سىيىت نوچى ھەققىدە داستان

alimjan137

سىيىت نوچى ھەققىدە داستان
' g  N) e0 g0 S5 N% ~5 x% u
 
& r) ^# {" Z( z
قەشقەر خەلقنىڭ پىغانلىق كۆز يېشى بىلەن قوشۇلۇپ ئاققان تۈمەن دەرياسى بويىدا , كوزىچى يار بېشى قوينىدا سېيىت ئىسىملىك بىر ئەزىمەت بارلىققا كەلدى . ئۇ شىرنىڭكىدەك كەڭ كۆكرىكى , يولۋاس تاپىنىدەك ئالقىنى بىلەن ھەممىنى ئۆزىگە جەلپ قىلدى . تۆت دەرۋازىنىڭ ئىچى ۋە تېشىدىكى غېرىپ - غۇرۋا , يىتىم يېسىرلار ئۇنى ئۆزىگە ئاشىنا بىلدى.

    ئۇ ئونبەش ياشقا بارغاندا تۆشۈك دەرۋازىدا بىر ناۋايغا نىمكار بولۇپ كىردى .
6 ]6 @+ n' f; c# Rئەلگەك بىلەن ئۇن تاسقاپ , ئۆتمەكتە ئۆمۈر .
. t- {- o2 L8 k! z4 O# c! e+ k; F- Tئەتىگەندىن كەچكىچە , ئەيلەيمىز خېمىر . 
خېمىر تاۋلاپ بولۇپتۇ , بىلەكلەر تۆمۈر .
سېيىت نوچى گىردىسى دەپ , داڭقىم يېيىلدى .
1 f  B: \3 Z* ^2 H, Yداستىخانغا دەرمان بولۇپ , ماختاپ يىيىلدى .
بۇ گىردىنى ھەرياققا , ئېلىپمۇ كەتتى .
3 O: W7 P  K1 ^4 v1 x( qئالدى ئاقسۇ , ئارقىسى يەكەنگە يەتتى .
يىتىم -يېسىر باغرىنى ئۇ , ماكانى ئەتتى .
نەچچە يىلدىن نىمكار ئىشلەش تەننى پىشۇردى .
بىلەكلەرگە دەرمان بېرىپ قۇۋۋەت ئاشۇردى .
بوزەك قىلسا بەگ - غوجاملار ئاجىز پۇقرانى .
قانداق چىداپ تۇرالايدۇ سېيىت ۋىجدانى .
5 Q4 w( E1 j7 i+ \, P- y' h" }ئاگاھ بەردى سېيىت كۆپ رەت , ھۆكۈمران بەگكە .
نەزەرگە ھېچ ئىلمىغاندا قېتىلدى سەپكە .

