ئەمچەك ھەققىدە ھېكايە [ئەزالارغا زىيانلىق ئامىللار ۋە ئۇلارنى ئاسىراش]

مەزكۇر كىتابتا جەمئىي 50 كە يېقىن ئەزانىڭ ئاناتومىيىسى ، فىزىئولوگىيىسى ھېكايە شەكلىدە ناھايىتى قىزىقارلىق قىلىپ سۆزلەنگەن، بولۇپمۇ باشلانغۇچ مەكتەپ ئوقۇغۇچىلىرىنىڭ ئوقۇشىغا تولىمۇ ماس كېلىدۇ، كىتابنى شىنخۇا كىتابخانىسىدىن تاپالايسىز.

ئادەم بەدىنىمۇ كىشىنى ئۆزىگە جەلپ قىلىدىغان بىر قىزىقارلىق ئوقۇشلۇق ،ھەر بىر ئادەمنىڭ ئۆزىلا قىزىقارلىق، مول مەزمۇنلۇق كىتاب بولالايدۇ. قان بىلەن گۆشتىن تۈزۈلگەن ھەر بىر ئادەمنىڭ ئىچىگە ئاجايىپ-غارايىپ(مۇرەككەپ)ھېكايىلەر يوشۇرۇنغان.ئادەم بەدىنىنىڭ ھېكايىسى ئۇنچىلىك ئاددىي ئەمەس بولۇپ، سىزنىڭ ئويلىغىنىڭىزدىن ئېشىپ چۈشىدۇ(بۇنى يەنىلا ئاللاھنىڭ قۇدرىتىدىن ئايرىپ قارىيالمايمىز ئەلۋەتتە) .
ئەگەر سىز (مەلۇم) بىر ئەرنىڭ (مەلۇم) بىر ئاياللار كېسىلىگە مۇپتىلا بولغانلىقىنى، يەنى، ئەمچەك راكى دېگەندەك كېسەلگە مۇپتىلا بولغانلىقىنى ئاڭلىسىڭىز، چوقۇم بۇ ئۇخلىماي چۈش كۆرگەنلىك ياكى ۋاي! خۇدايىم بۇ مۇمكىنمۇ دەپ قالىسىز؛ شۇنداقلا ئوغۇل-قىز تۇغۇلۇشىدىنلا پەرقلىق تۇرسا، ئۇنداق خاس كېسەللىكلەر قانداقمۇ ئالمىشىپ قالسۇن، بۇ مۇمكىن ئەمەس دەيسىز كېسەللىكلەرنىڭ ئالمىشىپ قېلىشى قەتئىي مۇمكىن دەپ قارايسىزبەزىلەر فىزىئولوگىيىلىك نۇقتىدىن قارىغاندا، ئەر-ئايال ئارىسىدىكى يەنە بىر پەرق قوۋۇرغا سۆڭەكنىڭ سانىنىڭ ئوخشىماسلىقىدا. يەنى، ئايالنىڭ بىر تال قوۋۇرغا سۆڭىكى ئارتۇق بولىدۇ دەپ قارايدۇ. بەلكىم يەر شارىدىكى نۇرغۇن كىشىلىرىمىز «ئىنجىل» نى بىلىدۇ، ئىنجىلدا مۇنداق دېيىلگەن: پەرۋەردىگار ئاۋۋال ئەر كىشىنى ياساپ(ياراتقان) چىققاندىن كېيىن، ئايالنى يارىتىشتا زۆرۈر بولغان ماتېرىيال كەم بولۇپ (يېتىشمەي) قېلىپ، ئەرنىڭ بىر دانە (تال) قوۋۇرغىسىنى ئېلىپ ئايالغا ئىشلەتكەن. كېيىن ئەرگە قايتۇرىدىغان ھەم مەڭگۈ شۇ ئايالنىڭ تېنىدە قېلىپ (ساقلىنىپ) قالغان؛ ئۇنىڭدىن كېيىن دۇنيادىكى ئاياللارنىڭ ھەممىسى شۇنىڭ پايدىسىنى كۆرگەن.ئەلۋەتتە، بۇ بىر رىۋايەت خالاس. كۆپ يىللار ئىلگىرى، قايسى بىر ئىزدەنگۈچى كىشى ئوپېراتسىيە پىچىقىنى ئىشلىتىپ بۇ ھەقىقەتنى ئاچقان. يەنى، ئەمەلىيەتتە ئەر ئايالنىڭ قوۋۇرغا سانى ئوخشاش بولۇپ، ئوڭ-سول تەرەپتىكىسىنى قوشقاندا جەمئىي 42 تال بولۇپ، دەل 21 جۈپ بولىدۇ. بۇلار ئومۇرتقىدىن چىقىپ، ئىككى تەرەپتىن ئايلىنىپ كېلىپ بىر بوشلۇقنى قاماللايدۇ ھەم (بوشلۇق) ئىچىدىكى مۇھىم ئورۇنلارنى قوغداش ۋەزىپىسىنى ئۆز ئۈستىگە ئالىدۇ. مەسىلەن، يۈرەك، ئۆپكە، ئاشقازان، ئۈچەي قاتارلىق ئىچكى ئەزالار.مۇتەخەسسىسلەرنىڭ ئېيتىشىچە، ھەر 20ئايال ئىچىدە، ھەقىقەتەن بىر ئايالنىڭ قوۋۇرغىسى نورمال ئادەملەردىن بىر تال ئارتۇق ئىكەن.ئەگەر سىز بۇنىڭ ھەقىقىي سىرىنى يەشمەكچى بولسىڭىز، تېخىمۇ نۇرغۇن بىلىملەرگە ئېرىشىشىڭىز مۇمكىن. مەسىلەن، ئەمەلىيەتتە قوۋۇرغا سۆڭىكىنى ئىنچىكىلەپ تۆۋەندىكى ئۈچ كىچىك تۈرگە ئايرىش مۇمكىن. يەنى:بىرىنچى تۈر: جەمئىي 7 جۈپ قوۋۇرغىنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ. بۇلار قوۋۇرغا سۆڭىكى بۆلىكىنىڭ يۇقىرى قىسمىغا جايلاشقان ھەم كۆكرەك ئالدىنى ئوراپ تۆش سۆڭىكىگە ئۇلاشقان. ئۇلارنىڭ ھەممىسى قوۋۇرغا سۆڭىكىنىڭ مۇستەھكەم بولغان غول ئەزالىرى ھېسابلىنىدۇ.ئىككىنچى تۈر: جەمئىي 3 جۈپ قوۋۇرغىنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ. بۇلار قوۋۇرغا سۆڭىكى بۆلىكىنىڭ ئوتتۇرا ئاستى قىسمىغا جايلاشقان بولۇپ، بىرىنچى تۈردىكى قوۋۇرغىلار بىلەن قوشنا(تۇتۇشىدۇ). يەنە «يالغان قوۋۇرغا» دەپمۇ ئاتىلىدۇ.
ئۈچىنچى تۈر: جەمئىي ئىككى جۈپ قوۋۇرغىنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ. بۇلار قوۋۇرغا سۆڭىكى بۆلىكىنىڭ ئاستى(ئاخىرقى ئۇچى)قىسمىغا جايلاشقان. ئۇلارنىڭ ئاخىرقى ئۇچىنىڭ يېپىشىش نۇقتىسى بولمىغاچقا، ھەرىكەتچانراق بولىدۇ. شۇڭا «لەيلىمە قوۋۇرغا» دەپمۇ ئاتىلىدۇ.يۇقىرىدا بايان قىلىپ ئۆتكەنلەردىن سىزگە بىر سوئال قويۇلىدۇ. سىز بەدىنىڭىزنى چۈشىنەمسىز؟ چۈشىنەمدىكەنسىز؟ياكى سىز زادى بەدىنىڭىزنى قانچىلىك چۈشىنىسىز؟
بۇ سوئال سىزگە قويۇلغاندىن كېيىنلا يەنە كاللىڭىزدا نۇرغۇن سوئاللار ئوتتۇرىغا چىقىشى مۇمكىن.
