8-يىللق ئەدەبىيات1-ماۋسۇملۇق ئىمتاھان سۇئالى

01tulpar

2010-  2011 ئوقۇش يىلى 1-ماۋسۇملۇق ئىمتاھان سۇئالى
/ H0 |& X; Z" w, h
8-يىللق ئەدەبىيات
1 t" M( Q2 F1 `4 M* e: @$ \) O* f) {1.توغرا جاۋاپنى تاللاڭ. (جەمئىي20نۇمۇر)
. w2 @- ]" h* p" X" D( l4 I  1. ‹‹-ئوغلۇم ئاناڭنى ئۆلتۈرۈشكەندە،سەن كۆرگەن ئىكەنسەن،ئۇنى نىمە دەپ ئۆلتۈرگەن؟!
% r0 [9 D+ \, a" m 1 -قىزىل پاچاق ئېرىڭنى تېپىپ بەر، دەپ.››دېگەن پارچە ھەققىدە توغرابايان   )
, c% ~' s: p7 E7 J. S.
$ g9 u4 b  M% o* g4 W$ OA.پارچىدىكى مۆمىن بىلەن مەكتەپ مۇدىرىنىڭ سۆھبىتى
B.پارچىدا تىل تەسۋىرى قوللىنىلغان
C.پارچىدا تەمسىل قوللىنىلغان   D.‹‹قىزىل پاچاق›› دېگەن سۆز پاچىقى قىزىل دىگەن مەنىنى بىلدۈرىدۇ
( h  ?( A+ `1 Q) v/ y5 t: l0 x 2.‹‹بىكون بىلىم - كۈچ ئىكەنلىكىنى ئوتتۇرىغا قويغان››دېگەن جۈملە   )
8 m& d1 I, W: \+ t5 M& b  A.كۆچۈرمە جۈملە  B.ئۆزلەشتۈرمە جۈملە   C.مۇرەككەپ جۈملە  D.ئىگىسىز جۈملە
  3.تۆۋەندىكىلەردىن ئانا تىلغا بولغان مۇھەببەت ئىپادىلىنىش ئارقىلىق كۈچلۈك ۋەتەنپەرۋەرلىك روھ ئەكىس ئەتتۈرۈلگەن ئەسەر:  (    )
  A.‹‹بالا مېھرى››    B.‹‹ئاخىرقى دەرس››  C.‹‹ۋەتەن رىشتى››   D.‹‹مۆمىننىڭ مومىغا چىقىشى››
! w4 Z& E3 ~. A( n1 d* d( H4.يۈەنمىڭيۈەن:  (    )
  h6 ]% w/ R- d, g3 e  Ａ.بىر ئەۋلات    كىشىلەرنىڭ ئۇزۇن مۇددەتلىك جاپالىق ئەمگىگى بىلەن دۇنياغا كەلگەن     Ｂ.ئىككى ئەۋلات كىشىلەرنىڭ ئۇزۇن مۇددەتلىك جاپالىق  ئەمگىگە بىلەن دۇياغا كەلگەن  Ｃ.ئىككى سۇلالە جەريانىدا بارلىققا كەلگەن   Ｄ.ئۈچ ئەۋلات كىشىلەرنىڭ ئۇزۇن مۇددەتلىك جاپالىق ئەمگىگى بىلەن دۇنياغا كەلگەن
  5.پولاتنىڭ ئاشپەزلىكنى تاشلاپ ،ئالدىنقى سەپكە بېرىشىغا تۈرتكە بولغان ئاساسلىق سەۋەپ:  (   )
( h4 t( U; Z. J1 F# z7 [, `A.نامەلۈم قىزنىڭ يازغان خېتى   B. قوزىباي ئاكىنىڭ خېتى        C.كوماندىرنىڭ سۆزى    D.  رەجەپنىڭ چاقچىقى
  6.تۆۋەندىكىلەردىن ئەسەر نامى،زانىرى، ئاپتۇرى توغرا گۇرپىلانغىنى  )
A.‹‹مەمەت ئاۋاق››،رومان،ياشار كامال        B.‹‹شارلارتېغى››،داستان ،ئابدۇرېھىم ئۆتكۈر   C.  ‹‹توم سويىرنىڭ سەرگۈزەشتىللىرى››،رومان،جىك لوندون  D.‹‹ئانايۇرت››،رومان،زۇنۇن قادىر
3 E; F! D' t( o2 `( b4 S7.لوپنۇر كۆلى(       )غا كەلگەندە قۇرۇپ كەتكەن.
A.  19-ئەسىرنىڭ ئاخىرى      B.    21-ئەسىرنىڭ باشلىرى  C. 20-ئەسىرنىڭ40-يىللىرى     D.    20-ئەسىرنىڭ 70-يىللىرى