    ئەلقىسسە , ئايلار ئۆتتى , يىللار ئۆتتى . سېيىت ئاخۇن گېلاۋخۇيچىلارغا قېتىلىپ سېيىت گاڭگۇڭ دەپ ئاتالدى . قان شورىغۇچ تىرىكتاپ بايلار , پارىخور ئەمەلدارلارنىڭ كۆزىگە مىخ بولۇپ قادالدى . سېيىت نوچىنىڭ ئۈستىدىن دادلاپ ماتىتەي ٭ نىڭ ئالدىغا بەگزادىلەرنىڭ ئەرىز -شىكايىتى ياغدى . ئەمدى گەپنى سېيىت نوچىنىڭ ئۆزىدىن ئاڭلاڭ :
( B! e: D3 |4 Q; {. Y, T$ J. Mقارا ساچىم يەلپۈنۈپ قاشىمغا چۈشتى .
& Q6 n; i) O( H/ B# eتۈمەن سەۋدا بالالار باشىمغا چۈشتى .
4 k4 K7 }( f: B& H0 N2 `7 }- tبولدى مېنىڭ يۆلەنچىم گېلاۋخۇي ھاشىم ٭
5 t, f+ F! Z4 Oچامباشلىقنى ئۈگەتتى ئۇ , جان - دوست ئاداشىم .
گېلاۋخۇيغا جەم بولدۇق , دارىنغا قارشى .
  O8 Y% X9 \' c& c  N. eخىيانەتچى , پارىخور زالىمغا قارشى .
بەلنى باغلاپ يەڭ تۈرۈپ , كۆتۈردۇق غوۋغا .
0 q% z/ X8 d% a: ~: uمەيلى دىدۇق بىزنى باغلاپ , ئاسسىمۇ دارغا .
" t( I2 i$ r, W9 ~+ Y, ?ھەر قەيەردە ئۆم بولۇپ , باشلىدۇق جىدەل ,
ئەل ئاغزىدا داڭقىمىز بولۇپتۇ غەزەل .
قەشقىرىمدە ماتىتەي يارلىق چۈشۈردى .
سېيىت نوچىنى تۇتۇڭلار دەپ , بۇيرۇق چۈشۈردى .
. j9 J8 ~5 f* Y: d% Sيوقىتىلدى گېلاۋخۇي زىنداندا ھاشىم .
زۇلۇم , كۈلپەت قاينىمىدا , قېلىپتۇر باشىم .
! d# R; C- Q; }: G& J1 Zقەشقىرىمدە كۈن ئالماق , تەس بولدى , كەتتىم .
ياۋا قۇشتەك ئايلىنىپ , ئاقسۇغا يەتتىم .
قەشقەردىنمۇ بەك غېرىپ , غۇرۋانە ئاقسۇ .
خاراپزارلىق ئوچىقى , ۋەيرانە ئاقسۇ .
9 p  t6 Q( O7 q% _4 M7 Iراۋابىمنى ھەمراھ قىلىپ , يەتتىم كۇچاغا .
ئالتە چېرىك بىر بولۇپ ئالدى ئاراغا .
6 x) I& Z5 Y! Y' |6 {: f% nئالتە چېرىك ئارىسىدا , شۇنچە مۇشتلاشتىم .
قارا شەھەر دەرۋازىسىنى , پەشۋادا ئاچتىم .
1 Y, t% Q0 k/ s6 N' P, a5 E
    ئەمدى گەپنى قارا شەھەردىن ئاڭلايمىز : ئەلقىسسە , سېيىت گاڭگۇڭ قاراشەھەرنىڭ بېقىنىدىكى , چوڭ كۆۋرۈكنىڭ قېشىدىكى , دەريانىڭ ئېقىنىدىكى خوجۇلۇق بونجالىققا كېلىپ راۋابىنى ئالدى , زەخمەك ئۇرۇپ تارىغا شۇنداق لەرزان چالدى ,تەرەپ -تەرەپتىن كەلگەن ئەھلى جاپاكەش , مۇساپىر - مۇھاجىرلار ئۇنىڭ قولىغا قاراپ قالدى . راۋاپ ئاۋازى ئۇلارنىڭ يۈرىكىگە بىر ئوت سالدى . بىر چاغدا سېيىت نوچى شۇنداق قاراپلا ھەيۋەت بىلەن باستۇرۇپ كېلىۋاتقان بىر پارچە قارا بۇلۇتنى كۆردى . سېيىت ئاخۇن دىدىكى :
! e* L5 e1 s% i- Rبۇ خۇدانىڭ كارامىتىمۇ
يا ئەزرائىلنىڭ مالامىتىمۇ ?
ياكى بىر كاساپەتنىڭ ئالامىتىمۇ ? ..
   . سېيىت ئاخۇن سەپسېلىپ قارىغۇدەك بولسا , كېلىۋاتقىنى قارا بۇلۇت ئەمەس , ئات تۇياقلىرىدىن كۆتۈرۈلگەن توپا - چاڭ ئىكەن . ئاتلىقلارنىڭ ئالدىدا كېلىۋاتقىنى قاراشەھەرگە نامى پۇر كەتكەن بىر زالىمنىڭ بالىسى پور بايۋەتچە دېگەن چۈلە - زاڭ ئىكەن , ئۇنىڭ ئەخمەقلىقى , پوچىلىقى پۈتۈن قارا شەھەرگە داڭ ئىكەن . پۇقرالار دىدىكى : ھەي سېيىت نوچى , سېيىت گاڭگۇڭ ! ئالدىڭدىكى ئاتلىق پور بايۋەتچىدۇر , خۇمسىلىقتا ئۆتۈپ كەتكەن بىر بەچچىدۇر , ئاتارمەن - چاپارمەنلىرى قىرىق نەچچىدۇر , ئۇنىڭ يۆلەك - پاناھى چوڭ , خەلق ئالدىدا گۇناھى چوڭ , ئۆزىنى شىر سانايدۇ , نوچىلىقتىن تەمەيى چوڭ . ئۇنىڭ ئۆزى ئۆتۈپ كەتكەن مۇتىھەم لالما , ئۇنىڭ ئۆزى بىلەن ئېلىشىپ قالما , بەل تۇتۇشۇپ چېلىشىپ سالما , بەل تۇتۇشساڭ دەس كۆتۈر , يانپىشىڭغا ئالما ! سېيىت نوچى شۇنداق قارىغۇدەك بولسا , پور بايۋەتچىنىڭ بىر قولىدا تىزگىن , بىر قولىدا قامچا , كەينىدە ئون نەچچە چېرىك غالچا , غالچىلار قولىدا نەيزە , كالتەك , ئارغامچا . پور بايۋەتچە سېيىت ئاخۇنغا قاراپ دىۋەيلەپ , ئۆز- ئۆزىچە كۆرەڭلەپ , نىمە دەيدۇ قېنى , قامچىسىنى تەڭلەپ :
! v. X' V  P& E& ^قەيەرلىكسەن , نەلىكسەن ? ئاتىڭنى سۆزلە .
راۋاپ - زەخمەك قولۇڭدا , زاتىڭنى سۆزلە .
* q+ Q! Z( J2 E. ]& u" eئاياغىمغا باش قويۇپ , دادىڭنى سۆزلە .
قەيەرلىكسەن , قەلەندەر , دىۋانىمۇسەن ?
- r$ t2 Y% ?; @: wيا بېشىڭغا كۈن چۈشكەن , سەرسانىمۇسەن ?
  v6 w6 m  c1 C- w* \( ^ۋە يا داچەن دەردىدە , ئاۋارىمۇسەن ?
ياكى ئوغرى - بۇلاڭچى , قاراقچىمۇسەن ?
قانداق غەرەزدە كەلدىڭ , ھالىڭنى سۆزلە .
. e3 @2 \9 f2 g# V
    سېيىت ئاخۇن بۇ ھاقارەتنى ئاڭلاپ دەرغەزەپ بولۇپ , ئورنىدىن دەس تۇرۇپ , كېلىشكەن قاپقارا بۇرۇتىنى بىر تولغاپ قويۇپ , نىمەدەپ جاۋاپ بېرىپتۇ دەڭلار !
ئەزىزانە قەشقەرنىڭ - سېپىل تېشىدىن .
شېرىن شەربەت سۈيى بار , تۈمەن قېشىدىن .
1 ^$ A5 r, }1 T1 L' eخۇمدانچىلار مەلىسى - كوزىچى يار بېشىدىن,
1 d/ @$ s: N6 g$ p! xچىققان سېيىت ئىسىملىك - پېقىر يىگىتمەن .
7 x3 ^/ i9 O5 Eكىچىكىگە كىچىكمەن , چوڭىغا چوڭمەن .
پىششىقىغا پىششىقمەن , توڭىغا توڭمەن .
تەتۈرىگە تەتۈرمەن , ئوڭىغا ئوڭمەن .
مىسكىنلەرنىڭ مۇڭدىشى , ئامراق يىگىتمەن .
; _5 w* V% v& b3 A) [  yئالداشنىمۇ ئۇقمايمەن . رەممال ئەمەسمەن .
يا قەلەندەر - دىۋانە , ئابدال ئەمەسمەن .
* `1 p- Q$ p: `2 v- Tخەقنى ئۇرۇپ - سوقمايمەن , ئامبال ئەمەسمەن .
3 u* @6 r/ n7 `. J* Z# gيامىنىدىن قورقمايمەن , چەبدەس يىگىتمەن .
نەگە بارسام ھەمرايىم , مېنىڭ راۋابىم .
& J% y( u+ l( g! oچالسام سازىم , مادارىم , قىلسام تاۋابىم .
بىلمەك بولسام شۇ ساڭا , سۆزۇ جاۋابىم .
9 g. U3 Z; H$ u, ~& E; U8 hئەزىزانە قەشقەردىن , چىققان سېيىتمەن .
: p( R! h0 N" E3 |1 i1 H
# G: @% {% _/ W9 K' X; F0 J    پور بايۋەتچە دىدىكى :
; d1 }; k0 P; Z! }+ e7 v5 xئەي يۇرت - ماكانى يوق ھارامزادە ,
, j+ h% e% `0 E$ Q1 y+ r" Lمەن بولسام ئارزۇلۇق بەگزادە ,
" B& _1 P2 y. T6 m; m8 @- Hكىيىم سەرپايىلىرىم ئازادە ,
9 _  {+ x; ^% [. c( Hبەخت - دۆلەتتە ماڭا ھەرقانداق شاھزادە ,
, t* a1 o3 i. K5 y0 I7 Z( ]مەن بولسام قاراشەھەردە ئاتالغان گاڭگۇڭمەن
, نامۇ شۆھرەتتە رۇستىمى داستانىدىن چوڭمەن .
قېنى كۈچ سىنىشايلى , بىر قەپەس ئېلىشايلى .
گاڭگۇڭ بولساڭ مەيدانغا چۈش , چېلىشايلى .
5 ^7 m, p9 p, R, v   سېيىت نوچى دىدىكى : سەندىن قورقۇنچ , دىشۋارىم يوق . ساڭا ئاتار پەشۋارىم يوق . بىر پەس ئارام ئالغىلى قوي , ئىككى پەدە چالغىلى قوي .
   پور بايۋەتچە دىدىكى : پۇراپ باقساڭ مۇشتۇمنى , يوقىتىسەن ھۇشۇڭنى , بىر مۇشت بىلەن سېسىتاي جىگىرىڭنى - گۆشۇڭنى , باش ئۇستۇڭگە قوندۇراي , ئەجەل ماتەم قۇشۇڭنى !
+ C# C, O9 F2 G$ h   پور بايۋەتچە شۇ سۆزلەردىن كېيىن سېيىت نوچىغا شۇنداق بىر مۇشت ئاتتى . مۇشتى قاڭقىپ كېتىپ ئۆزى ئېغىناپ بىر ئازگالدا ياتتى , زەي -پاتقاققا پاتتى . شۇ ئىزاغا چىدالمىغان پور بايۋەتچە سېيىت گاڭگۇڭغا شۇنداق بىر پەشۋا ئاتقانىدى , بايۋەتچىنىڭ پۇتلىرى سېقىراپ كەتتى , كاللىسى پېقىراپ كەتتى , ئۆزى بىلەن ئۆزى ۋاي پۇتۇم ! دەپ چىرقىراپ كەتتى , ئۈنى بوغۇلۇپ خىرقىراپ كەتتى .
    يىقىلغان چېلىشقا تويماپتۇ , توۋا قىلسا كۆڭلى قويماپتۇ دېگەندەك , پور بايۋەتچە پۈتۈن كۈچىنى كاللىسىغا يىغىپ سېيىت نوچىنىڭ مەيدىسىگە شۇنداق ئۇستىكى , بايۋەتچىنىڭ باش- كۆزى زىڭىلداپ كەتتى , قۇلاقلىرى ۋىڭىلداپ كەتتى , پېشانىسى ھۈررەكلەپ سېسىق تۇخۇمدەك لىغىرلاپ كەتتى . بايۋەتچىنىڭ بېشى دوقىدىن ئۆتۈپ سوقىغا ئايلىنىپ كەتتى . خەلقى ئالەم ئالدىدا يۈزى تۆكۈلگەن , قەددى پۈكۈلگەن , يۈرەك چېكى سۆكۈلگەن پور بايۋەتچىنىڭ جېنى بوغۇزىغا قاپلاشتى , سېيىت گاڭگۇڭنىڭ ياقىسىغا كانىدەك چاپلاشتى .
    ـ: ھەي سېھىرگەي گاداي ! ئۆزۈڭگە سۈرە ئەپسۈننى ئۇرىۋاپسەن , ئادەم سىياقىغا كىرىۋاپسەن . يۈر يامۇلغا , مەن شۇ يەردە سىرىڭنى ئاچاي , باش- كۆزۈڭگە ئەدەپ دورىسى چاچاي !......
, F$ q5 f  d0 S1 G; j4 z+ x    سىيىت نوچى دىدىكى : مەرتەم - مەرتەم ئۈچ مەرتەم ئىدى . بۇنى ئۇقمايسەن . ئۈچ نۆۋەتنى ساڭا بەرسەم ئۆزۈڭنى سورىمايسەن , ئاستا دىسەم بەك دەيسەن , داپقا چۈشكەن ماياقتەك سەكرەيسەن , كۆرۈپ باق مېنىڭ كارامىتىمنى !
# ~' y/ W, w" D   سېيىت نوچى پور بايۋەتچىنىڭ ياقىسىدىن تۇتۇپلا شۇنداق بىر كۆتۈرىۋىدى , ئۇ يىلتىزى يوق سېسىق كۆتەكتەك , پاشنىسى يوق ئەسكى ئۆتۈكتەك يۇلۇنۇپ چىقتى . سېيىت نوچى ئۇنى بىر قولى بىلەن شۇنداق ئايلاندۇرۋىدى ,
   ئەييۇھەنناس ! چاقپىلەكمۇ ئۇنداق ئايلانماس , پىر - پىر -پىر ......!!! سېيىت نوچى ئۇنى قارا شەھەر دەرياسىغا شۇنداق ئېتىۋىدى , پور بايۋەتچە خۇددى داشقا چۈشكەن ماشتەك , تاغدىن چۈشكەن تاشتەك , كۆزدىن ئاققان ياشتەك , تۇز قوينىغان ئاشتەك , قىلىچ ئۈگەن باشتەك , دەريانىڭ قاق ئوتتۇرسىغا چۈشتى .
; n  j& k" e+ L/ R8 j    ئەمدى گەپنى قاراشەھەر ئامباللىرىدىن ئاڭلايمىز : چېرىكلەر پور بايۋەتچىنى دەريادىن سۈزۈۋېلىشتى , ئۆزلىرىنىمۇ ئازراق تۈزۈۋېلىشتى . دىيىشتىلەركى :
1 Y; B2 u( t2 ^سېيىت نوچى تولىمۇ قارام ئىكەن ,
, _8 k1 \# F+ ?3 U9 S" Y. \! `ئۇنىڭ خۇسۇسىدا بۆلەكچە ئويلاش ھارام ئىكەن ,
; s1 j2 H3 i, I' ~كۈچ تۇرقىدا كۆڭلى ئارام ئىكەن ,
كەمبەغەل پۇقرالار ئۇنىڭغا رام ئىكەن ,
ئۇنىڭ بىلەن ئېلىشساق بىزگە خوۋلۇق بولماس , چىرايلىقچە سوۋغا - سالام تارتۇق قىلىپ , بەزىسىنى ئارتۇق قىلىپ ئۇزىتىپ قويۇپ , ئۇ كەتكەندىن كېيىن بۇ زىياننى پۇقرالارغا چېچىپ بىرنى ئون قىلىپ ئۈندۈرۋالساق .
' w) R! @' {( x    بۇ يامان نىيەتلىك غەرەزدىن سېيىت ئاخۇن تامامەن بىخەۋەر ئىدى . ئەتىسى ئۇلار قاراشەھەر ئېتىدىن بىرنى ئۇنىڭغا يوللۇق تۇتۇپ : ھەي سېيىت نوچى , سېيىت گاڭگۇڭ ! بالىلار سېنى رەنجىتىپ قويغان بولسا بىز ناماقۇل , سەپىرىڭدىن يانمىساڭ , شەھىرىمىزدە ئۇزاق تۇرۇپ قالمىساڭ دىيىشتى .
: b4 ~: n, m7 G! t, _' ~; C+ m    سېيىت ئاخۇن بولىدۇ دەپ جاۋاپ بېرىپ , يارۇ دوستلىرى بىلەن خوشلىشىپ ئاتقا بىر قامچا سالدى , ئىلىخوغا قاراپ يول ئالدى :
+ X' _# J) S, a) uئىلىخوغا بارماڭلار , يولى خەتەردۇر .
1 y# P3 O9 H" X$ p. N: r8 nزىمىستان قىش نەشتىرى جاندىن ئۆتەدۇر .
+ E$ X* p4 A8 f3 |7 X/ N8 Oمۇساپىرلار دەرتمەنلەر يولدا ياتادۇر .
8 U' L) S0 m" a$ r4 M8 a# w# bئۆز يۇرتىنى ياد ئېتىپ , غەمگە پاتادۇر .
. _$ r9 t' T6 B/ [% d0 n5 gئىلخوغا مەن بېرىپ , قالدىم بالاغا .
" _: o/ v* i- P/ E7 q. d! gياغاق يۈزلۈك چېرىكلەر ئالدى ئاراغا .
$ k+ m5 x. Y6 v: ~; H0 m+ I) t$ Kئالتىسىنىڭ سۇندۇرۇپ ئۇتتۇر چىشىنى .
پەشۋا بىلەن مۇش بىلەن ياردىم بېشىنى .
( F/ I* o# C2 M8 @3 q" N( ^ئىلى دەريا بويىدا چالدىم راۋاپنى .
- ^3 S0 c7 m% q. Z$ G1 eجالاس ئەتتىم قۇل _ يىتىمنى , تاپتىم ساۋاپنى .
قۇل - يىتىمنىڭ ياتقان يېرى پىتلىق ئاۋاختا .
" h4 \- q& n8 a3 m( ?, aقۇل- يىتىمغا ئاش بېرەركەن سۇنۇق تاۋاقتا .
ئاۋاختىنى ئاي يورۇقى , ئايدىڭدا چاقتىم .
قوش قولۇمنى قېيىق قىلىپ دەريادا ئاقتىم .
يىگىرمە ئالتە ياشىمدا , كۈنلەر چۈشتى باشىمغا .
% L$ W$ J* d# h2 e9 b! qئەرزىمنى بايان ئەيلەي , يارۇ دوست قاياشىمغا .
! \! i& c8 I+ R+ F  X4 A* I! P' gئەزىزانە قەشقەردە تۇغۇلۇپ ئۆسكەن بويۇم بار .
: p& ^4 e& D2 H4 m) K, D# q3 pشەھەر كۆرۈپ يۇرت كۆرمەك , ئىچكە تولغان ئويۇم بار .

