شىمالغا سەپەر   [ئۇلانما كۆچۈرۈش]

106- ۋە 107- كۆزنەكتىكى سۈرەتلەرنى بورتالا گېزىتخانىسىدىن ئابدۇغىنى ھاجىيۇپ تەمىنلەپ بەرگەن.
رەسىملەرگە ئەسكەرتىش يېزىپ قوياي دېسەم مەشغۇلاتىمنىڭ توغرا بولمىغانلىقىدىن بولسا كېرەك رەسىمنىڭ ئىچىگە خەت، خەتنىڭ ئىچىگە رەسىم كىرىۋالدى. توغرا چۈشەنگەيسىلەر.

ئەكبەر ئەپەندىمنىڭ ،ئەزىزلەرنىڭ گۈزەل شەھەر  بورتالادىكى كۈنلىرىدىن  ۋاقىپلاندۇرغىنىدىن سۆيۈندۈم ! گۈلباھار،ئاتىكەم،پاتىگۈل ئەگەر ،مۈمكىن بولسا بورتالا ئوبلاستلىق سىفەن مەكتىۋىنىڭ (ھازىرقى تەجىربە ئوتتۇرا مەكتەپ) ئالدىدىن بىر ئۆتۈپ  قالغۇدەك بوپ قالساڭلار، ئارزۇگۈلنىڭ كۆزى دەپ تۇرۇپ بىرقاراپ قويساڭلار قاراقلىرىڭلادىن  ئانا مەكتىۋىمنىڭ سىماسىنى كۆرۈشكەندە كۆرۈپ ئالالىسام ئەجەپ ئەمەس !
غەيرەت ئاسىم ،ئەيبۇ ياقۇپ باشلىق بارلىق ئەزىزلەرنىڭ ،بورتالادىكى كۈنلىرىگە شاتلىق تېلەيمەن !

گۈلباھار،ئاتىكەم،پاتىگۈل ئەگەر ،مۈمكىن بولسا بورتالا ئوبلاستلىق سىفەن مەكتىۋىنىڭ (ھازىرقى تەجىربە ئوتتۇرا مەكتەپ) ئالدىدىن بىر ئۆتۈپ  قالغۇدەك بوپ قالساڭلار، ئارزۇگۈلنىڭ كۆزى دەپ تۇرۇپ بىرقاراپ قويساڭلار قاراقلىرىڭلادىن  ئانا مەكتىۋىمنىڭ سىماسىنى كۆرۈشكەندە كۆرۈپ ئالالىسام ئەجەپ ئەمەس !
===========================================
بولىدۇ، يۇقارقى تۆت نەپەر خانىم كېيىپ قالغانلىقى ئۈچۈن ئۇلارنىڭ ئورنىدا كەچلىك تاماقتىن كېيىن مەن بېرىپ قاراپ قويۇپ ئۆتۈپ كېتەي.

ھا....ھا....ھا....سۈرەتلىرىڭىزنىڭ كېچىكىپ يوللىنىشىدىن ،مەن تېخى ئۇلارنى تېخىچە بۆرتالادا ئويناۋاتقان چېغى با دەپ ئويلىۋاپتىمەن .
كەچلىك تاماقتىن كېيىن بىر ئاۋارە بولىدىغان بولدىڭىزدە؟ سىزگە اللاھ رەھمەت قىلسۇن قېرىندىشىم !

تۇرسۇنجان موھەممەد ئاكا قاتارلىق ئەزىز يازغۇچى - شائىرلىرىمىزنىڭ شىمال سەپىرىنىڭ كۈڭۈللۈك ئۇتىشىگە تىلەكداشمەن.   ئەزىز تىنىڭلار ھەر دەم ئامان بولغاي .

