جۇڭگو قازاقلىرىنىڭ ئۇچۇر ئالماشتۇرۇشتا قوللىنىدىغان لاتىنچە ئېلىپبە لايىھەسى مۇتەخەسىسلەرنىڭ باھالىشىدىن ئۆتتى
يېقىندا، شىنجاڭ ئۇيغۇر ئاپتونوم رايونىنىڭ ئاخبارات، نەشرىيات، مائارىپ قاتارلىق بىرقانچە ئالاقىدار تارماقلىرىدىن تەشكىللەنگەن مۇتەخەسىسلەر گۇرۇپپىسى ئۈرۈمچىدە ئۆلچەم تەكشۈرۈپ بېكىتىش يىغىنى ئېچىپ، ئاساسلىق تەتقىق قىلىپ ئىشلىگۈچى ئورۇن شىنجاڭ ئۇيغۇر ئاپتونوم رايونلۇق مىللەتلەر تىل-يېزىق خىزمىتى كومىتېتى ئاتالغۇلار ئىشخانىسىنىڭ تېمىغا مەسئۇل خادىمى مۇرات سۇلتاننىڭ رىياسەتچىلىكىدە تەتقىق قىلىپ ئىشلەنگەن «جۇڭگو قازاقلىرىنىڭ ئۇچۇر ئالماشتۇرۇشتا قوللىنىدىغان لاتىنچە ئېلىپبە لايىھەسى» دۆلەت ئۆلچىمىنى تەكشۈرۈپ بېكىتىپ ماقۇللىدى. بۇ ئۆلچەمنىڭ ئېلان قىلىنىشى جۇڭگو قازاقلىرىنىڭ ئۇچۇر ئالماشتۇرۇشتا قوللىنىدىغان لاتىنچە ئېلىپبە لايىھەسىنىڭ ھازىرغىچە دۆلەت ئۆلچىمى بولماسلىقتەك ھالەتنى ئۆزگەرتىدۇ.
جۇڭگو قازاقلىرىنىڭ ئۇچۇر ئالماشتۇرۇشتا قوللىنىدىغان لاتىنچە ئېلىپبە لايىھەسى (تۆۋەندە قىسقارتىپ «لايىھە» دېيىلىدۇ) بولسا جۇڭگو مائارىپ مىنىستىرلىقى بىلەن دۆلەت تىل-يېزىق كومىتېتى پەن تەتقىقات پىلانى رەھبەرلىك گۇرۇپپىسى ئىشخانىسى 2006-يىلى 10-ئايدا شىنجاڭ ئۇيغۇر ئاپتونوم رايونلۇق مىللەتلەر تىل-يېزىق خىزمىتى كومىتېتى ئاتالغۇلار ئىشخانىسىنىڭ ئالىي تەرجىمانى مۇرات سۇلتاننىڭ تەتقىق قىلىپ ئىشلىشىگە چۈشۈرۈپ بەرگەن بىر تۈرلۈك پەن تەتقىقات ۋەزىپىسى (تۈر نومۇرى: MZ115-70 )، يەنى ئىنگلىزچە 26 ھەرپتىن پايدىلىنىپ، تۈرلۈك ۋاسىتىلەردە ئۇچۇر تارقىتىلىدىغان بىر تۈرلۈك قازاقچە يېزىق توشۇغۇچىدىن ئىبارەت. 2008-يىلى، ئالىي تەرجىمان مۇرات سۇلتان مەزكۇر تەتقىپ قىلىپ ئىشلەش ۋەزىپىسىنى ئوڭۇشلۇق تاماملاپ، تۈر تاماملاش دوكلاتىنى ئۆز ۋاقتىدا تاپشۇرۇپ، جۇڭگو مائارىپ مىنىستىرلىقى ۋە دۆلەت تىل-يېزىق كومىتېتى ئالاقىدار تارماقلىرىنىڭ ئېتىراپ قىلىشىغا ئېرىشتى. 2009-يىلى، جۇڭگو پەن-تېخنىكا ئۇچۇر تەتقىقات ئورنى جۇڭگو مائارىپ مىنىستىرلىقى بىلەن دۆلەت تىل-يېزىق كومىتېتى مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرىنىڭ ھوقۇق بېرىشى ئارقىلىق، مەزكۇر تېمىنى دۆلەت ئۆلچىمىنىڭ تەلىپى سۈپىتىدە ئالىي تەرجىمان مۇرات سۇلتانغا قايتىدىن چۈشۈرۈپ بەردى. شۇنداق قىلىپ يەنە جۇڭگو قازاقلىرىنىڭ ئۇچۇر ئالماشتۇرۇشتا قوللىنىدىغان لاتىنچە ئېلىپبە دۆلەت ئۆلچىمى لايىھەسىدىن ئىبارەت مۇشۇنداق بىر تۈر بارلىققا كەلدى. قازاق تىلىدىكى باشقا يېزىق توشۇغۇچىلار بىلەن سېلىشتۇرغاندا، جۇڭگو قازاقلىرىنىڭ ئۇچۇر