 شەمۇشەنى ئايلىنىپ ئۈچتۇرپانغا كېپقالدىم .
. @( C, z. R' u/ vقولغا ئېلىپ راۋاپنى , ھەر پەدىگە چېپقالدىم
ئۇچتۇرپانلىق كۆڭلىگە سېيىت ئاخۇن يېقىپ قالدى .
, J# T6 n! x5 x5 n: h  K) o& \, k; pياقا يۇرتلۇق بولساممۇ سۆزلىرىم ئېقىپ قالدى .
يەتتى بولۇڭ پۇشقاققا يېيىلىپتۇ ئاتىقىم .
% G2 {4 D" U8 Jيول_ يول ئىكەن ھەر ياقتا , ئەل -يۇرت بولدى ياتىقىم .
خالايىقلار دەر ئىدى : سېيىت نوچى كەلگۈسى .
$ Y7 `/ I" ]  v( y* S* {ئۇنىڭ قەدىمى يەتمىكى , ياخشىلىقنىڭ بەلگىسى ...
نائەھلىلەر شۇ كەمدە , ئىچى ئاداپ ھالىمغا .
تۆھمەت توقۇپ ئۇستۇمدىن , ئەرىز قىپتۇ دارىنغا :
سېيىت يۇرتنى ئازدۇردى , ئوغرىلارنى جەم قىلىپ .
( t& R" i" U6 Z# E. [سىزگە ئورا قازدۇردى , بۇ يۇرتقا بالا تېرىپ .
- \3 L3 l2 B) u1 k  hئۇنى يوقىتىڭ دەرھال , تۇخۇمى قۇرۇپ كەتسۇن .
ئۇ يالاڭتۆش غوۋغاچى , يەر يۇتۇپ چىرىپ كەتسۇن ..
. K5 ~+ O+ U, |; n. يالپاق بۇرۇن دوتەينىڭ , رەڭگىرويى ئۆڭۈپتۇ .
سېيىت توغۇرلۇق خىيالى , ھەر كوچىغا مېڭىپتۇ .