: S1 |5 [$ F, Z3 p, t( f7 }8.تۆۋەندىكىلەر ئىچىدە ئاساسى لۇغەت تەركىۋىگە كىرىدىغىنى(   ):
(1)        دەريا (2)تەسەۋۋۇر  (3)مورپولوگىيە (4)چىرايلىق (5) ھۈجەيرە
' t, h2 w8 a5 h) y/ Q(6)ئاسمان  (7)مېڭبېگى (8) بەش
A. (7)(3)(2)(1)              B. (8)(6)(4)(1)
1 W% S0 C0 G; i# E3 x- D2 G2 G  C. (7)(6)(5)(4)            D. (8)(5)(3)(1)
2 s2 Z* i: j/ N1 g/ m9 N9.ئىتالىيەدىكى بىر تىزىق مەرۋايىت دەپ ئاتالغان شەھەر(       )
  Y6 A6 V9 s# Q' f3 B# tA.  فىلورىنسىيە               B. رىم
9 @3 [8 f( X  w" t, D5 a6 i     C. ۋېنىتسىيە            D.  سان ماركو مەيدانى
   10.موڭغۇللار ھازىر قوللىنىۋاتقان يېزىقنى قەدىمكى ئۇيغۇر يېزىقى ئاساسىد ائىجات قىلىپ بەرگەن ئادەم:  (    )
$ R( d3 m. j; B3 s- |" A$ u% S( WA.   سىڭقۇ سەلىتۇتۇڭ              B.  سۇجۇپ
) L8 {$ Q- A& I" ^0 ^$ e! M$ }  C.  تاتاتوڭا                     D.كومراجىۋا
6 P; X2 G9 d8 D3 G( ?1 Q! t# b! w2-سۇئال بوش ئورۇننى تولدۇرۇڭ (جەمى 18   نۇمۇر)
(1).قەدىمكى ئۇيغۇر يېزىقى(          )يېزىقى ئاساسىدا ئىشلەنگەن (          )،بۇ يېزىق مىلادىيە(     )ئەسىردىن (    )ئەسىرگىچە ئۇيغۇر ۋە باشقا قوۋىملار تەرىپىدىن ئورتاق قوللىنىلغان ،بۇ يېزىقتا يېزىلغان يادىكارلىقلاردىن (               )،(            )قاتارلىق خېلى كۆپ نادىر ئەسەرلەر بار.      (2)‹‹تاش يۈرەك››دېگەن بىرىكمە تۇراقلىق ئىبارىلەرنىڭ(        )تۈرىگە كىرىدۇ.بۇ بىرىكمە ئىپادىلىگەن مەزمۇن (            )دېگەنلىك بولۇپ،قارمۇقارشى مەنىسى(                           
* G5 c1 I+ h1 Q7 Y4 b" j0 q)دۇر.
(3)ۋېنىتسىيە (    )يىلىق تارىققا ئىگە.ئۇنۇڭدا(     )يىلى ياسالغان بىر تۈشۈكلۈك ئەگمە كۆۋرۈك بار.بۇ شەھەر جەمى(    )ئارال(     )چوڭ-كىچىك ئېقىندىن بىرىككەن(         )دانەھەر خىل كۆۋرۈك بىلەن تۇتاشتۇرۇلغان.
(4)بايان خارەكتىرلىك ئەسەرلەردىكى لىرىكا ئىككى خىل بولىدۇ.ئۇنىڭ بىر خىلى(           )؛ يەنە بىر خىلى(         )دۇر    (5)‹‹ئۇنىڭ چىرايى گۈلدەك ئېچىلىپ كەتتى›› دېگەن جۈملىدە ئوخشالغۇچى(                )ئوخشىغۇچى(          )
$ ?# d. I" U2 ~3-سۇئال قىسقىچە جاۋاپ بىرىڭ (جەمئىي13نۇمۇر)
(1) ‹‹شام›› دېگەن ئەسەردىكى ‹‹شام››قانداق سىمۋوللۇق مەنىگە ئىگە؟ (3نۇمۇر)
' g4 j. n: b+ t1 A2 M' P