ئۆمەكتىكىلەرنىڭ ھەممىسى ئامان ئېسەن، تورداشلار ئەنسىرىمىگەي. پائالىيەت كۈنتەرتىپى زىچ ھەم تورغا چىقىش ئىمكانىيىتى بولمىغاچ ۋاقتىدا ئۇچۇر بېرىلمەي قالدى. مەن تۆۋەندە ئىككى جۈملە تومتاق گەپ بىلەن خەۋەردار قىلاي، قالغىنىنى ئۆمەك كاتىۋىنىڭ خاتىرىسىدىن كۆرەرسىلەر.
ئۆمەك 7-ئاينىڭ 11-كۈنى چۈشتە غۇلجىغا يېتىپ كەلدى.
7-ئاينىڭ 12-كۈنى  ئەتىگەندە «ئىلى دەرياسى(چولپان) مۇكاپاتىنى تارقىتىش يىغىنىدا.
چۈشتە يىغىن ئەھلىگە سېلىنغان چۈشلۈك زىياپەتتە ھىبىنىڭ چاقچاقلىرى ئارىسىدا...
چۈشتىن كېيىن ئىلى دەرياسى بويىدا...
7-ئاينىڭ 13-كۈنى سەھەردە «زوردۇن سابىر» خاتىرە ئۆيىدە... بۇ يەردىكى ئېكىسكۇرسىيە تۈگىگەندىن كېيىن  جېلىليۈزى ناھىيىسىگە قاراپ سەپەردە.  
چۈشتە بەشكۆۋرۈكتىكى پادىشاھلىق بېغىدا سۆھبەت،زىيارەت ھەم زىياپەتتە.
ھازىر ، ئەتە سەھەردىكى توققۇزتارا كۆلدىنەڭ ساياھەت رايۇنىغا مېڭىش تەييارلىقى ئۈستىدە.
بەزىلەر ئىلى تەسىراتلىرىنى تۆكۈش ئۈستىلىدە...

zeperi ئەپەندىنىڭ شىمال سەپىرىدىكىلەر ھەقىقىدە بىزگە ئاز-تولا ئۇچۇر بېرىپ بىزنى خاتىرجەملەندۇرگىنگە كۆپ تەشەككۇر.
شىمال سەپىرىدىكى بارىلىق ئەزىزلەرنىڭ تېنىنىڭ سالامەت،سەپىرىنىڭ كۆڭۈللۈك بولىشىغا تىلەكداشمىز.

شىمال سەپىرىدىكى بارىلىق ئەزىزلەرنىڭ تېنىنىڭ سالامەت،سەپىرىنىڭ كۆڭۈللۈك بولىشىغا تىلەكداشمەن.

ئابلەتنىڭ «كۆلدىنەڭ» دېگەن سۆزىنى ئوقۇپ ھەجەپ يۈرىكىم ئاغىزىمغا تىقىلىپ قالدى.
بۇ ئون نەچچە نەپەر يازغۇچى بىلەن بىز ئۇلار نەگە بارسا شۇ يەردە ساياھەتتە بولغاندەك ھاياجانلانماقتىمىز. شەخسەن ئۆزەمنى ئېلىپ ئېيتسام. ئۇلارنى غولجىدا كۈتتۈم، ئەمدى توققوزتارا يايلاقلىرىدىن بىرى بولغان «كۆلدىنەڭ»نىڭ گۈلدۈرلۈپ ئېقىۋاتقان دەرياسىنىڭ لېۋىدە يولىغا قاراپ ئولتۇرۋاتىمەن . «كۆلدىنەڭ» دېگەن خەتنى كۆرۈپ بىر چاغدا يازغان «تاغلاردىن تارالغان ئەسلىمە» نىڭ بۇ ئابزاسلىرى يادىمغا كەلدى.