    ھەممىگە ئايان بولغايكى , ئۇچتۇرپاننىڭ ئامبىلى ما شاۋۋۇ ئەسلىدە قەشقەرنىڭ دوتىيى بولۇپ , گېلاۋخۇيچىلارنى يوقىتىشتا داڭق چىقارغان چوڭ جاللات ئىدى . شۇ چاغدىن باشلاپ سېيىت نوچىنى تونۇيتتى . بىراق قەشقەردىكى چېغىدا سېيىت نوچىنى يوقىتىش مەقسىتىگە يېتەلمىگەنىدى . گاڭگۇڭنىڭ تۇيۇقسىز بۇ يەرگە كېلىپ قالغانلىقى ئۇنى ناھايىتى ھەيران قالدۇردى . لېكىن , ئۇ ئۇچتۇرپاندا سېيىت نوچىنى جايلىۋېتىشكە مۇمكىن ئەمەسلىگىنى بىلەتتى. بۇلارنى ئويلاپ يەتكەن بۇ ھىلىگەر يېڭى خىزمەت ئارقىلىق خاننىڭ ئىلتىپاتىغا ئېرىشمەك خىيالىدا سېيىت نوچىنى ئۇجۇقتۇرىۋېتىش كويىغا چۈشۈپ , كونا ھۈنىرىنى ئىشقا سالدى :
    - ھەي نوچى سېيىت گاڭگۇڭ , ئۇچتۇرپانغا خۇش كەپسەن .
7 _1 B; \! N6 x5 @مەن كۆرۈپ دىدارىڭنى , بولدۇم تولىمۇ خۇرسەن .
. \0 w' ~/ ?. p6 v$ k6 ?* p2 }تەڭ كەچكەن ئەمەسمىدۇق , تۈمەن دەريا بويىنى .
# d" y9 O# o, Y1 z8 V& iتەڭ ئىچكەن ئەمەسمىدۇق , ئۇنىڭ شەربەت سۈيىنى .
' \% y. F3 k, ~# v, `. b; H7 [تەڭ ئاڭلاپ ئەمەسمىدۇق , ھېيىت - ئايەم كۈيىنى .
. l0 W7 \. @  d) Y1 i, X- M( iبىللە كۆرۈپ كەلگەن بىز , ئەزىز قەشقەر باغرىنى .
ھېيىت - ئايەمدە تەڭ ئاڭلاپ , كانەي , سۇناي , ناغرىنى .
قەشقەرلىكنى كۆرگەندە تەنگە سىغماي كېتىمەن .
داستىخان سېلىپ ئالدىغا , ئىززەت - ئېكرام ئېتىمەن .
* {9 D; W) P5 ]% V: pھەي نوچى سېيىت گاڭگۇڭ , يۈرسەڭ , ئوردىغا بارساڭ .
ئۇستىخىنىڭ چۈشۈپ قالسا , بۇ يۇرتتا تۇرۇپ قالساڭ .
, S. g7 p5 Y9 K" ^   ماقۇل دەپ سېيىت نوچى , ئوردىدا تۇرۇپ قاپتۇ . پۇۋلەپ يەل بېرىش , ماختاش , جايىغا بېرىپ قاپتۇ . ئاق تەڭگە بىلەن چوكان , كۈنمۇكۈن كېلىپ قاپتۇ . يالپاق بۇرۇن ما دارېن , ھەر ياڭزا كۈلۈپ قاپتۇ .
   ئاي , يىللار ئۆتۈپ مەزگىل , بىر يەرگە بېرىپ قاپتۇ . شۇنداق بىر كۈن ئىچىدە , سېيىت نوچى چۈشىدە , ئانىسىنى كۆرۈپ قاپتۇ . قەشقەرگە كېتەيىن دەپ , مىسكىن ئانا قېشىغا , پات بېرىپ يېتەيىن دەپ , قېرىغان چېغى يېنىدا , خىزمەت قىلىپ ئۆتەيىن دەپ . ئۆز قولىدىن ئېشىنى , بىر قوشۇق ئىچەيىن دەپ . مانا شۇنداق ئويلاپتۇ , ئۆي بويىنى بويلاپتۇ. دارېن ئالدىغا كىرىپ , ئىجازەتمۇ سوراپتۇ .

3 u+ y9 h# Z9 L/ r   ئەلقىىسە , سېيىت نوچى شۇ كۈنى تاڭ ئېتىش بىلەن ما دارېننىڭ ئالدىغا كىرىپ كەلدى ۋە ئەرزىنى بايان قىلدى :
9 j; _9 K3 ?/ G, ]قوي ئىزدەر قوزاسىنى , قوزىمۇ ئاناسىنى .
ھاۋادىكى قۇشلارمۇ , سېغىنار ئۇۋاسىنى .
, _7 l0 D1 D; U' cسېغىندىم يۈرەك - دىلدىن ,
ئانام مېھرىبانىمنى .
# ^! _) {, M. F! M3 |7 [2 eسېغىندىم - ئېتى مەمەت ,
0 r( X/ M' e( Iئۇكامنى - غەمگۇزارىمنى .
0 v4 W! y+ x9 \" Jتۈمەن دەريا سۈيىدىن , تويغىچە يۇتاي دەيمەن .
9 P3 \5 \% I. ~  m- lغەمگۇزارىم ئانامنىڭ , ئالدىدا ئۆتەي دەيمەن .
يار بېشىدا ئولتۇرۇپ , راۋابىم چالاي دەيمەن .
) V. n# l1 {0 a* h, Dغېرىپ - غۇرۋا يارەننىڭ كۆڭلىنى ئالاي دەيمەن .
$ e" X: \3 e" V" X" d# ]5 n1 _قەشقەرگە باراي دەيمەن , مېھرىگە قاناي دەيمەن .
( M5 ?! h) A  G3 y7 d* |0 \. fما دارېن ئىجازەت بەر , يولغا ئاتلىناي دەيمەن .

3 [2 l1 Z. W8 V& u8 C  j   ما دارېن شۇنداق جاۋاپ بەردى :
ئىجازەت بېرەي دىسەم , مەن ساڭا چىدالمايمەن .
باشتىلا دىمەپمىدىم , سەندىن ئايرىلالمايمەن .
8 W5 K  Y0 s. s  F" h9 ]ئىجازەت بېرەي , گاڭگۇڭ , چارەم يوق بۆلەك ياڭزا .
يوللۇقۇم بېرەي ياچەن , تېخى بىر چىلىم غاڭزا .
& n% e. M! w2 I" K: Oيالغۇز ئانىغا سەندەك , جان كۆيەر ئوغۇل لازىم .
: c; t4 ^7 |7 b6 aئالدىغا بېرىپ دەرھال , ئاڭا ئەيلىگىن تازىم .
قەشقەردىكى تىتەيگە خەت يېزىپ بېرەي ئەكەت .
خەتنى كۆرسە ما تىتەي , دەيدۇ ساڭا كۆپ رەھمەت .
سەن ئۆزۈڭ سېيىت گاڭگۇڭ , قىلدىڭ بىزگە كۆپ خىزمەت .
' X. M/ o" f' e# cئەجرىڭ قەدرىگە لايىق , مەنمۇ بىلدۈرەي ئىززەت .
بۇ خېتىمنى ئاپىرىپ , بەر تىتەينىڭ ئۆزىگە .
سېنى باشلىق قىپ قويار , تۆت دەرۋازىنىڭ بىرىگە ,
باشلىق بولۇپ شۇندا سەن , ئويناپ - كۈلۈپ ئۆتەرسەن .
گاڭگۇڭ نامىڭغا لايىق , مۇرادىڭغا يېتەرسەن .
7 i0 d( N/ w3 L& iبۇ يۇرتتىن كېتەر بولدۇڭ , ئىچىمگە سېلىپ ئوتنى .
$ ^9 r) e6 h/ v' rئەتە يولغا چىق گاڭگۇڭ , تەييارلاپ قوياي خەتنى .