3 U( m# c/ ~$ |' G2 g/ q  (2)‹‹بالا مېھرى›› دىگەن ئەسەردە كەمبىغەل ئاتا-ئانىلار بالىللىرىنى نىمە ئۈچۈن قايتا-قايتا ئالماشتۇرىدۇ؟ (3نۇمۇر)
9 l2 U% E% O2 u0 m



9 V& Z2 m$ h. B* t5 N# n$ T(3)        بەدەن تىلى دېگەن نىمە؟  (4نۇمۇر)

$ @) V: r) Y- M; _' t5 m
(4)        تەبىئىي مۇھىتنىڭ ناچارلىشىشى كىشىلەر تۇرمۇشىغا قانداق ئاقىۋەتلەرنى ئېلىپ كىلىدۇ؟  (3نۇمۇر)
# Y/ q3 {4 s7 c" e4 W
* u$ j3 a2 ?- g% D/ {  |
, |8 Y& _8 [7 S2 A4-سۇئال ئۇنىۋېرسال مەشەق  (جەمى 12نۇمۇر)
1) تۆۋەندىكى ماقال- تەمسىلنى تولۇقلاپ يېزىڭ(4نۇمۇر)
! l) J# ~" F  o3 f  p(1) ئۆز ئېلىڭنىڭ نېنىنى يە،-----------------
% q9 L7 N% a) @% B4 j2 k8 I(2) ساچقاننىڭ ئۆلگۈسى كەلسە،------------------
2 Z/ V. q" D4 \' t(3)------------كۆككە  يېتەر بېشى.
5 h- }" r- W+ M. p(4)--------------كىرپە بالام يۇمشاق.

2)تۆۋەندىكى سۆزلەرنىڭ مەنىسىنى يېزىڭ ھەمدەجۈملە تۈزۈڭ(4نۇمۇر)
(1) لىباس ــ
$ s$ k! K( \' Q) g( ?2 ~. \/ Y1 iجۈملە:
+ r+ u6 @. V1 a# `  }(2)        بەربات بولۇش ــ
جۈملە:
/ j4 d' `; ?! n" D& l2 g+ f3)بېرىلگەن ھىكمەتلىك سۆزلەرنى كۆچۈرمە جۈملە ھەم ئۆزلەشتۈرمە جۈملە شەكلىدە  يېزىڭ (2نۇمۇر)
" U8 f' E! U) D& eئۆزىنىڭ تارىخىنى بىلمىگەن مىللەت،باشقىلارنىڭ ئالدىدا قۇل مىللەت.       (ئابدۈشۈكىر مۇھەممەتئىمىن)
  w  f$ b1 J+ A8 _7 n8 F0 o' |
. ^* G; o/ X! o! R
" C9 A9 H7 O" `  i' Q, @4 b3 w4) رىتورىك سوراقنى ئۆز ئىچىگە ئالغان پارچە يېزىڭ(2نۇمۇر