مەسىلەن:
1. بەدىنىڭىزدە قانچە تال سۆڭەك بار؟
2.قانچە تال چىشىڭىز بار؟
3. قانچە تال چېچىڭىز بار؟
4.شۆلگىيىڭىزنىڭ ئىقتىدارىنى بىلەمسىز؟
بۆرەك ئۈستى بېزىڭىزنىڭ ئالاھىدە ئىقتىدارىنى بىلەمسىز؟
ئەگەر يۇقىرىقىلارغا قىزىقىپ يەنە باشقا سوئاللىرىڭىزغا ھەقىقىي قانائەتلىنەرلىك جاۋاب ئىزدىمەكچى بولسىڭىز، قېنى! بەدىنىڭىزنىڭ چوڭقۇر قاتلىمىدىن چىققان يېقىملىق ئاۋازلارغا قۇلاق سېلىڭ. ھەر بىر ئېغىز گەپ (سۆز-جۈملە) بەدىنىڭىزنىڭ ھېكايىسى بولۇپ، سىز
ئۈچۈن ناھايىتى پايدىلىق، چۈنكى سىز بەدىنىڭىزنى تېخىمۇ كۆپ چۈشەنسىڭىز ئاندىن ئۆزىڭىزگە ھەقىقىي كۆيۈنەلەيسىز. شۇنى بىلىشىڭىز لازىمكى، پايانسىز ئادەم دېڭىزىدا ئۆزىڭىزگە ئۆزىڭىز كۆيۈنمىسىڭىز، ھەتتا خۇدامۇ سىزگە كۆيۈنۈپ بولالمايدۇ. چۈنكى خۇدا ئۆزىگە كۆيۈنمىگەن ئادەمنى ياقتۇرمايدۇ. ۋەھالەنكى، خۇدامۇ ھاياتىنى قەدىرلىمىگەن كىشىلەرنىڭ جېنىنى ئاياپ ئولتۇرمايدۇ.بەدىنىڭىزنى چۈشىنىڭ ھەم ھەر بىر مىنۇت ھاياتىڭىزنى قەدىرلەڭ!بەدەن ھەققىدە ھېكايەئادەم بەدىنىمۇ مۇقەددەس دۇنيا. خۇددى تەبىئەت دۇنياسىدەك ئىچى-سىرتىغا ئاجايىپ مەنزىرىلەر تارقالغان. چوڭ مېڭە بولسا ئالىي قوماندانلىق مەركىزى بولۇپ، بەش ئەزا ئايرىلماس قان قېرىندىشىمىز. ھالبۇكى، يۈرەكنىڭ ھەر بىر سوقۇشى ھاياتلىقنىڭ سېھرى كۈچىنى نامايان قىلسا، ھەر بىر نەپەس ھاياتلىقنى يېقىملىق شېئىرى تۈسكە ئىگە قىلىدۇ. ئۆپكىگە جەننەت پۇرىقى سىڭگەن بولىدۇ، جىگەر بىلەن ئۆت بىرلىكتە مۆجىزە ياراتسا، بالىياتقۇ پۈتكۈل كائىناتنى ئۆزىگە سىغدۇرالايدۇ. ئارتېرىيە بىلەن ۋېنادا ئېقىۋاتقىنى بولسا، ئىنسانلار تارىخىنىڭ ئىزناسى، ھەتتا قاتار تىزىلغان سەدەپتەك چىشلار ئارىسىغىمۇ ئاجايىپ مۆجىزىلەر يوشۇرۇنغان بولۇپ، بوۋاق تۇغۇلۇشتىن بۇرۇن يۇمشاق، يۇمران چىشلىرى ئىنسانلار دۇنياسىغا كۆز ئاچقان ھامان ئالماستەك قاتتىق ھالەتكە قاراپ ئۆزگىرىدۇ، بۇ نېمە ئۈچۈن؟ بۇنىڭ سىرىنى ئىنسانلار زادى ئاچالامدۇ-يوق؟

ئاۋۋال تۆۋەندىكى سېلىشتۇرمىنى كۆرۈپ بېقىڭلار.
ئەرلەرنىڭ ئەمچىكى:
ئەرلىك ھورموننىڭ(بەزى كىتابلاردا گورمۇن دەپمۇ ئېلىنىۋاتىدۇ،مېنىڭچە ئەڭ توغرىسى ھورمۇن دەپ ئاتاش)تەسىرىدە تۇغۇلۇشىدىن بۇرۇنلا ئەرلەرنىڭ ئەمچىكى داۋاملىق يېتىلمەستىن، بەلكى يىگلەپ(كىچىكلەپ)سۈت ئىشلەپچىقىرىش ئىقتىدارىدىن پۈتۈنلەي قالىدۇ. يۇمشاق توقۇلمىلىرى پەقەت كۆكرەكنى قوغداش رولىنىلا ئۆتەيدۇ. ئەرلەرمۇ ئەمچەك راكىغا گىرىپتار بولىدۇ.

ئاياللارنىڭ ئەمچىكى:
ئاياللىق ھورمونى ئەمچەكنىڭ پىشىپ يېتىلىشىدە ئىنتايىن ئاكتىپ رول ئوينايدۇ. ئاساسلىقى ماي51-20 غىچە بولغان سۈت بېزى ياپراقچىلىرى ۋە قوشقۇچى توقۇلمىلاردىن تەركىب تاپقان بولۇپ، كۆكرەك ئالدى ئىككىنچى ياكى ئۈچىنچى قوۋۇرغا بىلەن ئالتىنچى قوۋۇرغا ئارىسىغا جايلاشقان. سۈت ئىشلەپچىقىرىش ئىقتىدارىغا ئىگە، بىر قىسىم ئاياللار ئەمچەك راكىغا گىرىپتار بولىدۇ.