    ئەلقىسسە , ما دارېن ئۇخلىماي خېتىنى يازدى , گاڭگۇڭنىڭ ھايات يولىغا ئەجەل خەندىكى قازدى . ئەتىسى سېيىت نوچى بۇ خەتنى ئېلىپ , قوينىغا قاتلاپ سېلىپ , دارېن ئالدىدىن چىقىپ جاپاكەش پۇقرالارغا تويماي بېقىپ , يۈرىكى شامدەك ئېقىپ شۇنداق دىدى :
- U* N( j4 X; |# @5 \1 kخوش بۇرادەر , يارەنلەر , بىللە ئويناپ ئۆتكەنلەر . ئۆزرەمنى ئېيتىپ قالاي , قەشقەرگە كېتىپ قالاي .  داغى پەرزەنىت ئانامنىڭ , قان قېرىنداش ئۇكامنىڭ , مېھرىگە قېنىۋالاي . قىلغان بولسام مەنمەنلىك , ئۆتكەن بولسا سەۋەنلىك , كەچۈرۈڭلار , يۇرتداشلار , خەير - خوش , قېرىنداشلار .
: w& O; c: Q. c3 @9 l
    ئەلقىسسە , سېيىت نوچى يار - بۇرادەرلىرى بىلەن خوشلىشىپ قەشقەرگە قاراپ يول ئالدى . ئۇچتۇرپاندىن ئۇزاپ كەتكەندە , مارالبىشىنىڭ تۇمشۇقىغا يەتكەندە نوچىنىڭ ئېتى شورلۇق يەرگە پاتتى . سېيىت نوچى ئاتتىن چۈشۈپ كۆتۈرۈپ تارتتى . تۇز ئارتقان ئېشىكىنى ھەيدەپ پاتقاقتىن ئامان چىققان بىر تۇزچى بوۋاي بۇ ھالنى كۆرۈپ ھەيران قالدى . سېيىت نوچىغا ياردەملىشىپ ئاتنى تارتىۋالدى . تۇزچى بوۋاي ئېيتتىكى :
   - ئوغلۇم سېنىڭ چىرايىڭ , زەپمۇ ئىللىق كۆرۈندى .
- l6 t& l5 Q. Z9 }0 b: sئېتىڭ پېتىپ شورلۇققا , خەۋىپتىن خەتەر بىلىندى .
سەپىرىڭدىن بىر گۇمان , ئايان بولدى كۆڭلۈمگە .
مەنزىلىڭگە يەتكۈچە , ئاگاھ بولغىن ئۆزۈڭگە .
ئېيىتقىن نىمە قىسمەت بار ? سەپىرىڭدە , ئىشىڭدا ,
ئۆتكەن قانداق خىسلەت بار ? سېنىڭ مىسكىن بېشىڭدا .

% \& m/ x3 l/ u/ E9 \, ]8 k( g4 d    ئەلقىسسە , سېيىت نوچى تۇزچى بوۋايغا سەرگۈزەشتىلىرىنى ھىكايە قىلىپ بەردى . ما دارېننىڭ خېتىنى قوينىدىن ئېلىپ پوتىسىغا مەھكەم تۈگدى . تۇزچى بوۋاي ئېيتتىكى :
ـ ھەي ئوغلۇم , ئۇشبۇ خەتنى يېنىڭدا ساقلاپ يۈردۈڭمۇ ? خەتنى ئېچىپ ئوقۇپ كۆردۈڭمۇ ? بۇ زاماننىڭ ئامباللىرىدا ئىنساپ قالمىدى . نادانلىق قىلىپ , تەۋەككۇل كەمىرىدە بېلىڭنى باغلىما , دارېننىڭ خېتىنى سەل چاغلىما , پالاكەت باسمىسۇن سېنى , خەتنى ئېچىپ ئوقۇپ باقايلى قېنى .
    سېيىت نوچى ئېيتتىكى :
ـ ئامانەتكە خىيانەت , نامەرد ئىشىدۇر .
0 n1 I% c- e' O7 g, i1 F2 pپالاكەتنىڭ ئامرىقى , قورققاق كىشىدۇر .
ھاياتىمدا نامەرتلىك قىلغان ئەمەسمەن .
. P$ [* C" G# ?, [جاننى ئالتۇن - كۈمۈشكە , ساتقان ئەمەسمەن .
5 V* l& Q+ z/ N+ ~3 `% T' T9 rكەلسە ئەجەل ناۋادا , جاننى ئالادۇر .
/ ?* E. j; m$ x! ^: E. zسۇلار ئېقىپ ئاستىدا , تاشلار قالادۇر .
% ?, _5 a9 y. W( @, g* qقەشقىرىمدا يارەن كۆپ , يالغۇز ئەمەسمەن .
  u# Y# E3 z$ O: D0 e: o: ?2 Aكىمكى قىلسا يامانلىق , ئادەم دىمەسمەن .
   تۇزچى بوۋاي ئېيتتىكى :
   - خەير , ئوغلۇم , ساڭا ئاقيول بولسۇن ,
( N% j/ s0 @! j& g/ i  [خەۋپ - خەتەر سەندىن يىراق تۇرسۇن .
8 Q9 R/ E4 N5 @  a& hدۈشمىنىڭ قان قۇسۇپ ئۆلسۇن ,
دوستلىرىڭ شاد - خورام كۈلسۇن .
; g2 V8 n! [# |. g6 f
    ئەلقىسسە , سېيىت نوچى تۇزچى بوۋاي بىلەن خەيرلىشىپ ئېتىغا يەنە مىندى , ئالغا قاراپ يول يۈردى . يولنى كۆپ بېسىپ , كۆرگەنلا يەردە كىشىلەر قازان ئېسىپ , ئاخىر دەمدە قەشقەرگە يېتىپ باردى . قان - ياش ئاقار تۈمەن دەرياسى بىلەن كوزىچى يار بېشىنى كۆردى .
$ F# i; n- t7 i! B6 [8 a% pسېيىت نوچى دىگەن گاڭگۇڭ , دۆڭنىڭ ئۈستىگە چىقسا. ئانا مېھرىنىڭ شامى , باغرىدا ئېرىپ ئاقسا . ھەر ياقتىن خاراپ يۇرتى , ھەسرەت ئوتىنى ياقسا . تۈمەن تولغۇدەك قان - ياش , تۇرماي تامچىلاپ ئاقسا .  ياش قۇيغان كۆزلەر بىرلە , تويماي ھەر تامان باقسا, ئىشىككە كېلىپ قاقسا , ئىشىك تاقىلىپ قاپتۇ , چىراغمۇ ئۆچۈپ قاپتۇ . ئانىسى غېرىپ مەزلۇم , ئاھ . . . چېكىپ يېتىپ قاپتۇ , غەملەرگە پېتىپ قاپتۇ , ئۇخلاپمۇ قېتىپ قاپتۇ .
   جان ئانا ... جېنىم ئانا .... دەپتۇ سۆزىنى باشلاپ . ئاڭلىتالماي ئۆگزىگە , قوشلاپ چالمىنى تاشلاپ . يەنە تەكرار توۋلاپتۇ , بوتىلاقتەك بوزلاپتۇ . جاراھەتلىك باغرىنى , ھەسرەتلىرى تۇزلاپتۇ , توۋلاشلىرى تېزلەپتۇ . ئاخىر ئاڭلاپ ئانىسى , ياندۇرۇپتۇ چىراغنى . ئويلاپ يېقىن - يىراقنى , ئىچىنى خىيال ئوراپتۇ , كىملىكىنى سوراپتۇ .
    ـجان ئانا , جېنىم ئانا دېگەن بىر سادا كەلدى . ئىشىكنى ئاچ , جان ئانا , مۇساپىر بالاڭ كەلدى . شۇ سۆز بىلەن ئانىسى , ئىشىككە ئوقتەك ئېتىلىپ , سۆزگە قان - ياش قېتىلىپ . بوينىغا گىرە سېلىپ , ھارماڭ , بالىكام دەپتۇ . يىرتىق دەستىخان ئېچىلىپ , گۈلە قاقلار چېچىلىپ , ھىجىردا چاي ئىچىلىپ , ئۆيگە ئادەم تولۇپتۇ , تۈنمۇ تامام بولۇپتۇ .
. @( Z3 U) ?' c0 V  [* i   ئەتىسى تاڭ ئاتقاندا , مەزىن ئەزان ئېيتقاندا , سېيىت نوچى جامەدە جامائەتنى كۆرۈپتۇ . يىغلاپتۇ ھەم كۈلۈپتۇ . ئۆيگە قايتىپ كېلىپتۇ , ئېگىلىپ سالام بېرىپتۇ . پەستە تۇرۇپ قول باغلاپ , چاپان كىيىپ بەل باغلاپ , ئانىسىغا خۇش قاراپ , شۇنداق بىر سۆز قىلىپتۇ .
2 g8 V$ l3 F2 Y  ـ  مەن يامۇلغا كىرەيمەن , ما تىتەينى كۆرەيمەن . ئالدى بىلەن ئۇنىڭغا , ھۆرمەت سالام بېرەيمەن . سوڭرە ئامانەت خەتنى , ئۆز قولىغا بېرەيمەن .
8 j0 j* _. V; c6 Y* f! I' d( h2 |& F   شۇنداق دەپ سېيىت ئاخۇن , ئىجازەتنىمۇ ئاپتۇ . خۇداغا ئامانەت دەپ , ئانا ئىشىكتە قاپتۇ . خەتنى ئوقۇپ ما تىتەي , باشنى ئاستا چايقاپتۇ . يۇمشاق كۈلكىدىن نوچى , ھەر ئەھۋالنى بايقاپتۇ . شۇندا تۇزچى بوۋاينى , دەررۇ يادىغا ئاپتۇ . شۇ ئوي , شۇ خىيال بىرلە , تىتەيگە قاراپ قاپتۇ .
4 z9 ^7 T  f6 [% T    سۇڭرە سۆزلەپ ما تىتەي , ئۈچ كۈنلۈك سۈرۈك دەپتۇ . ئۈچ كېيىن يامۇلغا سەن ئۆزەڭلا كەل دەپتۇ . بىز كېڭەشنى پۈتتۈرسەك , پىشانەڭگە يېزىلغان كارامەتنى كۆر دەپتۇ .
$ Y+ e4 X+ r9 a; C    ئۈچىنچى كۈن سېيىت ئاخۇن , ئاجايىپ چۈش كۆرۈپتۇ . چۈشىدە تېخى شۇنچە , نۇرغۇنلا ئىش كۆرۈپتۇ : چوڭ يولدا كېتىپ بېرىپ , قارا ئېتىنى كۆرۈپتۇ , ئويغىنىپ ئۇ ئويلاپتۇ , باش - ئاياغدىن ئويىنى . دەرھال بېرىپ ھاممامغا , سۇغا ساپتۇ بويىنى . ئانىسىغا سۆز قوشۇپ , دەپتۇ :
5 J1 ~* E& j& {سەندىن سورايمەن .
5 m; ]$ V# {# o; c! Kبۈگۈن ئۇلۇغ جۇمە كۈن ,
ئاپاق غوجامغا چىقىپ ,
ناماز ئوقۇپ كىرەيمەن .