6 A  ]5 h8 z4 L" |


5-سۇئال مۇھاكىمە مەشقى (جەمى12 نۇمۇر) بېرىلگەن پارچىنى ئوقۇپ تەلەپنى ئورۇنداڭ  ‹‹دادام ياشىنىپ قالدى،جىق جەبرىلەرنى تارتتى.ئۇكام،ئائىلىنىڭ ئېغىرچىلىقىنى مەن بولساممۇ كۆتۈرىشىپ بەرمىسەم بولماس››دېگەنلىرىڭ ھېلىھەم ئېسىمدە،ئۇ سىنىڭ ئۆسمۈرلۈكنىڭ ئاخىرقى مەزگىلى بىلەن تېخى خوشلىشىپ ئۈلگىرمىگەن چاغلىرىڭ ئىدى.سەن تېخى ياشلىققا قەدەم قويمايلا،تېخى بىلى قاتمىغان تايدەك  مەزگىلىڭدىلا  تۇرمۇشنىڭ يۇكىنى زىممەڭگە ئلدىڭ.ئېسىمدە،ئۇ بىللە ئوقۇۋاتقان چاغلىرىمىز ئىدى.سەنمۇ تىرىشچان ئوقۇغۇچىلاردىن ئىدىڭ،بىلىم ئېلىشقا بىلىملىك بولۇشقا تولىمۇ قىززىقاتتىڭ،لېكىن تۇرمۇشنىڭ قىستىشى ۋە ئاكىلىق مەسئۇلىيەت تۇيغۇسى تۈپەيلى،سەن ئۇ قىززىقىشتىنمۇ ۋاز كەچتىڭ.شۇ چاغدا:‹‹سەن بولساڭمۇ ياخشى ئوقىغىن ،ئۇكام، سەن ئارزۇيىڭغا يەتسەڭ،مەنمۇ،ئارزۇيىمغا يەتكەندەك خوش بولىمەن››دېگىنىڭ ھېلىغىچە قۇلاق تۈۋىمدىن كەتمەيدۇ.شۇنداق قىلىپ،مىنىڭ بىلىم دېڭىزىغاشۇڭغىغان ۋاقىتلىرىم سىنىڭ تۇرمۇش قاينىمىغا كىرىپ كەتكەن ۋاقىتلىرىڭ بولدى.مەن كۈندە كىتاپ-دەپتەرلىرىمنى ئېلىپ مەكتەپكە ماڭىمەن؛ سەن ئەندۇۋا، چۆپكۆزلىرىڭنى كۆتۈرۇپ ئىشقا ماڭىسەن.چۈشتە مەن ئۆيگە قايتىپ ئەمگىگىڭنىڭ بەدىلىگە كەلگەن ئسسىق تاماقنى يەيمەن؛سەن يىراق ئىش مەيدانلىرىدا قايناق سۇغا چىلاپ قۇرۇق ناننى يەيسەن.كەچقۇرۇن مەن تايچاقتەك سەكرەپ-ئويناقشىپ مەكتەپتىن يانىمەن؛سەن ئۈستىۋېشىڭ توپا،ھارغىن ھالەتتە ئشتىن يانىسەن.لېكىن ،دادامنى، ئانامنى،بىزنى،تۇققان - قېرىنداشلىرىڭنى كۆرگەندە ھاردۇقىڭ چىقسا كىرەك،كۈلىسەن.شۇ كۈلكىللىرىڭنىڭ ھەقىقى مەنىسىنى كىچىكلىكىمدە چۈشەنمىگەنىكەنمەن،كىيىن چۈشەندىم. ئۇ بالدۇرلا چوڭ بولۇپ كەتكەن ئوغۇل بالىنىڭ ئىپتىخار كۈلكىسى ئىكەن.شۇ كۈلكىنىڭ ئاجايىپ ساپ، ھالال ۋە ۋىجدانلىق يۈرەكنىڭ مەمنۇنىيەت بىلەن ياڭراتقان چىن ئىنسانلىق خىتابى ئىكەنلىكىنى كىيىن، بەكمۇ كىيىن ھىس قىلىپ يەتتىم.
6 ]4 u3 l, {0 T& ~3 F* Y! ?+ o  1)پارچىدا تەسۋىرلەنگەن ‹‹ئاكا›› نېمە ئۈچۈن ئوقۇشنى داۋاملاشتۇرالمىدى؟(2نۇمۇر)
. V* F/ ?0 A3 [9 [0 i# a- D' Q6 F
1 ]& s1 S" Z1 @  G2 k& E5 S
; z/ E: L0 O" O$ a. m$ h2)پارچىدا قانداق ئىپادىلەش ئۇسۇلى ۋە ئىستىلىستىكىلىق ۋاستىلەر قوللىنىلغان؟(2نۇمۇر)
5 s1 E0 m" T9 l7 o/ j
7 f/ u; h7 ~$ O6 k# B. M$ j# B. r* G8 W
3 @- G" a) n2 u8 a) J% [2 }; T2 X! a3)پارچىدا ئاپتۇر ئۆزىنىڭ قانداق ھېسسىياتىنى ئىپادىلىگەن؟(2نۇمۇر)