 بىسمىللا ، ھېكايىنى باشلاي ئەمسە ، يىلتىزىمنى سۈرۈشتۈرۈپ كەلگەندە، مېنىڭ ھەقىقىي ئىسمىم «ئەمچەك» ئەمما سىلەرگە ئوماققىنا يەنە بىر ئىسمىمنى دەپ بېرەي. يەنى «مەمەق». ئەمەلىيەتتە ئەرلەرلا مېنىڭ سىرتقى قىياپىتىمگە مەستخۇش بولۇپلا قالماستىن، بەلكى ئاياللارمۇ ئالاھىدە دىققەت ئېتىبارى بىلەن قارايدۇ. گۈزەللىكنى سۆيىدىغان ئاياللارنىڭ ھەممىسىنىڭ چىرايلىق كۆكسى«ئەمچىكى» بار ئاياللارغا مەسلىكى كېلىدۇ.ئاياللارنىڭ كۆكسى ھەرخىل شەكىلدە بولىدۇ. يەنى: بەزىلىرى مەي بولۇپ پىشقان مېۋىگە ئوخشىسا، يەنە بەزىلىرى ناھايىتى قاتتىق بولۇپ خۇددى كونۇسقا ئوخشايدۇ. يەنە بەزىلىرى بولسا كۆك ئاسمانغا تاقاشقان تاغ چوققىسى ئارىسىدىكى ھاڭغا ئوخشايدۇ. كىشىنى مەپتۇن قىلىدىغان بىر جۈپ چىرايلىق ئەمچەك ئاجايىپ سېھرىي كۈچكە ئىگە مۇھەببەتنى تېخىمۇ شېرىن تۈسكە ئىگە قىلىدۇ. قەدىمدىن تاكى بۈگۈنگىچە نۇرغۇن شائىر پەيلاسوپلار ئۇنى(ئەمچەكنى) ئۇستىلىق بىلەن نۇرغۇن نەرسىلەرگە ئوخشاتقان. يەنى: ئورماننىڭ ئىچىگە قورقۇپ مۆكۈنۈۋالغان ئاق توشقانغا، يەنە ئاجايىپ مەي بولۇپ پىشقان تاتلىق شاپتۇلغا ئوخشاتقان. نۇرغۇن رەسساملار بۇ جەھەتتە تېخىمۇ كۈچ چىقارغان.ئەمچەك چوڭ-كىچىكلىكىنىڭ ئوتتۇراھال، نىسبىتىنىڭ مۇۋاپىق، شۇنداقلا مۇستەھكەم (چىڭ) بولۇشى بىلەن گۈزەل كۆرۈنىدۇ. ئەمچىكىڭىز بەك يوغان بېشىڭىزدەك بولسا، باشقىلار مەسخىرە قىلىدۇ(ياش-ئۆسمۈرلۈك مەزگىلىدە قىزلار جىنسىي غىدىقلىنىشقا كۆپ ئۇچرىغان مەسىلەن:سېرىق كىنو-فىلىم، رەسىم، گېزىت ژۇرنالدىن جىنسىي ھۇزۇر ئالغان قىزلارنىڭ ئەمچىكىنىڭ يېتىلىشى شۇ ياشتىكى باشقا قىزلارغا سېلىشتۇرغاندا نىسبەتەن تېز بولىدۇ، بۇ بەلكىم جىنسىي بەزلەرنىڭ غىدىقلىنىشقا ئۇچراپ گورموننىڭ ئەمچەك ئەتراپىدىكى ياغنىڭ قايتا تەشكىللىنىشىگە قارىتا تەسىرىدىن بولۇشى مۇمكىن). ھالبۇكى، بەك كىچىك رەندە سالغان تاختىدەك بولسا تېخىمۇ باشقىلارنىڭ مەسخىرىسىگە ئۇچرايسىز. ۋەھالەنكى، ئوڭ-سول تەرەپتىكى سىممېترىك بولمىسا، يەنى: بىر چوڭ، بىر كىچىك بولۇپ قالسىمۇ، قارىماققا تازا قاملاشمايدۇ، ئەمما مەسىلە چوڭ ئەمەس، چۈنكى نۇرغۇن ئاياللارنىڭ سول(تەرەپتىكى)ئەمچىكى ئوڭ ئەمچىكىدىن سەل چوڭ بولىدۇ.بىراق سىز مېنىڭ كىشىنى مەپتۇن قىلىدىغان قىياپىتىمگە قاراپلا، ئاياللارنى بېزەيدىغان زىبۇزىننەتكە ئوخشىتىپ قالماڭ. ئەمەلىيەتتە مەن «ئاللاھ» نىڭ ئىنسانلارغا بەرگەن ئەڭ چوڭ نېمەتلىرىنىڭ بىرى. مەن مۇھەببەت ۋە جىنسىيەتتە كەم بولسا بولمايدىغان مۇھىم بىر ۋاسىتە بولۇپلا قالماستىن، يەنە ھاياتلىقنى ئوزۇقلۇق بىلەن تەمىنلىگۈچى. مەن قاندىكى تەركىبلەرنى سۈتكە ئايلاندۇرۇپ، تۇنجى ھاياتلىققا كۈچ ئاتا قىلىمەن. قەدىمكى زاماندا ئىنسانلار پۈتۈنلەي مېنىڭ ياردىمىمدە ھاياتىنى ساقلاپ بۈگۈنكى كۈنگە يېتىپ كەلگەن.ھەر بىر ئايال (ئانا بولغۇچى)مەن ئارقىلىق ئاندىن بىر ھاياتلىقنى پەيدا قىلىدۇ. ئاياللار تۇغۇت مەزگىلىدە يەنى يەڭگەي دەپ قالغاندىلا، ئۇنى (ئايالنىڭ) ئەمچىكىنىڭ قانچىلىك كىچىك بولۇپ كېتىشىدىن قەتئىينەزەر، سۈت بېزى سۈت ئىشلەپچىقىرىشقا كىرىشىدۇ-دە، ئەمچەك چىڭقىلىپ(كۆپۈش) چوڭىيىشقا باشلايدۇ. بۇنىڭ بىلەن تۇغۇلاي دەپ قالغان بوۋاق ئۈچۈن ئوغۇز سۈت تەييارلىنىپ بولغان بولىدۇ. يەنە مۇنداق بىر سىرلىق بىر ھېكايە(گەپ) بار. ئەگەر مەلۇم بىر بوۋاق يېڭى تۇغۇلۇپلا ئانىسىدىن ئايرىلىپ قالسا، ئۇ بوۋاقنى قېرىپ قالغان چوڭ ئانىسىنىڭ ئەمچىكىگە يېقىن ئەكەلگەن ھامان بوۋاقنىڭ يىغا ئاۋازى چوڭ ئانىسىنىڭ ئەمچىكىنى چىڭقىلدۇرۇپ، سۈت ئىشلەپچىقىرىشقا ئۈندەيدۇ، بۇنىڭ بىلەن چوڭ ئانا سۆيۈملۈك نەۋرىسى ئۈچۈن تاتلىق تائام(كونا سۈت) ھازىرلاپ بېرىدۇ؛ بەزىلەر ئېيتىدۇ بۇ ھەقىقىي ئانا مېھرىنىڭ كۈچ قۇدرىتى.ئەمەلىيەتتە مەن بىر ئىنتايىن مۇرەككەپ(تەر)بېزى بولۇپ، مېھمان بولۇپ بۇ دۇنياغا كۆز ئېچىشتىن بۇرۇن، تەبىئىي ئىقتىدارىمنى نامايان قىلىشقا باشلايمەن. يەنى: ئەجدادىمدىن (ئاپا) كەلگەن ئاياللىق گورموننىڭ غىدىقلىشى(تەسىرى) ئاستىدا، دەسلەپ تۇغۇلۇپلا مەندە«ئىپتىدائىي ئەمچەك» شەكىللىنىدۇ. ئوغۇللاردىمۇ مۇشۇنداق ئەھۋال كۆرۈلىدۇ.