0 k* {" [; z6 f( U# Z# v ئانا بېرىپ ئىجازەت , ئىشىك تۈۋىدە قاپتۇ .
0 R& v- a9 ^( m1 o, y2 H1 yدۇئا بىرلە سېيىت ئاخۇن , ھەزرەت ياققا يول ئاپتۇ ...
7 t) i$ s( n% Qئاڭلىناتتى ھەر ياقتىن , دەرت - ئەلەم , پىغان زارى ,
: @, x# ^: X& U+ ~% Mتاشۋايدەك راۋاپچىنىڭ , ئۈزۈلگەن يۈرەك تارى .
ئۈجمىلىك باغ ئەتراپى , ئايلىنىپتۇ مازارغا .
3 _& Y4 h7 m7 Lيالىڭاچ تەن , يوقسۇللار , چىقالماپتۇ بازارغا
ئارىلاپ سېيىت نوچى , كۆردى ئەلنىڭ ھالىنى ,
' A' t4 K: @/ f( F( b1 hبۇلاپ ئالغان ئاچ كۆزلەر , يۇرتنىڭ بار - يوق مالىنى .
كۆزى چۈشتى ھەر يەردە , ياخشى بىلەن يامانغا .
5 m3 X7 }: E. c+ Aيۈرىكىدە ئوت ياندى , لەنەت ئوقۇپ زامانغا .
) T7 e3 c5 {' C3 ?) nھەممە يۇرتتا خار پۇقرا . دەرت ئەلەمگە يار پۇقرا .
قان يىغلايدۇ ھەسرەتتە , بۇردا نانغا زار پۇقرا .
4 W# b' o$ L4 u- {+ `ئاھ ... خۇدايا , ئالەمنى , ئۆزۈڭ ئالغان ھۆددەڭگە .
رەھىم - شەپقەت قىلساڭچۇ , بىزدەك مىسكىن بەندەڭگە .
5 `; h8 [+ p6 }5 v2 K. {/ xئالىمىڭنى كەڭ قىلىپ , زامانەڭنى تار قىپسەن .
ئادىمىڭنى ئەلەملەپ , ئىت - ئېشەكتەك خار قىپسەن .
0 O  o" i/ h0 z$ Gشاپائەت قىل قەشقەرگە , شەپقىتىڭنى ياغقۇزغىن .
قانغا تويماس زالىمنى , ئۆزۈڭ زاۋال تاپقۇزغىن .
% v8 H' G/ v( F8 h% b8 K8 Xسېيىت نوچى ھەر يەردە , يىرتىق چاپان , تون كۆردى .
) P) X9 u1 D( d& r, ~4 wتوننى بويلاپ تۆكۈلگەن , لەختە - لەختە خۇن كۆردى .
يۈرەك باغرى ئۆرتىنىپ , كاۋاپ بولۇپ ياناتتى .
1 p6 w+ U; f. \2 U% k# Aساماۋاردا ئولتۇرۇپ , ئىچ قارنىنى تولدۇرۇپ ,
4 }9 F6 f  h6 a6 c0 }- Yئەل - يۇرت بىلەن مۇڭدىشىپ , دىدارىغا قاناتتى .
1 A2 x4 [7 Q" ~3 nساماۋارنىڭ چۆرىسى , ئادەم بىلەن لىق تولغان .
ئۇلۇغ - ئۇششاق قەشقەرلىك , ئەتراپىغا جەم بولغان .
چىقىپ كەپتۇ بىر چاغدا , بىر توپ چېرىك ئات بىلەن .
' U& L$ Q: h/ x; s. Y9 Rيارلىق ئېلىپ يامۇلدىن , تىتەي يازغان خەت بىلەن ,
چېرىك سالام بېرىپتۇ , قاتارلىشىپ تۇرۇپتۇ .
$ c9 G8 @! Y2 eسېيىت ئۇقۇپ ئەھۋالنى , دەرھال يولغا يۈرۈپتۇ .
دوست - يارەنلەر ئەگىشىپ , تولىسى گەپ تەگىشىپ ,
يۈرگەندە تېز يۈرۈپتۇ . كۆپ خىياللار سۈرۈپتۇ .
  O1 A& D" p5 P3 K/ H5 h0 zتۈندە كۆرگەن چۈشىنى , يول توسقان قارا ئىتنى , قانچە تەكرار كۆرۈپتۇ .
* d0 J, f' u+ a# d. X   شەھەرگە يېقىن كەلگەندە , قارىغا ٭ سۇ بەرگەندە ,
- ~+ T0 d" J0 Aكۇسۇلدىشىپ چېرىكلەر , سۆزلەشكەننى كۆرگەندە ,
نىمە گەپ دەپ ? دەپ سوراپتۇ , جاۋابىنى تىڭشاپتۇ .
باغلاپ ئەكىر دېگەننى , چېرىكلەردىن ئاڭلاپتۇ ,
ئاڭلاپتۇ - دە دەرھاللا , ئۆز - ئۆزىنى ئوڭلاپتۇ
) b) L$ O4 l  {" T+ P7 [$ j; R. بەلنى مەھكەم باغلاپتۇ . باغلاڭلار دەپ قولىنى , ئارقىسىغا جۇغلاپتۇ .
( `' b) f  Z; ?9 g" }- Gئۇ ئۆزىنى يولۋاستەك , گويا شىردەك چاغلاپتۇ,
+ x5 J. D8 U: Z' Iچېرىك دېگەن تىترىشىپ , چىۋىن ئوخشاش چىرمىشىپ , سېيىت ئاخۇننى باغلاپتۇ .
& Q) N0 Z; u+ t; ?0 {) C! fئاندىن بىر سۆز ئاڭلاپتۇ :
ھىچ گۇناھ يوق سىلەردە , خاننىڭ ۋاجىپ يارلىقى ,
يۇرت جامائەت خوش ئەمدى . رىزا بولۇنە قەشقەرلىك ئۇلۇغ ئۇششاق بارلىقى .
) O- c" y" \# b; V8 {, Gيۇرت شۇ سۆزنى ئاڭلاپتۇ , يۈرەك باغرىن داغلاپتۇ . كۆكرەك كېرىپ سيىت ئاخۇن , ئالغا ماڭغان چاغلاردا ھەممە ھۆر - ھۆر يىغلاپتۇ .

' G" P- I) A' U! d/ E   ئەمدى گەپنى قەشقەرنىڭ دارېنلىرىدىن ئاڭلايمىز : ئەمدى گەپنى قەشقەرنىڭ دارېنلىرىدىن ئاڭلايمىز : ئۇ پۇقرالار بىلەن دىدار كۆرۈشۈپ بولغۇچە يوق قىلىۋەتمىسەك بىزگە ئامانلىق بولماس , شۇڭا دەرھال سەكسەن چېرىك ھازىر بولسۇن , سېيىت نوچىنى تۇتۇشقا يۇرسۇن , سېيىت نوچى گۇندىخانىغا كەلتۈرۈلسۇن . سېيىت نوچىنى ئاشۇنداق كەلتۈرۈشتى . سېيىت نوچى ما تىتەينى كۆرمەك تەلىپىنى بەردى . تىتەي قوبۇل كۆردى .