ئالماشتۇرۇشتا قوللىنىدىغان لاتىنچە ئېلىپبە دۆلەت ئۆلچىمى لايىھەسى قولايلىق بولۇش، چاققان بولۇش، تونۇش ئاسان بولۇش، يېزىش ئاسان بولۇش، يوللاش ئاسان بولۇش قاتارلىق ئارتۇقچىلىقلارغا ئىگە. بۇنىڭ ئۈچۈن، مۇرات سۇلتان مەخسۇس قازاقىستان جۇمھۇرىيىتىگە بېرىپ ئىلىم ئالماشتۇردى. يېقىنقى يىللاردىن بۇيان، مۇرات سۇلتان تەتقىق قىلىپ ئىشلىگەن جۇڭگو قازاقلىرىنىڭ ئۇچۇر ئالماشتۇرۇشتا قوللىنىدىغان لاتىنچە ئېلىپبە لايىھەسى دۆلەت ئىچىدىكى كەڭ ئوقۇرمەنلەر ۋە تورداشلارنىڭ دىققىتىنى تارتىپلا قالماستىن، شۇنىڭ بىلەن بىر ۋاقىتتا چەتئەللەردىمۇ ناھايىتى زور تەسىر پەيدا قىلدى، قازاقىستان جۇمھۇرىيىتىدىكى مۇناسىۋەتلىك گېزىت-ژۇرناللاردا مۇرات سۇلتاننىڭ لايىھەسىنى قوللايدىغان ماقالىلەر كۆپ قېتىم ئېلان قىلىنىپ، ھەمدە ئۇنىڭ ئەينى چاغدىكى لايىھەسى ئېلان قىلىنىپ، مۇئەييەن جامائەت پىكرى پەيدا قىلدى. جۇڭگو قازاقلىرىنىڭ ئۇچۇر ئالماشتۇرۇشتا قوللىنىدىغان لاتىنچە ئېلىپبە لايىھەسى ئۆلچىمىنى تۇرغۇزۇشتا، ئۇچۇر دەۋرىدىكى ئېلېكترونلۇق ئۇچۇر ئالماشتۇرۇش تەلىپى يۈكسەكلىكىدە تۇرۇپ، دەۋر بىلەن تەڭ ئىلگىرىلەش ئاساسىدا ئۆزگىچە تەتقىق قىلىپ ئىشلەش پىرىنسىپى، ئۆزگىچە ئۆلچەم ۋە ئۆزگىچە ھەرپ تاللاش تەلىپى بەلگىلەندى، ھەمدە كۆپ قېتىم مۇتەخەسىسلەر تەكشۈرۈپ بېكىتىش يىغىنى چاقىرىلدى.
نۆۋەتتە مەزكۇر «لايىھە»نىڭ تېخى دۆلەت ئۆلچىمى بولمىغانلىقى ئۈچۈن، بۇ ئۆلچەمنىڭ تۈزۈپ چىقىلىشى مۇشۇ ساھەدىكى بوشلۇقنى تولدۇرۇپ، كەڭ ئىشلەتكۈچىلەرنىڭ مەنپەئەتىنى قوغداشقا، ئۆلچەمگە ئۇيغۇن كەلمەيدىغان باشقا ئېلىپبە لايىھەلىرىنى شاللاپ تاشلاشقا، يېزىق ساھەسىنىڭ ئىجازەتلىك بوسۇغىسىنى يۇقىرى كۆتۈرۈشكە پايدىلىق. شۇنىڭ بىلەن بىر ۋاقىتتا، بۇ يەنە مەزكۇر جۇڭگو قازاقلىرىنىڭ ئۇچۇر ئالماشتۇرۇشتا قوللىنىدىغان لاتىنچە ئېلىپبە لايىھەسىنىڭ قېلىپلىشىشى ۋە ساغلام تەرەققىي قىلىشىنى ئىلگىرى سۈرۈپ، مەزكۇر لايىھەنىڭ ئىشەنچىلىكلىكىنى يۇقىرى كۆتۈرىدۇ. بۇ قېتىمقى تەكشۈرۈپ بېكىتىش يىغىنى مۇتەخەسىسلەر گۇرۇپپىسىنىڭ باشلىقى، شىنجاڭ مائارىپ ئىنىستىتۇتىنىڭ سابىق مۇدىرى پروفېسسور ئەۋېلقان قالىنىڭ سۆزى بىلەن ئېيتقاندا: «بۇ قېتىم ماقۇللانغان بۇ لايىھەنى ئەڭ ئاخىرقى ئۆزگەرمەيدىغان مەڭگۈلۈك لايىھە دەپ قاراشقا بولمايدۇ، چۈنكى ئىشلىتىش جەريانىدا بىز ھازىر ئويلاپ يېتەلمىگەن بەزى ئەھۋاللار كۆرۈلۈش ئېھتىمالى زور، شۇنىڭ ئۈچۈن بىزنىڭ يەنە ۋاقتى كەلگەندە زۆرۈر بولغان تۈزىتىش كىرگۈزۈش مەجبۇرىيىتىمىز بار».
يازغۇچى: جانار زەكېن
تەرجىمە قىلغۇچى: ئۆمەر نىياز
يوللىغان ۋاقتى 