كېيىن، گورموننىڭ تەسىرى ئاجىزلاپ مەن ئەمچەك تۇرغۇن ھالەتتە تۇرىمەن تاكى 21 ياش ئەتراپىغىچە قىشلىق ئۇيقۇدا بولىمەن. 21 ياشتىن كېيىن ئىگەمنىڭ تۇخۇمدىنى پىشىپ يېتىلىپ، تۇخۇمدان قويۇپ بەرگەن گورموننىڭ تەسىرىدە تېخىمۇ يېتىلىشكە باشلايمەن. شۇنداقلا كەڭ ئاياللارنىڭ قوشۇنىغا (بىر ئەزاسىغا) ئايلىنىش ئۈچۈن، بىر قەدەم بىر قەدەمدىن ئالغا باسىمەن. كۆكسۈمدىكى ياغلارنىڭ ئۈزلۈكسىز يىغىلىشىغا ئەگىشىپ چوڭىيىپ، كۈنسېرى ئاياللىق پۇرىقىنى نامايان قىلىمەن، ھەمدە ئەمچەك توپچىسى ئاستا-ئاستا يوغىناپ، ئەمچەك دېغىمۇ بارغانسېرى قېنىقلىشىدۇ. ئەلۋەتتە مېنىڭ سىرتقى قىياپىتىم (شەكلىم) دىمۇ ئاسمان-زېمىن ئۆزگىرىش بولۇپ تولغان ھالەتكە كىرىمەن. بەزىلەر يوشۇرۇنچە ئىگەمگە كۆز تاشلاشقا باشلايدۇ. قاراڭ! بۇ قىز يېتىلىشكە باشلاپتۇ − شۇنداق، مېنىڭ ئىگەم ئەمدى ئانا بولۇش يولىغا قاراپ مېڭىۋاتىدۇ، شۇنداقلا ئاياللىق دۆلىتىدىن ئاياللار دۇنياسىغا قەدەم تاشلىماقتا.بەز تەنچەمنىڭ قۇرۇلمىسى ئۆزگىچە بولۇپ، ئادەتتە (ئەمچەكنىڭ)بەز تەنچىنىڭ قۇرۇلمىسى(تۈزۈلۈشى) يەككە ھالەتتىكى بىر قانچە سۈت ئىشلەپچىقارغۇچى بىرلىكىدىن تەركىب تاپقان؛ سۈت ئىشلەپچىقارغۇچى بىرلىك بەزى ئاياللاردا كۆپ (كۆپرەك) بولسا، يەنە بەزى ئاياللاردا ئازراق بولىدۇ. ھەر بىر بىرلىك خۇددى شەربەت قاچىلانغان قۇتىغا ئوخشايدۇ. مىكروسكوپتىن قارىغاندا، نەچچە ئونمىڭلىغان دانچە پۇۋەكچىلەرنى كۆرەلەيسىز. پۇۋەكچىلەرنىڭ ئارىسىدا كۆز بىلەن كۆرگىلى بولمايدىغان مىكرو دانچىلار بار بولۇپ، ئۇلار توپلانغان جايدىن ئوخشىمىغان تارماق كانالچىلار چىقىپ ئاخىرىدا تۇتۇشۇپ بىر غول كانالنى شەكىللەندۈرىدۇ. بۇ غول كاناللارنىڭ ھەممىسىنىڭ ئەڭ ئاخىرقى ئۇچى ئەمچەك توپچىسىنىڭ ئىچىدە بولۇپ، ماي قەۋىتى(يېپىنچىسى)بىلەن بۇ يۇمران توقۇلمىلارنى قوغدايمەن ھەمدە سىرتقى مۇھىت بىلەن ئايرىپ تۇرىمەن. ئىگەم يەنە ئېسىل توقۇلمىلار بىلەن ياسالغان باغىرتاق بىلەن مېنى قوغداپ بىخەتەرلىكىمنى تېخىمۇ كاپالەتكە ئىگە قىلىدۇ.قىزلارنىڭ يېشى چوڭىيىشىغا ئەگىشىپ، بەدىنىدە نۇرغۇن ئۆزگىرىش بولىدۇ. ئۇنىڭ ئۈستىگە ھەر بىر ئۆزگىرىش ئىگىسىگە باقمايدۇ. يېتىلىش مەزگىلىگە قەدەم باسقاندا مەن(ئەمچەك) پۈتۈنلەي(خوجايىنىمنىڭ)ئىگەمنىڭ تېنىدىكى گورمون(ئاياللىق گورمون)نىڭ ئىسكەنجىسىگە ئېلىنىمەن. بۇنىڭ بىلەن ھەر ئايدا ئادەت(ھەيز) كېلىشىدىن بۇرۇن، گورموننىڭ تەسىرىدە يوغىناشقا باشلايمەن ھەم ئالاھىدە سەزگۈر ھالەتكە كېلىپ، كىچىككىنە نەرسىنىڭ تېگىپ كېتىشىدىن قورقىمەن. مۇبادا تېگىپ كەتسە ئىنتايىن جىددىيلىشىپ كېتىمەن. مەن ئۇچراتقان ئەڭ چوڭ بىر ئىش(مەسىلە)خوجايىنىمنىڭ(ئىگەمنىڭ)تۇنجى ھامىلىدار بولۇشى؛ بۇ ۋاقىتتا ھەتتا بالىياتقۇ ھەمراھى بوۋاقنىڭ تېنىگە تۇتاشقان بولىدۇ . ھاسىل قىلغان ئاياللىق گورمونى مېنى قايتا باشتىن ئويغىتىدۇ. مول سېھرىي تۈسنى ئالغان ئاياللىق گورمونى(ئەمچەكتىكى) سۈت ئىشلىگۈچى سىستېمىنى غىدىقلاپ، ئۇنىڭ (تېخىمۇ) پىشىپ يېتىلىشىنى سىلجىتىدۇ. ھالبۇكى، پروگېستېرون(黄体酮،Ｐｒｏｇｅｓｔｅｒｏｎｅ) ئاشۇ مۇرابباسىمان سۈت بېزى توقۇلمىلىرىدىكى (كىچىك) پۇۋەكچىلەرنىڭ ئۆسۈپ يېتىلىشنى ۋە كۆپىيىپ كېتىشى ئالغا سىلجىتىدۇ. بۇنىڭغا ئەگىشىپ توقۇلمىلار ئارىسىدىكى تورسىمان قان تومۇرلارمۇ كېڭىيىشىگە باشلاپ، سىرتتىن قارىغاندا ناھايىتى ئوچۇق كۆرۈنىدۇ. بۇ چاغدا مەن ئۆزۈمنىڭ جەلىپكارلىقىمنى تولۇق نامايەندە قىلىپ(تولىمەن)تولغان ھالەتكە كېلىمەن. ئېغىرلىقىممۇ بىر ھەسسە ئاشىدۇ. ئەمما خوجايىنىم )ئىگەم) بوشىنىشتىن ئىلگىرى )ئەمچەكتىكى) ئىچكى قىسىمدىكى توقۇلمىلارغا قارىتا چوڭ كۆلەملىك بىر تازىلاش ئېلىپ بارىمەن. سەۋەبى: بوۋاق ئۈچۈن تېخىمۇ كۆپ سۈت تەييارلاش ئۈچۈندۇر. مەن ئىلگىرى پۈۋەكچىلەر ئىچىگە توپلىغان قاتتىق ھۈجەيرە توقۇلمىلارنى ئېرىتىپ(يوقىتىپ)ھاياتلىق بۇلىقى ئۈچۈن يېتەرلىك بوشلۇق ھازىرلايمەن.گورمونلار بىر-بىرىگە ئۇلىشىپ يېڭى گورمون پەيدا بولۇشقا باشلايدۇ. خوجايىنىم بوشانغاندىن كېيىن، ئۇنىڭ مېڭە ھېپوفىز بېزى پرولاكتىن (催乳素،Ｐｒｏｌａｃｔｉｎ) دېگەن يېڭى بىر ھورموننى ياساپ چىقىدۇ، بۇ خىل ئوخشىمىغان گورمونلار مېنى غىدىقلاپ سۈت ئىشلەپچىقىرىشىمغا ياردەملىشىدۇ.