(«كۆلدىنەك» گە ئاز قالدۇق دېدى دادام. بىز كۆلدىنەڭگە ئاز قالغىچە بولغان ئارلىقتا تەكشىلىكتىكى بۇ يولدىن پەقەت چىقىپ باقمىدۇق. ئۇسساق كەتكەنلىكىمىزدىن بىزگە ئارقىسىنى قىلىپ ئېقىۋاتقان دەريادىنىڭ لېۋىگە كېلىپ سۇ ئېلىپ كەلدۇق. ئەمما دادام ئاتنى دەم ئالدۇرمىدى. كۆلدىنەڭگە  يېرىم سائەتلا قالغان ۋاقىتتا دەريا بويىغىلا جايلاشقان بىر قازاق ئۆي باركەن. ئۆپچۆرىسىنى قاشالىۋالغان. قاشانىڭ ئىچىدىكى چۆپلەر تېزىمدىنمۇ ئاشاتتى. شۇ يەرگە كەلگەندە دادام چۈشۈپ شۇ قورشىۋالغان قاشانىڭ ئىچىگە كىرىپ كەتتى. ئاندىن ئۇ يېنىپ چىقىپ بىزنى «چۈشۈڭلار، چاي قاينىتىپ يۈرگىچە مۇشۇ يەردە ئىچىپ يولنى داۋاملىق ماڭايلى» دېدى. بىز ئەتراپتىكى بىر توپ كالىنىڭ تېزەكلىرىگە، بىر توپ قويلارنىڭ مەرەشلىرىگە، بىر توپ ئاتلارنىڭ كىشنەشلىرىگە قاراپ نېرىراقتا پاكىزرەك تۇرغان يەرگە كىگىز سالدۇق. ئۇڭغىچە ئۆيدىن بىر ئايال يوغان بىر چۆگۈندە سۇ ئېلىپ چىقتى دە ئاپامدىن ئەھۋال سوراپ قويۇپ كىرىپ كەتتى.  بىز دەستىرخان راسلاپ بولدۇق. ھېلىقى ئايال بىر قولىدا بىر چىنىدە سۈت، بىر چىنىدە تۇز، بىر كىچىك چەينەكتە «قارداپ ئىسلىنىپ كەتكەن» ئاچچىق چاي ئېلىپ چىقتى. باياتىنقى ئېلىپ چىققىنى قايناقسۇ ئىكەن. مەن بۇنداق جىق نەرسىلەرنى نېمە قېلىدىغاندۇ دېگىنىمچە قىزىقسىنىپ ئولتۇردۇم. ئۇ ئايال چىنىگە ئازراق سۈت، تۇز، ئاندىن ئاچچىق چاي قۇيۇپ ئۈستىگە قايناقسۇ قويدى. يېرىملا قىلىپ دادامغا سۇندى. ئاندىن ئوخشاش ئۇسۇلدا ئاپامغا سۇندى. مەن بۇخىل چاي ئېتىش ئۇسۇلىغا قاراپ ئاپاملارنىڭ چىنىنىڭ قۇلىقى بىلەن قۇيۇپ بېرىدىغان يوغان چىنىنى نەچچە ئاۋارە قىلىپ يېرىم يېرىم قويغۇچە لىق – لىق قويسىچۇ دېگىنىمچە چاينى ئۇسساپ كەتكىنىمدىن كۆتۈرۈپ ئىچمەكچى بولدۇم «بايقى، ئىسسىق، ئاۋزۇڭ كۆيۈپ قالادى» دېدى ئۇ ئايال ماڭا قاراپ قويۇپ، دادام كۈلۈپقىنە مېنىڭ بېشىمنى سىيلاپ قويدى. مەن ئاستا كۆتۈرۈپ چاينى ئىچتىم. بۇ ئەتكانچەي شۇنداق تاتلىق تېتىدىكى ۋاي ئاللا شۇندىن كېيىن بۇنداق چاي ئىچكىنىمنى بىلمەيمەن. بىز چايلارنى ئىچىپ بولۇپ دەرياغا چىلاپ بىز چاي ئىچكەن چىنىلەرنى يۇيۇپ بېرىپ  ئۆي ئىگىلىرى بىلەن خوشالاشتۇق. بىز يېرىم سائەت ماڭغاندىن كېيىن كۆلدىنەڭ دېگەن يەرگە كەلدۇق. بۇ يەر بايا بىز يولدىن ئەللىك مېتىر يىراقلىقتىكى دەريانى كەسكەن يوغان كۆۋرۈكتىن ئۆتۈپ ئىچىگە يەنە 500 مېتىر ماڭغاندا بارىدىغان يەركەن. دادامنىڭ ئېيتىشىچە بۇ يەرنىڭ مەنزىرىسى بەك گۈزەل بولۇپ ئىمىش. مەن زور قىزىقىشتا يوغان يوغاق قارغايلىرى بارغانسېرى كۆپۈيىۋاتقان يول قاسناقلىرىغا. ماڭدامدا بىر ئۇچرايدىغان تىيىنلارغا، ئۆركەشلەپ ئېقىۋاتقان سۇغا، ئېگىز تاغدىن شارقىراپ چۈشۈپ سۈيى يەنە ئاشۇ تاغنىڭ ئاستىغا قۇيۇلغان شارقىراتمىغا قارىنىمچە ھەيران بولماقتىمەن. بۇ يەردە قويۇق قارغايدىن سىرىت قىيىن دەرىخى، قاپاق تېرەك، مېنىڭ بويامچىلىك چاتقال، ئاندىن قالسا بىر ئون مو، ئون بەش مو كېلىدىغان يەرنى قارشالىۋالغان ئۆيلەر چېلىقىپ قالاتتى. بىز يان تەرىپى تاغ، يان تەرىپى دەريا بولغان بۇ بىرەر بىر ئايلانمىسى بار يولدىن كېسىپ ئۆتۈپ ئاخىرى ئۆبىتە دېگەن يەرگە كەلدۇق.)
بۇ يازمىنى ئاخىرىدا   مۇنىرە ئالىم تەھرىرلىگەن. ۋاقتى  2012-7-14 11:19  