! j! Z6 t+ e7 O: S سېيىت نوچى شۇنداق دەپتۇ :
كېزىپ دەشتى باياۋان , ئاشتىم تاغ -داۋان .
نەگە بارسام پۇقرانىڭ , ھالى بەك يامان .
7 ?9 |5 V  \( ~$ a/ K0 Yرەڭگى سۇلغۇن, زەپىران, باغرى لەختە قان
. ئىچكىنى ئوغا , زەھەر , چەككىنى پىغان .
  e1 _5 N; M# u7 t. s- l! P/ Tئۇچتۇرپاندا ماتىتەي , يېزىپ بەردى خەت .
سىزگە تىلەپ ئامانلىق , بەخت - پاراغەت .
8 z: Y2 K) g2 z8 v2 O8 vما دوتەينىڭ خېتىنى , مەندىن ئالدىڭىز ,
ئەمدى نىچۈن بىلمىدىم , ئاينىپ قالدىڭىز ?

0 B( W7 }! S* o5 R   ئەلقىسسە , ما تىتەي مۇئۈئەممبەرلىك بىلەن سېيىت گاڭڭۇڭغا قاراپ قالدى , خۇپسەنلىك بىلەن ھىچنىمىنى ئۇقماس كىشى بولىۋېلىپ ئۆز يېغىدا ئۆزىنى قورۇشقا پۇرسەت تاپتى , ھىلى مىكىرلىك نىقابىنى يۈزىگە تارتتى :
ـ ھەي نوچى سېيىت گاڭڭۇڭ , ئۆزۈڭنىڭ ئۆلۈم نامەڭنى, سەن ئۆزۈڭ ئېلىپ كەپسەن ,
مېنىڭ بۇ يۈرىكىمگە , نادامەت سېلىپ كەپسەن .
خەت بىلەن مېنىڭ بىلسەڭ , كۆكسۈمگە پىچاق پاتتى .
قانداق قىلىمىز , گاڭڭۇڭ , ئەجەپمۇ بېشىم قاتتى .
9 c) s- \% ]. l; Qمەن ساڭا ئىدىم ئامراق , ئۆلتۈرەي سېنى قانداق ?
ئۆلتۈرمەي دىسەم نوچى , خاننىڭ يارلىغى شۇنداق .
2 v  j* W! L: O8 R/ E
4 y0 L7 R$ E& e% v  D   ئەي ئامبال - دېدى گاڭڭۇڭ ,_ تەڭلىكتە تۇرۇپ قالما .
( b( G3 e, S" C- e' f3 l3 }1 p/ ?خاننىڭ ئالدىدا ئاسى , گۇناھكار بولۇپ قالما .
  s& q' S+ N/ E5 Y: [2 u* Eچېرىكلەرگە ئېيىت دەرھال . مىلتىقىغا ئوق سالسۇن .
+ b, m. ^4 q" y0 {/ ]( A( rمويتۇڭزىغا ئېپچىقىپ , ھايالسىز جېنىم ئالسۇن ,
# G" v' I& \  Rئەزىزانە قەشقەرلىك, مېنى بىر كۆرۈپ قالسۇن ! ...

6 q1 A. y- l) G3 T    جاللاتلار كېلىپ شۇ دەم , بوينىغا تاقاق سالدى . پۇتىغا سېلىپ ئىشكەل , زىندان باغرىغا ئالدى . ئون تۆت كۈن ئۆتۈپ كەتى , تاقىتى تۈگەپ كەتتى . مەرت يىگىت سېيىت گاڭڭۇڭ , سۆزىنى بايان ئەتتى , دىدى ئۇ :
چىدامىم يوق , يا بۆلەك تەمەيىم يوق , كلتۈرسەڭ بۈگۈن ئۆلتۈر , جۈمە كۈن كېلىپ يەتتى . . . . . . .
. ~  m  s4 R' ~4 N7 Y6 R' P1 dجەم بولۇشتى ئامباللار , يەڭڭۈشلىشىپ تامباللار . داچەي ھارۋۇنى قوش دەپ يارلىق قىلدى دەرھاللا . تۆت ئاتلىق يوغان ھارۋا , تەييار بولدى تەخ بولدى . سېيىت نوچىنى ئاتماققا , ئېلىپ ماڭار ۋاخ بولدى . ئات ھارۋىنى قاتقاندا , توققۇز پاي پو ئاتقاندا , تۆت دەرۋازىغا يۈزدىن تۆت يۈز چېرىك پاتقاندا , يورغىلىشىپ ھەريانغا , تېپىرلىشىپ ياتقاندا , تەشۋىش تولغان باشلىرى , قارا تاشتەك قاتقاندا , سېيىت نوچىنى چىڭ باغلاپ , ئوردا ئالدىغا ئېپ كەلدى . ئۇ ھارۋىدا تىك توختاپ , شۇنداق سۆزنى دەپ كەلدى :
! d3 v$ u) d# |( U   - خوش , ئامان بول قەشقەرلىك , جانجىگەرلەر - تۇققانلار .
' Q0 T( B- L6 M6 {' k- n( xبۈگۈن جۈمە قۇلاق سال , سۆز قەدرىنى ئۇققانلار .
جامائەت جەم بولۇپسىز , مېنىڭدىن بولۇڭ رازى .
0 T, K) Y3 J( Y3 S1 [/ I+ Aمەھشەردە كۆرۈشكەيمىز , بولغاندا خۇدا قازى .
) l( T6 X5 b! S" e( z. ~; V$ nگۇناھسىز ئۆلەر بولدۇم , نادانلىق بالاسىدىن .
5 _5 T& ?, j$ I" G2 `' I0 S8 x, Hكىملەر قۇتۇلۇپ قالغان , زالىمنىڭ جازاسىدىن !
ئەي قەشقەرلىك , قەشقەرلىك , مېنى ئۇنتۇپ قالماڭلار .
مەندەك بولماي دىسەڭلار , ھەرگىز نادان بولماڭلار .
- ?0 R* ?$ c& h, I% Y* V- q6 Yنادانلىق ئېلىپ كەتتى , يىگىتلىكتە باشىمنى .
! N) ~# j: V% Pمېنىڭدەك ئېلىپ كەتكەن , ھاشىمدەك ئاداشىمنى .
3 `1 C7 h+ }, S$ c/ I1 B4 e خەتنى بىلمىگەن ئادەم , بېشىدا كېزەر ماتەم .
خەت بىلمەس نادانلارغا , قاراڭغۇ ئىكەن ئالەم .
) Z+ X0 B0 I2 o8 J: Tئوقۇڭلار ئۆزۈڭلارمۇ , تەلىم ئالسۇن ياش باللا .
2 V  x- J) s' N) W2 |4 s' r2 G( jقەلبىڭلاردا قېپ قالسۇن قىساسىڭلار - ئەنتىڭلار ! . . . . .
4 R0 h7 M5 J( p7 b- P; n6 _( C. مەمەتخان ئىنىم قالدى , جان ئانام ئۇنى باقسۇن .
2 u% q' V: h+ y. M/ X+ s) Gمەيلى ئاتسا زالىمالار , قەشقەرگە قېنىم ئاقسۇن .
قەبرەمنى كۆرۈپ خەلقىم , ئىبرەت ئالغۇسى مەندىن .
9 {' n/ {" i) Qقان قەرزىم قىساسىمغا , ئۈمىد كۈتىمەن سەندىن .
رازى بولغىن قەشقەرلىك , ئەل - يۇرتداشلار خوش ئەمدى .
بىللە ئويناپ تەڭ ئۆسكەن يارۇ دوستلار خوش ئەمدى ! . . . . . .
9 }- f+ ?# v" [/ C
9 h4 k: j( M# E+ K خالايىق نىدا ئەيلەپ , ياشنى تولدۇرۇپ كۆزگە .
مۇڭ _ زارى ناۋا ئەيلەپ , چۈشتى نالىلىك سۆزگە :
* j8 ?! b& ]" o: z! \/ aكاج پەلەكنىڭ قىسمىتى , بۇ كۈننى ساپتۇ سىزگە .
2 x# C' f1 y$ w( d* Iكۈن ئالماق بۇ قەشقەردە , بولمامادۇ راۋا بىزگە ? ! . . .
بىرنى ئوق بىلەن ئاتسا , ئوننى جادۇغا باسسا ,
+ [6 s5 \1 p( Aيۈزنى دارغا ئاسسا , مىڭلاپ گۇندىدا ياتسا ,
ئادەم بېشىنى توغراپ , تاغنىڭ تېشىغا قاتسا ,
دەرتمەن بىر گۇناھكارغا , مىڭىنى ئېلىپ چاتسا .
بۇ ئالەم زىمىستانلىق , بولدى بىر گۆرىستانلىق .
( ]' f; Y8 R4 d# I- ?& `+ C9 v; Uگۆرىستاندا ئۆتەرمۇ , بەختى قارا قەشقەرلىك ... . . . . . .