بوۋاق تۇغۇلغان ئالدىنقى تۆت كۈن ئىچىدىكى ئىشلەپچىقارغان (ئاجرىتىپ چىقارغان) سۈتۈم ئوغۇز سۈت (تۇنجى سۈت) دەپ ئاتىلىدۇ. بۇ ئوغۇز سۈت بىر خىل سۇدەك سۇيۇقلۇق بولۇپ سارغۇچراق كېلىدۇ. ئۇنىڭ ئۇزۇنلۇقى تەركىبى ناھايىتى ئاز بولۇپ، يېڭى تۇغۇلغان بوۋاقنىڭ ئوزۇقلۇققا بولغان تەلىپىدىن چىقالمايدۇ. (تەلىپىنى قاندۇرالمايدۇ)بۇنىڭ بىلەن بوۋاقنىڭ ئېغىرلىقى تېزلا چۈشۈپ كېتىدۇ. بۇنى كۆرگەن خوجايىنىم نېمە قىلارىنى بىلەلمەي جىددىيلىشىپ كېتىدۇ. بىراق مېنىڭ (ئەمچەك) نۇرغۇن پىلانلىرىمنىڭ بارلىقىنى خوجايىنىم تازا بىلىپ كەتمەيدۇ. ئۆزۈم بەش قولدەك بىلىمەن ئەلۋەتتە! مەن ئىشلەپچىقارغان ئوغۇز سۈت ئەمەلىيەتتە كېرەكسىز سۇيۇقلۇق ئەمەس؛ ئۇنىڭ رولىنى سىلەر بوش چاغلىماڭلار، ئۇ بىر خىل تازىلىغۇچى سۇيۇقلۇق بولۇپلا قالماستىن، بەلكى بوۋاقنىڭ ھەزىم قىلىش يولىدىكى شىلىمشىق ماددىلارنى ۋە باشقا كېرەكسىز ماددىلارنى(داشقاللارنى)چىقىرىۋېتەلەيدۇ. ھالبۇكى، ئۇ بىر خىل خىسلەتلىك دورىلىق سۇ بولغاچ، تەركىبىدە مول ئانتىتېلا(كېسەللىك قوزغاتقۇچى تەركىبكە قارشى تۇرغۇچى ماددا)ئىممۇنىتېتلىق شار ئاقسىل بار بولۇپ، بوۋاقنى كېسەللىك خەۋپىدىن ساقلايدۇ. مەسىلەن، جاننى ئالىدىغان كېسەللەردىن قىزىل، كۆكيۆتەل، سىكارلاتىنا (猩红热) قاتارلىقلار.
بوۋاق تۇغۇلۇپ بەشىنچى كۈنىگە كەلگەندە، بەدىنى بىر قۇر پاك-پاكىز تازىلانغاندىن كېيىن، ھەقىقىي سۈتكە (ئوزۇقلۇق) ئېرىشىش ئۈچۈن تەييارلىنىدۇ. بۇ چاغدا مەنمۇ(ئەمچەك) ئەڭ ئېسىل ئوزۇقلۇقنى تەييارلاپ بولىمەن.باشلىنىشىدا مەن كۈنىگە(پەقەت)تەخمىنەن 600ml سۈت تەمىنلىيەلەيمەن. بىراق سىز بۇ ساننى كىچىك كۆرۈپ قالماڭ،
مەن ئاشۇ 600ml سۈتكە ئېرىشىش ئۈچۈن، ئاز دېگەندە كۈنىگە 4500ml قاننى ئەمچەك توقۇلمىسىدىكى تورسىمان قان تومۇرلاردىن ئاققۇزۇش(ئۆتكۈزۈش)بەدىلىگە ئېرىشكەن. بۇلار ئېچىرقاپ سۈتكە تەلمۈرگەن ئاشۇ يىغلاڭغۇ بوۋاق ئۈچۈن قىلىنغان ئەمگەك. بۇ ئىش قارىماققا غەلىتىدەك(سىرلىق)كۆرۈنىدۇ. ئەمما دەسلىپىدە سۆزلەپ ئۆتكەندەك قاننى سۈتكە ئايلاندۇرۇشنىڭ دەل ئۆزى شۇ. ئەمەلىيەتتە بۇ بىر ئاجايىپ خىمىيىۋىلىك رېئاكسىيە جەريانى بولۇپ، بۇنىڭدىكى سىر مۇنداق: ئەمچەك توقۇلمىلىرىدىكى پۈۋەكچىلەر قاندىن گلۇكوزا (قان شېكىرى)نى سۈزۈۋېلىپ، ئاندىن خوجايىنىمدىكى(ئايالنىڭ تېنىدىكى) خىمىيىۋى ماددىلارنىڭ پېشۋاسى − «ئېنزىم»دىن پايدىلىنىپ، گلۇكوزىنى ئەپچىللىك بىلەن لاكتوزا ۋە بوۋاق قوبۇل قىلالايدىغان قەنت تۈرىدىكى باشقا ماددىلارغا، ھەرخىل ئامىنو كىسلاتاسىغا شۇنداقلا بوۋاق ئۆسۈپ يېتىلىش ھەمدە تېنىدىكى توقۇلمىلارنى رېمونت قىلىشتا زۆرۈر بولغان كازېئىن (پىشلاق ئاقسىلى) بىلەن باشقا تۈردىكى مۇرەككەپ ئاقسىللارنىڭ ئاساسىي تەركىبلىرىگە ئايلاندۇرىمەن(ماينىڭ ئۆزگىرىش يولى باشقا).مەن يەنە پۇۋەكچىلەردىن ئېقىپ ئۆتكەن قاندىن مىنېرال ماددىلارنى بىر-بىرلەپ سۈزىمەن. بولۇپمۇ، سۆڭەك ئۈچۈن زۆرۈر بولغان كالتسىي ۋە ساغلاملىق ئۈچۈن ئىنتايىن مۇھىم بولغان ۋىتامىنلارنى تاللاپ ساقلاۋاتىمەن.باياتىن دېگىنىم ئېسىڭىزدىمۇ؟ 600ml سۈت بىلەن 4500ml قان. دېمەكچى بولغىنىم: مەن ھەر بىر مىللىلىتىر(1ml) سۈت ئىشلەپچىقىرىش ئۈچۈن خوجايىنىمنىڭ تېنىدىن 8ml قان تەلەپ قىلىمەن، 8:1 بولىدۇ. بۇ سانلىق مەلۇماتنىڭ ئۆزىلا خوجايىننىڭ(ئانىنىڭ) نەقەدەر سېخى ئىكەنلىكىنى چۈشەندۈرۈپ بېرىدۇ. ھالبۇكى، بۇ )ئۇنىڭ)ئۆزىنىڭ ئىختىيارلىقىدىكى ئىش ئەمەس، بەلكى تەبىئىي ئىقتىدار. ئەمەلىيەتتە خوجايىنىمنىڭ ئىچىگە بىر قورقۇنچ يوشۇرۇنغان، ئۇ بوۋاققا سۈت ئېمىتىپ بەدەن شەكلىنىڭ سەتلىشىپ كېتىشىدىن قورقىدۇ. بۇنداق قورقۇش(ئەندىشە)ئارتۇقچە خالاس. چۈنكى بۇنىڭ ئىلمىي ئاساسى يوق، بۇ پەقەت ئاياللارنىڭ يۈزەكى قارىشى. ئەمەلىيەتتە سۈت ئېمىتىش ئەمچەكنىڭ تارىمۇشلىرىنىڭ ئېلاستىكلىقىنى يوقىتىۋەتمەيدۇ. شۇڭا خوجايىنىم مەندىن(ئەمچەكتىن) ئەنسىرىمەي، بوۋاقنى چوڭقۇر مېھرى مۇھەببىتى بىلەن ئېمىتىشى لازىم.بالا ئېمىتىش سەۋەبلىك ئەمچەك دېغىم قېنىقلىشىدۇ ھەمدە ئىچكى قەۋىتى قېلىنلىشىدۇ. ئىچكى قىسمىدىكى(ئەمچەكنىڭ)ساقلاش رولىنى ئوينايدىغان ماي بەزلىرى قايتىدىن ئۆسۈشكە باشلايدۇ. بۇ ئەمچەك توپچىسىنىڭ يېرىلىپ ئاغرىپ كېتىشىنىڭ ئالدىنى ئالىدۇ.