12-چېسلا  چۈشتە غۇلجا دۆڭمەھەلە ئارامگاھىدىكى زىياپەت سورۇنىدا پاراڭ،چاقچاقلار قىزىپ كەتتى،ھېسام قۇربان،ھېبى،ئەخمەتجان قاتارلىقلارنىڭ چاقچاق-لەتىپىلىرى،ۋەلى داۋۇت،ئەبەي قاتارلىق نەغمىچىلەرنىڭ ناخشا سازلىرى باغ ئىچىنى چاڭ كەلتۇرىۋەتتى.غۇلجىلىق ھېبىبۇللام(ھېبى) تۇرپانلىق ھېبۇبوللام(ھېبى)نى ئۆزىگە ئوخشۇتۇپ ئاكا-ئىنى بولۇشۇپ سورۇننى شۇنداق قىزىتتىكىن ئاي-ھاي.مېھمانلار خۇددى كاككۇك بالىسىدەك ئاغزىنى ئېچىپ قېلىشتى.
مەن تۆۋەندە ياش شائىر،يازغۇچى يۈسۈپجان قىيۇمنىڭ نەق مەيداندا يېزىپ ئوقىغان شېئىرى چاقچىقىنى تورداشلارنىڭ ھوزۇرىغا سۇنىمەن،قېنى ھوزۇرلانغايسىلەر...

شېئىرى چاقچاقلار

يۈسۈپجان قىيۇم

ئەسسالام ئىھ جەنۇپلۇق قەدىردانلار،
گۈل ئۈنگەي ھەر بىر قەدەم-ئىزىڭلاردىن.
يېتەتتى باشلىرىمىز كۆك قەرىگە،
خوشاللىق چېچەكلىسە دىلىڭلاردىن.
قارىسام ھالىڭلار بوش بەزىڭلارنىڭ،
ئەيبۇكام پۇل ئالدىمۇ يېنىڭلاردىن.

ئەيبۇكام ئۇرۇمچىدىن ماڭار بولسا،
شىڭىلدار غۇلجىلىقنىڭ تۇۋاقلىرى،
باشقىدىن ئاۋاتلىشىپ بازارلىشار،
ئىلىنىڭ چۆلدەرىگەن قاۋاقلىرى.

غەيرەتكام بېشىڭلارغا باش بولۇپتۇ،
ھە-ھۆ دەپ ئەيبۇكامغا يانداشقىلى.
غۇلجىدا كەم دىدارتى بۇ ئاكىمىز،
بولارمۇ يەنە ئەمدى ئارلاشقىلى.

شاكىركام كۆرۈپ ھەممە دىدارىنى،
شاتلىقتىن ئەجەپ تاتلىق كۈلۈپ كەتتى.
چۈشەنگىن تويماي باقسا ئاياللارغا،
چۈنكى ئۇ ئۇزۇن بويتاق يۈرۈپ كەتتى.

بۇرۇتلۇق ئورۇققىنا بۇ يىگىتنى،
جەنۇپلۇق قېرىنداشلار ئەسەت دىدى.
سېسىتماي قۇمغا ئامان كۆمىۋالسا،
بەش مىڭ يىل ساقاليدىغان جەسەت دىدى.

ھەممىدىن خۇش بولغىنى پەرھات جامال،
قىلىدۇ مېھمان ئۈچۈن جاننى پىدا،
مەست بولسا بىر-ئىككىنى ئېتىپ قويار،
يەڭگەمدىن ئېلىۋالغان تاپانچىدا.

‹كىرورەن›تەخەللۇسنى ھەمرا قىلغان،
ئۆمەركام كەپتۇ مانا بارىمەن دەپ.
ھېسامكام ئۈمىد بىلەن ياشاپ كەلگەن،
كىرۇرەن كېلىپ قالسا ئالىمەن دەپ.

ياسىنجان سادىق ئاكا باھادىرسىز،
تېلىفۇندا دەيتتىڭىزغۇ مېنى ئىنىم.
بەك بوشاپ كېتىپسىزغۇ غۇلجىغا كېپ،
كانايدىن ئالمىغاندۇ‹جاللات خېنىم›.
چىچىڭىز ئەجەپ رەڭدار پاقىرايدۇ،
ھەمرامۇ سىزگە ياكى ناجۇ خېنىم.