سېيىت ئاخۇن , سېيىت گاڭڭۇڭ , يۇرتتىن رازىلىق ئالدى . ھارۋىمۇ قومۇشبازىرى ٭ يېنىغا بېرىپ قالدى . ئات ! دىدى سېيىت گاڭڭۇڭ ھارۋىدىن تۆۋەن سەكرەپ :
8 s# v" {" ]# H$ s' G! K9 b-ئات جاللات ! ئۇدۇللاپ ئات ! ! يۈرەككە ئۈدۈل چەنلەپ .
چېقىر كۆزلۈك بىر جاللات , مىلتىقىنى راسا بەتلەپ ,
1 H4 c. C8 C! E  Bسېيىت گاڭڭۇڭنىڭ ئالدىدا , تۇردى كۆزىگە تەڭلەپ .
ئارقا ياقتىن جىڭ جاللات , دەرھال تەپكىنى باستى .
* N$ |! \0 Y* l; x! |5 y7 X8 eپىستان چېقىپ مىلتىقى , ئۆزى يىقىلىپ ياتتى .
. X- C/ r. z& W) P" H5 sئىككىنچى رەت ئاتقان ئوق , كېلىپ تەگدى تاغاققا .
سېيىت ئاخۇن دىدى شۇ دەم , مىلتىق ئاتقان جاللاتقا :
مېنى ئاتساڭ ئۇستاڭ ئات , نائۇستاق يېقىن كەلمە .
3 _) q( _& L8 x+ Y, d: wسول كۆكسۈمنى چەنلەپ ئات , جا ئۇستاڭ يېقىن كەلمە . . . .
& x- S" ~6 {. ]. B8 f0 w+ b9 E0 mمە , ھەققىڭنى ئاق تەڭگە دىدى سۆزىنى باشلاپ .
1 s1 h# l- a. J( D% [; ?بىر سەرلىك كۈمۈش پۇلنى , جاللات ئالدىغا تاشلاپ .
7 b% Q0 e" O; m2 [, U8 `6 Tجاللات ئالدى ياچەننى چىشلىرىنى ھىڭگايتىپ .
( j- f& N+ w! F  U( v' E9 iتەلەپكە مۇۋاپىق ئۇ , ئۈچ ماڭدام كېيىن قايتىپ . . . . . . .
سېيىت ئاخۇن سېيىت گاڭڭۇڭ , تىك تۇرار ئىدى سۆزلەپ .
" F+ l! D, T+ K- T# j6 B! [: O( Mماداخۇ دىگەن جاللات , ئاتتى جايىنى كۆزلەپ .
  q& X- [0 {7 y1 |يەتتە پاي ئوق تەككەندە , ئىگىز چىنار يىقىلدى .
ھەيۋەت بىلەن گۈلدۈرلەپ , كۆكتە چاقماق چېقىلدى . . .
/ r5 x7 U+ p# u& ~6 y6 qقەشقەر ئاسمىنى بويلاپ , ئۇچمىغان بۈگۈن كەپتەر ,
- K: M) \' ?9 \6 E% Kسىم - سىم تۆكۈلەر يامغۇر , بۇلۇتلار كېزەر كۆكتە .
قاغىلار قاقىلدايدۇ , سېپىلدىكى پوتەيدە .
بىزگە شەپقەت بارمىكىن , شىيەنگەن بىلەن دوتەيدە ? !
% H/ y6 [" G( z9 C5 C: z7 \دوتەي بىلەن شىيەنگەننىڭ , ئىچكەنلىرى قان بولدى .
' D0 ^( W. Z; ~2 ^4 T6 zقەشقەرلىكنىڭ كۆز يېشى , سەل بىلەن قىيان بولدى .
: \9 `- b$ c7 w3 z$ [! \شىيەنگەن بىلەن دوتەينىڭ , كىملىگى ئايان بولدى .
* q. p* o% ~" h' rدەرت تولغان يۈرەكلەردىن , بۇ سۆزلەر بايان بولدى .
+ Q# J, ]8 E8 c$ q: F* Bسېيىت ئاخۇن , سېيىت گاڭڭۇڭ , جېنىدىن جۇدا بولدى .
ئەزىزانە قەشقەرنىڭ شۇڭقارى ئادا بولدى . . . . . . .
* D5 [1 x8 {2 U! Aسېيىت ئاخۇن ئۆلۈپ كەتتى , تۇپراققا كىرىپ كەتتى .
بۇ ئالەم - مۇسىبەتتىن يۈرەككە خۇن تولۇپ كەتتى .
. X! ^0 o2 w- S! p0 P/ P* gچالدى چاكىچاك قەشقەر , موڭ تولغان راۋابىنى .
. m$ O; }3 E' y8 l- g$ |- @( ~ئايەم كۈنلىرى كەلسە تەرك ئەتمەي تاۋابىنى .
! r# n; `$ q  T, n* v+ Qموڭلۇق قەۋرىگە سۈركەپ , باغرىنىڭ كاۋابىنى .
7 u' U( t/ z/ A% kئوغلىغا دۇئا ئەيلەپ , يوللىغاي ساۋابىنى .
" K# l" k' n" H0 q( mئۆلمىسەك ئىچەرمىز دەپ , تاڭ ۋەسلى شارابىنى .
* `- T  B1 q' C3 n# }. d
ئىزاھاتلار :

( 1 ) كوزىچى ياربىشى - تۈمەن دەرياسىنىڭ شەرقى جەنۇپ لېۋىگە جايلاشقان مەھەللە ئىسمى .
1 k1 F: V8 O) T
 ( 2 ) تۆشۈك دەرۋازا - قەشقەر شەرقى دەرۋازىنىڭ ئىسمى .
" ?4 i5 G- |5 c& B  d- p2 {
 ( 3 ) سەپ ـ_ بۇ يەردە شىنخەي ئىنقىلاۋىنىڭ ئالدى _ كەينىدە پۈتۈن مەملىكەت بويىچە مانجۇلارغا قارشى قۇرۇلغان گېلاۋخۇي تەشكىلاتىنىڭ قەشقەردىكى شۆبىسى نەزەردە تۇتۇلىدۇ .
1 h" T$ [  S' N& E
 ( 4 ) ما تىتەي - 1911 _ يىلىدىن 1932 _ يىلغىچە قەشقەردە ھۆكۈمرانلىق قىلغان فاشىست ھەربى ئەمەلدار , ئەسلى ئىسمى ما پۇشىڭ .

( 5 ) گېلاۋخۇي ھاشىم - يەكەنلىك ماھىر چامباشچى بولۇپ , ئۇ گېلاۋخۇيغا قاتنىشىپ , يەكەن , قەشقەر ئەتراپىدا داڭق چىقارغان . ئۇنى كىشىلەر گېلاۋخۇي ھاشىم دەپ ئاتىغان .

9 F1 C, c4 h+ Q7 ]4 s ( 6 ) قارىغا - بەشكىرەمدە ھەزرەت يول ئايرىلىشىدىكى بىر جاينىڭ ئىسمى .

/ H9 U5 s* L+ X0 b( \6 Y( 7 ) قومۇش بازىرى - جاي ئىسمى .

3 Z! ?7 V; m; t0 Pمەنبە...............ئۇيغۇر خەلىق داستانلىرى
6 i1 b$ f& Z5 X

zulpikar0998

رەھمەت جاپا تارتىپسىز.

شىر0999

تارىخنى بىزگە يەنە بىر قىتىم ئەسكەرتكىنىڭىزگە رەخمەت!

kirimulla

رەھمەت، مەن كۈچۈرۋالدىم،ساقلاپ قۇياي