ئەمچەك توپچام تىكلەشكەن(تىك ھالەتتىكى)توقۇلمىلاردىن تەركىب تاپقان(تۈزۈلگەن) بولۇپ، بوۋاق سۈتنى سۈمۈرۈشكە باشلىغاندا بۇ توقۇلمىلار(غىدىقلىنىش سەۋەبلىك)قاتتىق ھالەتكە كىرىدۇ، بۇ ئېچىرقىغان بوۋاقنىڭ سۈتنى تېخىمۇ ئوبدان سۈمۈرۈشىگە پايدىلىق.ئومۇمەن، بالا ئېغىزىنى ئەمچەك توپچىسىغا تەككۈزگەن چاغدا يۇقىرىقى ئىنكاس يۈز بېرىدۇ، بۇمۇ مەندىكى ئۆزگىچە(ئاجايىپ) ئىقتىدار. بوۋاق ناھايىتى تېزلا ئامباردىكى سۈتۈمنى ئىچىپ تۈگىتىدۇ. بىراق، ئەنسىرەش ھاجەتسىز، مېنىڭ بۇنىڭغىمۇ قوللىنىدىغان جىددىي تەدبىرلىرىم بار. چۈنكى ئەمچەك توپچام ئىچىدە سەزگۈرلۈكى ئالامەت يۇقىرى تورسىمان نېرۋا سىستېمىسى بار بولۇپ، بۇلارنىڭ ياردىمىدە ھەرقانچە مۇھىم (جىددىي)ئىشلار يۈز بەرسىمۇ، مەن ناھايىتى چاققانلىق بىلەن خوجايىنىمنىڭ مېڭىسىدىكى ھېپوفىز بېزىغا ئالاقىدار ئۇچۇرلارنى مېڭىگە يەتكۈزۈپ بېرىمەن.30 سېكۇنت ئىچىدە ھېپوفىز بېزى ۋاقتىدا ئىنكاس قايتۇرىدۇ. يەنى: ئارقا بۆلەك ئوكسىتوتسىن (后催产素) نى دەرھال قانغا قويۇپ بېرىدۇ. بۇ ماددا مېنىڭ (ئەمچەك) پۇۋەكچىلىرىمگە يېتىپ كەلگەن ھامان پۈۋەكچە دىۋارىدىكى نېپىز مۇسكۇل قەۋىتى تارىيىدۇ-دە، سۈت سىقىپ چىقىرىلىدۇ؛ بۇنىڭ بىلەن بوۋاق خاتىرجەم سۈتىنى ئېمىتىپ قورسىقىنى تازا تويغۇزىدۇ.سۈت ئىشلەپچىقىرىشنىڭ دەسلەپكى باسقۇچىدا (مەزگىلىدە) كۈندىلىك ئىشلەپچىقارغان سۈتۈم 600ml غا يەتمەيدۇ. بىراق 3kg ئېغىرلىقتىكى بوۋاقنىڭ يەپ ئىچىشىگە تامامەن يېتىدۇ. بوۋاقنىڭ ئۆسۈپ يېتىلىشىگە ئەگىشىپ سۈت ئىشلەپچىقىرىش مىقدارىمۇ ئاشىدۇ. ھەتتا بەزى ئانىلار ئىشلەپچىقارغان سۈت مىقدارى 3400ml غا يېتىدۇ. دوكلاتتا ئېيتىلىشىچە، كالا سۈتىنىڭ بارار جايى(كالا سۈتى ئىشلەپچىقىرىش مىقدارى ناھايىتى كۆپ)دانىيىدە مەلۇم بىر ئايالدىن بىر كۈندە 7400mlسۈت چىققان. دېمەك، ئاشۇ ئايالدىن چىققان سۈت بىلەن 3kg ئېغىرلىقتىكى 31 بوۋاقنى بىمالال باققىلى بولىدۇ.ھەر بىر ئانا ئامال بار ئۆزىنىڭ سۈتى بىلەن بالىسىنى (بوۋاقنى) بېقىشى لازىم. ھالبۇكى، كالا سۈتى قاتارلىق ۋاكالىتەن ئوزۇقلۇقلار بىلەن بوۋاقنىڭ ئوزۇقلۇققا بولغان تەلىپىنى قاندۇرۇش مۇۋاپىق ئەمەس، ھەرقانچە ئېسىل كالا سۈتى بولسىمۇ، مەڭگۈ ئانا سۈتىنىڭ ئورنىنى باسالمايدۇ.(ھازىرقى زامان ئاياللىرى گۈزەللىكىنى دەپ بالىنى ئانا سۈتى بىلەن باقمايدىغان بولىۋالدى، بۇ ئۇچىغا چىققان شەخسىيەتچىلىك،بوۋاققا بولغان تەڭسىزلىك، قىسقىسى گۇناھ)بوۋاق ئانا سۈتى بىلەن بېقىشنىڭ يەنە باشقا پايدىلىق تەرەپلىرىمۇ بار. مەسىلەن: سۈت ئېمىتىش ئايالنىڭ بالىياتقۇسىنى تەرتىپلىك قىسقارتىدۇ-دە، بالىياتقۇنىڭ نورمال ھالەتكە قايتىشىغا پايدىلىق (ياردىمى بولىدۇ) بوشىنىشتىن ئىلگىرى، بىر بوۋاق پاتقان جاي كىچىكلەپ(قىسقىراپ)ھامىلىدار بولۇشتىن ئىلگىرىكى، ئالمىچىلىك(نەشپۈتچىلىك دېسە، مۇۋاپىقمىكىن دەيمەن) ھالەتكە قايتىدۇ. سۈت ئېمىتىش قاناش خەۋپىنىڭ ئالدىنى ئالىدۇ ياكى ئازايتىدۇ ھەمدە ئايال كىشىگە يېنىككىنە(جىنسىي) ھۇزۇر ئاتا قىلىدۇ.ئادەتتە، خوجايىنىم سۈت ئېمىتىشكە قوشۇلغان ئەھۋالدا، تەخمىنەن ئالتە ئاي نورمال خىزمەت قىلالايمەن. مۇبادا خوجايىنىم مۇددەتتىن بۇرۇن بوۋاقنى سۈتتىن ئايرىسا، بوۋاقنىڭ ئېغىزىنىڭ غىدىقلىشى بولمايدۇ-دە، مەندىكى سۈت بېزى تەنچىسى تەدرىجىي ئىقتىدارىدىن قېلىپ، ئۇزۇن مۇددەتلىك ئارامغا كېتىپ قالىدۇ. ھالبۇكى، ئېغىرلىقىم بۇرۇنقى ئەسلى ھالىتىگە قايتىدۇ.خوجايىنىم ھەيز كېسىلىش دەۋرىگە قەدەم قويغاندا، مەندىكى بىر قىسىم ماي چۆكۈندىلىرى يوقايدۇ-دە، سۈت بېزى قۇرۇلۇشقا باشلاپ كىچىكلەيدۇ. ئەمچەكمۇ بارغانسېرى كىچىكلەپ يىلى چىقىپ كەتكەن توپتەك بولۇپ قالىدۇ. بىراق بۇ چاغدا مەن كۆڭلى-كۆكسۈمنى كەڭ تۇتۇپ، گۈزەل ئۆتمۈشۈمنى ئەسلىگىنىمدە خۇش بولماي تۇرالمايمەن. چۈنكى، ئىلگىرى مەنمۇ خوجايىنىم ئۈچۈن پەخىرلەنگۈدەك شانلىق ئىزلارنى قالدۇرغان. توغرا، ئەمچەك ئاياللارنىڭ تېنىدىكى ئابىدە (خاتىرە تاش).بۇ ئابىدىنى ھەقىقىي بۇزۇپ تاشلايدىغىنى، ئاياللارنىڭ قېرىشى بولماستىن، بەلكى سۈت بېزى راكى دېگەن قاتىلدىن ئىبارەت.