2)‹‹مەن تىككىن مۇشۇ كىيىم قىزىل ئارمىيىنىڭ قانداقلىكى جەڭگىۋارىغا  نېسىپ بولسا مەن شۇنىڭكى،مۇشۇ كىيىمنى كىيگەن ئەي مەردانە يىگىت،مېنىڭ نامىمدىن بەش تال ئوق بىلەن دۈشمەننى يەرچىشلىتىپ،غەلىبە بىلەن كەلسىڭىز مىنى تېپىۋېلىڭ،مەن سىزنىڭ، ،مۇھەببەتىڭىز  ‹ش›.››
   (1)بۇ كىمنىڭ كىمگە يازغان خېتى؟خەتتە كىمنىڭ قانداق ئارزۇ-ئارمانلىرى ئەكىس ئەتتۈرۈلگەن؟(3نۇمۇر)
' e) N, H4 B1 ~; i
$ I  K$ D! |- o& Z/ @
4 }- W  D4 j+ ^; ]/ y/ B5 z& }  (2)بۇ خەتنى كىم تاپشۇرۋالىدۇ؟ بۇ خەت خەتنى تاپشۇرۋالغۇچىنىڭ كېيىنكى تەقدىرىدە قانداق رول ئوينايدۇ؟(3نۇمۇر)


6-سۇئال يېزىقچىلىق مەشقى(جەمئىي25نۇمۇر)
   تەشەببۇسنامە يېزىش قائىدە-پىرىنسىپلىرىغا ئەمەل قىلغان ئاساستا‹‹سۇنى تېجەش›› ھەققىدە بىر پارچە تەشەببۇسنامە يېزىڭ
$ L1 t9 ]5 V# ?! Q- _6 C
! D( K! J, |$ @: t) N2 Z6 Y
1 r5 g) P# A7 s9 Y/ w' M; B

& h: C( z4 p, P2 h0 W" L

' I0 h4 a& l' X3 D" k, M

- d) F, g. D5 t2 x3 ~/ P

% P' r7 R0 S' O9 B: {8 [+ O



. E* {4 R/ M0 i$ B& Q0 b6 X" D
& w- I  {6 n8 @: w4 \, t7 q. T2) چەكسىز سەن،پايانسىز سەن ئانا ۋەتەن،
   ھۆرمىتىڭ-شەۋكىتىڭدىن سۆيۈنىمەن.
: s9 G! p* z4 e   قىممەتلىك ماڭا ھەربىر گىيا –تېشىڭ،
4 `5 [9 J, d/ K$ j- n   جېنىمدىن  ئەزىز   بىلىپ كۆيۈنىمەن.
5 z8 {9 e0 _/ h6 \) [& n7 g   --------------
4 A9 n% v0 y9 \5 d# ]- k: @مەن قېنىپ نەپەس ئالغان ھاۋا  ئەمەس،
% z/ Q  \7 i* h& u# F4 ~  [: S  C( l كۆكسۈڭنىڭ ماڭا بەرگەن ئىللىق ھىدى.
$ @; r  N. i8 |, T& M# Y& I0 G* @  مەڭزىمدىن سىيپاپ ئۆتكەن شامال ئەمەس،
; k; G4 z# @7 M+ z% T  f  ئانىلىق  سۆيۈشلىرىڭ   ھارارىتى.
  ئاق سۈتىڭ يالقۇنلىنىپ تومۇرىمدا،
  ،مېھرى-مۇھەببىتىڭدىن سۆيۈنىمەن.
4 I4 G5 ~/ N# s- W! O/ R9 A! v   ئوغلۇڭمەن،ئۇلۇغ دىيار-ئانا ۋەتەن،
7 k+ ~, r# g; K   جېنىمدىن ئەزىز بىلىپ كۆيۈنىمەن.
يۇقىرىقى شېئىرى پارچە مەزمۇنىدىن پايدىلىنىپ،‹‹ئۆز ئېلىڭنىڭ نېنىنى يە، كېچە- كۈندۈز غېمىنى يە››دېگەن ماقالىنى ماۋزۇ قىلىپ بىر پارچە ئەسەر يېزىڭ،ژانىرى چەكلەنمەيدۇ
تەلەپ:
(1)        مەركىزى ئىددىيە يورۇتۇپ بېرىلسۇن.
7 q# x3 ?$ ]- C. u3 X) M  Z(2)        ھېكمەتلىك سۆز،ماقال-تەمسىلدىن پايدىلىنىپ ئەسەرنىڭ قايىل قىلىش كۈچىنى ئاشۇرۇڭ.
9 ?5 I, r- B& g+ X: q: R(3)        سۆز- جۈملىلەرنىڭ توغرا ئىشلىتىلىشىگە ئەھمىيەت بېرىڭ.


' Y) q% O2 s% L+ ?8 Z! B- {

胡杨

ياخشى ئىكەن.

胡杨

ياخشى ئىكەن.

نېجات

2-مەۋسۇمنېڭمۇ بارمۇ؟