپراق پۇل،ئالتۇن-كۈمۈش دەپ ئويلايتىم. شۇنىڭ ئۈچۈن مەن <<ئالمىچى>>نىڭ ئىسمىنىمۇ سورىمىدىم. ئۇنى ئۇنتۇش ئۈچۈن نەچچە يىلدىن بىرى ھەر كۈنى، ھەر سائەت ھەركەت قىلدىم. لېكىن ئۇنىڭ ھېلىقى جادۇ كۆزلىرى، بۈدۈر چىچى مەن بىلەن قېرىشتى.مەن ئۇنى ئۇنتالمىدىم، ئالمىچىنىڭ شوخلىقىغاگۇۋاھ بولغان خامان گۈلخان ،ئاي ۋە يۇلتۇزلار ئۇنتۇلمىدى....
_قانچىلىك بىر نىمە بەرمەكچى سىز ئۇلارغا؟_دەپ سورىدىم بوۋىيىمدىن. بوۋاي ماڭا ئالىيىپ قارىدى.
_بىلمەيمەن ،بەلكى ھېچنىمە بەرمەسمەن!_دىدى بوۋاي ئاخىرى خاپا بولۇپ.
مەن باتۇرلۇقۇمنى نامايەن قېلىشنى ئويلۇدۇم:
_ئۇنداق بولسا مەن بارلىق ئالتۇنلۇرۇمنى ئۇلارنىڭ مەۆتىپىگە ياردەم قىلىمەن. بەلكى يۈزمىڭ ياكى يۈز ئەللىكمىڭ دوللارلارغا ياراپ قالار!
_نىمە؟سىز شاپاق دوپپا بىلەن بەلكى مەندىن يوشۇرۇنچە كۆرۈشكەنسىز. ئۇنىڭغا بەلكى ھېلىھەم كۆڭلىڭىز باردۇ؟ ئۇ ياش، چىرايلىق، بىز بولسا قېرى، كۆرۈمسىز؟
_سىز نىمىلەرنى دەۋاتىسىز؟مەن ئۇنى ئۆمرۈمدە كۆرگەن ئەمەسمەن. مەن سىزدىن باشقا ھېچكىمگە كۆڭۈل بەرگەن ئەمەسمەن،ئىللا-بىللا شۇنداق.
مەن كۆزلىرىمگە ياش ئالدىم. بۇ ياش كىملەرگە مۇھاببەت، كىملەرگە نەپرەت تەقدىم قىلىشنى بىر ئۆزۈم بىلىمەن.
دوستۇم گۈلمىرە ،ئەرلەر بىزنىڭ كۆز يىشىمىزنى كۆرسە ئاسانلا يۇمشايدۇ. بىز ئۇلارنى ھەرقانداق يالغان گەپكە ئېشەندۈرەلەيمىز، بۇ ئىشتا بىزنىڭ نازۇك تىلىمىز بىلەنلا كۆز يىشىمىز بىزگە ياردەم بىرىدۇ. مەن بوۋىيىمنىڭ چىرايىدا رازىلىق ۋە خوشاللىق پەيدا بولغىنىنى كۆردۈم.
_بولىدۇ،_دىدى ئۇ كۈلۈپ قويۇپ،_مەن يېگىرمە مىڭ دوللار تەقدىم قىلاي. خوتۇن،ھېچكىم بۇنچىلىك چوڭ ياردەم قىلمىدى تىخى. يۇرتۇڭنىڭ گۈللىنىشى سىنىڭ خوشاللىقىڭ: مەن بۇنىڭغا بىشىڭ بىلەن تەڭ ئالتۇن بىرىشكىمۇ رازى.
ئاڭلىدىڭمۇ گۈلمىرە، مانا بۇ مىنىڭ بوۋىيىمنىڭ جاۋابى.بۇ جاۋاپقا قانچىلىك مۇھاببەت ھارارىتى سىڭگەن-ھە! لىكىن بىز ئۆزىمىزنى قەدىرلەيدىغان ئادەمنى دائىم ئالدايمىز:ئۇلارغا يالغان سۆزلەيمىز. بايلىرىغىمۇ،گادايلىرىغىمۇ ،ئۆزىمىزنى ياخشى كۆرىدىغانلارغىمۇ،يامان كۆرىدىغانلارغىمۇ شۇنداق قىلىمىز. باشقىلار قانداقكىن، مەن نەق شۇنداق.

1988-يىل8-ئاي، پاكىستان راۋالپىندى.