مەن يولۇقىدىغان چاتاق دەل سۈت بېزى راكى يەنى ئىككى خىل ئۆسمىدىن ئىبارەت. بىرى تالا ياللۇغى، يەنە بىرى تالا ئۆسمىسى.تالا ياللۇغى كۆپىنچە ھەيز كېسىلىشنىڭ ئالدى-كەينىدە كۆرۈلىدۇ. بۇ خىل ئۆسمە(مونەك)نىڭ سىرتقى يۈزى سىلىق بولۇپ، ئىچىگە سۇيۇقلۇق تولغان بولىدۇ، تۇتقاندا ئاغرىش ئالامىتى بولىدۇ. دوختۇرغا كۆرۈنگەندە دوختۇر خوجايىنغا مۇنداق دەيدۇ: پەقەت ئۆسمە بار جاينى ناركوزلاپ سۈمۈرگەچ يىڭنە بىلەن ئۆسمە ئىچىدىكى سۇيۇقلۇقنى تارتىپ چىقىرىۋەتسەكلا، كېسەللىك ئالامىتى يوقايدۇ.تالا ئۆسمىسىنىڭ سىرتقى يۈزىمۇ ئوخشاش سىلىق بولۇپ، تۇتقاندىكى ئېلاستىكلىقى خۇددى كاۋچوكقا ئوخشايدۇ. بەزىلىرى كىچىك كاۋچوك ئۆچۈرگۈچتەك بولسا، يەنە بەزىلىرى تەرخەمەكتەك چوڭلۇقتا بولىدۇ. ئۆسمىنىڭ خاراكتېرىنى ئېنىقلاش ئۈچۈن، دائىم كىچىككىنە بىر پارچىسى كېسىپ ئېلىنىپ توقۇلمىشۇناسلىق بويىچە ئانالىز قىلىنىدۇ. يەنى دائىم بىز تىلغا ئالىدىغان«تىرىك توقۇلما تەكشۈرۈش»دېگەن شۇ. ئەگەر ئۆسمىنىڭ ياخشى سۈپەتلىكلىكى جەزملەشتۈرۈلسە، يەرلىك ئورۇننى ناركوزلاپ ئۆسمىنى ئېلىۋەتسىلا بولىدۇ.تالا ئۆسمىسى ئىچىدە يامان سۈپەتلىك ئۆسمىنىڭ يۈز بېرىش نىسبىتى %8 بولۇپ، بۇ قورقۇنچلۇق يوشۇرۇن ئاپەتنى چوقۇم بالدۇر بايقاش لازىم. بۇ يوشۇرۇن ئاپەت(دۈشمەن) دەل سۈت بېزى راكى.
ئادەمنىڭ كۈلگۈسى كېلىدۇ. ئاڭلاشلارغا قارىغاندا، ئەرلەرمۇ سۈت بېزى راكىغا گىرىپتار بولىدىكەن. بۇ قارىغۇلارچە چىقىرىلغان يەكۈن ئەمەس، بەلكى پۈتۈنلەي توغرا. ستاتىستىكىدىن مەلۇم بولۇشىچە، سۈت بېزى راكىغا گىرىپتار بولغان كىشىلەرنىڭ %8 نى ئەرلەر ئىگىلىگەن.كۆپ قىسىم (كۆپلىگەن)ئەرلەرنىڭ ئەمچەك بېزى ئۇرۇقدان ئىشلەپچىقارغان گورموننىڭ تەسىرىدە يىگلەپ (قورۇلۇپ) سۈت بېزى راكىغا نىسبەتەن ئاسان گىرىپتار بولمىسىمۇ، ئەمما نامەلۇم مونەكچە پەيدا بولۇپ قالسا، دەرھال دوختۇرغا كۆرۈنۈش لازىم؛ تەكشۈرۈشلەرگە ئاساسلانغاندا،(سۈت بېزى راكى) لىمفا تۈگۈنچىسىگە كېڭىيىشتىن بۇرۇن سۈت بېزى راكى دەپ جەزملەشتۈرۈلگەن. ئەرلەر (بىمار)ئارىسىدا %84 كېسەللەر 10 يىل ياشىيالايدىكەن. ھالبۇكى، تۆتتىن ئارتۇق لىمفا تۈگۈنچىسىگە كېڭەيگەن (سۈت بېزى راكى)بىمارلارنىڭ ئىچىدە %14 كىشى يەنە 10 يىل ياشىيالايدىكەن. شۇڭلاشقا ئەرلەرمۇ ئاياللارغا ئوخشاش ھەرۋاقىت ئەمچەكنىڭ ساغلاملىقىغا دىققەت قىلىش كېرەك.سۈت بېزى راكىدىن باشقا، يوغان ئەمچەك كېسىلىمۇ ئەرلەردە كۆپ ئۇچرايدۇ. بۇ خىل راك كېسىلى ئاساسلىقى ئاياللىق گورموننىڭ ئەرلەرنىڭ سۈت بېزىنى غىدىقلىشى سەۋەبلىك ئەمچەك توقۇلمىلىرىنىڭ بىنورمال چوڭىيىشىدىن يۈز بەرگەن. كۆپلىگەن بىمارلار ياشلىقنىڭ ئالدى-كەينى مەزگىلىدىكى ئوغۇللار بىلەن 50 ياشتىن ئاشقان ئەرلەردۇر. تەكشۈرۈشكە ئاساسلانغاندا، 30-40پىرسەنت ئەرلەر ھاياتنىڭ مەلۇم بىر باسقۇچىدا مۇشۇ كېسەلنىڭ تەھدىتىگە ئۇچرايدىكەن. مەزكۇر كېسەلنى دورا ئارقىلىق ساقايتىش ئۈنۈمى %18. بۇنىڭدىن باشقا جىگەر كېسىلىمۇ )ئەرلەردىكى)ئەمچەكنىڭ يوغىنىشىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇ. چۈنكى جىگەر كېسىلى بولغاندا جىگەرنىڭ نورمال ئىقتىدارى توسقۇنلۇققا ئۇچراپ، ئۇرۇقداننىڭ ھورمۇن ئىشلەپچىقىرىشنى تورمۇزلايدۇ. شۇنداقلا(ئەرلەردىكى) ئاياللىق گورموننىڭ تەسىرىنى ئاجىزلاشتۇرالمايدۇ.بىر قىسىم كىشىلەردىكى ئەمچەكنىڭ يوغان ھالەتتە تۇرۇشى يالغان يوغان ئەمچەك كېسىلى دەپ ئاتىلىدۇ. بۇ خىل كېسەللىك ئالامىتى ئاساسەن سېمىزلىك كېسىلى بار ئەرلەردە كۆپ ئۇچرايدۇ. چۈنكى ئۇ كىشىلەرنىڭ تېنىدە(كۆكرىكىدە، مەيدىسىدە) يىغىلىپ قالغان ماي بەك كۆپ بولۇپ كەتكەچكە قارىماققا يوغان ئەمچەك كېسىلىدەك كۆرۈنىدۇ. بۇنى بىر تەرەپ قىلىشنىڭ ئەپچىل چارىسى ئورۇقلاش(دورا ياكى ئوپېراتسىيە قىلىش ئارقىلىق) ياكى ماينى سۈمۈرۈپ ئېلىۋېتىشتىن ئىبارەت. قاراڭ! سېمىز ئەرلەرگە نېمىدېگەن جاپا.بولدى، تېمىدىن بەك چەتنەپ كەتتۇق. يەنىلا ئۆزىمىز ئاياللارنىڭ گېپىگە كېلەيلى. مەنمۇ ھېسابتا يۇمران پاختىدەك بالا، شۇڭا كۆيۈنۈشكە ۋە ئاسراشقا موھتاجمەن. تېخىمۇ مۇھىمى مول ئوزۇقلۇق ئارقىلىق پىشىلىپ يېتىلىشكە موھتاجمەن. مۇشۇنداق بولغاندا تېخىمۇ جەلىپكارلىقىمنى نامايان قىلالايمەن.ئەي ئىنسان! مېنى قەدىرلە جۇمۇ!!