تۇرسۇنجان مەمەت ئاكا گۈھەر قازار،
قارىدىم ھەۋەسلىنىپ چاچلىرىغا.
جان ئاكا ئەسەرنى جىق يېزىۋېتىپ،
بېشىڭىز ئايلاندىمۇ قاش تېشىغا.

خاتا يول باشلاپ قويسام ئاپتۇۋۇزغا،
ئا.ھەسەن پەشۋا بىلەن تېپىدىكەن.
ئىگىزنىڭ ئاچچىقى كېپ تىللىغىچە،
پاكارنىڭ جېنى چىقىپ كېتىدىكەن.

ئەمدى مەن شېئىر بىلەن تونۇشتۇراي،
چاقچاقچى،كۈيچىسىنى گۈل ئىلىنىڭ.
لەقىمى ئىسىمىغا ياندىشىدۇ،
مىجەزى ئالامەتتۇر ھەر بىرىنىڭ.

تۆرىدە ئولتۇرغىنى ھېسام قۇربان،
چاقىرسا سورۇنلاردىن قالمايدىغان.
ئەزرائىل ئۇ ئالەمگە چىللىسىمۇ،
ئۆرۈم يوق بولۇپ قالسا بارمايدىغان.


ئۇنىڭغا ياندىشىدۇ ھېبىكاملار،
ھەرقانداق چاقچاقچىدىن يانمايدىغان.
ئۆرۈمنىڭ پۇلى بىلەن‹ بالا› بېقىپ،
خوتۇننى زولىسىمۇ ئالمايدىغان.

تۇداخۇن چاقچاق بىلەن مەشھۇر يىگىت،
چاقچىقى ئادەملەرنى مەست قىلىدۇ.
جان غۇلجام ئالامەت يۇرت بۇرادەرلەر،
پۈتمىگەن ئادەملەرمۇ گەپ قىلىدۇ.

ئەبەينى تىلۋىزۇردا كۆپ كۆردۈڭلار،
يېڭى بىر ئۇسۇل بىلەن بولدى چوققا.
قالىسەن بەزەن ئۇنى ساراڭمۇ دەپ،
سۆزلىسە جىن تەگكەندەك تاققا-تۇققا.

ئەخمەتجان يۇمۇر بىلەن داڭ قازانغان،
يۈمۇرچى،قىزىقچىلار ئۈلگىسىدۇر.
بىر مىتىر ئىگىز كېلەر تۇداخۇندۇن،
چاقچاقچى،يۇمۇرچىنىڭ تۆگىسىدۇر.

پىشقەدەم سەنئەتچىمىز ۋەلىكامدۇر،
سەركىسى،پېشىۋاسى كۈيچىلەرنىڭ.
ئالدىراپ يۈرىكىگە تۈرۈك قويۇپ،
چېكىدۇ تاماكىنى ئاياللارنىڭ.

چاقچاقتىن رەنجىماڭلار قەدىردانلار،
يۈرەككە خوشاللىقلار تولۇپ كەتتى.
بولدىلا جان دوستلۇرۇم گەپنى يىغاي،
كالپۈكۈم ئۇسسۇزلۇقتىن قۇرۇپ كەتتى.

يۈسۈپجان قېييۇمنىڭ چاقچىقى ئاجايىپ كەپتۇ جۇمۇ! تازا خۇماردىن چىقىۋاپتىمەن تازا! ياشاپ كەت ياشىيالىغان! يۈسۈپجان قېييۇمنىڭ ئىجادىيىتىگە بەرىكەتلەر يار بولسۇن!

  بەكمۇ مەنىلىك، ئەھمىيەتلىك يىغىلىش بوپتۇ. خاتىرىلەردىن ھاياجانلانسام، چاقچاقتىن ئېچىلىپ-يېيىلىپ كۈلدۈم. ئەدىبلىرىمىزگە سالامەتلىك تىلەيمەن.

مەن جەنۇپلۇقلار سەپىرى خاتىرلىرىنىڭ دەل مۇشۇ يېرىنى كۈتكەن ئىدىم. سەپەر جەريانىدا چاخچاقالار بولمىسا بولامدۇ؟ جەنۇپتىن ئەۋەتكەن ۋەكىللىرىمىزنىڭ كۈنلىرىنىڭ تېخىمۇ مەنلىك ئۆتىشىنى تىلەيمەن. يېڭى چاخچاقلار ئېقىپ كەپ قالامدۇ تېخى...