ئەسكەرتىش(قوشۇمچە):

ئايالنىڭ ئاتا تەرەپتىن كەلگەن ئىرسىيىتىدىكى ئەمچەكنىڭ ئۆسۈپ يېتىلىش ئالاھىدىلىكى بىلەن ئانا تەرەپتىن كەلگەن ئەمچەكنىڭ ئىرسىيىتىدىكى ئۆسۈپ يېتىلىش ئالاھىدىلىكى ئوخشاش بولىدۇ.ئەگەر ئەر كىشى ئۇزۇن مۇددەت ئىسپىرت ئىستېمال قىلسا، ئەمچەكنىڭ يېتىلىش (يوغىناش) خەۋپى كۆرۈلىدۇ. ئەمچەكنىڭ ئۆسۈپ يېتىلىشىدە رول ئوينايدىغان ئىچكى ئاجراتما گورمونى بولسا، ئاياللىق گورمونى بولۇپ، ئۇزۇن مۇددەت ھاراق ئىچىش سەۋەبلىك جىگەر قېتىش كۆرۈلگەن بىر قىسىم ئەر بىمارلاردا (جىگەرنىڭ ئاياللىق گورموننىڭ تەسىرىنى ئاجىزلاشتۇرۇش ئىقتىدارى تۆۋەنلەش سەۋەبلىك) ئاياللىق گورمونىنىڭ مىقدارى ئېشىپ ئەرلەرنىڭ ئەمچىكىنىڭ يېتىلىشىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇ. ئانا سۈتىنىڭ باكتېرىيە ئۆلتۈرۈش رولى بار. سۈنئىي ئۇسۇلدا بالا ئېمىتىشقا قارىغاندا، ئانا سۈتى بىلەن بالا(ئېمىتىشنىڭ) بېقىشنىڭ نۇرغۇن ئارتۇقچىلىقى بار. مەسىلەن: بالا تۇغۇلغان ئالدىنقى يېرىم يىل(6 ئاي)ئىچىدە، ئانا سۈتى ئارقىلىق ئۆز تېنىدىكى ئىممۇنىتېتنى بالىسىغا يەتكۈزۈپ بېرىدۇ. بىر قىسىم بالىلار كېسەللىكى دوختۇرنىڭ ئېيتىشىچە، سۈنئىي ئۇسۇلدا بېقىلغان بوۋاققا سېلىشتۇرغاندا ئانا سۈتى بىلەن بېقىلغان بوۋاقنى سۈتتىن ئايرىغاندا تېخىمۇ كۆپ يېمەكلىكلەرگە جەلپ قىلغىلى بولىدىكەن. مۇتەخخەسسىلەر نەزىرىدە ئانا سۈتىنىڭ تەمى ھەرخىل ھەرياڭزا بولىدۇ.(ئىشىنەمسىز، ئىشەنمەمسىز ئۆزىڭىزگە)بىراق تەڭشەلگەن سۈنئىي سۈتنىڭ تەمى پەقەت بىر خىللا بولىدۇ دەپ قارايدىكەن.
ئەنگلىيە ئالىملىرىنىڭ 10 ياشلىق بالىلارغا(ئۆسمۈر)ئېلىپ بارغان ئەقىل-ئىدراك (IQ) نى سىناش تەجرىبىسىدىن بايقىشىچە، بوۋاق چېغىدا ئانا سۈتى بىلەن بېقىلغان بالىنىڭ IQ قىممىتى سۈنئىي سۈت بىلەن بېقىلغان بالىدىن ئوتتۇرا ھېساب بىلەن 8 نومۇر يۇقىرى چىققان. ئادەمنى ئۆز ئىچىگە ئالغان تۈرلۈك سۈت ئەمگۈچى ھايۋانلارنىڭ ئەمچىكىنىڭ سانى ئىككىدىن 61 گىچە بولۇپ ئوخشاشمايدۇ. قايسى خىلدىكى سۈت ئەمگۈچى ھايۋان بولۇشىدىن قەتئىينەزەر، ئۇلارنىڭ ھەممىسى بىئولوگىيىلىك پرىنسىپقا بويسۇنىدۇ. بۇ ئەمچەكنىڭ سانىنىمۇ ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ) يەنى بىر سۈت ئەمگۈچى ھايۋاننىڭ ئەمچىكىنىڭ سانى ئاساسەن تۇغقان بالىسىنىڭ سانىنىڭ ئىككى ھەسسىسىگە باراۋەر كېلىدۇ. ئادەملەر ئادەتتە(كۆپىنچە) بىر تۆرەلمە ئارقىلىق پەقەت بىر پەرزەنت يۈزى كۆرگەچكە پەقەت بىر جۈپ ئەمچىكى بولىدۇ.
ئەرلەرنىڭ ئەمچەك توقۇلمىسى پەقەت يۈرەكنى ۋە ئۆپكىنى قوغداش رولىنى ئۆتەيدۇ. باشقا ئىقتىدارى يوق، ئەمما ئەرلەرنىڭ ئەمچىكىمۇ ئاياللارنىڭ ئەمچىكىدەك جىنسىي سەزگۈرلۈكى(سېزىمى) يۇقىرى بولغان ئورۇن ھېسابلىنىدۇ.
بەدەن ھەققىدە ھېكايە ناملىق كىتابتىن پارچە(تۇنجى ئەزانىڭ ھېكايىسى)

كىتابخانىغا تېخى قارىغۇدەك بولمۇدۇم (شۇنى ئەسكەرتىشنى لايىق تاپتىم، بىراق ئاپتورىدا ئىسىمىم بولۇشى ناتايىن......)،2006-يىلى ئۆكتەبىردە تەرجىمە قىلىنغان ،ھازىر يوللىشىم. مەزكۇر ئەسەرنى خەنزۇچىدىن تەرجىمە قىلغۇچى: ئۆمەرجان ئەمەت(ئەردەۋىل)
مەنبە: بىلىك